HIIMkBLIH RGSCIIE COURANT. Vrijdag 21 September 1917. BINMENLANQ. 223 160* Jaargang. Abonn. p r ij s per kwartaal in Mid delburg en bij de agenten in Vlissingen en Goes f 1.55; per post f 1.75. Advertenties 20 cent per re Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen van 1 7 regels f 1.50. BLUF EN NOG IETS ERGERS. Zondag a.s. zullen op twintig plaatsen in ons land onder de leus „Op tegen Hongbr en Duurte", betoogingen wor- den gehouden voor een betere leveDs- middelenvoorziening, een beweging, die op touw is. gezet door het Ned. Vak Verbond, de S. D. A|. P. cn den Bond van Ned. Arb. Coöperaties, eij die ten doel heeft te verkrijgenlager maxi mumprijzen van voedingsmiddelen en brandstoffen, distributie van goedkoop r.undvleesch, rantsoeneering! van alle eet bare vetten, en vóór den winter uit voering van de toegezegde beschikbaar stelling van kleeding, schoeisel, zooile der, klompen wol cn sajet. Zoo ver het zakelijke van deze oproe ping, en tegelijkertijd den redelijken grondslag ervan. Wel zijn betoogingen in dezen tijd "gevaarlijke middelen, die hee{ voorzichtig moeten gehanteerd wor den, willen ze niet verder slaan dan de bedoeling is, 'maar de arbeidersklasse heeft alle reden wensehen als de liier- bovengenoemde uit te spreken, want terecht zet de oproeping tot deze be toogingen voorop dal die klasse „een bij uitstek zwaren en zorgelijken winter tegemoet gaat." Maar in dat manifest staat naast dat zakelijke n og' iets, dat wèl een bedenke lijk karakter heeft. We zullen niet uitweiden over de aanmatiging dat aan „het initiatief en hel optreden onzer organisaties" te dan ken is de totstandkoming' van de bruin- broodregeling, de distributie-wet 1916, het goedkoop varkensvleesch, de stapel groenten enz. Met zulk een zelfverheerlijking maken de onderteekenaars zich slechts belache lijk. vooral wanneer ze in hun verle den een heftige oppositie tegen het elen van bruinbrood hebben. Maar erger wordt het als in dezelfde redoneering voortgaande, in het manifest wordt betoogd dat de regeering wat zij deed, slechts invoerde „na lang wachten en dralen", en als dan „aan hel Nederlandsche volk" wordt verze kerd: „Zelden of nooit heeft de Re geering blijk gegeven van een ver vooruilzieuden bi'ik en getoond door tijdige cn ingrijpende maatregelen de nooden des volks te begrijpen." Onredelijker beschuldiging is niet denkbaar. Als we herinneren aan de buitengewone energie waarmee onze re geering onmiddellijk in Aug. J14 de za ken aanpakte, zonder daarvoor een aandrang der arbeidersorganisaties noo- dig te hebben (men denke bijv. aan de graanvoorziening, de werkeLooslieidverze- kering, de levensmiddelenwet enz.), dan zakt alleen reeds daardoor die heele beschuldiging ineen Maar ook na dien lijd heeft de regeering waarlijk niet slil gtezeten. En als de maatregelen zlsh steeds uitbreidden om nieuwe nooden Ie lenigUn, dan was dat niet omdat de S). D. A. P. daar zoo hard om riep,, maar omdat de toestanden nog' veel sneller verergerden dan iemand in het begin kon voorzien. Wie dat alles vergeet, of wegrede neert achter de zelfverheerlijking van i k heb daar op aangedrongenmet voorbijgaan van de waarheid dat men minder tijicl noodig heeft om iets te zeggen, dan om een regeling zonder vroeger voprbeeld voor te bereiden, zoo iemand speelt een gevaarlijk spel, te gevaarlijker nu de ernstige zorgen van '1 oogenblik zoo licht tot een uitbarsting kfuimen leiiden, die nooit iets goeds kan veroorzaken. Als de vergaderingen van Zondag a.s. worden gehouden in den geest van die beweringen, dan zullen de organiseer- ders erop voorbereid moeten zijn, dat de menschen tot wie zij1 zich richten, dezelfde gevolgtrekkingen maken, als de vi-ouwen en mannen in Amsterdam de den uit de woorden van Wijnkoop, Tri bune en Telegraaf bij de aardappelrel- lctjes van Juli. Toen heeft de S. Dl. A. P. gfecn woorden van afkeuring ge noeg gehad voor hen die stookten tegen dc regecring en tegen het Amsterdam- sche gemeentebestuur, warn-in ze trou wens zelf zitting hadden Maar nu, gaal ze denzelfden weg op, als ze be gint met de ontkenning van eenig be sef bij de regeering van den nood van het volk. Wat ons in dezen lijd bijna dagelijks ergert, is liet gemak waarmee bet pu bliek iedere beschuldiging en iedere verdachtmaking aanvaardt, uilgesproken tegen autoriteiten en personen, die een of andere regeling hebben te treffen of uit te voeren. Wat we hierboven aanhaalden zal door de eenvoudigen onmiddellijk als waai- worden aangeno men. En als ziji daaruit dan hun conclu sies trekken en daarnaar handelen, zijn de organiseerders er niet mee af, dat zij 't zoo erg niet geschreven hebben. HOE BEZUINIG IK OP GAS? Wat we hieronder vertellen is niets nieuws, maai* blijkens de gesprekken- van-den-dag, slagen lieel veel huismoe ders er nog altijd niet in het in bespa ring zoover te brengen als noodig is. Misscliien zij zelf wel, maar hun meid niet. Het (historisch) geval van een huis vrouw die, na dringende raadgevingen* aan de meid, toch in de keuken een vraolijk vlammend fornuis vindt, zonder iets er op, en daarnaast een ketel water op een gasfornuis, moge een kras voor beeld zijn, maar liet is bet eenige niet. Het oog van de huisvrouw bespaart eeni- gc meters gas per dag. Niet alleen omdat zij dadelijk het kraantje lager draait als eenmaal het water of het eten aan de kook is gebrachtf, wat niet alle meiden doenmaar ook omdat zij beter d an meeste meiden zal overwogen hofeveel ze moet iop zetten. - Voor thee of koffie is het niel noodig een vollen ketel water aan tie kook te brengenEn als 't water aan dn kook ifs. behoeft men niet de volle gasvlam te laten branden bra he t aan de kook te houden. Een klein pitje is daarvoor genoeg. In een beschouwing over ditzelfde onderwerp in het Hand. lazen we dat dikwijls 60 pet, van 'i verbruikte kook- gas is noodig geweest voor net zgn. ,bijkoken" van water. Diat is veel te veel Als er dienstmeisjes zijn die bij het lezen hiervan zich beleedigd voelen om dat wij kwaad van hen vertellen, laten zij dan bedenken, dat er werkelijk zoo onbevallig gehandeld wordt. En laten zij zorgvuldig nagaan of ze altijd /elf er tegen waken. Een ander misbruik is, dat men een veel te groote vlam gebruikt voor het aan de kook brengen. Het gemiddelde dienstmeisje is steevast van meening dat zij vlugger werkt als zij1 maar een lieel groote vlam onder pan of ketel laat branden. Ditis totaaloujuist. 'I Vol doende maximum waraite-effect verkrijgt men van de vlam, die onder den bodem brandt, al het gas dat langs de wanden 'an pan of ketel brandt, wordt nutteloos verbruikt. Met hel oog daarop heeft 'men den ,1 aai sten lijd branders geconstrueerd met kleine brander-doorsnede, berekend op niet meer gasverbruik dan noodig is voor nuttig warmte-effect. Een ouder- wetsche brander van te groote door snede verbruikt ongeveer 800 Liter gas per uur; de moderne Duitsche brandexis verbruiken ongeveer -100 liter per uur, met hetzelfde nuttig effect, eix de Hjol- laiidsche Selter-brander verbruikt zelfs niet meer dan 350 Liter. Over hel „wecken" durven we bijna lieelemaal niet te schrijven. Want nu ui een paniekachtige vrees voor groenten schaar schte door zooveel huis moeders is geweckt d ie het vroeger niet of niet in zoo'nhoeveelheid deden, zijn ook de verhalen toegenomen van groote hoeveelheden, die totaal bedorven zijn, wat d.oodjammer is voor de groenten zelf, en waardoor bovendien een i*eusachtige hoeveelheid gas doelloos vermorst Want wecken verslindt gas! Kijk maar eens op uw meier. De groote stij ging van het gasverbruik op "26 Aug. hier ter slede, bleek het gevolg te zijn van liet wecken bij enkele families. En zijt ge voor die kosten van dat gasverbruik zeker van een daaraan evenredig voor deel? Over tijdig gebruik van de hooilast zul len we maar niet spreken. Het meisje dat. aan haar mevxxmw zei: „de comple menten van moeder, en mei koxxd hooi kun je niks warm maken", zal wel meer en meer een uitzondering worden. En nu het gaslicht. Denk er om bij iedex*en brander den gastoevoer te regelen. Als ge een t?e groote gasvlam liebt, brandt deze buiten het kousje om, en dan krijgt ge ten eer ste minder licht omdat het kousje niet ten volle ig loeit, en ten tweede gebruikjt ge nutteloos gas. I)at geldt voor hangend zoowel als voor slaand licht, waarvan het hangend ech ter toch steeds voordeeliger is dan hol staand. Een staande brander verbruikt per uur 130 liter gas bij een lichtsterkte van 65 kaarsen; een gewone hangende bran der verbruikt 110 liter bij een licht sterkte van 90 kaarsen en Tón slotte ge ven de zoogenaamde „Mundus"-bra«ders een licht van 120 kaarsen bij een ver bruik van 85 liter. En dan natuxxrlijk: laat geen twee lichten branden, als ge het met óón kunt doen Misschien zullen niet alle winkeliers er mee instemmen, maar onder het publiek wordt een winkel, die vier pitten brandt toch dadelijk aangeduid als een die er zeker twee te veel aan heeft. IN DE TWEEDE KAMER De e u-ste zittingen zijn a! heel weinig belangrijn. Eergisteren installatie van den voorzitter; uister regeling van de zit tingsuren, trekken der afdeelingeu enz. Slechts éón punt van belang: besloten werd Dinsdag a sn de Grondwetsherzie ning aan de orde te stellen. Voorts kreeg de heer Rutgers verlof eenige vragen tot de regeering to mogen richten betreffende de kolenvoorzienïn; -Van ons land. DE KONINGIN IN LIMBURG De Koningin vertrok Donderdagmor gen per auto uit Sittard naar Heerlen. Aan het hoofdbureau der Staatsmijnen had H. M. een onderhoud met de di recties van de Staats- en particuliere mijnen, hoofdambtenaren, leden der oom missie van samenwerking tusschen de. werkgeefsters en het mijnpersoneel en den burgemeester der gemeente. Om 3 uur bezocht de Koningin dei Oranje-Nassaumijn, eenige mijnwerkers- woningen en de Prot kerk. Om vijl uur reed H. M. per auto naar Sittard1 en vertrok van daar met dgn trein van 6 56 naar 's-Hertogenbosch. NEDERLAND EN DE OORLOG. De grie ven der boeren. In een geschrift van 'het Bux*eau voor mededcelingen inzake voedselvoorziexxing wordt een uitvoerige bespreking gewijd aan de klachten der boeren Gewezen wordt daarin op de verhoo- ng van de voor 1918 gegarandeerde prijzen voor rogge, tarwe en gerst, ten einde te zemoet te komen aan de klach ten der zandboeren; voorts 'op de maat regelen der regeering lot verkrijging van een billijken prijs voor het te leveren vee voeder, tot conlroleering van het vee voeder tegen vervalsching enz. En dan vervolgt lxet geschrift: Tracht de regeering alüus, aan, als billijk erkende grieven der zandboe ren legemoeL te komen aan één wensch, hunnerzijds met klem tot uiting1 gebracht, zal niet -voldaan kunnen wor den. Verlangd wordt, dat den boeren een deel van hun graan zal worden gelaten om zelf hun brood te kunnen bakken. Ja, men gaat nog verder in een dorp waar tot nu toe geen graan werd ver bouwd, willen de boeren daartoe wel overgaan er zijn geschilde graan gron den mits de regeering de zekerheid jee ft, dat de verbouwers een deel van hun graan zullen mogen behouden voor eigen gebruik. Aan deze wensehen kan niet worden voldaan. De regeerixxg wil al het moge lijke doen om den graanbouw te be vorderen, maar zij moet daarbij deij eisch stellen, dat de productie ten goe de zal komen aan het gelxeele Neder landsche volk. Liet zij de boeren een deel van him graan houden voor eigen brood, dan zou, juist ten aanzien van het voornaamste volks voedsel onbillijk heid worden betracht. Bovendien zou men, aldus handelende, de broodvoe- ding van het geheele Nederlandsche volk zeer bcnadeelen. Wij maken nu eenmaal een abnormalen tijd door, be ter gezegd, Wij doorleven de ernstigste crisis, wat de voeding betreft, die een voik beleven kan. Van overzee is de aanvoer geheel stopgezet, en onze bin- nenlandsche graanproduclie is bij lange niet voldoende onx ons volk te voeden. Wil het Nederlandsche volk verzekerd zijn althans dezen winter brood op ta fel te hebben, dan is het noodig geble ken eenerzijds meel te gebruiken, dat in normale omstandigheden niet voor broodbereiding wordt gebezigd, ander zijds een rantsoeneering van brood in tö voeren; zelfs is het aanvankelijk ze ker niet te ruim toegemeten rantsoen, reeds moeten verminderd worden. Onder deze uiterst moeilijke omstan digheden moeten de boeren inzien, dat aan hun wensch niet kan voldaan, wor den. Wat het zwaarst is, moet het zwaarst wegGn. Dit gold reeds voor het inbeslaghemen van de roggede voe ding' van den mensch moest gaan vóór de voeding' van het vee, hoezeer ook regeeringswege het belang van een goede veevoeding wordt erkend. Even- fzoo moet ook ten aanzien van de broodvoeding het algemeen belang gaan vóór dal van Iden boer, hoezeer oolc van regeeringswege wordt erkend, dat het voor den boer hard is zijn uit eigen geteeld* graan zelf bereild brood te moe ten missen. Ilel kan nu eenmaal niet anders. Do regeering kan niet toeslaan, dal de eene helft van lxet volk, die evenzeer arbeidt voor algemcene be hoeften, zich moet tevreden stellen met een beperkt rantsoen brood, dat uit ge mengd meel is vervaardigd, terwijl de andere helft volop brood van eerste kwaliteit zou hebben. Trouwens, liet men hel laatste toe, werd den boeren jbropd, dan zou daarvan liet gevolg zijn, dat minder graan beschikbaar kwam voor de voeding van het overige volk, zoodat dit een nog' kleiner rant soen brood dan nu zou kunnen ont vangen of wel zich met brood van mindere kwaliteit dan nu zou moeten tevreden stellen. Eten de boeren zuiver tarwebrood, dan blijft voor dc anderen beschikbaai* minder tarwemeel en naar verhouding veel meer aardappel-, mail en gerstemeel. Hun brood zou kleiner of aanmerkelijk slechter worden en waarschijnlijk allebeide. De boeren moeten begrijpen, dat zij het graan leveren als gevolg van hun noesten arbeid, maar dat hun bedrijf niet mogelijk is zonder velerlei ande ren, niel minder harden en even on- misbaren arbeid. De verschillende dee- len van een volk zijn evenzeer nuttig, en de gemeenschap heeft hun aller ar beid noodig. Maar dan moeten ook, als de nood gaat nijpen en pllerwegen zui nigheid met de meest noodzakelijke voe dingsmiddelen moet worden betracht, de moeilijkheden en de lasten het deel van allen zijn, onverschillig! welke hun taak is in het gleheel van den ar beid. o Geen brood zonder geldige broiod kaart. In Amsterdam heeft men ondervonden tot welke gevolgen het leidc als men brood koopt op bons van broodkaarten, die nog met geldig zijn. Het was bekend dat daar door velen gescharreld werd met die bons, maar zoolang liet rantsoen zoo groot was dat vele gegoeden him eigen rantsoen niet opaten, leverde dat geen moeilijkheden op. Dat overschot kwam de anderen ten goede. Thans is dat heel anders geworden. De groote broodfabrieken zijn, naar het Hand. meldt, reeds overgegaan tol het nemen van ernstige maatregelen. Zij' heb ben him depóts aangezegd, dat zij ge noodzaakt waren alleen nog brood te le veren onder de bepaling, dat de bons van het den vorigen dag verkochte brood aan de fabriek eiken nxox-gen moeten wor den ingeleverd, opdat blijkt, dat geen brood zonder gefdigen bon "wordt afgege ven. Afnemers, die aan deze bepalingen niet voldoen of minder bpns inleveren dan hun brood is geleverd, ontvangen den volgenden dag geen brood in depót. Streng worden deze maatregelen toe gepast en men heeft Woensdagmorgen in de volksbuurten kunnen conslaleeren, dat een aantal depóts van verschillende groote broodfabrieken hun klanten niet konden bedienen, omdat zij niet aan de bepalingen hadden voldaan. Het was in deze buurt reeds thans herhaaldelijk voorgekomen, dat men brood vroeg op bons, die pas den 2 f sten September geldigheid krijgien, en ook ge beurde het, dat men alleen voor gold en goede woorden den noocligen voorraad hoopte te kunnen inslaan. ,Ik kan *t niet over mijh hart krij gen", zei een depöthoudsler, „om ld© klei ne kinderen, die broodeïi voor him moe der komen halen, met een leegen boeze laar naar huis te sturen. En wat moet je doen als koopvrouw wanneer een vrouw een hap uit een brood bijt? Dan kan je toch niet met het geschonden brood blij ven zitten?" Bij een andere winkelierster hadden de klanten in 't begin van de week eenvou dig een aanlal bijooden van de toonbank genomen cn er het geld voor in d© plaats !eiegd. Bonnetjeshoi maar' Dc klanten intussclien, die bij hun ge wonen leveranciep de ramen dicht cn de deuren gesloten vonden, konden zich, mite zij iii het bezit waren van geldige bons, overal in de buurt ruimschoots van brood voorzien. Aan v.ullings broodkaarten voor dienstboden. Door den Minister van L., N. en H. is tot de gemeentebesturen de navolgende circulaire gericht: „Aangezien mij' is gebleken, dat bij de uitreiking van een eerste aanvullings- broodkaart aan vrouwelijke inwonende dienstboden niet door alle gemeente besturen hetzelfde standpunt wordt in genomen, heb ik de eer u mede te deelen, dat slechts dan tot uitreiking kan worden overgegaan, wanneer van zwaren liclianielijken arbeid sprake, is, de werkgevers in verband met hun niaaischappelijkcn welstand niet in staat zijn op andere wijze in de voeding van hun personeel te voorzien." Ba ie ken van brood. Door den Minister van L N. en H. tot de gemeentebesturen de navolgende circulaire gericht „Ik heb de eer n te verzoeken do bakkers in uw gemeente met het vol gende in kennis te stellen In verband met de moeilijkheden, wel ke vooral de kleinere bakkers ondervin den bij het oaklccn van brood uit mee!5 van een samenstelling welke voorheen niet gebruikelijk was, heb ik besloten door bemiddeling van het Station voor toegestaan graan te houden voor eigen Maalderij en Bakkerij te Wageningen gra tis advies te* doen uitbrengen aan kleinere) bakkers, welke niel in staat zijn zich te gen betaling door het Station voor Maal-f derij en Bakkerij voorlichting te doen geven. Op een daartoe strekkend verzoek zul len in een gemeente Dakproeven wor den gehouden, onder leiding van een deskundige. In verband met de onkoslen, verbon den aan h©t houden van deze bakproe- ven, is het gewenscht, dat bij de aan-! vrage blijkt, dat deze bakproevea door verschillende bakkers in een gemeente zullen worden bijgewoond Desgewenscht kunnen ook schriftelijke inlichtingen worden gevraagd. Aanvragen om scliriftelijke of monde linge voorlichting moeten worden ge daan aan den directeur van het Station voor Maalderij en Bakkerij te Wage ningen." Lichtbesparing. Niel alleen te Zierikzee, doch ook te Culcmborg wenschpft B. en W. den zo mertijd nog eenigén fijd te behouden wegens de zoo hoog noodige lichtbespa ring In verband hiermede beginnen alle gemeentediensten en bureaux, scholen, enzdaar een uur vroeger, en wel om 8 uur. De schooltijd wordt :xu gehouden) van 8 11 uur en van 1—3 uur. De aardappeloogst. We lezen in liet Handelsblad Naar gebleken is uit een onderzoek, op aandrang van en door deskundigen ingesteld, is de aardappeloogst van dit jaar buitengewoon gunstig. Wij kunnen de volgende cijfers geven betreffende den oogst in de verschillende aardap- pelbouwende streken, berekend naar den stand van het gewas. De cijfers -zijn in clusief de hoeveelheden welke reeds in de maanden Augustus en September ge oogst zijn. Friesland belooft een oogst van 325 a 425 H.L. per H.A. (vorig! jaar 300 H.L.) De regen van einde Augustus cn begin September heeft gedreigd eenige schade te doen, maar deze is medegevallen. Een zoo rijken oogst als thans heeft men in de laatste vijfjaar niel gehad. Groningen zal leveren 14 a 15 mil- lioen H.L. fabrieks- en consumptie-aard appelen (zoogenaamde fabrteks-hectolf- lers, berekend op 61 K.G. per HjL. De gewone H.L. bevat 70 K.G.) De opbrengst van klei- en zandgron den in Gelderland is over 'l algemeen beier dan verleden jaar. Verwacht wordt een oogst van 200 A 250 H.L. per H.A. tegen verleden jaar 100 A 130 H.L. per H.A De opbrengst in Zuid-Holland en de üoeksche Waard is zeer groot, 350 k 450 H.L. per H A., die van Flakkee 300 A 400 H.L. van welke laatste opgave echter een ruim percentage (25 a 50) moet worden afgerekend voor ziekte, 't Vorig jaar was de oogst voor Flakkee 250 H.L. per H.A., met gelijk ziektepercentage. Zeeland heeft lot nu toe reeds veel voorzien in de behoefte van de groote steden. De Eigenheimers zijn reeds groo- tendeels opgeruimd. Van „Bonten" en „Blauwen" i s echter nog' de geheele! oogsl te verwachten. Opbrengst naar schatting 120 A 150 H.L. per HtA. tegen vorig jaar 50 a 75 H.L. De oogst in N.-Brabant en Limburg zal veel grooter zijn dan 't vorige j'aar. Vooral de opbrengst aan consumptie- Industries („.Industries" is de naam, wil niet zeggen dat 't een fabrieksaardap pel is) zal zeer groot zijn. De geheele opbrengst wordt geschat op 500,000 k 550.000 H.L De opbrengst-cijfers voor Zeeuwschr Vlaanderen (Eigenheimers en consump tie-Industries) zijn nog niet bekend, zij beloven echter zeer goed te zijn. De met aardappelen bebouwde opper vlakte itn ons land bedraagt thans? coïisumptile-aardappelen 137.000 II.A1. 'vorig jaar 131.000 H.A.); fabrieksaard appelen 32.000 H.A. 'vorig jaar 35.000 H.A:). i De bebouwde oppervlakte consump tie-aardappelen is dus thans 6000 H.A. meer dan vorig jaar, wal, gerekend naar een gemiddeld van boven gegeven opbrengistcijfers, een produelievermeer- dering geeft van 1.800.000 HL daar gelaten nog de in het algemeen veel hoogcre opbrengst. Dit alles is evenwel geen reden om nu maar nonchalant met de aardappe len om te gaan, en, in zekeren zin toch, voedsejvernieliging te plegen, te minder daar de aardappel wellicht an dere voedingsmiddelen zal moeten ven- vangen. Dat doet men door nu reeds aardappelen te „hamsteren". Wie thans reeds aardappelen inslaat, loopt vrij groote kans. dal wel 50 ran den ingeslagen voorraad bederft. Eerslover 14 dagen, 3 weken zullen de aardappe len geschikt zijn voor inslag. En er is in het geheel geen reden, gezien den g'unstigen oogst, om nu reeds met zenuwachtige haast voorraden in te slaan waarbij men dan N B. f rekent op wegrotten, dus bewust voedsejvernieliging pleegt.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1