MIDDELBIJRGSCHE COURANT.
FEUILLETON.
e>
M 204
Donderdag SO Augustus 1917.
160* Jaargang.
Abonn. p r e pet kwartaal ia Mid-
deUyorg «n bi) do ipnta la VUutojea
»a fföas f 1.5S; pBr post f 1.74.
Advertenties SO tent par pegel
Bij abo«aMM«t v*tl tRgtr-
Pirraili«i»criekt*i ta
▼an 1—7 VfH LOT.
KAMEROVERZICHT.
Eerste Kamer.
Zitting1 van Woensdag.
Hel is gister onverwacht gunstig met
kïe nood-Boschwet afgeloopen. Met 32
stemmen voor en slechts tien tegen werd
het voorstel aangenomen, nadat minister
P,osthuma hort en krachtig' liet had
verdedigd als een ontwerp dat hij noodig
heeft om zijn taak naar behooren te ver
vullen. Evenmin als een timmerman een
werktuig lean (missen uit zijn werkkist, kan
hij buiten deze wet.
Een enkele concessie deed de Mi
nister nog. Hij gaf aan den heer Lucas-
&e op diens aandrang de toezegging al
leen ingeval van oorlog en oorlogsge
vaar kapverboden te zullen "uitvaardigen.
En toen kwam de Export-Centrale aan
ÖE beurt.
Geestdriftig was de ontvangst niet al
waren er verscheidene sprekers die ver
klaarden vóór het ontwerp te zullen
Btemïnen. Want toch regende het be
zwaren ook van hun zijde. De heer
Van Lanschot was bereid dezen wis
sel op de toekomst te honoreer en, maar
vroeg inlichtingen over den warenruil,
Dver het credietpapier en over de in
stelling van een commissie van advies
Of van appèl. De heer van Hol the
tot Echten zou zich tiiet tegen het
voorstel verzetten maar gaf den raad
aan de klachten van de landbouwbevol
king tegemoet te komen, daar de regee
ring moei kunnen rekenen op haar loyale
medewerking.
De heer Van Houten was niet
volkomen gerust over de financieele
kwestie, maar zou meegaan, al kan hij
ptok niet nagaan of het een stap in
'slands belang of een ramp zou zijn!
En de heer Van Nier op die een
interessante rede hield over de finan
cieele ondendeelen, zou vóór het ont
werp stemmen, maar beschouwde dat
pis een imotie van vertrouwen in de re
geering want hij stemde alleen vóór
In het vertrouwen dat de regeering de
Uitvoering zal leggen in handen van be
kwamen, onpartijdige personen.
Alleen de heer Stork verdedigde liet
voorstel als wenschelijk en noodig.
En san den anderen kant zei de heer
Diiepen zijn stem moeilijk aan het
ontwerp te kupnen geven omdat hij
vreesde dat het doel niet bereikt zal
worden en dat uit- en invoer er door
zullen verminderen, terwijl de heer De
Boer er de voorkeur aan gaf te blij
ven werken met de bestaande organisa
ties, die, al hebben zij fouten, toch veel
goeds hebben bereikt.
Heden voortzetting.
BlIKEHLiKO.
NUOU» EN DB OMLQft
Crisis-aangelegenheden.
Naar de „Nederlander" verneemt be
staat oij den Minister van Landbouw het
voornemen om, onafhankelijk van het
Het vijfde Wiel
door
BEATRICE HERON MAXWELL'
FLORENCE E. EASTWIGE.
Naar het Engelsch.
lot van de Export-Centrale, een alge-
heele wijziging te brengen in de organi
satie van ae Regeerlngsbemoeilngen met
de volksvoeding. Bij deze nieuwe organi
satie, die haar beslag reeds heeft gekre
gen wordt, onder leiding der commissie
van Bijstand, waarvan de heeren Króller,
Reitsma en Schim van der 'Loeff leden,
zijn, ook een afdeeling Crisis-aangelegen
heden gevormd, met een splitsing m
drieën, een afdeeling voor Landbouw,
een voor Handel, en een v,oor Nijver
heid, elk onder leiding van een hoofd
ambtenaar, waarvoor eerste krachten aam
gewezen zijn. Ten behoeve van dezen
nieuwen dienst wordt in den tuin achter
het perceel Kneuterdijk S, waarin die
Commissie van Bijstand is gevestigd, een
geheel nieuw groot kantoorgebouw van
lioul opgetrokken, waarmede de aanne
mersfirma Boersma den groiolslen spoed
maakt
De verschillende Commissies van Toe
zicht zullen allen komen vervallen.
De oeperkïng va n den treinen
loop.
Naar het Hdbl. verneemt zal de beper
king in den treinenloop tengevolge van
den kolennood, op 24 September a s.
ingaan. liet aantal treinkilometers zal
met 35 h 40 pet. verminderd worden. De
beperking is van dien aard, dat van een
behoorlijk verkeer geen sprake meer zal
zijn Men verwacht dan ook, dat het pu
bliek zich in zijn reizen zal beperken'
en dal het zooveel mogelijk de reizen y'
die gemaakt moeten worden, vóór 24
September zal doen Ook het goederen
verkeer zal zooveel mogelijk beperk!
worden.
Vergeleken bij den toestand van vóór
den oorlog (October 1913) zal op ver
schillende trajecten na 24 September
hel aantal treinen als volgt verminderd
zijn
Amsterdam—Haarlem van 112 op 50;
Haarlem—Leiden van 71 op 31; Amster
dam—Hilversum van 80 op 38; Amster
dam—Zaandam van 62 op 36; Electrï-
sche spoor Den Haag—Rotterdam van
54 op 30; Amsterdam W.P.—Utrecht van
70 op 22; Rotterdam—Goudh van 60
op 20; Utrecht—Arnhem van 38 op 14.
Metname de forenzen zullen groote
bezwaren van de nieuwe regeling onder
vinden; het zal niet meer mogelijk zijn
volledig te voldoen aan de belangen van
hen, die voor onderwijs, werkzaamheden
in fabrieken of kantoren of beursbezoek
van de treinen moeten gebruik maken.
Met de belangen van handelsreizigers is
zooveel mogelijk rekening gehouden, door
handhaving van de treinen, die voor en
na afloop hunner werkzaamheden loopen.
Ongeveer alle exprestreinen Amsterdam
—Rotterdam zullen uitvallen, met name
«die van 7.45 en 8.45 's morgens uit Am
sterdam.
Tengevolge hiervan zullen de andere
treinen dubbel belast worden Het gaat
niet non de treinen onbeperkt te ver
lengen, daar rekening moet worden ge
houden met de lengte der perrons.
Men zal de treinen zooveel mogelijk
later doen beginnen en vroeger doen
eindigen. Zoo zal de laatste reis Am ster-*
dam—Rotterdam en omgekeerd te, onge
veer 9 uur zijn; de laatste trein naar Hil
versum en de Zaan zal te ruim 9 uur loo
pen. Door laat te beginnen, en vroeg te
eindigen, hoopt men ook de verwarming
en verlichting te beperken. Nog enkele"
voorbeelden- de vijf sneltreinen Amster
dam—Groningen vice-versa worden ver
minderd tot twee. De middagsneltreinen
van Amsterdam, Den Haag en Rotterdam
nacar Groningen, Friesland, Limburg en
Zeeland vallen geheel uit. Een deel der
overblijvende sneltreinen zal over een
gedeelte van het traject boemeltrein wor
den.
De treinen wbrden langer; de verwar
ming zal vermoedelijk geheel worden
stopgezet; de verlichting zal tot een mi
nimum worden beperkt. Het rijden toet
wagens met doorgangen zal eveneens
zooveel mogelijk beperkt worden. De
Zondagsdienst zal nog iets meer worden
beperKt, teneinde in de week nog zoo
veel mogelijk treinen te kunnen laten
rijden.
De spoorwegen hebben voor deze
nieuwe regeling geen gelegenheid gehad
het publiek te raadplegen, daar eerst de
zer dagen bekend werd, dat voortaan
slechts over een beperkte hoeveelheid
kolen kan worden beschikt voor den trei
nenloop.
Aanvullingsbroodkaarten.
De minister van L., N. en II. heeft, in
érband met den langeren geldigheids
duur van de broodkaarten den gemeente
besturen medegedeeld, dat verwacht raag
worden, dat deze noodzakelijke vermin
dering een vermeerderde vraag naar aan
vullingsbroodkaarten ten gevolge zal heb
ben. De minister heeft er geen bezwaar
tegen, dat bij de overweging van daartoe
strekkende verzoeken, door de gemeente
besturen, aan den eisch, gesteld bij de
ministerieele circulaire van 28 Maart
1017, dat voor uitreiking eener aanvul
lingsbroodkaart in het algemeen slechts
in aanmerking komen zij, die in den Loop
van den dag niet een warm maal kunnen,
gebruiken, niet langer de hand zal wor
den gehouden. Na 2 September aldus
zegt de minister zal aan ieder een
eerste aanvuilings-broodkaart uitgereikt
mogen worden, die door spierarbeid den.
kost verdient. (Tel.).
R ij s t.
(Officieel). Volgens een telegrafisch be
richt van den gouverneur-generaal zijn
met liet oog op moeilijkheden in dc voor
ziening van rijst in" NederLandsch-Indiê,
tengevolge van het gebrek aan schfeeps-
ruimte de heeren E. A. Zeilinga, presi
dent van de Javasche Bank, M. C. Koning,
directeur van de Koninklijke Pakket
vaartmaatschappij, en E. de Rruyff, hoofd
van de afdeeling nijverheid en handel van
het departement van landbouw, nijver
heid en handel, in een commissie veree-
nigd, om van baad te dienen nopens de
geregelde voorziening in den invoer van
genoemd artikel.
S3).
Toen ik die boodschap gegeven had
leunde ik over de brug qm te kijken of
men vandaar de plek kon zien waar de
moord had plaats gehad. Ik zag «lat dit
wel zoo was, en dat men het groepje
xoenschen op het pad beneden, een twee
of drie honderd yards vooruit, zoowel
zien als hooren kon. Ik stond daar nog
en ik verbeeldde mij dat de schaduw der
boomen mij haast onherkenbaar maakte,
want er nep iemand snel over de brug
en deinsde met geweld naar den onderen
*ant toen ik mij plotseling bewoog eni
omkeerde. Ik herkende uw zoon en.
merkte dat hij buiten adem was alsof hiji
lieel hard geloopen had of gehold. Hij
vroeg mij of er iets niet in den haak wias
en ik vertelde hem van den moord,
beschreef hem de wond een zeer zon
derlinge vorm van wond, zooais u mis
schien weet niet heel diep, maar heel
breed aan de opening, waar ze den vorm
vertoont van een kruis. Ik zei dat ik
Jiiet hield voor een daad van wraak en
dacht dat een vreemdeling het gedaan
had."
Mr. Pridham uitte een geluid van lichte
verbazing en de dokter ging voort: ,,Hef
kwam mij voor of hij een grondige reden
had belang in het geval te stellen. Hij zei
echter, dat hij weg moest, daar het reeds"
laat was En toen voegde hij er na eenigei
aarzeling bij: „Vertel niet dat u mjj ge
zien heeft Ik moet vanavond terug zijn,
in de stad en was van plan met derr
trein van 10 53 te gaan." Ik heb hem niet
beloofd dat ik er niet over spreken zou,
maar heb er tot nu toe niets van verteldj
Maar ik dacht dat u het geval moest,
weten."
„Heeft hij u op de brug verlaten!'
vroeg Mr. Pridham.
„Ja, hij liep weg in deze richting. Ik
maakte naaruit op, dat hij naar huis ging
misschien omdat hij iets vergeten had."
Mr. Pridham zweeg. Het was hem of
een netwerk van onzichtbare draden
rondom zijn zoon werd geweven cn dat
een geheimzinnige schande erger nog
dan het verzaken van dienstplicht
loerde *n de duisternis waarin de gebeurd
tenissen van dien nacht gehuld waren.
Hij dacht eenige «ogenblikken na en
woog stilzwijgend het voor en tegen. Ein
delijk nam hij een besluit.
„Ik twijfel er niet aan," zei hij,
Laurie had wat vergeten en kwam terug
om het te halen. Hij moet het ontdekt
hebben nadat -de auto hem aan het sta
tion had verlaten. Ik vermoed dat hij ons
thuis niet heeft willen storen, wetende
dat wij vroeg naar bed gaan. ïk begrijp
zijn vraag en zijn belangstelling in den1
moord toen u 'hem de wond beschreef.
Ik zal u even aantoonen waarom.
Duitsch vliegtuig geland.
Drnsdu «morgen vroeg is er te Valther-
mond (Drenthe) een Duitsche vliegma
chine met drie officieren neergekomen.
Wegens gebrek aan benzine moest het
vliegtuig landen.
Een teleurstelling met de
bruinkolen.
In verband met het door de „N. Crt."
vermelde bericht over de ontginning van
bruinkolen deelt de Rijkskolendistributie
aan dat blad mede, dat hoewel er vaa
regceringswege al het mogelijke gedaan
wordt om de ontginning van bruinkolen
m Limburg met alle kracht te bevorde
ren, die stellig gedurende dezen winter,
niet hooger kan worden opgevoerd dan
tot een productie van 4000 ton per dag.
Dat is een maximum en het is in zeeA
sterke male aan twijfel onderhevig of
een dergelijke dagelijksche productie kan
worden bereikt.
In het gunstigste geval zal dus niet
meer dan 100.000 ton per maand kunnen
worden geproduceerd. Neemt men nu
aan, dat de stookwaarde van bruinkolen
tot die van steenkolen zich verhoudt als(
een tot drie, dan zou een dergelijke pro
ductie gelijk staan met 30.000 ton steen
kolen per maand.
Hoewel natuurlijk een dergelijke hoe
veelheid brandstoffen in hooge mate van
nut is, behoeft het geen betoog dat ze
tegenover de 350.000 ton steenkolen, die
Duitschland per maand placht in te voe
ren van geen gewicht is.
Deze mededeelingen bewijz-en, zegtdo
„N. Git.", dat voor de hoog gespannen
verwachtingen die door het bericht, ons
van deskundige zijde geworden, konden;
zijn gewekt, helaas geen reden is.
Dit Stad en ProTtncle.
Dit Middelbaar
De noodkreet die de gasfabriek gis
teren slaakte, heeft geholpen, er is gis
teren belangrijk am gas gespaard. Dat is
echter nog niet voldoende. Wil men ln
Augustus niet het toegestane kwantum
overschrijden, dan moet ook hedenavond
en morgen nog de uiterste zuinigheid
betracht worden. Wij vertrouwen ech
ter, dat de burgerij, om zich voor on
aangename verrassingen in September to
vrijwaren, zich ook dezén last voor zoo
korten duur zal getroosten.
Ter aandachtige lezing van huis
eigenaars en huurders:
Blijkbaar is nog niet voldoende tot het
publiek doorgedrongen, welke de betec-
kenis is der wet (de Huurcommissiewet),
die de opdrijving der huren tegengaat.
Die wet verbiedt ln hoofdzaak voor de
woningen van den kleinen man (in Mid
delburg voor woningen met een huur
tot f 6 per week) een hoogere huur to
vorderen, dan t Januari 1916 werd be
taald. Of die woning sedert dien W ver
huurd was of nu opnieuw verhuurd
wordt, om liet even, er mag geen hoo-
gere huur, dan de woning op 1 Ja
nuari 1916 deed, voor gevorderd wor
den, behalve wanneer de Huur commissie
die verhooging goedvindt
De verhuurder, die zonder die goed
keuring der Huurcommissie toch een hoo
ger huur dan op 1 Januari 1916 vordert,
maakt zich schuldig aan een strafbaar
feit, zal door de justitie vervolgd worden
en gestraft met een boete die f 1000 kan
beloopen.
En het doet niets ter zake of de
verhuurder zich al met den huurder ver
staat. Het helpt den verhuurder niet, al
keurt de huurder de verhooging goed of
al heeft de huurder zich tot stilzwij
gendheid verbonden. Ook andere midde
len tol ontduiking helpen niet, omdat de
wet uitdrukkelijk zegt:,Een hoogere n
goeding, onder welken naam of in
welken vorm oo k." Zoodra een over
treding wordt ontdekt, tooet de verhuur
der vervolgd worden.
Iedere verhuurder dus, die de huur
van een woning (onder f 6 huur per
week) sedert 1 Januari 1916 heeft op
Mr. Pridham ging de hall in,
door den dokter en wees hem het Chi-
necsche mes aan op het wapenrek in
den hoek.
„Nu begrijpt n, dr. Fraser," zei hij.
-„aat ik liever niet in het geval "betrok
ken wil worden als ik er buiten kan. Maar
in het belang van de justitie voel ik mij
verplicht u dit te laten zien. Ik heb het
gekocht van een rondreizend matroos,
die ik denk een maand geleden hier aan
kwam en mij een massa Chineesche cu
riositeiten wilde verkoopen."
„Een matroos?" zei dr. Fraser na
denkend. Een vreemdeling of een En-
gelschmon?"
„Een Engelschman. Hij was bij de
koopvaardij, zei bij. De man vertelde
ons een massa nonsens, hij was aangeval-
Jen door een van die geheime „duivel-
sche" Genootschappen in het Oosten en
zei dat hij zijn mes op die manier ge
kregen had. Kijk!" Mijnheer Pridham
let hem het knopje in het handvat zien,
waarmee men de geheime v veer in wer
king kon brengen. „Als men iemand stak
met die dolk", voegde hij er bij, „en
drukte op de veer, dan zou men een
wend veroorzaken in den vorm van een
kruis."
Dr. Fraser keek heel ernstig en ont
steld. „Mag ik het mes bekijken
vroeg hij.
„Liever niet," antwoordde Mr. Prid
ham. „De politie kon het later eens wil
len hebben. Ik heb verboden dat iemand
er aanraakte."
„Het ziet er niet uit of het in deri
iaatsten tijd gebruikt is," merkte dr,
Fraser op, „maar ik zou "stellig zeggen,
dat de arme Lisbeth Bainton met een
dergelijk wapen vennoord is. Mag ik U
raden dit mes spoedig aan de politie te
laten zien. Naar den matroos moet na
sporing gedaan worden."
„Ik was bepaald van plan het te laten
zien", antwoordde Mr. Pridham, „direct
nadat is van de misdaad hoorde. Maar
die onrust omtrent mijn zoon heeft al
mijn tijd en al mijn gedachten in beslag
genomen. Ik zal mij nu met do politie
n verbinding stellen. Naar den zeeman
moet stellig gezocht worden. Hij be
weerde dat dit het eenige mes in zijiï
soort was op de heele wereld toen hij het
aan mij verkocht."
Toen voegde hij er oij: „Zou u er iets
tegen hebben iemand in consulfc te roe
pen bij mijn zoon? Mijn vrouw maakt
zich vreeselijk ongerust en zij gaf der'
wensch te kennen Fadden te laten ko
men indien het mogelijk is."
„Neen. stellig niet, met genoegen,5?
stemde de dokter toe. „Het zal mij een
zijn Sir Lionel Fadden te ontmoe
ten. "Wiilt u dat ik hem dadelijk telefo-
nceren zal?"
„Ja, heel graag. Telefoneer hier als
u wilt, dat spaart tijd uit. Ik zal zeggen,
dat ze u aansluitingl geven met Trunks
en terwijl wij wachten op hot antwoord,
zal ik een telegram dzeteeren aan ko
lonel Bmy"
Mijnheer Pridham was blij, dat er een!
betrouwbaar persoon bij Was, iemand
die niet tot de eigenlijke familie behooir-
de, toen hij het telegram dicteerde, om
dat bet bewees dat er niets bij zijn be-
geslagen en daarvoor niet de goedkeu
ring der Huurcommissie verzoekt, staat
bloot aan vervolging en kan met een boe
te tot 1000 gulden worden gestraft. Bo
vendien behoeft de huurder m dat geval
niet meer te betalen dan de huur op 1
Januari 1916 bedroeg.
Door 'een luitenant, een inspecteur
van politie en drie rechercheurs van
politie Is gisteren een inval eai huiszoe
king gedaan in een perceel aan de
Hoogstraat alhier, bewoond door een
Belg. Vermoedelijk moet aan spionnagö
worden gedacht; wij zagen een Ttisl in
het huis dragen en later naar het poli
tiebureau overbrengen.
Van arrestaties hoorden wij echter tot
nu toe niet.
Hedenmorgen reed in do Gravenstr.
alhier een melkwagen tegen de spiegel
ruit van den heer T., welke ruit daar
door bijna geheel vernield werd.
Heden is men begonnen mef hef
plaatsen van een stelling voor de Steen
rots op de D war ska de alhier. Naar.
wij vernemen is de bedoeling den gevel
in teekoning te brengen.
Het is wellicht gewenscht het door
ons onder „Briefwisseling" aan een In
zender gegeven antwoord inzake hef
schoonhouden der vesten aan te vullen.
Zooals we reeds meiddien is er dit
jaar zeker niet minder non het schoon
houden der vesten gedaan 'dan anderB
jaren Maar de sterke regenval in deze
maand heeft ten eerst© ten gevolge go-
had, dat groote massa's kroos uit d(e
"watergangen in de vest werden gestuwd;
voorts, dat het zoutgehalte van het wa
ter in de vest slerk verminderde, waar
door het lcroos zeer weelderig is gaan
tieren
De pachter van de vest, die ook voor
het schoonmaken zorgt, heeft trouwens
zelf belang bij "t schoonhouden.
Drijft er veel vuil in de vest dan kan
hij er niet met zijn sleepnet door, en dit
jaar heeft hij het in dat opzicht öl heel
slecht getroffen.
Het programma van het Vrijdag
avond in den tuin op het NoordbolwerkJ
te geven concert van het Middelburgsch
Muziekkorps luidt als volgt:
Wilhelmus; Met Bommen en Granaten,
B. BiJse; Ouverture van de opcrc „Maitrö
Peronilla", J. Offenbach; Espana, E.
Waldteufel; Menuet uit het Divertimento,
W. A Mozart; Ungarische Tanz, J.
Brahms; Intermezzo, L. Delibes; Corlège
de Bacchus uit het ballet „Sylvia", Lj
DelibesGeneraal Snijders, Mar sell, J.
Morks; Ballet Espagnole, L. Deserines-;
Intocht der Waerelddeelen en Beiaard-
leid uit de Rubenscantate, P. Benoit;
Marsch uit hei Oratorium „Samsoa", G.
F. Handel; Parade der Zinnsoldaten, L.
Jesscl; In Cairo, Oostersche optocht, F.
v. Blon. Valse de Concert, Joh. Strauss;
Wien Neèrland's bloed.
Door de heeren J. A. van Heel en
dr. J. W. Jenny Weijerman te Goes is
een adres gezonden aan de Directie van
de S.S., waarin zij, erkennend dat harde
noodzakelijkheid het doen wegvallen van
drie treinen op de Zeeuwsche lijn ver-
eïscht, verzoeken dat (behalve de trei
nen 624 en 623, d. z. d© twee markt-
treinen Dinsdags uit Goes in beide rich
tingen) zullen blijven loopen:
van Vlissingen do treinen van 6.05,
1.10, 12.25 en 4.45;
weringen was, dat in twijfel getrokken;
kon worden of dat geheimzinnig was.
Hij was ook blij, dat er iemand was, diet
iets van de zaak afwist, zoodat hij, als
vrederechter, niet den schijn aannam de
justitie buiten de zaak te laten.
Hij verklaarde in zijn telegram, dat
zijn zoon thuis gebracht was, gewond
op de een of andere wijze en lijdende
aan hersenschudding en daardoor,
niet In staat verslag te geven van hetgeen
gebeurd was sedert hij aan het Fleetstati"
on was aangek-omen, waar hij den trein
•van 10.53 wou nemen naar de stad. Hij
voegde er bij dat hij verzorgd werd
door dokter Fraser en dat Sir Lionel
Fadden in consult geroepen was. Later,
toen er aansluiting verkregen was met
het hoofdbureau, werd afgesproken, dat
de groote hersenspecialiteit dien namid
dag te Fleet zou aankomen en aan het
station opgewacht zou worden door dr.
Fraser, die hem met zijn auto naar
Doornen-Jacht zou brengen.
Toen nam dr. Fraser afscheid en Mit
Pridham belde den inspecteur op en
zei dat hij hem gaarne zoo spoedig mo
gelijk zou willen spreken.
Nu scheen er niets meer aan gedaan
te kunnen worden. Het Noodlot htad
het gewon© dagelijksche leven van deze
menschen in handen genomen en het
geleid op uiteenloopende wegen, waar
ze allen ronddwaalden in verslagenheid
en zorg.
(Wordi vervolgd)