MIDDELBIRGSCHE COURANT
227.
Woensdag 26 September 1917.
160* Jaargang.
BINNENLAND.
Uit Stad en Pmlnele,
ingezondei Hededeellagen.
f ROOKER
TH. HOUTMAN
A bono, prqs per kwartaal ia Mid
delburg en Btj de agenten in VUssingen
en Goes f 1.55; por poet I 1.75.
Advertenties 20 cent per regel.
Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van 1—7 regels f 1.50.
STAATS- VLAANDEREN
Onder dit opschrift bevat de Standaard
van gisteravond oen hoofdartikel waarvan
de hoofdstrekking, nl. sterke bezetting
en krachtige verdediging van Z. Vlaande
ren tegen mogelijke invallen van Enlen-
te-zijde, weinig bespreking hehoeft, maar
waarin eenige uitdrukkingen voorkomen,
die aan den overkant der W. Schelde
door zeer velen met verontwaardiging
gelezen zullen worden.
De schrijver van dat artikel moet dan
toch wel geheel onkundig gebleven zijn
van wat in de laatste jaren van de ge
zindheid der bevolking van Z. 'Vlaan
deren tot uiting kwam, als hij nu nog
durft schrijven.-
In de bevolking die er woont,
wordt niet meer het oude nationale
overwicht gevonden. Dit vervreemde
element is nu reeds meerderheid.
We hebben ons afgevraagd hoe 't mo
gelijk is, dat een blad als de Standaard
zoo'n kwetsende onwaarheid in een
hoofdartikel op neemt. Of... is 't hier
soms de politiek die verblindt en die
alleen anli-revolutlonnairen als nationaal-
gezinde burgers erkeut? Het krijgt wer
kelijk den schijn of dat de oorzaak isf
wanneer we in dat artikel bijv. de tegen
stelling lezen: „Sinds Glinderman er als
anli-revoiutionair Kamerlid gekozen werd,
is sleed n meer land door Belgische land-
heeren in die streelc aangekocht, en zijn
Belgische boeren binnengedrongen."
De heer Glinderman is in het district
Ooslburg als Kamerlid gekozen in 1888
en in 1891 vervangen door den libe
raal Hennequin.
Wil nu de Standaard werkelijk be
weren dat de niet-herkiezing van den
heer Glinderman en de verkiezing van
den hoer Ilennequin aan Belgischen
invloed te wijten was? Degenen die ziclt
Öen hoer Hennequin herinneren, zullen
zich krieuwelig voelen worden van er
gernis bij zoo'n bewering.
Trouwens de bewering van de Stan
daard dal n 5 de verkiezing van don hecri
Glinderman het Belgisch grondbezit in
Z. Vlaanderen toenam, lijkt naar niets!
Dal Belgisch grondbezit, dateert in het
bijzonder uit de Fransche overheersching
en uit de jaren van de vereeniging van
N en Z. Nederland tot 1830, en ontstond
voor een deel door aankoop daarna.
Maar als er na 1888 een verandering in
dat verschijnsel is gekomen, ,Ian is het
deze: dat juist in de laatste kwarteeuw, zij
het ook langzaam, dat bezit van buiten-i
landers Afnam.
Wat -Je Standaard schrijft over dei
verdediging van Zeeuwsch-Vlaanderen,
kan op 't oogenblik moeilijk met aanha
ling van feiten besproken worden. Die
zijn niet voor openbaarheid bestemd. Of
er al of niet genoeg gedaan wordt, moe
ten we aan anderen ter beslissing overla
ten, Maar we willen alleen dit opmer
ken: Eon. zinsnede als deze: dat „de ver
sterkingen die wij er nog hebben, uit
den tij.l zijn", wekte bij ons sterk den in
druk dal de schrijver nog geheel leeft
In den sfeer van vóór den oorlog, en dat
hij van wat er in den mobilisatie-tijd is
gedaan Ic weinig weet om zoo kras nis,
tn dat artikel geschiedt, te mogen be
twijfelen of de regeering wel voorbereid
is op een mogelijke schending, en of zij
in haar „onbezorgheid" wel genoeg
door tast. Wxo zoo'n beschuldiging uit
spreekt, moet toonen do feiten te kennen.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamfer
Zitting van Dinsdag.
Waar zou meer belangstelling voor zijn,
voor de steenkolen voorziening of voor do
Grondwetsherziening
We zullen daar op maar geen antwoord
geven, doch uitvoerig weergeven wat gis
ter in de Kamer over de kolenkwestic ge<-
zegd werd, ook al werd men er niet veel
wijzer door.
In behandeling kwaïn het verzoek van
den heer Rutgers om verlof tot het rich-»
ten van vragen aan den tij del ijken voor
zitter van den Raad van Ministers, over
de kolenvoorziening van ons land. Be1-
riloten werd verlof te verleeafen. en 'de
heer Rutgers vroeg spoedige behandeling
der interpellatie.
Minister Qofrt van der Lïtó-
den nam toen hel woord om te zeggen,
dat de regeering zich bewust Is van het
groote belang der kolenvoorziening. Verf-
klaarbaar is hel hem, dat de Kamer in
lichtingen verlangt, ook om de geruchten
die h>open en <Ie berichten in de pers,
die dikwijls onjuist en tegenstrijdig zijn!
Er worden onderhandelingen gevoerd
biet Engeland en Duitschland, die zeer
moeilijk en van verstrekkende gevolgen
zijn. Ér wordt groote voortvarendheid bcj-
tracht. Binnenkort hoopt spr inlichtingen
te verstrekken. Maar het is in strijd ïnet
's lands belang thans mededeelingen te
doen.
De heer Rutgers merkle op, dat nog
tal van andere vragen zich len aanzien
van de kolenvoorziening voordoen, onaf
hankelijk van de levering door het buitenf-
land. M. n. de vraag, of de brand stof fen^
voorziening binnen de Distributiewet ge
bracht moet worden en de vraag of niet
een comité-generaal gewenscht is, Spr.
blijft daarom op spoed aandringen.
De Minister bleef bij zijn standpunt.
De vraagstukken hierbij betrokken A^ijn
van zoo neteligen aard, dat spr. bezwaar
moest maken tegen een comi téfgeneraal.
De andere kwesties i. z. de kol on voor
ziening kunnen niet afzonderlijk be
schouwd worden. Zoo spoedig mogelijk
zal spr. inlichtingen verschaffen.
De voorzitter verklaarde na 'simif-
nisters mededeeling geen aanleiding te
vinden 'er op aan te dringen om de in
terpellatie sppedig te behandelen.
De heer Nolens meende dat enkele
punten toch wel te behandelen zouden
zijn, eb wees op de kans dat men moetf
lijkheden krijgt met de wagons, in ver
band met een adres van de Mij. van Nijf-
verheid aan den Minister van Waterstraat
De heer van Hamel wensclite voor
te stellen de interpellatie spoedig te be(-
handelen. Tal van punten zijn hierbij van
belang, o. a. de beschikbaarstelling Van
gemobiliseerde mijnwerkers. Men mag
niet de gcheele zaak onbepaald uitstet-
len. Spreker stelde voor de interpella
tie aan het einde der agenda te plaatsen,
d. w. z. op de agenda van heden.
Het voorstel-van Hamel werd met 34
tegen 33 stemmen aangenomen.
En toen «wam de Grondwetsherzie
ning.
Wat het vorige jaar slechts een wets
ontwerp was, verklarend dat er grond
beslaat de daarin vervatte voorstellen
in overweging te nemen, was nu een
definitief voorstel om de welbekende wij
zigingen in de Grondwet aan te brengen
Het verloop van de zaken was zooals
men kon verwachten. Tegenstand van be-
teekenis was er niet. Alleen de heer
Van Idsinga verklaarde in de nadere be«
schouwingen in do Eerste Kamer ge
voerd, niets aangetroffen te hebben, dat
hem van standpunt heeft doen verande
ren. Hij zou dus tegen de Inesrechtwij'zi-
ging steiBmen. En hij deed dat ook, en
de heer Bichon ging met hem mee,
zonder te zeggen waarom.
Bij het onderwijsartikel stemden alle
leden voor, en bij de additioneel© arti
kelen allen behalve de heer v. Idsinga,
Het woord van hulde "door den voor
zitter bij dit resultaat gebracht aan
Minister Cort van der Linden, zal wel
ieders instemming hebben. Hij had dan
ook veel gelukwenschen van de leden
in ontvangst te nemen.
Toch kwam bij dit korte debat twee
maal even iets anders ter sprake.
Eerst bij het kiesrechtartikel, toen de
Minister bij zijn verdediging van het
algemeen kiesrecht als een erkenning van
de saamhoorigheid van het volk, de ver-i
wachting uitsprak dat het aldus geschon
ken vertrouwen niet beschaamd zal wor
den De uitDreiding van den volkswil, zoo
zei de Minister, kan hier geschieden
zonder beroeringen.
De socialisten hadden düarover ook
nog iets op hun hart, want de
lieer Schaper kondigde dadelijk
aan bij de behandeling der Staatsbegroo-
ting op deze beschouwing terug t© zullen1
komen.
En ten tweede kwam bij do behande
ling van het onderwijsartikel de heer
Van I d s i n g a op tegen een te enge in
terpretatie van art. 192, door ril. den
gemeentebesturen toe te staan, kinderen
die bijzonder onderwijs behoeven naar
een naburige gemeente te zenden
De heer Lobman besprak een der
gelijk geval en was 't eens met de opvat
ting van den heer Van Idsinga.
De Minister schoof echter die kwes
tie van de baan door de opmerking, dat
deze zaak de uitvoering betreft en daarbij
zal moeten worden beslist.
Voorts nam de Kamer eenige kleine
ontwerpen aan.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Twee Duitsche vliegtuigen
aangehouden.
Aan de kust van Zeeuwsch .Vlaanderen
deed gisteravond een Duitsch watert:
vliegtuig in de Wielingen, binnen ons ge>
bied, een noodlanding, vlak bij het daar
aanwezige Nederlandsche patroelje-vaar-
tuig, waarbij zich spoedig een torpedobool
veegde. De beide inzittenden wferdenonf-
danks het protest van een hunner, op
het eerstbedoeld© marinovaartuig os-erger-
bracht.
Toen eenige ander© Duitsch o vlieg
tuigen boven ouze territoriale wateren ver
schenen om te trachten het gevallen
vliegtuig alsnog mede t© krijgen, heeft
onze marine niet geschroomd, met get-
bruik van de vuurwapens, onze neutraf-
liteit te doen eerbiedigen; en werd een
tweede watervliegtuig tot dal-
len genoodzaakt; een der inzittend
den was ernstig gewond.
Beide vliegtuigen werden naar Vlisf-
singen gesleept, waar zij bij het zgn.
Eiland werden neergelegd; een ervan js
geheel gepantserd en blijkbaar van het
nieuwste type.
Ook de Duitsche aviateurs werden naar
Vlissingen gebracht, {le gewonde werd
na geneeskundig behandeld te zijn naar
het St. Joseph Ziekenhuis vervoerd; de
drie anderen onder bewaking gesteld in
het hotel „Zeeland", in afwachting van
het verder onderzoek in deze nèutraf-
lileitskweslio.
De beide vliegtuigen trokken gisteren
avond reeds veel belangstelling vAn de
Eilandbewoners, maar heden kwamen er
velen uit Aide re doelen van de stad een
kijkje nemen naar de luchtmonsters.
Aardappelen.
Door den Minister van L. N. en K.
is bepaald, dat het is verboden om aan
verbruikers aardappelen af te leveren
bij g'rootere hoeveelheid dan voor di
rect verbruik vereischt is.
De Minister ïnaakt voorts bekend,
dat door hem o.a. is aangewezen als
vertegenwoordiger der aardappelver-
eeniging, belast "met het verstrekken van
opdrachten tot aflevering van aardap
pelen, de Zeeuwsehe bond van aardap
pel - groente- en fruitexporteurs „Ons
Belang"', kantoor. Oude Vischmarkt,
Goes. Telefoon: Goes 125; telegram
adres: Ons Belang Goes.
Regeeringsbloem.
De Minister van L. N. en H. heeft
bepaald, dat, met ingang van 25 Sept.
zal worden verstaan onder Regeerings
bloem:
60 pet. inlandsche tarwebloem; 20 pet.
gerste- en/of roggebloem; 10 pet. aard
appelmeel; 10 pet. Amerikaansch meel.
De samenstelling van het Regeerings-
meel blijft ongewijzigd.
Graan inzameling'.
Do Minister van L. N. en II. brengt
ter kennis van belanghebbenden, dat
door hem nader if besloten, dat de
behandeling van alle aangelegenheden
betrekking hebbende op de bemoeiingen
der Regceringscommlssarissen voor de
Graaninzameling, voortaan wederom zul
len worden "behandeld bij het Rijks
bureau voor de Distributie van Graan
en MeeL
Mitsdien zullen van nn af a)le aan
den Minister te richten stukken, op
bedoelde aangelegenheden betrekking
hebbende, xvederom zijn te adressec ren
aan den Minister van Landbouw, Nij
verheid en "Handel1, te 's-Gravenhage.
Gelatine,
Bij Kon. besluit is de uitvoer van
gelatine verboden.
schadelijk te maken. De boulevard was
gedeeltelijk afgezet.
Uit Walcheren.
In de gisteren gehouden raadsver
gadering te O. en W. Souburg werd
de heer N. Cijsouw, die in de vorige ver
gadering wegens ziekte afwezig was, be-
eedigd. Besloten werd dc- gcldleening
groot f 5000, aangegaan ter voorziening
in dc behoefte aan kasgeld, af le los ven
voor of op 31 December 1917.
Naar aanleiding van een voorstel van
den heer Holtliuijzen om met inacht
neming van een weistandsgrens brand
stoffen tegen verminderden prijs te ver
strekken, werd op voorstel van den voor
zitter besloten eenige boomen te rooien
en het daarvan komende hout voor do
ingezetenen beschikbaar te stellen.
Uit Z u i d-B e v o I a n d.
In de Dinsdagavond door de werkl,
vereeniging „Eendracht maakt Macht" te
Wolfaartsdijk gehouden vergadering
kwam in bespreking het aankoopen van
een bakkerij, ten einde op coöperatief ge
bied te werken. Het bleek echter dat hel
aantal leden en de deelname van builen
de vereeniging te klein was om hierop In
te gaan.
Aan de slagers werd in overweging ge
geven do rundveeprijzen in billijke ver
houding te berekenen, daar anders de
vereeniging zich genoodzaakt ziet zelf het
bc-noodigdc rundvee aan te koopen.
Besloten werd te trachten turf voor
gezamenlijke rekening aan te koopen uit
de veenderij te Hansweert.
Bij kon. besluit is benoemd tot dijk
graaf van den Vólckerpolder de heer
J Overbeeke te R i 11 a n d-B a t h.
Uit Zeeuwsch-VlaanderO. D.
Omtrent het neerschieten van een
smokkelaar te Koewacht meldt men
ons nader:
In den nacht van Maandag op Dinsdag
trachtte een 7-tal personen een hoeveel
heid tarwe naar den draad te brengen
Op hun weg daarheen stieten zij op twee
rijksambtenaren, die hen aanriepen halt
te houden; aan dit bevel werd niet vol
doen en eik zocht met zijn vracht op,
den rug zoo spoedig mogelijk een goed
heenkomen. Er werden door de amb
tenaren schoten gelost en een zekere
J. v. D., van Moerbeke afkomstig en in;
den vorigen winter op een eigenaardige
wijze uit België ontvlucht, werd in de
zijde door een geweerkogel getroffen.
Geneeskundige hulp werd spoedig in
geroepen; de toestand van v. D., een ge
huwd man, wiens vrouw en kinderen
nog te Moerbeke verblijven, is hoogst
ernstig.
altijd een verrassing, als Paul Frédericq
leerde dal men die liedjes zelf moest!
zingen. En 't bleef bij alle waardeer
ring loch voelbaar dat 't liedjes waren!
uit een Anderen tijd
Toen kwam Ilullebroeck. En tegelijk
mei hem hier te lande Speenhoff. En!
daarna nog anderen: mevr. de Wijs Mou-j
ton, Kees Witte en nóg anderen, tc veel
om tc noemen.
Maar Ilullebroeck behoudt in die
groep zijn eigen karakter. Hij maakt niet,
zelf zijn woorden, maar weet ze drom
mels goed te vinden bij zijn tijdgenoot
ten. En dan heeft hij een genie om er,
een kenschetsende melodie voor te
schoppen, geheel in den volkstoon, maar
opgehouwd met een muzikaal inzicht, daf
ze op een hoog peil als volkslied brengt^
zonder dat ze pretentie hebben iets meer
te zijn.
Neem zoo'n eenvoudig liedje als „De
dahlia". Wat zit 'dat gezond en stevig
ineen; en wat een bekoring geven dei
harmonieën van de begeleiding er aan!
Zoo'n pittig marschlied als „De Gilde
viert" wordt maar eens in de zooveel
jaar geschapen. De karakteriseering van
de vliegende klosjes in „Voor 't kant-»
kussen" is zoo treffend, dat menige
zwoeger op kunstliederen hem die zal
benijden. En zoo zouden wo kunnen
doorgaan.
Ilullebroeck heeft nóg iets eigens. Hij
is geen zanger van tendens, van kritiek,
zooals verscheidene andere scheppers van
het „levenslied", 't Is waar dat het ramp
zalig lol van zijn land hem tot (liepen
ernst stemt, getuige het weemoedig lied
over „Het landje van belofte". Maar een
algemeene karakteriseering van zijn werk
is dat niet. Die is veeleer de ongedwon
gen levensblijheid van een Pallieter. En
dat is ook iets waar we ons nut mee;
kunnen doen, vooral wij hier in Noord
Nederland.
Zoo hebben w© hem gisteravond in del
Concertzaal gehoord. En zoo zal hij deze
week in verscheiden plaatsen van Zeeland
zijn le hooren. Eergister was hij te Gee's
waar vereerders een krans aan zijn piano
jehangen hadden, t Was een verdiende
hulde. Maar een niet minder groote vol
doening moet het voor hem ziju als hij
bemerkt dat in een volle zaal bijna
allen sommige van zijn liedjes van buiten
kennen. Want dAn worden het eerst
echt volksliederen
KERKNIEUW»
Uit Middelburg.
Het was vandaag weer raak met het
schieten op het oorlogsveld. Den hee'.en
dag door rommelde de geschutsdonder.
De 17-jarige P. M., verdacht van
oplichterijen alhier en te Vlissingen,
is gisteren door de politie te Vlissingen
naar hier overgebracht Na ook hier
door de politie te zijn gehoord, is de
jongen Ban de justitie voorgeleid.
Uit YliasinBoti-
Btj tte politic te Vlissingen is(
aangifte gedaan van vermissing van 2 rij
wielen, die onbeheerd op straat waren
blijven staan.
Op den Singelweg te Vlissingen
is gisterenmorgen een 18-jarig meisje met
minder eerbare bedoelingen door een
onbekend man aangerand. De politie
stelt een onderzoek in.
De sluiting der baden te Vlissin
gen is bepaald op a.s. Zondagavond.
Sinds enkele dagen is het weder
mogelijk den Boulevard geheel langs te
wandelen, al is het ook met een vooral
voor ouden van dagen en kleine kin
deren moeilijk te overwinnen hindernis.
Men mag n.l. de helling bij het Mari"
niprsplein afdalen, om direct daarna
langs een vrij hooge trap aan de an
dere zijde van de op den Boulevard
geplaatste schutting te komen. Gaande
in de richting van het standbeeld van
De Ruijtcr heeft men eerst de trap enf
dan de helling'. Voor kindenvagens en
rijwielen fs dus het „doorgaand" ver
keer nog geheel onmogelijk.
Dinsdag is te Vlissingen op het
strand even om den hoek van fort de
Nolle een mijn aangespoeld. Van den
torpedo-dienst was men spoedig ter
plaatse om het gevaarlijk voorwerp om
Ned Herv. Kerk.
Beroepen te Leerbroek (toez.) en te
Benschop' A. C. Enkelaar te Jaarsveld.
Aangenomen naar Haarlo (G.): W. Ban
ning, cand. te Soest.
Bedankt voor Blauwkapel, Montfoort
en Elburg: C. J. Leenmans te Ooster-
wolde; voor Oudshoorn ,'toez.): J. p,
de Graaff te Schagen; voor Rlienen: Van
der Hooft te Overschie.
Geref. Kerken.
Beroepen te Koudum: F. G. Petersen
le Veen dam; te Tijnje en le 's-Gravenland
(Fr.): dr. H. Smit, prop. te Ierseke; te:
Medan (Sumatra): dr W1. G. Harrenstem
le Noord-Scharwoude.
Bedankt voor Gameren: J. L. Jaspers
te Beekbergen; te Onstwedde: If. banning
te Dwingeloo; voor Waarder (bij Woer
den): Joh. S. Langen te Gouda.
Doopsgez. Gemeente.
Bcnankt voor Noordeind van Graft: de
heer P. Vis, proponent te Edam.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Huflebroeck-avftnd.
Er zijn er die met Ilullebroeck dwe
pen, omdat hij zoo leuk zingt, en zóó'-
gezellig d1 hoele zaal aan 't meezingen
weet te krijgen, dat j© je weer voelt als
een kina op een Zondagsschool, een
ervaring die ook al weer haar eigen-,
aardige oekoring heeft. Er zijn anderen
die naar hem komen luisteren, omdat
ze in hem waardeeren den z-anger die
o! zoo gevoelig zijn eenvoudige melo
dieën zingt, en ze niet minder gevoelig
zelf begeleidt, en van wien ze het be
treuren als iiij een enkele maal de voor
dracht wat al te slcrk aandikt. Wanft zijn
groote kracht bgt vooral in het onmid*
dellijk typeeren van ieder liedje, zoodat
iedere verdere regel er van zelf in past
Maar wat van Ilullebroeck's werk de
blijvende beleekenis zal zijn, is dat bij
na de lange periode van verheerlijking
voor het kunstlied, weer den smaak
heeft gevormd voor het liedje-voor^
iedereen, waarvoor geen zangopleiding
noodig is. De grondslag voor dien om
keer was gelogd door de letterkundigen
die weer het volkslied uit vroeger eeuwen
opdiepten (Paul Frédéricq, Coers, de lie-
derbunilel van het Nut). Maar 't was nog
ONDERWIJS-
Tot tijdelijk onderwijzer aan de
O. L". school te IJzendijke (kom)
is benoemd de heer M. I, Hoste te
Oostburg.
FIJNSTE SUMATRA
i Z ANDBLAD-SIGAAR
8, 10 EN 12 CTS.
I'S HERTOGENBOSCH
RECHTZAKEN.
Arr.-Recht bank te Middelburg.
Gister, Dinsdag, deed bovengenoemd
rechtbank uitspraak in do volgende za
ken, betreffende poging tot verboden uit
voer, verboden vervoer en nederlage,
ter zake waarvan zijn veroordeeldA.
41 j, Dordrecht, tot 3 m. gev.
straf; A. E., 38 j., Koewacht, en D. II.,
22 j., Goes, beiden gedetineerd, beiden
tot 2 m. gev straf, met aftrek voor-ar
rest; E. B 48 j., zonder bekende woonf-
plaats, en J. J. R <32 j., en A. B., 27
beiden Oostburg, allen tol lm.; G. J. A.
v. G., 28 j., Hulst, tot 3 w., P. J. M.,
23 j., Eede, tot 14 d.; J. v. P 24 j.,
Breskens, tot 7 d.; J. B., 25 j., Schoom-
dij ke, en J. F. C., 48 j., Eede, beiden,
tot 1 week gevangen isslr. en J. C d. P.,
41 j., en R. C. de Q, 33 j beiden
zonder bekende woonplaats, beiden lot
f 50 bi s. 50 d h. L. C., 22 j., en L.fT,
21 j., neïden Sluis, beiden tot f 30 b.
S. 30 d. b.; F. C., 45 j., Antwerpen, en A.
R., 53 j., Clinge, beiden tot f 25 b.
25 d. h.; D G. G., 19 j., Doi-drecht,
en W. K,, 36 j Rotterdam, beiden tot
f 20 T>. -s 20 d h M. M., 18 j Eede,
P. J v. D., 52 jRotterdam, Ch. Ii
v. G., 49 j., Koewacht, A. v. M.j 18 jen
E. d. K 18 j., beiden Clinge, J B. D
27 j., Westdorpe, J. B 41 j., W. S.,
,38 j., en P. R., 32 j., allen zonder bef-