IflDDELBURtiSOHË COURANT.
FEUILLETON,
J6 187
Vrijdag 10 Augustus 1917.
160* Jaarsüü'
I) twee
300
|eeling
nis te
lBoekh.
9;—
9. -
9.—.
MDaaa. azfll ROE kwwtttl ia Mid-
SelbHrg en bij de agenten in iflissingen
>n Goes 11.55; pec post 11.75.
Advertentie! 20 cent per. regel,
Bg abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
?an 1—7 regels 11.50.
NEDERLANDSCHE
MOORDEN.
Waarom praten we toch altijd van oor
mi té generaal, hoewel zelfs iemand die
Fransch kent, niet zal kunnen uitleggen
waarom die uitdrukking nu juist een zit
ting met gesloten deuren beleekent?
Hoeveei menschen uit de vereonigiiigs-
kringen hebben het over een imperatief
mandaat, zonder >dat ze zouden kunnen
uitleggen waarom dat een bindende last
geving he tee kent?
Waarom betuigen al onze Kamers van
Koophandel, en alle adresseerende v©ree-
nigingen 'aidhaesie met een verzoek of
voorstel van een ander, terwijl ze een-
voudig instemming bedoelen?
Waarom hebben we het toch altijd
over annexeeren in onze eorlogsgesprek-
ken, terwijl we toch ons eigen lot van
een eeuw geleden altijd aanduiden als.
de inlijving bij 't Fransche Rijk?
Wal zegt ons 't woord borderel, dat lieel
goed door lijst of staat vervangen kan
worden? Waarom toch gebruiken we
desinfecteeren voor ontsmetten, dispone©-
ren voor beschikken, emolument voorbij-
verdienste, expert voor deskundige, con-
vocecren voor oproepen, renvooi voor
verwijzing, ressort voor ambtskring, sti-
puleeren voor bedingen, vacatie voor ziL-
gehl, urgent voor dreigend, enz., enz,
enz. allemaal Fransche woorden, die
-ons niets zeggen, terwijl er geen enkele
reden is het Iiollaiidsche woord af te
sviizen.
Waarom verarmen we uit eigen bewe
ging onze taal door het gebruik van dat
akelige niets zeggende, algemeene woord
employe of geëmployeerde, terwijl we
toch iedereen die daar onder valt, veel
nauwkeuriger kunnen aanduiden dooreen
der woorden klerk, bediende, schrijver,
'beambte, al naai' gelang de ambtsbetrek
king is?
Waarom dat algemeene woord man
daat, terwijl vrij verschillende eigen
■woorden hebben voor de verschillende
begrippen die daar onder vallen- last
brief, opdracht, bevelschrift, last tot be
taling?
AI die vragen, die we nog konden ver
tienvoudigen, kwamen ia ons op bij bet
doorbladeren van de tweede, vermeer
derde en verbeterde bewerking van de
-Nederlandsche woorden en uitdrukkingen
.lm- vervanging van vreemde termen en
germanismen", voorgesteld en aanbevolen
door het Alg. Ned Verbond.
"JVe zijn heusch geen verwoede taal
zuiveraars. We erkennen volmondig dat
.er uit vreemde talen woorden kunnen
worden o'vergenomen, waarvan de Hol-
landschc vertaling niet precies hetzelfde
.begrip uitdrukt. Een atelier van een
-schilder bijv. is voor ons nog iets an
ders dan een schilders-werkplaats. En
we kennen, ook allerlei woorden die bij
ons zoo zijn ingeburgerd dat we er geen
vreemd woord meer in zien. "We zien
geen reden om woorden te vermijden
als: debat, diploma, trottoir, front, con-
.structie, contract.
Ze drukken ook niet altijd hetzelfde uit
als: bespreking, getuigschrift, voetpad,
voorzijde, verdrag.
Maai o! er zijn zooveel menschen die
-porder eenige noodzaak het vreemde
woord gebruiken en maar al te
Het vijfde Wiel
door
BEATRICE HERON MAXWELL-
FLORENCE E. EASTWICK.
Naar het Engelsch.
18).
„Ze liepen voor mij uit toen ik den
-weg langs fietste naar de gemeenteweide
jen ik zag hem stil staan en trachten
haar arm af te schudden. Hij wou van
haai wegloopen, maar ze wou hem niet
laten gaan Ze stonden een paar minuten
te redeneeren en toen maakt© hij zich
los en wou wegloopen, maar zij pakte
hem en klemde zich aan hem vast en
toen kalmeerde hij en liep weer met
haar voort Ik begreep er niets van. Tpen
ik ze inhaalde liepen zij met moeite
voort en zeiden niets tegen elkaar. Ik
stapte van mijn fiets af en vroeg of er
iets gebeurd was en of ik ze ook helpen
kon, maai* ze zei van niet, liet zou alles
best wezen als ze hem maar thuis had:
Maar hij scheen daar niet naar toe te
-willen'"
Zij zweeg en Tubby, die voorover gp-
jeund, met aandacht geluisterd had," her
vaak verhaspelen hoewel ze zonder
ecnig bezwaar er een goed Nederlandsch
woord voor m de plaats kunne®, stellen,.
En het antwoord op al die waarom's,
waarmee we begonnen? IJdelheid,
ren met iets wat, naar men zich ver
beeldt, klinkt.
Daarom hopen we dat het lijstje door
velen goed zal worden doorgelezen. Mis
schien dat ze dan later bij liet schrijven
een tijdige remming 'in hun hand gullen
voelen als ze weer zoo'n onnooichg vrefemd
woord op 't papier willen zetten.
Maar eigenlijk nog erger dan die
reemde woorden, tenminste kiog ergor
zonde tegen de taalzuiverheid, zijn de
in Nederlandsche woorden vermomde
vreemde woorden of zinswendingen. 'De
hierboven bedoelde vreemde woorden
kondigen zich als vreemd aan.
Maar iemand die spreekt van „daad
werkelijk", zal moeite hebben een Ne
derlandsche ontleding van dat woord te
geven, passend voor het begirip dat hij
heel nauwkeurig en zuiver kan weerge
ven door „metterdaad".
We weten wel, dat we ons allemaal
wel eens schuldig maken aan dergelijke
germanismen, die eigenlijk bewijzen dat
ons taalgevoel soms slaapt. Reden te
meer om er ons voor te hoeden, en niet
te spreken van- onbestemd inplaats van
onbepaald; van pluimvee, i.pl. v. gevo
gelte; van prachtweer, inpl. v. prachtig
weer; van een milde beoordeeling, i. pl.
v een zachle beoordeeling.
Hoe vaak stuiten we niet op dat lee-
lijke woord „meerdere", dat ons ver
scheidene of ettelijke verdringt.
Wie heeft zich nooit schuldig gemaakt
aan dat niets zeggende woord: inboeten,
terwijl wij hebben: verliezen, verspelen,
er bij inschieten.
Voelt men niet dat het voor het Ne-
dcrlandscli taalgevoel onzuiver is, te spre
ken van'aanvechtbaar? In het Duitsch is
dat wel goed, bij ons niet vanwege het
andere gebruik van het voorzetsel. Wij
hebben dan ook: betwistbaar.
Begeesterd is geeu Nedeiiandsch. Stel
er maar eens naast-, 'besuikerd. Wij moe
ten hebben, bezield of geestdriftig
Een doorsnee-mensch kennen wij niet.
Wij doen het minder bloedig af met een
gemiddeld of gewoon mensch.
Waarom nieuwbouw voor huizen in
aanbouw of nieuwe huizen? Waarom liet
leelijke grootstad voor groote stad of we
reldstad.
Als de winkeliers, die adverteeren iets»
„voorradig" te hebben, eens wisten hoe
Ieelijk en on-Hollandsch dat nagemaakt
Duitsch is, dan zouden ze wel altijd ,,in
voorraad" of „voorhanden" gebruiken.
We zullen het hierbij laten, hoewel er
uit dat boekje nog tal van voorbeelden/
zijn te halen ook van deze taalzonden.
Wie iets voor taalzuiverheid vloeit,
schaffe het zich aan. Het is heusch geen
oserdreven vaderlandsliefde om te pro-
boeren je eigen taal zoo zuiver le schrij
ven als mogelijk is.
We zeggen vooruit dat wij zelf nog me
nig vreemd woord zullen gebruiken, als
dat 't begrip beter weer geeft; en voorts
als xvc er niet om denken. We hopen
echter dat laatste af te leeren.
Maar wie ons op een germanisme of
gallicisme, op een onzuiver woordgebruik
betrapt, mag dat gerust naar een van de
twee groene -Amsterdammers sturen. We
verdienen niet beter dan dat onze schan
de daar aan de paal van Charivarius pf
van den Gonl'etti-man gespijkerd wordt.
Of we dan verder niets te zeggen heb
ben over het Engelsch koeterwaals dat
van voetl>al.veld en tennisbaan en hockey-
haalde. „Niet naai' toe willen gaan! Wat
meen je?"
..Ik meen" Sallie scheen het ditmaal
moeilijk te vinden om precies haar woor
den ie vinden hij zag er uit of hij
een vreeselijken schok gehad had. En
en hij xvist niet wat hij zei. Hij zei zoo
iets van te Iaat te komen voor het
exerceeren."
Tubby. wiens onrustigheid ten topgei
stegen leek te zijn toen hij dit hoorde,,
stond op tn ging naar het raam, steeds-
zijn pijp stoppende.
„Waarom spreek je niet?" zei Sallie,
boos van ongeduld „Wat denk je dat er
gebeurd kan zijn? Waarom had hij dat
meisje nij zich? Het lijkt mij alles niet
best. Zou je er niet even naar toe gaan,,
hem te spreken vragen en er achter zien
te komen?"
Zonder om te kijken zei Tubby: „Dat
dient nergens toe t Ik ben er vanmorgen
geweest ik zou tennissen met Theo,
dat hodden we gisteren algesproken. De
huisknecht zei dat ze uilen thuis waren,
maar tot hun spijt geen bezoek kondcu
ontvangen door familieomstandighe
den."
„Hoe vreemd! Wat ter wereld kan dat
alles beduiden?"
Zij zweeg en zat na te denken. Toen
sprong zij op, liep naar het raam; een!
plotselinge ingeving deed haar mooi, mis
noegd gezicht gloeien.
vela ir. onze omgangstaal binnendringt?
Neen, daar praten we niet over. Als
er nog geen Hollandsclie termen voor een
Engelsch spel zijn, zal een speler die
wel moeten gebruiken. Maar wie bijv
daarbij ook nog in 't Engelsch gaat tellen^
of iets dergelijks, maakt zich zelf zoo
belachelijk, dat wij er niet do aandacht
op behoeven te vestigen.
BiNMEMLAMR.
LID EERSTE KAMER
De Prov. Staten van Zuid-IlolLand
hebben gister gekozen tot lid van de Eer
ste Kamer, vacature-Woltjer, den heer
J. H De Waal Malefijt, oud-mints'ter
van Koloniën, lid van de Prov. Staf-
ten van Zuid-Holland en burgemeester
van Katwijk, mei 50 van de 70 uit
gebrachte stemmen; de overige 20slem-
men waren in blanco.
BESCHERMING VAN LANDARBEIDERS.
Noch de Arbeidswet, noch de Veilig
heidswet bemoeien zich mei den Iandar-
nekl, want bet was onmogelijk om de
zelfde bepalmgjen vast te stellen voor den
landbouw als voor de industrie.
Men denke maar eens aan den gelijk-
maligen gang in jb<et fabrieksbedrijf met
zijn vasten werktijd van zoo laat lot zoo
laat, terwijl in den landbouw in sommige
tijden van het jaar wel van zeer vroeg
tot zeer laat móet gewerkt worden, wil
men niet laten bederven wat met zooveel
moeite is geproduceerd, terwijl in andere
jaargetijden de arbeidsuren zeer gering
zijn.
Men denke ook aan de kinderen en
vrouwenarbeid op het eigen akkertje; aan
het groote verschil in bedrijfsgevaren tus-
sclien landbouw en industrie; aan de
geheele andere gezondheidskwesties.
Maar met Öat Al bleef het hoog noodi'g
ook voor den landarbeid een wettelijke
bescherming in te voeren, want er ko
men daai toestanden voor die werkelijk
even erg zijn als die welke in de in
dustrie aanleiding gaven tot ingrijpen van
den wetgever.
Thans is dan ook bij de Tweede Ka
mer ingediend êen wetsontwerp tot vast
stelling van bepalingen tot bescherming
van de landarbeiders.
Dc lioofdbepalingen van deze wet zijn
de volgende -.
Eer> kind beneden twaalf jaar of nog
leerplichtig mag geen arbeid verrichten.
Jeugdige personen (d. w. z. beneden 16
jaar) en vrouwen mogen, behoudens de
uilzonderingen, bij algemeeueu maatre
gel van bestuur bepaald, geen landar
beid verrichten van des namiddags ne
gen uur tot des voormiddags vijf uur.
Verboden is arbeid des Zaterdags na
één uur des namiddags door eenö
vrouw die gehuwd is of die ongehuwd
zijnde, een huishouding heeft te ver
zorgen. -
Eene vrouwelijke persoon mag' geen
landarbeid verrichten binnen vier weken
na hare bevalling.
En voorts wordt aan de regeering
machtiging gegeven bij algemeenen
maairege! van bestuur te bepalen, wat
dient te worden gedaan, en dan niet al
leen voor vrouwen en kinderen, maar
voor allen die landarbeid verrichten,
- wat moet worden aangewend
a. tot het bevorderen van zindelijk
heid en tot het beschikbaar stellen
van privaten;
b. tpt het bevorderen van eene
dragelijke temperatuur;
c. tot het tegengaan van het ontstaan
„Tubby", zei ze, „het lean het zal
toch niets te maken hebben met dien
afschuwelijken moord dat ongelukkige
meisje, dat Zij zweeg, verpletterd
van schrik, want met een heftig gebaar
en een stem totaal verschillend van zijn
gewone dreun, keerde Tubby zich tot
haar en zei: „Groote God! natuurlijk
niet. Zeg toch zulke nonsens niell"
En zonder er een woord hij te voegen,
slapte hij op de veranda en slenterde,
weg.
Sailie nleef stilstaan alsor ze eens
klaps versteend was, haar gedachten
draaiden maar steeds rond in een cirkel
en midden in dien cirkel stond Laurie
mei 'n waanzinnigen blik in zijn blauwe,
oogen, als een donkere gedaante tegen
een biceken achtergrond. Laurie die
haar verteld had dat zijn verlof deu vo-
rigen dag om was nog steeds op det
Jacht!
Laurie, wanordelijk in zijn uiterlijk)
zoowel als in zijn hoofd, rondloopende
met dat meisje als leidsvrouw.
Laurie, met het gezicht van een Griek-
schen Eros .en den moed in haao
oogsn van een Spartaansch soldaat,
zijn versland verliezende op den eigej
morgen, dat dit mooie dorpsmeisje ter
dood was gebracht. En >de familie te druk
bezig om visite te ontvangen, ofschoon
zij allen thuis wareu! Wat beteekeudc
dal?
of de verspreiding of lot het verwijde
ren van schadelijke of hinderlijke damf-
pen of gassen of van slof;
d. tot het voorkomen van ongevallen
en van gevaar voor de gezondheid.
e. tot het verschaffen van hulp bij
ongevallen
f. tot het verschaffen van goed drink
water of andere geschikte alcoholvrije
dranken
Op deze algemeene regels zijn echter
uilzonderingen toegelaten.
Zoo zijn van deze beschermingsbe
palingen uitgesloten de werkzaamheden
verricht dcor het hoofd of den bei
sluurder der onderneming of door diens
echtgenoot, kind of pupil, voor zoover
deze bij hem inwonen.
Dal is dus de vrijstelling van het
werken op eigen akker, dat bij het
leven op het land zoo'n groote rol
speelt in het familie-leven. Ook de hier
boven genoemde maatregelen voor ge
zondheid en veiligheid hebben dus niet
betrekking op dat gezinswerk.
Betreffende het verbod van den k i n-
de rarbei d, een onderwerp dat voor
onze provincie van zooveel beteekenis
is, kón bij algemeenen maatregel van
bestuur voorwaardelijk of onvoorwaar
delijk worden toegestaan, dat bepaalde
soorten van landarbeid of landarbeid
onder bepaalde "omstandigheden worden
verricht door een kind beneden twaalf
jaar of nog leerplichtig, dat zijn tien
de jaar voleindigd heefl. Daarbij kan
worden bepaald, dal die maatregel, ge
heel of ten doele, slechts voor bepaalde
gemeenten of gedeelten van gemeenten
of voor bepaalde tijden des jaars zal
gelden.
Ten opzichte van de bepalipg die
den arbeid van jeugdige personen en
vrouwen beperkt tot den tijd tusschen
5 uur 's morgens on 9 uur 's avonds,
wordt in de Memorie van Toelichting
opgemerkt, dat in hoofdzaak een rege
ling noodig zou zijn voor het zomer
seizoen. Doch hierin slaan twee be
lemmerende facloren in den weg. De
eerste is het gebrek aan werkkrachten
dal zich in dien lijd veelal doet ge
voelen. de tweede de dikwijls dringen
de aard der werkzaamheden, welke
geen uitstel gedoogen, wil men het pro
duct van maanden langen arbeid niet
zien verloren gaan.
Onder deze omstandigheden zouden
ingrijpende beperkingen van den ar
beidsduur bij de landelijke bevolking
weinig ingang vinden en zou de kans
op overtreding van zulke bepalingen in
dezen drukken tijd zeer groot zijn en
dal terwijl controle op de naleving
uiterst moeilijk ware. Het schijnt daar
om meer gewenscht in eene wet, die
zich voor het eerst met den landarbeid
bemoeit, le beginnen, met enkele be
palingen waarvan de naleving kan wor
den verzekerd, dan met eene uitgebreid
dere regeling, dit omdat zij niet vol
doende kan worden gehandhaafd, het
prestige der wet ernstig zou schaden.
Om dezelfde reden moet worden afge
zien van eene regeling van schafttijden.
Opgemerkt worde nog, dat indien
mocht blijken, dat bij bepaalde soorten
van landarbeid ernstige misstanden op
het punt van den arbeidstijd van vrou
wen en jeugdige personen bestaan en
daartegen te richten bepalingen behoor
lijk te handhaven zijn. art. 5 van het
ontwerp de mogelijkheid opent om de
noodige voorzieningen te treffen, aan
gezien onder de voorwaarden, waaron
der zulke arbeid ware toe te laten,
ook valt een regeling <ler werk- en rul
lijden.
Dal artikel bepaalt n.l dat bij alge-
Tubby, altijd zoo onbewogen en ver
velend ruw en kortaf en boost
Natuurlijk was hij ontstemd, daar Theo
geweigerd had hem te ontvangen, ter
wij! hij uilgenoodigd was om te komen.
Sallie had al zoo iets vermoed, van heil
begin van een liefdesgeschiedenis lus-
schcn die twee.
Maar dat was toch geen verklaring voor
zijn zonderling gedrag van zoo even.
En eensklaps, bij ingeving, voelde zij
dat zij het vraagstuk van het zonderlinge
gedrag van Tubby had opgelost. Hij had
gedacht aan het mogelijke verband tus-
schen de Jacht en den moord, voordat zij
er aan gedacht had, en hij had die con
clusie aangegrepen, die hij toch zoo
krachtig had verworpen. En daar Laurie
zijn vriend was en hem misschien in
zijn vertrouwen had genomen, had hij
misschien meer grond voor zijn ver
moeden dan zij Sallie was volstrekt niet
gewend aan sterke emoties van welken
aard. dan ook; de agitatie van al deze
gedachten, gepaard met een verborgen
jalouzie op Felicia Leacli, vertoonde zich
in een aanval van ontembare woede
De donkere oogen, die deden denken
aan het portret van de vroegere „Sal",
geschilderd door Joshuy Reynolds, scho
ten stralen als vonken, de lippen trokken
zich samen aan de hoeken en een rim
pel ontsierde het breede, lage voorhoofd,
gekroond met rossig haar Maar het
meenen maatregel van bestuur kan won
den voorgeschreven, dat bepaalde soor
ten van landarbeid of landarbeid onder
bepaalde omstandigheden door jeugdige
personen en vrouwen op grond van
gevaar voor de gezondheid, de zedelijk
heid of het leven niet mogen worden
verricht of slechts mogen worden ver
richt onder de bij diien algemeenen
maatregel gestelde voorwaarden.
Eenzelfde voorschrift kan tot jeug
dige personen tot vrouwen of tot een
geueelte dier groepen van personen
v orden beperkt.
OVERZETVEREN EN VEERRECHTEN.
Ingediend is een wetsontwerp ten dool
hebbende de wettelijke voorschriften be
treffende de overzetveren en de veer-
rechten geheel door nieuwe te vervangen.
Ter zake bestaat gebrekkige en hin
derlijk gebleken Fransche wetgeving, en
omtrent tenietgaan van in onbruik ge
raakte of vervallenverklaring van ver
waarloosde of wel opheffing van schade
lijk blijkende veen-echten ontbreken voor
zieningen.
Aan een algemeene regeling van de
verplichtingen van ondernemers van over
zetveren valt, naar het oordeel der re-,
geering, oij hel groote verschil in belang
rijkheid voor het verkeer van de zeer tal
rijke overzetveren niet Le denken. In
aansluiting van heigeen in een tweetal
provinciën reeds beslaat, en in andere
is beproefd of overwogen, schijnt het liet
meest doelmatig de regeling in het alge
meen aan de stalen der provinciën en
verder aan dc gemeentebesturen over te
laten.
Eenheid van regeling over het gehcelei
land schijnt echter gewenscht ten aan
zien van de verhouding van het openbaar
gezag tot hel oprichten van overzetveren
en lol de tarieven, en noodig voor de
aansprakelijkheid der ondernemers naar
burgerlijk- recht tegenover de reizigers
Voer "es te ld wordt daarbij o.a. Ie be
palen, dat het veerrecht te niet gaat door
feitelijke niet-uitoefening gedurende één
jaar, en dat Gedep. Stalen het veerrcchl
vervallen kunnen verklaren, wanneer bij
de bediening van hel veer bepaalde voor
schriften niet worden nageleefd.
Bestendigd blijft dat de heffing of ver
goeding voor het overzetten plaats vindt
naar een door de overheid vastgestelde,
of toegelaten tarief. Waar een tarief ont
breekt dient voorziening te worden ge
troffen.
De uitsluileud aan het Rijk behoorende
veerrechten worden prijsgegeven.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Terugkeer toegestaan.
I)e commandant der stelling van dc
monden der Maas en der Schelde (com
mando Zeeland) heeft aan S. Segers,,
indertijd uitgezet uit het in staat van,
beleg verklaarde gebied van Zeeland,
voorwaardelijk vergunning verleend in
zijn gezagsgebied terug te keeren.
Schending onzer zeegren».
Naar aanleiding van het gebeurde
met de VI is sing see vïschsloep me.t
twee Belgen, schrijft de N. Crt-
,l,Wij zeiden gisteren, dat de Duit-
schers tot nu toe geen oorlogsdaden
hadden gedaan in Nederlandsche lerrir
toriale wateren. Maar inmiddels is ook
dal geschied. Ook dien voorsprong van
de Britten in den wedstrijd in onrecht
ter zee tegen neutralen begaan, heeft
de Duitsche marine weten in te halen.
Naar uil het berfccht over hetgeen
er geschied is met de VI. 59 blijkt,
was deze visscherssloep in N ei d e r -
schelle, alledaagsche geluid van de lunch-
gong riep haar tot het gewone huiselijk
leven terug en een oogenblik daarna
had zij haar zorgelooze manier van doen
weer terug en ging naar de eetkamer
Lord Brismain, altijd overdreven pre-
eips, zat reeds in zijn gebeeldhouwden
steel met den schotel Bambav-eend met
kerrie en stukjes geroosterd brood voor
zich. die een onveranderlijk deel uit
maakte van zijn middagmaal
„Waar is Theooor?" vroeg hij" met een
Leschaafde, maar zeer koele stem.
„Ik denk dat hij daar aankomt", ant
woordde Sallie, terwijl zij ging zitten en
weldra kwam Tubby binnen, wat bleeker
en ernstiger dan gewoonlijk, maar weer
mei dezelfde onverstoorbaarheid.
Zij bespraken de courantenberichten,
en de nieuwtjes van het dorp op vluch
tige wijze, met lange tusschenpoozen van
stilzwijgen, want allen waren met hun
eigen gedachten vervuld.
De lunch was bijna afgeloopen toen
Lord Brismain een bevel gaf aan het
kamermeisje om over te brengen aan den
tuiumm. waarop zij antwoordde dat hij
een paar uur geleden was uitgegaan.
„Uitgegaan?" vroeg de Lord. „Waar
voor?"
(Wordf vervolgd).