HIDDELBURGSCHE COURANT. Jg 233 Woensdag 3 Oetobei* 1912'» 160* Jaargang- 3o. prfiB p«r twïwSaal In Mid- on bq d» agenten 3to VUsswgen r us A'bosn. •clölbWg on sn Goep f t6S; per post ï-1.7-5. Advertenties 20 eent per regel. Bij veel tagor. FamK?*teftrtehtee m «Tan 1—7 otgoii f fc60- BliSEiliJlRB. NEDERLAND EN DE DORLOG Het gebeurde te Sluis. Den geheelen dag door stroomden Dinsdag de belangstellenden, naar de ge teisterde plaatsen, naar die drie wonin gen, waarin gisteren nog leven, bedrij-- viglieid en gezelligheid heer.schtó, en die daar nu slaan leeg en doodsch. Men is gisteren bezig geweest met liet opruimen van stukken steen, scherven, enz., en met het ontruimen der woningen zelf. Meubelen en huisraad zijn "binnengebracht bij de buren. De militairen zijn druk doende het puin naar buiten te kruien, ten einde het zoeken naar do stukken der projectielen te vergemakkelijken. Reeds is een stuk gevonden, «en kop #an een bom. Het vermoeden, dat de ramp {misschien veroorzaakt was door neen- vallende granaatkartetsen v&n 't afweer geschut, is dus gebleken onjuist te zijn. Ter aanvulling van het bericht van gis teren zij gemeld, dat bij A. du Fossé, bok een keetje ingestort is, "tengevolge van .dezelfde bom 'die het huis van J. Hei> .tnans teisterde. Toevallig dat de beide bommen geVaV- len zijn achter de gebouwen. De pub ten in den grond ^©Slagen zijn zeer groot en de achterplaatsen zijn ware ruines. De zolder der bakkerij van P. Versluijs is in zijn gleheel over een muur gcf- gooid en rechtop gesmakt tegen den acliV- tergevel van het belendend perceel. Bij den slager J. de Marde in de Oude Kerkstraat vlogen stukken hout door "de ruiten in den winkel en bij den rijwiel)- handelaar Murijn, recht over J. Hert- mans, werd de groote spiegelruit ver brijzeld. In een gedeelte van het huis! van gef -noemden Hermans! woonde een vrouw van. een gemobiliseerd militair met haar twee kinderen. Die vrouw was juist gisterenb inorgen vertrokken met haar kroost; 's avonds lag dat gedeelte totaal in puin. De kleertjes der kinderen lagen veif spreid tot den overkant der straat. Om vallend is het, dat in de gevels der wïnf- kels van P. Versluijs en P. Cauwels nog een paar ramen zijn, wjaarvan geen en kele ruit is gebroken, terwijl de ach tergedeelten dier huizen "één puinhoop Jrijn. "Dinsdagavond bewoog iflch weer een vliegmachine om en boven Sluis, naar België koersende en weer terugkeerem- •de, telkens fel beschoten door het Duit- fcche afweergeschut. Als de machine boj- ven Nederland was, losten onze "wach ten geweerschoten. Het hebn en weer koersen duurde van omstreeks 9 tot Hb/t Uur. Om 10 uur was het toestel zeer laag en duidelijk te zien. Geen wonder, dat •weer vélen de schrik om het hart sloeg. Het geweldige Schieten der Duitsche ka nonnen deed de huizen op hun grondt- iveSten dreunen. 'Uit Aardenburg schrijft men ons Heden, Dinsdagavond, schijnen de vlie gers speciaal nabij Aardenburg te zwer ven. Aanhoudend hooren we vliegmachi nes en het gebulder van het afweerge schut. Duidelijk is Waar te nemen dat Duitsche machines België uit komen om de vijanden op te zoeken. Zoo juist komt met zeer groote snelheid een Duitsche machine aangevlogen uit het 'Westen, die steeds roodc lichtseinen geeft en door het uitwerpen van lichtko- gels aan de vrienden over de grens te kennen geeft dat zij in nood is. Dan wordt het begrepen want onmiddellijk wordt de grens door lichten aangeduid. Een baken voor den vlieger. Steeds komt deze lager en vlak boven ons is de machine duide lijk Waar te nemen; ze trekt in de richting Ecde en op een hoogte yan ongeveer 600 M. ziet ze daar nog de kans de grens •over te trekken. Bij dat alles zijn de inwoners hier zeer onrustig. Petroleum en Onderwijs'. öp vragen van den lieer Van der Voort van Zijp, betreffende de voor ziening in de behoefte aan petroleum ten behoeve van localïteitcn voor on- der Wip,, ingezonden 1 September, heeft de minister van L., N. en ff. den 29slen Sept ember geantwoord De voorziening in de behoefte aan petroleum voor»» verlichting van de lo- calileiten voor hcrhalingSonderwij's, de normaallessen en het vakleekenonderwtfs in die gemeenten, waar niet over ander kunstlicht kan worden beschikt, had eh heeft steeds de volle aandacht van den ondergeteekendc In verband evenwel met de nijpende ss'chaarschte van petroleum en volslagen onzekerheid omtrent nieuwe aanvoeren is een sterke rantsoeneering noodzake lijk. Met het oog daarop zal het avond onderwijs zooveel als eenigszins moge lijk is moeten worden afgeschaft of zoo veel doenlijk beperkt of op andere uren moeten geschieden. Indien eenigszins doenlijk zou in strikt noodzakelijke gevallen door de Toewij zingscommissie petroleum ten behoeve van herhalingsonderwij's e.d. worden ver strekt; in verband hiermede kan nog worden medegedeeld, dat bereids m oVerleg met de jhjkslandbouwleeraren voor de landbouwéursussen een hoeveel-, beid petroleum verstrekt is, al is deze aanzienlijk lager dan in het vorige jaar werd verbruikt. Sigaren Onlangs ontleenden wij' aan Me Msb. een bericht, dat binnenkort de sigjarei*- prijzen zouden worden verhoogd. Deze mededeeling schijnt juist te zijn geweest De sigarenfabrikanten hebben besloten den prijs der sigaren tot en met 8 aent met 1 cent per stuk te verhoogen. Een verontschuldiging. liet Ministerie van buitenl. zaken deelt mede, dal de Duitsche regeering aan de Nederl. regeering haar verontschuldi gingen heeft aangeboden wegéns het overvliegen van Ned. gebied door een Duitscli vliegtuig op 9 Atigs. j.l. (het ver toonde zilch o. a. boven Eindhoven/ Iiei is gebleken, dat een leerling vlieger bij een hoogtevlucht zijn rich ting door het opkomen van wolken heeft verloren. Ondanks het voorschrift om onder deze omstandigheden te da len, heeft hij zijn vlucht voortgezet. Uil de wolken komende ,zag hij een stad, welke hij voor Hasselt hield. Zijn vergissing bemerkende, toen hij de stad ais Eindhoven herkende, heeft hij het Nederlandsclie gebied langs den koristen weg verlaten. Dc leerlingi-vlieger heeft een terecht wijzing ontvangen en is van zijn de tachement ontheven. Huiden, leer en lodistoffen. In afzonderlijke bijvoegsels tot de St.ct. No. 230 waarnaar wij belanghehi" benden verwijzen, zijn opgenomen bet- schikkingen van den minister van L. N. en H. houdende vaststelling van re*- gelen met betrekking tot de distributie van huiden, letter en "looistoffen. O.a. is bepaald, d!at de aflevering es het vee voer van huiden, vellen en looistoffen is verboden. Vioor leder zij'n maximumprijzen vastge steld. De maximumprijzen Voor repara tie zijnKinderschoenen (zolen ea hak ken) 25/30 f 1; idem 31/36 f 1.30 vrou wen en öndermanssclioenen (zolen en hakken) 37/42 f165; mansschoenen (zo len en hakken) vanaf 40 f2 25. DIENSTWEIGERAARS. Op vragen van den heer Gerhard be treffende mishandeling van dienstweige raars door him militaire superieuren, ingezonden 31 Augustus heeft de mi nister van oorlog geantwoord: Dat in de pers herhaaldelijk reeds klachten zijn verschenen over feitelijke mishandelingen, die dienstweigeraars zon den ondergaan hebben van de zijde hunner militaire superieuren, is minister van oorlog bekend. In al de gévallen waarin een onder zoek plaats had, bleken de klachten ongegrond en de TeLten onjuist voorge steld. Voor maatregelen om dienstweigeraars voor een onwaardige behandeling te be hoeden bestaat mitsdien geen aanlei ding, i 11! Stad ets Provfnefe. Dit Middelburg. Naar aanleiding van de'vclc verhalen die in de stad de rondje doen over on regelmatigheden welke in verband met de kolendistributie zouden zijn gebeurd, willen we ter voorkoming van nóg groicf ter uitdijing dier verhalen, tnededee| len, dat er naar aanleiding daarvan een onderzoek plaats heeft. Dit onderj- zoek is echter nog gaande en zoolang het niet geheel beëindigd is, zou het voorba rig zijn er eenige mededeeling over te doen. Alleen willên we nu reeds mcOdeej- len, dat het ingestelde onderzoek, voor zoover het thans reeds gevorderd is, recht geeft lot den raad om niets meer te geiooven vóór het geheele onf- Zöck afgcloopen is. En voorts, dat geen enkel lid van de BrandSfcoffencommissie is ontslagen. Slechts is, maar reeds vóór het officieele ondérzoek begon, dat deel der administratie dal bij een d'or lei den berustte, en ook de distributie die bij een ander lid in handen was, geheel aan het bureau op den Dom gelrokken. Bij kon. besluit is met ingang van 1 dezer bevorderd tót hoofdingenieur;-! directeur van den rijkswaterstaat 1ste klasse de heer II. van Oordt alhier, thans hoofd-ingenieur-directeur van den rijkswaterstaat 2de klasse. De tegen gisteravond uitgeschreven vergadering ter bespreking van de Mid- denstandscredielbauk kon niet doorgaan daar de spreker dc aansluiting op den trein had gemist Blijkens een achter staande advertentie zal de vergadering hedenavond te 8 uur in ,,St. Joris" plaats hebben. Men verzoekt ons mee te deelen, dat Vrijdag 19 October a.s. de heer Th. M. Ketelaar voor de Vrijz. Dem. Propaganda- vereeniging alhier een spreekbeurt zal vervullen op een vergadering, die voor alle vrijzinnigen toegankelijk zal zijn. Ook gisteravond gingen velen naar den Lange Viele Singel en de Lo simde' om te kijken naar de vuurwerk-vertoo ning van de lueht-aan vallen op Zeebrugge. En. .er was veel te zien. ïWij vestigen gaarne de aandacht op den bloemenverkoop, die morgen plaats zal hebben ten bale van. deafd. Zeeland van het Internationaal werk voor (Belgische) gewonden en krijgsge vangenen. Sedert de oprichting der afd. Zeeland (d. ongeveer 6 maanden) zijn aan de Belgische krijgsgevangenen in Duitschland 1733 paketten gezonden en is door het comité f 8500 ontvangën. De besluurst- kosten enz. bedragen nihil, al dc ont vangsten worden aan de paketten be/- steed. Adressen van krijgsgevangenen, die voor toezending in aanmerking komen, ziet men gaarne tegemoet. Do vertegen^ woordigers van het werk te Middelburg zijn de heeren E. dTIollander (Rouaari- (sche kaai G 113) en G. Beau val (Dwarskade G 119). In het winkelhuis hoek Lange Delft- He eren straal is de inhoud der gebrui kelijke pakketten tentoongesteld. Deze uit stalling trok heden veel bekijks. Dinsdag 9 en Woensdag 10 October as. zullen in het Schuttershof alhier specialiteitenvoorstellingen gegeven wor den onder leiding van Oscar Coppée, wiens damesensemble hier enkele jaren geleden met veel succes optrad. Zang-, dansnummers enz. maken deel van het programma uit. OH Walcheren. Dinsdagmorgen werd ter hoogte van Westhove het paard, Waarop majoor V. uitreed, schichtig, waardoor de berij der het ongeluk had te vallen. Hij werd zWaar gekneusd, buiten kennis en bloe dende opgenomen en voorloopig vervoerd naar het pension Zonneduin te Domburg, waar hjj logeerde. Later bij kennis geko men, voelde hij erge pijnen en haalde moeilijk adem. 's Namiddags is hij per Eoode Kruis-auto naar Middelburg ver voerd Ier verpleging. Maandagavond zijn twee arrestanten, militairen, verdacht van diefstal te Dom burg, uit de cel onder den toren ont snapt. Uit Zftid~B«v»U»d. Bij kon. besluit is aan de tneente Kruiningen een voorschot verleend uit 's rijks kas van ten hoogste f 12.528,45, ten einde genoemde ge meente in staat te stellen tot den aan koop van grond, bestemd voor arbei derswoningbouw. Tot agent van politie te Amster dam is benoemd A. Helmstrijd Hendrz. te Hoedekenskerke Met ingang van 16 Oef. is de coné- mios te water P, A. de Ridder veiV plaatst van de reeheroheboot „Zee hond" naar de 4,Argus" te Hanst- weerjt. beslissing genomen kunnen worden. Ook kwam ter sprake het in 't leven roe pen van een centrale keuken. Eén com missie, waarin ook een paar arbeiders worden opgenomen, zal binnenkort deze zaak nader onder de oogen zien. •o douanei-beambben te Hans weert hebben op de sleepboot Woltér Alberts een groote partij smokkelwaar ontdekt, bestemd voor uitvoerfraude naar Antwerpen. De boot is aangehouf- dden. De geheele bemanning is gevan kelijk n aar Middelburg gebracht. Uit Noord-Be ral and. Verschillende colleges en corpo raties te Wissenkerke ,die zich met armenzorg en ziekenverpleging be zig houden, waren Dinsdag j.l. door den heer M. J. .Verhorst bijeengeroepen, om van gedachten te wisselen over de stich ting van een tehuis voor ouden van da gen met een daaraan verbonden gele genheid tot ziekenverpleging. De bedoe ling dezer bijeenkomst was voornamelijk enkele hoofdgedachten omtrent die zaak in ruimer kring te brengen. In verband daarmee zou dan elke corporatie voor Zilch kunnen nagaan, in hoeverre zij zich finanlieel hierbij zou kunnen en mogen inleresseeren. Op een volgende vergadering zou dan ieder goed beslagen ten ijs kunnen komen en een definitiev LIBERALE UNIE. Gisteravond werd op de bovenzaal van de socio lei L „De Vergenoeging" al hier een vergadering gehouden, belegd door het hoofdbestuur der Liberale Unie met liet doel te komen tot de oprich ting van een afdeeling dier partij in onze stad. Slechts een 40 tal personen waren aanwezig, toen de heer K. van Schou wen de vergadering opende, die wees op de aanneming van de Grondwetsher ziening, wellce een zuivering van partij- gï-oepeering noodig 'maakt. Spr. herinner de aan het ontbinden van de Liberale kiesvereeniging. De f eerste spreker, j h r. De M u- al t, zeide met genoegen hier op te treden, omdat hem is gezegd, dat de oprichting van een Liberale Unie kiesvereeniging verzekerd is. Spr. zeide, dat na het kabinet-Thorbccke, geen mi nisterie belangrijker werk heeft geleverd dan het ministerie-Cort van der Linden, en weldoor het indienen van het grond- wetsherzieningsvoorslel. Spr. ging hierop na, welke Wijzigingen deze herziening in de manier van kiezen heeft aangebracht en schetste daarbij dc werking van het stelsel van evenredige vertegenwoordi ging. Bij deze uiteenzetting wees spr. erop, dat hij van de vrijzinnig' democraten met recht mag eischen dat zij aan de vroff- wen hun beste plaatsen zullen aanbie den; waar, zooals nog bij1 de oprichting van de vrijzinnig' democratische propa- ganöaverecniging alhier, do voorzitter dier vereeniging de V -D. roemde als dei eenige vrijzinnige partij, die werkelijk aan de vrouwen actief en passief kies recht wil geven. Als zij dit niet doen. zal spreker er in den verkiezingstijd wel over komen debatteeren. (De heer Sniji- ders: „Wij zullen u wachten".) Spreker vond verder nog gelegenheid le wijzen op de eigenaardige toestanden, die men krijgt bij de S. D. A P en S D, P., en niet minder door het optre den van de onafhankelijke katholieken en door het afzonderlijk optreden van jelijkstaandc belanghebbenden, als bijv. de tappers in Limburg. Als de Vrijz.-Dem. bond de concentratie niet verbroken had, zouden de alge-, meene vrijzinnige kiesvereenigingen nog reden van bestaan hebben, maar nu niet meer. De concentratie Werd ver broken. ondanks Zij ons het algemeen mannenkiesrecht en de verkiesbaarheid der vrouwen bracht. Spr. verwacht zeker dat Zeeland één liberaal Unie man naar de Kamer zal afvaardigen. Thans heeft Zeeland 5 afgevaardigden, waarvan drie Unie-liberalen, doch bij de nieuwe in deeling heeft Zeeland slechts recht op drie zetels. En o ij dit alles wees spr. op do nood zakelijkheid van een sterke organisatie, vooral door het ingewikkelde van de nieuwe methode van de verkiezingen; bij welke organisatie men zich aansluit zal natuurlijk ieder zelf uit moeten maken, maar waar het voorloopig comité reeds een Undeliberate kiesvereeniging hier wist op te richten, raadt spr. de nog niet ge- orgmise-rden aan zich daarbij aan te sluiten. Dc twpede spreker, de lieer J B. Ament, adjunct-secretaris der Unie, zeide ook, dat organisatie een eerste ver- eischte is; de onverschilligen moeten; luitsterven, want zij, dio zeggen zich niet met de politiek te willen bemoeien, zul len merken, dat de politiek zich met licn zal gaan bemoeien. Er zullen allerlei candidaallijsten worden ingediend door groepen, wat leidt tot belangenpolitiek, hetgeen spreker afkeurt. Iedere politieke partij, welke ook, bedoelt behartiging van 'l algemeen belang, op de wijze waarop iedere partij die ziet. De belangen vai* bepaalde groepen moeten op andere plaatsen worden verdedigd en bevorderd. Men versnippert de stemmen, terwijl vete dezer belangengroepen den kiesdeelerniet bereiken. Spr. meent, dat er toch genoeg politieke partijen zijn om een keuze tf doen. Ook deze spreker begrijpt niet, waarom de concentratie niet kan blijven bestaan. Wanneer het concentratie programma een mislukking was geweest, kon spreker oe- grijpen, dat men er een einde aan wilde maken, maar nu niet. Men heeft positief werk geleverd, en nu zeggen de Vrijz. Dem hel verbond op; waarom begrijpt spreker niet. Waar men dus de Liberale! Unie dwingt allleen te gaan, daar zal zij trachten zich zoo groot mogelijk te ma ken. Spr. herinnert aan de groote liberale partij van Thorbecke en -hiervan is de Liberale Unie de voortzetting. De vrij liberalen eerst en 'dc vrijz.-dem. later scheidden zich af. En jiiist aan de Unie wordt verzocht zich maar op te doeken en in tweeën te splitsen, maar die uil der partij, maar van de beide buren., Zeker, de Unie is een concentratiepartij op zich zelf; zij wil bijeenhouden wat kan, zoowel de meer behoudenden als de meer vooruitstrevendenen daardoor is zij een krachtige partij en dit wel dege lijk door een omlijnd programma waar van spr enkele punten noemt. Ten eerste het kiesrecht, gelukkig is het algemeen kiesrecht er gekomen en dat is vooral voor de Liberale Unie eene voldoening'. In 1894 scheidden de vrij liberalen zich af, omdat zij meenden dat de Unie te ver ging met de kiesrcchtvraag. In 1913 werkten zij echter mede aan het verkrijgen van het algemeen kiesrecht. In 19Ó1 scheidden de vrijz. dem. zich af, omdat men meende, dat de Unie niet ver genoeg ging, het ging toen om de urgentie en niet om al of niet al gemeen kiesrecht. In 1913 gingen ook de vrijz. dem. met de Unie samen. Spr. meent dat juist de Unie op dit gebied den juïslen weg koos. Betreffende het vrouwenkiesrecht merkt spr. op, dat de Liberale Unie als bij andere zakon, geleidelijk invoe ring van dit kiesrecht verlangt. De vrij liberalen eischen voor het vrouwenkies recht uitbreiding van de bevoegdheid van de Eerste Kamer wat spr. een veel te groot offer acht. Ook de V. D. willen invoering van algemeen vrouwenkiesrecht maar als zij het nu hadden kunnen doen aannemen door de Tweede Kamer, dan had de Eerste Kamer niet alleen dit, maar ook het thans verkregene verworpen. Spr. eindigde met wijlen den heer Goeman Borgesius te schetsen als het symbool der Liberale Unie, voor aan sluiting waarbij spr. opwekte. De derde spreker de heer D o J o n g, lid der Tweede Kamer zeide niét de Liberale Unie te zullen verdedigen, maar direct tot den aanval over le gaan, waai- hij den heer Snijders, voorzitter der vrijz. democratische kiesvereeniging alhier onder zijn gehoor ziet. Spr gaf een uiteenzetting van heï oor spronkelijke liberale idee, waarbij de persoonlijke vrijheid als het kostbaar ste werd beschouwd en ingrijpen van den staat in het persoonlijke leven als kwaad, Teen do zienswijze zich veranderde* was het een principiêele afscheiding toen de vrij-liberalen van de Unie afgingen. Tus^chen de Liberale Unie en de Vrijz.- Dem. bestaat geen principieel verschil en spr. tart den heer Snijders het anders) uit te leggen. Spr. besprak daarvoor de beide pro gramma's der beide partijen, en meende, dat in beide met andero woorden het zelfde wordt gezegd. Wel verschil is er echter in de taktiek der beide partijen en daarbij slaat d<4 Schaal over ten gunste van de Unie, om dat men nooit iets in het staatsblad kat* brengen, dat niet is ingewerkt in de massa; en dit zagen Borgesius en do zijnen in toen zij in 1901 het algemeen' kiesrecht nog niet urgent verklaarden. Ook deze spreker wees Borgesius aan als de man, die zeer belangrijke wetten) in hel staatsblad heeft gebracht door zijn juiste taktiek van nemen en geven. Wat betreft het vrouwenkiesrecht, wijst spr. er op, dat ook dit nog niet vooij vervulling rijp is, omdat hef nief vo!4 doende is voorbereid. Spr. zeide, dat de Unie mannen nog dikwijls democratischer zijn dan de> Vrijz-Dem.dit is gebleken bij Staats- pensioneering en bij het verzekerings- vraagstuk. De Unie is de partij der evo lutie, die tracht zich aan te sluiten bijl de eischen des lijds. Waar aan de Uiiiemannen wel éenS verweten wordt, niet altijd gelijk te stem men, zegt spr., dat toch ook de Vrijz.- Dem., zooals pas bij de export-centrale, wel eens verdeeld stemmen. Het verschil lend stemmen is niet bij sommigen een gebrek aan democratie. Ten slotte zet spr. in hef licht dat de verdeeldheid onder de vrijzinnigen in 1901 Kuyper aan het bewind bracht; in 1909 Heemskerk, en spr. vraagt of nui hij nieuwe verdeeldheid, de rechtschen weder moeten zegevieren. Dit is voor reke ning der Vrijz.-Democratcn. De verdeeld heid is de pest voor de vrijzinnigheid. Van de gelegenheid tot debat werd ge-» bruik gemaakt door den heer Herman S n ij d e r s. die zeide reeds lang op 'de- gelegenheid te hebben gewacht om eens» met den heer De Muralt« le debatteeren. Spr neemt acte van de oprichting der. Unie kiesvereeniging, ofschoon dit nu niet zoo'n heel groote kunst is. De vraag is toch of het een krachtige afdeeling) zal zijn en spreker hoopt dit laatste te voorkomen. Spr. heeft ook zijn eerste politieke loopbaan in de Unie gehadj maar hij moest er uit, omdat zij toen,' reeds dezelfde fout had als nu Dc lauw heid is haar groote fout. Men rnoeti niet wachten tot het publiek iets wil. Een partijleiding moet de publieke meening leiden; maar de Unie laat dit" over aan sociaal-democraten en vrij zinnig-democraten Spr. herinnert eraan. uoodigingen komen niet uit den boezem 'dat in 1900 wel in de Unie erkend

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1