IflDDELBURtiSOHË COURANT. FEUILLETON, J6 187 Vrijdag 10 Augustus 1917. 160* Jaarsüü' I) twee 300 |eeling nis te lBoekh. 9;— 9. - 9.—. MDaaa. azfll ROE kwwtttl ia Mid- SelbHrg en bij de agenten in iflissingen >n Goes 11.55; pec post 11.75. Advertentie! 20 cent per. regel, Bg abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen ?an 1—7 regels 11.50. NEDERLANDSCHE MOORDEN. Waarom praten we toch altijd van oor mi té generaal, hoewel zelfs iemand die Fransch kent, niet zal kunnen uitleggen waarom die uitdrukking nu juist een zit ting met gesloten deuren beleekent? Hoeveei menschen uit de vereonigiiigs- kringen hebben het over een imperatief mandaat, zonder >dat ze zouden kunnen uitleggen waarom dat een bindende last geving he tee kent? Waarom betuigen al onze Kamers van Koophandel, en alle adresseerende v©ree- nigingen 'aidhaesie met een verzoek of voorstel van een ander, terwijl ze een- voudig instemming bedoelen? Waarom hebben we het toch altijd over annexeeren in onze eorlogsgesprek- ken, terwijl we toch ons eigen lot van een eeuw geleden altijd aanduiden als. de inlijving bij 't Fransche Rijk? Wal zegt ons 't woord borderel, dat lieel goed door lijst of staat vervangen kan worden? Waarom toch gebruiken we desinfecteeren voor ontsmetten, dispone©- ren voor beschikken, emolument voorbij- verdienste, expert voor deskundige, con- vocecren voor oproepen, renvooi voor verwijzing, ressort voor ambtskring, sti- puleeren voor bedingen, vacatie voor ziL- gehl, urgent voor dreigend, enz., enz, enz. allemaal Fransche woorden, die -ons niets zeggen, terwijl er geen enkele reden is het Iiollaiidsche woord af te sviizen. Waarom verarmen we uit eigen bewe ging onze taal door het gebruik van dat akelige niets zeggende, algemeene woord employe of geëmployeerde, terwijl we toch iedereen die daar onder valt, veel nauwkeuriger kunnen aanduiden dooreen der woorden klerk, bediende, schrijver, 'beambte, al naai' gelang de ambtsbetrek king is? Waarom dat algemeene woord man daat, terwijl vrij verschillende eigen ■woorden hebben voor de verschillende begrippen die daar onder vallen- last brief, opdracht, bevelschrift, last tot be taling? AI die vragen, die we nog konden ver tienvoudigen, kwamen ia ons op bij bet doorbladeren van de tweede, vermeer derde en verbeterde bewerking van de -Nederlandsche woorden en uitdrukkingen .lm- vervanging van vreemde termen en germanismen", voorgesteld en aanbevolen door het Alg. Ned Verbond. "JVe zijn heusch geen verwoede taal zuiveraars. We erkennen volmondig dat .er uit vreemde talen woorden kunnen worden o'vergenomen, waarvan de Hol- landschc vertaling niet precies hetzelfde .begrip uitdrukt. Een atelier van een -schilder bijv. is voor ons nog iets an ders dan een schilders-werkplaats. En we kennen, ook allerlei woorden die bij ons zoo zijn ingeburgerd dat we er geen vreemd woord meer in zien. "We zien geen reden om woorden te vermijden als: debat, diploma, trottoir, front, con- .structie, contract. Ze drukken ook niet altijd hetzelfde uit als: bespreking, getuigschrift, voetpad, voorzijde, verdrag. Maai o! er zijn zooveel menschen die -porder eenige noodzaak het vreemde woord gebruiken en maar al te Het vijfde Wiel door BEATRICE HERON MAXWELL- FLORENCE E. EASTWICK. Naar het Engelsch. 18). „Ze liepen voor mij uit toen ik den -weg langs fietste naar de gemeenteweide jen ik zag hem stil staan en trachten haar arm af te schudden. Hij wou van haai wegloopen, maar ze wou hem niet laten gaan Ze stonden een paar minuten te redeneeren en toen maakt© hij zich los en wou wegloopen, maar zij pakte hem en klemde zich aan hem vast en toen kalmeerde hij en liep weer met haar voort Ik begreep er niets van. Tpen ik ze inhaalde liepen zij met moeite voort en zeiden niets tegen elkaar. Ik stapte van mijn fiets af en vroeg of er iets gebeurd was en of ik ze ook helpen kon, maai* ze zei van niet, liet zou alles best wezen als ze hem maar thuis had: Maar hij scheen daar niet naar toe te -willen'" Zij zweeg en Tubby, die voorover gp- jeund, met aandacht geluisterd had," her vaak verhaspelen hoewel ze zonder ecnig bezwaar er een goed Nederlandsch woord voor m de plaats kunne®, stellen,. En het antwoord op al die waarom's, waarmee we begonnen? IJdelheid, ren met iets wat, naar men zich ver beeldt, klinkt. Daarom hopen we dat het lijstje door velen goed zal worden doorgelezen. Mis schien dat ze dan later bij liet schrijven een tijdige remming 'in hun hand gullen voelen als ze weer zoo'n onnooichg vrefemd woord op 't papier willen zetten. Maar eigenlijk nog erger dan die reemde woorden, tenminste kiog ergor zonde tegen de taalzuiverheid, zijn de in Nederlandsche woorden vermomde vreemde woorden of zinswendingen. 'De hierboven bedoelde vreemde woorden kondigen zich als vreemd aan. Maar iemand die spreekt van „daad werkelijk", zal moeite hebben een Ne derlandsche ontleding van dat woord te geven, passend voor het begirip dat hij heel nauwkeurig en zuiver kan weerge ven door „metterdaad". We weten wel, dat we ons allemaal wel eens schuldig maken aan dergelijke germanismen, die eigenlijk bewijzen dat ons taalgevoel soms slaapt. Reden te meer om er ons voor te hoeden, en niet te spreken van- onbestemd inplaats van onbepaald; van pluimvee, i.pl. v. gevo gelte; van prachtweer, inpl. v. prachtig weer; van een milde beoordeeling, i. pl. v een zachle beoordeeling. Hoe vaak stuiten we niet op dat lee- lijke woord „meerdere", dat ons ver scheidene of ettelijke verdringt. Wie heeft zich nooit schuldig gemaakt aan dat niets zeggende woord: inboeten, terwijl wij hebben: verliezen, verspelen, er bij inschieten. Voelt men niet dat het voor het Ne- dcrlandscli taalgevoel onzuiver is, te spre ken van'aanvechtbaar? In het Duitsch is dat wel goed, bij ons niet vanwege het andere gebruik van het voorzetsel. Wij hebben dan ook: betwistbaar. Begeesterd is geeu Nedeiiandsch. Stel er maar eens naast-, 'besuikerd. Wij moe ten hebben, bezield of geestdriftig Een doorsnee-mensch kennen wij niet. Wij doen het minder bloedig af met een gemiddeld of gewoon mensch. Waarom nieuwbouw voor huizen in aanbouw of nieuwe huizen? Waarom liet leelijke grootstad voor groote stad of we reldstad. Als de winkeliers, die adverteeren iets» „voorradig" te hebben, eens wisten hoe Ieelijk en on-Hollandsch dat nagemaakt Duitsch is, dan zouden ze wel altijd ,,in voorraad" of „voorhanden" gebruiken. We zullen het hierbij laten, hoewel er uit dat boekje nog tal van voorbeelden/ zijn te halen ook van deze taalzonden. Wie iets voor taalzuiverheid vloeit, schaffe het zich aan. Het is heusch geen oserdreven vaderlandsliefde om te pro- boeren je eigen taal zoo zuiver le schrij ven als mogelijk is. We zeggen vooruit dat wij zelf nog me nig vreemd woord zullen gebruiken, als dat 't begrip beter weer geeft; en voorts als xvc er niet om denken. We hopen echter dat laatste af te leeren. Maar wie ons op een germanisme of gallicisme, op een onzuiver woordgebruik betrapt, mag dat gerust naar een van de twee groene -Amsterdammers sturen. We verdienen niet beter dan dat onze schan de daar aan de paal van Charivarius pf van den Gonl'etti-man gespijkerd wordt. Of we dan verder niets te zeggen heb ben over het Engelsch koeterwaals dat van voetl>al.veld en tennisbaan en hockey- haalde. „Niet naai' toe willen gaan! Wat meen je?" ..Ik meen" Sallie scheen het ditmaal moeilijk te vinden om precies haar woor den ie vinden hij zag er uit of hij een vreeselijken schok gehad had. En en hij xvist niet wat hij zei. Hij zei zoo iets van te Iaat te komen voor het exerceeren." Tubby. wiens onrustigheid ten topgei stegen leek te zijn toen hij dit hoorde,, stond op tn ging naar het raam, steeds- zijn pijp stoppende. „Waarom spreek je niet?" zei Sallie, boos van ongeduld „Wat denk je dat er gebeurd kan zijn? Waarom had hij dat meisje nij zich? Het lijkt mij alles niet best. Zou je er niet even naar toe gaan,, hem te spreken vragen en er achter zien te komen?" Zonder om te kijken zei Tubby: „Dat dient nergens toe t Ik ben er vanmorgen geweest ik zou tennissen met Theo, dat hodden we gisteren algesproken. De huisknecht zei dat ze uilen thuis waren, maar tot hun spijt geen bezoek kondcu ontvangen door familieomstandighe den." „Hoe vreemd! Wat ter wereld kan dat alles beduiden?" Zij zweeg en zat na te denken. Toen sprong zij op, liep naar het raam; een! plotselinge ingeving deed haar mooi, mis noegd gezicht gloeien. vela ir. onze omgangstaal binnendringt? Neen, daar praten we niet over. Als er nog geen Hollandsclie termen voor een Engelsch spel zijn, zal een speler die wel moeten gebruiken. Maar wie bijv daarbij ook nog in 't Engelsch gaat tellen^ of iets dergelijks, maakt zich zelf zoo belachelijk, dat wij er niet do aandacht op behoeven te vestigen. BiNMEMLAMR. LID EERSTE KAMER De Prov. Staten van Zuid-IlolLand hebben gister gekozen tot lid van de Eer ste Kamer, vacature-Woltjer, den heer J. H De Waal Malefijt, oud-mints'ter van Koloniën, lid van de Prov. Staf- ten van Zuid-Holland en burgemeester van Katwijk, mei 50 van de 70 uit gebrachte stemmen; de overige 20slem- men waren in blanco. BESCHERMING VAN LANDARBEIDERS. Noch de Arbeidswet, noch de Veilig heidswet bemoeien zich mei den Iandar- nekl, want bet was onmogelijk om de zelfde bepalmgjen vast te stellen voor den landbouw als voor de industrie. Men denke maar eens aan den gelijk- maligen gang in jb<et fabrieksbedrijf met zijn vasten werktijd van zoo laat lot zoo laat, terwijl in den landbouw in sommige tijden van het jaar wel van zeer vroeg tot zeer laat móet gewerkt worden, wil men niet laten bederven wat met zooveel moeite is geproduceerd, terwijl in andere jaargetijden de arbeidsuren zeer gering zijn. Men denke ook aan de kinderen en vrouwenarbeid op het eigen akkertje; aan het groote verschil in bedrijfsgevaren tus- sclien landbouw en industrie; aan de geheele andere gezondheidskwesties. Maar met Öat Al bleef het hoog noodi'g ook voor den landarbeid een wettelijke bescherming in te voeren, want er ko men daai toestanden voor die werkelijk even erg zijn als die welke in de in dustrie aanleiding gaven tot ingrijpen van den wetgever. Thans is dan ook bij de Tweede Ka mer ingediend êen wetsontwerp tot vast stelling van bepalingen tot bescherming van de landarbeiders. Dc lioofdbepalingen van deze wet zijn de volgende -. Eer> kind beneden twaalf jaar of nog leerplichtig mag geen arbeid verrichten. Jeugdige personen (d. w. z. beneden 16 jaar) en vrouwen mogen, behoudens de uilzonderingen, bij algemeeueu maatre gel van bestuur bepaald, geen landar beid verrichten van des namiddags ne gen uur tot des voormiddags vijf uur. Verboden is arbeid des Zaterdags na één uur des namiddags door eenö vrouw die gehuwd is of die ongehuwd zijnde, een huishouding heeft te ver zorgen. - Eene vrouwelijke persoon mag' geen landarbeid verrichten binnen vier weken na hare bevalling. En voorts wordt aan de regeering machtiging gegeven bij algemeenen maairege! van bestuur te bepalen, wat dient te worden gedaan, en dan niet al leen voor vrouwen en kinderen, maar voor allen die landarbeid verrichten, - wat moet worden aangewend a. tot het bevorderen van zindelijk heid en tot het beschikbaar stellen van privaten; b. tpt het bevorderen van eene dragelijke temperatuur; c. tot het tegengaan van het ontstaan „Tubby", zei ze, „het lean het zal toch niets te maken hebben met dien afschuwelijken moord dat ongelukkige meisje, dat Zij zweeg, verpletterd van schrik, want met een heftig gebaar en een stem totaal verschillend van zijn gewone dreun, keerde Tubby zich tot haar en zei: „Groote God! natuurlijk niet. Zeg toch zulke nonsens niell" En zonder er een woord hij te voegen, slapte hij op de veranda en slenterde, weg. Sailie nleef stilstaan alsor ze eens klaps versteend was, haar gedachten draaiden maar steeds rond in een cirkel en midden in dien cirkel stond Laurie mei 'n waanzinnigen blik in zijn blauwe, oogen, als een donkere gedaante tegen een biceken achtergrond. Laurie die haar verteld had dat zijn verlof deu vo- rigen dag om was nog steeds op det Jacht! Laurie, wanordelijk in zijn uiterlijk) zoowel als in zijn hoofd, rondloopende met dat meisje als leidsvrouw. Laurie, met het gezicht van een Griek- schen Eros .en den moed in haao oogsn van een Spartaansch soldaat, zijn versland verliezende op den eigej morgen, dat dit mooie dorpsmeisje ter dood was gebracht. En >de familie te druk bezig om visite te ontvangen, ofschoon zij allen thuis wareu! Wat beteekeudc dal? of de verspreiding of lot het verwijde ren van schadelijke of hinderlijke damf- pen of gassen of van slof; d. tot het voorkomen van ongevallen en van gevaar voor de gezondheid. e. tot het verschaffen van hulp bij ongevallen f. tot het verschaffen van goed drink water of andere geschikte alcoholvrije dranken Op deze algemeene regels zijn echter uilzonderingen toegelaten. Zoo zijn van deze beschermingsbe palingen uitgesloten de werkzaamheden verricht dcor het hoofd of den bei sluurder der onderneming of door diens echtgenoot, kind of pupil, voor zoover deze bij hem inwonen. Dal is dus de vrijstelling van het werken op eigen akker, dat bij het leven op het land zoo'n groote rol speelt in het familie-leven. Ook de hier boven genoemde maatregelen voor ge zondheid en veiligheid hebben dus niet betrekking op dat gezinswerk. Betreffende het verbod van den k i n- de rarbei d, een onderwerp dat voor onze provincie van zooveel beteekenis is, kón bij algemeenen maatregel van bestuur voorwaardelijk of onvoorwaar delijk worden toegestaan, dat bepaalde soorten van landarbeid of landarbeid onder bepaalde "omstandigheden worden verricht door een kind beneden twaalf jaar of nog leerplichtig, dat zijn tien de jaar voleindigd heefl. Daarbij kan worden bepaald, dal die maatregel, ge heel of ten doele, slechts voor bepaalde gemeenten of gedeelten van gemeenten of voor bepaalde tijden des jaars zal gelden. Ten opzichte van de bepalipg die den arbeid van jeugdige personen en vrouwen beperkt tot den tijd tusschen 5 uur 's morgens on 9 uur 's avonds, wordt in de Memorie van Toelichting opgemerkt, dat in hoofdzaak een rege ling noodig zou zijn voor het zomer seizoen. Doch hierin slaan twee be lemmerende facloren in den weg. De eerste is het gebrek aan werkkrachten dal zich in dien lijd veelal doet ge voelen. de tweede de dikwijls dringen de aard der werkzaamheden, welke geen uitstel gedoogen, wil men het pro duct van maanden langen arbeid niet zien verloren gaan. Onder deze omstandigheden zouden ingrijpende beperkingen van den ar beidsduur bij de landelijke bevolking weinig ingang vinden en zou de kans op overtreding van zulke bepalingen in dezen drukken tijd zeer groot zijn en dal terwijl controle op de naleving uiterst moeilijk ware. Het schijnt daar om meer gewenscht in eene wet, die zich voor het eerst met den landarbeid bemoeit, le beginnen, met enkele be palingen waarvan de naleving kan wor den verzekerd, dan met eene uitgebreid dere regeling, dit omdat zij niet vol doende kan worden gehandhaafd, het prestige der wet ernstig zou schaden. Om dezelfde reden moet worden afge zien van eene regeling van schafttijden. Opgemerkt worde nog, dat indien mocht blijken, dat bij bepaalde soorten van landarbeid ernstige misstanden op het punt van den arbeidstijd van vrou wen en jeugdige personen bestaan en daartegen te richten bepalingen behoor lijk te handhaven zijn. art. 5 van het ontwerp de mogelijkheid opent om de noodige voorzieningen te treffen, aan gezien onder de voorwaarden, waaron der zulke arbeid ware toe te laten, ook valt een regeling <ler werk- en rul lijden. Dal artikel bepaalt n.l dat bij alge- Tubby, altijd zoo onbewogen en ver velend ruw en kortaf en boost Natuurlijk was hij ontstemd, daar Theo geweigerd had hem te ontvangen, ter wij! hij uilgenoodigd was om te komen. Sallie had al zoo iets vermoed, van heil begin van een liefdesgeschiedenis lus- schcn die twee. Maar dat was toch geen verklaring voor zijn zonderling gedrag van zoo even. En eensklaps, bij ingeving, voelde zij dat zij het vraagstuk van het zonderlinge gedrag van Tubby had opgelost. Hij had gedacht aan het mogelijke verband tus- schen de Jacht en den moord, voordat zij er aan gedacht had, en hij had die con clusie aangegrepen, die hij toch zoo krachtig had verworpen. En daar Laurie zijn vriend was en hem misschien in zijn vertrouwen had genomen, had hij misschien meer grond voor zijn ver moeden dan zij Sallie was volstrekt niet gewend aan sterke emoties van welken aard. dan ook; de agitatie van al deze gedachten, gepaard met een verborgen jalouzie op Felicia Leacli, vertoonde zich in een aanval van ontembare woede De donkere oogen, die deden denken aan het portret van de vroegere „Sal", geschilderd door Joshuy Reynolds, scho ten stralen als vonken, de lippen trokken zich samen aan de hoeken en een rim pel ontsierde het breede, lage voorhoofd, gekroond met rossig haar Maar het meenen maatregel van bestuur kan won den voorgeschreven, dat bepaalde soor ten van landarbeid of landarbeid onder bepaalde omstandigheden door jeugdige personen en vrouwen op grond van gevaar voor de gezondheid, de zedelijk heid of het leven niet mogen worden verricht of slechts mogen worden ver richt onder de bij diien algemeenen maatregel gestelde voorwaarden. Eenzelfde voorschrift kan tot jeug dige personen tot vrouwen of tot een geueelte dier groepen van personen v orden beperkt. OVERZETVEREN EN VEERRECHTEN. Ingediend is een wetsontwerp ten dool hebbende de wettelijke voorschriften be treffende de overzetveren en de veer- rechten geheel door nieuwe te vervangen. Ter zake bestaat gebrekkige en hin derlijk gebleken Fransche wetgeving, en omtrent tenietgaan van in onbruik ge raakte of vervallenverklaring van ver waarloosde of wel opheffing van schade lijk blijkende veen-echten ontbreken voor zieningen. Aan een algemeene regeling van de verplichtingen van ondernemers van over zetveren valt, naar het oordeel der re-, geering, oij hel groote verschil in belang rijkheid voor het verkeer van de zeer tal rijke overzetveren niet Le denken. In aansluiting van heigeen in een tweetal provinciën reeds beslaat, en in andere is beproefd of overwogen, schijnt het liet meest doelmatig de regeling in het alge meen aan de stalen der provinciën en verder aan dc gemeentebesturen over te laten. Eenheid van regeling over het gehcelei land schijnt echter gewenscht ten aan zien van de verhouding van het openbaar gezag tot hel oprichten van overzetveren en lol de tarieven, en noodig voor de aansprakelijkheid der ondernemers naar burgerlijk- recht tegenover de reizigers Voer "es te ld wordt daarbij o.a. Ie be palen, dat het veerrecht te niet gaat door feitelijke niet-uitoefening gedurende één jaar, en dat Gedep. Stalen het veerrcchl vervallen kunnen verklaren, wanneer bij de bediening van hel veer bepaalde voor schriften niet worden nageleefd. Bestendigd blijft dat de heffing of ver goeding voor het overzetten plaats vindt naar een door de overheid vastgestelde, of toegelaten tarief. Waar een tarief ont breekt dient voorziening te worden ge troffen. De uitsluileud aan het Rijk behoorende veerrechten worden prijsgegeven. NEDERLAND EN DE OORLOG. Terugkeer toegestaan. I)e commandant der stelling van dc monden der Maas en der Schelde (com mando Zeeland) heeft aan S. Segers,, indertijd uitgezet uit het in staat van, beleg verklaarde gebied van Zeeland, voorwaardelijk vergunning verleend in zijn gezagsgebied terug te keeren. Schending onzer zeegren». Naar aanleiding van het gebeurde met de VI is sing see vïschsloep me.t twee Belgen, schrijft de N. Crt- ,l,Wij zeiden gisteren, dat de Duit- schers tot nu toe geen oorlogsdaden hadden gedaan in Nederlandsche lerrir toriale wateren. Maar inmiddels is ook dal geschied. Ook dien voorsprong van de Britten in den wedstrijd in onrecht ter zee tegen neutralen begaan, heeft de Duitsche marine weten in te halen. Naar uil het berfccht over hetgeen er geschied is met de VI. 59 blijkt, was deze visscherssloep in N ei d e r - schelle, alledaagsche geluid van de lunch- gong riep haar tot het gewone huiselijk leven terug en een oogenblik daarna had zij haar zorgelooze manier van doen weer terug en ging naar de eetkamer Lord Brismain, altijd overdreven pre- eips, zat reeds in zijn gebeeldhouwden steel met den schotel Bambav-eend met kerrie en stukjes geroosterd brood voor zich. die een onveranderlijk deel uit maakte van zijn middagmaal „Waar is Theooor?" vroeg hij" met een Leschaafde, maar zeer koele stem. „Ik denk dat hij daar aankomt", ant woordde Sallie, terwijl zij ging zitten en weldra kwam Tubby binnen, wat bleeker en ernstiger dan gewoonlijk, maar weer mei dezelfde onverstoorbaarheid. Zij bespraken de courantenberichten, en de nieuwtjes van het dorp op vluch tige wijze, met lange tusschenpoozen van stilzwijgen, want allen waren met hun eigen gedachten vervuld. De lunch was bijna afgeloopen toen Lord Brismain een bevel gaf aan het kamermeisje om over te brengen aan den tuiumm. waarop zij antwoordde dat hij een paar uur geleden was uitgegaan. „Uitgegaan?" vroeg de Lord. „Waar voor?" (Wordf vervolgd).

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1