Jfi 147.
160* Jaargang
ÖIRHEHLAND.
Uit Stad en Provincie.
Maandag 25 Juni 1917.
middelburgs™ courant.
A boon. Rriji per kwartaal ia Mid-
Helberg en bij ie agenten in Missingen
*o Goes 11.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per rpgeL,
'Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van 1—7 regels f1.50.
DE KRITIEK OP HET
RIJKSGRAANREDRIJF.
We hebben zelden een kritiek zoo
geheel zien ineenzakken, als de breed
opgezette kritiek van den heer G. Polak
op hel Rijksgraanbedrijf tégenover liet
Rapport der 'commissie van onder
zoek.
llel was werkelijk geen kleinigheid
wat de heer Polak in brochures en
courantenartikels beweerde, en wat op
onderdeden ondersteund ,werd door an
deren, l)ijv. in een brochure van de
Verceniging van handelaren in builen-
Vlandseh meel, door redevoeringen in
de Kamers, enz.
Tenv eerste werd beweerd dat de ad
viseurs der régeering (Van Slolk's com
missiehandel en 'de firma Wm. II, Mul-
Co. millioenen guldens winst hadden
gemaakt door "hun positie. Een onder
zoek der commissie van de boeken der
firma's heeft haar overtuigd dat er gee-
merlei ongeoorloofde winst is gemaakt.'
Ten. tweede was er gesproken over
de niet-verantwoording door het Gréan-
bedrijf van groote bedragen, die ook
alweer ïn de millioenen werden bere
kend. De commissie noemt deze ver
strekkende beschuldiging „volstrekt on
gemotiveerd".
Ten derde werd er door den heer
Polak en door de importeurs vanAme-
rikaansch meel beweerd dat er grooite
sommen waren verknoeid door het koo-
pen van aanbiedingen van minder kwali
teit tegen hoogeu. prijs, terwijl aanbie-
gen van Amerikaansch meel legen la
gere prijs geweigerd werden Aan de
commissie is weliswaar gebleken, dat-
in enkele gevallen offerten zijn aange-
nomen tol een naar vei'liouding iets
honger prijs dan waarvoor anderen
hadden ingeschreven, doelx dit ge
schiedde omdat de regeering er naar
streefde om zodveel mogelijk den ge-
heelen handel aan den slag te houden,
indien dit uiogeljjk was zonder belang
rijk nadeel voor den. Staaft. In de
gegeven omstandigheden was deze wijze
van doen gebillijkt.
Dal -waren de hoofdbeschuldigingen
die veel rumoer hebben verwekt, die
hieven rondzwerven in weerwil van de
herhaalde tegenspraak van regeerings-
zijde, en die nu eindelijk plat geslagen
ziin door hel rapport van drie man
nen van wier eerlijkheid ieder overtuigd
zal zijn, n.l. de heeren Van Eeghen
en De Monchy, resp. voorzitters van de
Kamers van Kdopli. in Amsterdam en
Rotterdam, en dr. Waller, directeur van
de Ned. Gist- en Spir Fabriekt tie
Delft.
Dat déze commissie ook onderdeelen
vond waarin zij een wijziging ten goede
wenschelijk acht, spreekt van zelf. Zoo
acht zij de boekliouding van het Graan-
bedriji niet voldoende voor een zoo
omvangrijk bedrijf, iefs wat zeker wel
verklaarbaar is, als men denkt- aan
de snelheid waarmee dat bedrijf in. de
eerste oorlogsweken ontstond, toen ze
ker niemand dacht dat het drie jaar
jaar achtereen zou werken.
Wal door dit rapport ook weer eens
in gedachten wordt gebracht, is de raad
toch uiterst voorzichtig te zijn met de
kritiek van vakkundigcn op de staats
inmenging in hun bedrijf.
We hebben zelf ook reeds meerma
len ervaren hoe Thoeilijk het vöor de
direclbelanghebbenden is om onbevangen
een regeeringsmaatregel te beoordoeïen,
die hun gewone bestaansmiddel aantast.
Hier heeft men een duidelijk voorbeeld
tot welk een omvang zoo'n onjuist
oordeel kan groeien.
meenschappelijke tegenstanders Op poli
tiek terrein moet weerstaan en besht
worden,
„roept alle vrijzinnigen in en buiten de>
partijen óp hun moreelen en waar mo
gelijk daadwerkelijken steun aan het tot
stand brengen van deze samenwerking Ie
verleenen,
„besluit aan een conïmissie op" "te dra
gen in overleg te treden met de beide
andere vrijzinnige partijen, teneinde zoo
mogelijk tot de beoogde samenwerking
var. alle vrijzinnigen in den lande te ge
raken."
Deze motie werd bij acclamatie aange
nomen.
Tot leden dezer commissie werden,
naar de voorzitter mededeelde, door de
algemeene vergadei-ing benoemd de her
ren P Otlo, mr. Tj. Binncrls (Leeuwar
den) en mr dr. E. van Ketwich Ver
schuur. Door het hoofdbestuur werden in
deze commissie benoemd, prof mr.- J.
E Ileeres en mr. P. Rink.
DF MIJNWERKERSSTAKING.
.Na den rustdag van gisteren zal
eerst vandaag blijken hoe veel stakers
er in werkelijkheid zjjn. Ook omdat
-an vele zijden bevestigd wordt, dat
de vorige week een groot aantal mijn
werkers niet aan den arbeid durfden
gaan uil vrees voor de stakers,, niet
alleen voor zich en hun huisgezin in
de arbeiderskolonies, waarin zij samen
wonen, maar ook omdat zij overlast'
vreezen, wanneer zij na de stalling
weer met stakers in één ploeg de mijn
in moeten.
De directie der staatsmijnen heeft nu
schriftelijk toegezegd, dat de werklie
den, die thans blijven doorwerken, na
afloop van de slaking, niet behoeven
le werken in een zelfde ploeg met hen,
die hebben gestaald. Boveudicn is de
bewaking versterkt.
Over de Kerjiraderstaking - sprak de
besturen-vergadering van den Chr. Bond
het oordeel uit, dal de daar uitge
vaardigde circulaire niet het besluit
weergaf van het Kringbostuur. De voor
zitter en secretaris van dat Krjngbe-
stuur zijn als leden van den Bond
geroyeerd. Besloten werd niet aan de
slaking deel te nemen.
«WE LIBERALE UNIE.
Na heropening der openbare vergade
ring van de Liberale Unie, Zaterdag le
Amsterdam .gehouden, deelde de voorzit
ter mede, dat na intrekking van alle mo
ties, betrekking hebbend op de samen-
wePking der vrijzinnigen, door
het hoofdbestuur de volgende motie werd
ingediend
„De algemeene vergadering van d.e Li
berale Unie, gehouden ,op 23 Juni 1917
te Amsterdam,
„overwegende, dat de vrijzinnige be
ginselen den grondslag vox-men van de
drié bestaande vrijzinnige partijen.
„overwegende, dat samenwerking van
alle vrijzinnigen in den lande op een vast
omlijnd democratisch program in denaasf-
te toekomst mogelijk cii noodig is,
„overwegende, dat een afzonderlijke
actie der drie -vrijzinnige partijen in de
toekomst, lol schade van 's lands belang,
slechts nadeel zou toebrengen aan de
kracht, waarmede het streven rap de-ge
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Op neutraal gebied.
Hedenmiddag vangt in Den Haag een
conferentie aan tusschen Engelsclie en
Duilscbe afgevaardigden, ter bespreking
van vraagstukken in verband met de
krijgsgevangeneno. a. wat betreft de
kampen, de paketten, en de uitwisseling
van geïnterneerden en van voor den
krijg ingeschikte gevangenen. Ook een
Nederlandsclie vertegenwoordiger, baron
van Vredenburch is bij de 'besprekin
gen aanwezig, in verband met de bescher
ming der Britscho belangen in Duitsch-
land.
De besprekingen werden heden door
den Minister van buiteulandsche zaken
ingeleid in een samenkomst aan zijn de
partement.
Nederlandsch schip in den
grond geboord.
Gisterenavond zijn te Scheveningen
aangebracht 13 schipbreukelingen, vor
mende de geheele bemanning van de
„TelegPaaf 18." De beden werden Zon
dagavond op tien mijlen uit de kust
opgevischt, nadat het stoomschip Zon-;
dajjoclitend op 26 mijlen ten Westen
van den Hoek van Holland door een
Duitsdie duikboot in den grond gescho
ten was. Er waren geen gewonaen.
Petroleum.
De Toewjjzingscomraissie voor Petro
leum deelt mede, dat ingevolge beschik
king van den Minister van Landbouw!.,
Nijverheid en Handel vanaf '2 J uli tot
nadere beschikking, uitsluitendvoor
zuiver h uishoudelijke licht- en
koolcdioeleinden peti'oleum beschikbaar zal
worden gesteld door tusschenkomst van
weder verkoopers
In totaal zal beschikbaar kunnen wor
den gesteld een hoeveelheid, ongeveer
gelijk slaande met "50 pCt. van die, welke
het vorige jaar, in denzelfden tijd. voor
dezelfde doeleinden werd afgeleverd.
WederverkooRers mogen in 'verband
hiermede aan hunne klanten, die zij ook
reed.» liet vorigje jaar bedienden, niet
meer verkoopen dan 50 pCt van hetgeen
in de overeenkomstige kalendermaand
van het vorige jaar werd verkocht.
Verkoopers zoowel als koopers, die zicli
aar. overtreding van dit verbod schnldig
maken, stellen zich bloot aan de strenge
straffen, welke de Distributiewet 1916
daartegen bedreigt.
Petroleum, bcnoodigd voor alle andero
dan huishoudelijke doeleinden, moet,
evenals tlxans, schriftelijk bij de Toewij
zingscommissie worden aangevraagd
De Minister van Landbouw heeft van
2 Juli a/s. af.vastgesteld een maximum
prijs voor den verkoop van petroleum
voor huishoudelijkgebruik 'in den klein
handel van f 0.25 per Liter.
Nieuwe aardappelen.
Uil vakkringen meldt men aan het
Ilaagsclie Correspondenliebureau
Het verlangen naar nieuwe aardappe
len is zeer begrijpelijk, daar de oude op
zijn, doch men moet niet verlangen waar
niet is. De werkelijke, toestand is de vol
gende
Terwijl verleden jaar in dezen tijd
dagelijks één milhoen K.G. op de veilin
gen en de markten ten verkoop werd
aangeboden, zijn de oogsten op het oo-
genblik tussclxen 50.000 en 100.P00 K.G.
per dag, dus buitengewoon klein. De oor
zaken hiervan zijn - le. het koude voor
jaar. waardoor de aardappelen, die het
vroegst werden gepoot en waarvan dus
de eerste oogst kon worden vei'wacbt,
niet veel beter soms nog minder
slaan dan idie welke'laier werden gepoot
2o de periode van droogte welke
achter ons ligt en die haar invloed voor
al heeft doen gelden In de speciale aard
appelstreken langs de zeekust, waar eerst
enkele dagen - geleden regen gevallen is.
De inkomende berichten geven echter de
hoop, dat tegen het einde dezer week de
toestand vrij normaal zal zijn.
Verlof tot terugkeer.
De commandant der ^Stelling van de
monden der Maas en der Bclxelde heeft,
aan E. Smacks, indertijd uilgewezen uit
het in slaat van beleg verklaarde gebied
van Zeeland, voorwaardelijk verlof ver
leend in zijn gezagsgebied terug te lteeren
Van de grens.
Men -meldt ons uit IJ z e n d ij k e
Nu weer is het aan twee Duilsche
IsidMafcn gelukt heelhuids o,ver den
draad te komen. Ze kwamen van het
IJzerfront en hadden 9 dagen noodig
op hun vlucht door België naar Hol
land. Volgens hun zeggen waren er
bij het laatste gevecht, dat ze mee-
'maaklen, van hun geheele baföxillon
slechts 19 man overgebleven.
Smokkelen.
Vrijdag kon de kommies van Water-
landkerkj e een goeden slag slaan
Op dienst onder Schoondijko, ont
dekte hij twee fietsende jongens, elk
met een zwaar pak. Toen ze hem in
de gaten kregen, maakten ze rechts
omkeert en sneden de pakken los. Een
er van was bekend en is later in ar
rest gesteld. De pakken bevatten niet
minder dan 830 stukken zeep.
Te Hansweert hebben Zaterdag
de kommiezen 100 K.G. Bukvet verstopt
gevonden aan boord van de sleepboot
,Twee Gebroeders". De stuurman zou
gevankelijk naar Middelburg worden ge
bracht. De boot is aangehouden.
betalen. De Duitsclie oplichtster is lieden
naai- Oudenbosch overgebracht.
Uit Walcheren,
Nu Ged. Stalen van Zeeland het be
sluit van den gemeenteraad van G r ij p s-
kerke lot opheffing der openbare school
hebben goedgekeurd, zullen cenige be
langhebbenden in-hooger beroep gaan.
Te Oostkapelle waar reeds
een antirevolutionaire kiesvereeniging be
stond, werd Vrijdag een' Hervormde op
gericht. „Ons Belang" genaamd en tel
lende aanvankelijk 40 leden. Deze ver-
eeniging zal zich in de eerste plaats inJ
lal en met de gemeenteraadsverkiezingen.
Als leden van het bestuur werden ge
kozen de heeren I. Breel, voorzitter, Z.
Matjaars, secretaris, A. P. van I^ieuwen-
huijzen. penningmeester, en J. Geldof Jz.
en Jan Poppe als leden. Daar de heer A
de Kam, met het oog op de nieuwe kies
wet, was teruggekomen op zijn -voorne
men om geen caudidatuur meer te aan
vaarden, werden de aftredende ledjen
voor den Gemeenteraad candidaat gesteld.
De Duilsche mijn, welke Vrij
dag .1.1. op liet stand tusschen West-
kap elle en Zoulelandc is aangespoeld,
is door een marinevaarluig opgesleept
naar Vlissingen, om daar gedemonteerd
le worden.
De te Domburg ingelcwartierden
profiteeren niet weinig van de rijke boe
kerij, die de afdeeling van den Volks
bond daar bezit. Ook voor hen zijn de
werken legen den lg|ttelen prijs van
1 cent per nummer en per week ver
krijgbaar.
Van de 4 aftredende leden van den
gemeenteraad te Souburg de heeren
N Cysouw, J. J. Holtliuijzen, S. de Pag-
ter en W. N. Jobse, zijn de drie eerst
genoemde heeren voorloopig. weder can
didaat gesteld door de neutrale kiesver
eeniging Algemeen Belang. De heer Job-
se wenscht niet meer in fnanmerking te
komen voor een raadszelel. Hedenmid
dag wordt nog vergaderd ten einde een
ander candidaat te stéllen.
De S. D. A. P. stelt de heer J, BoS-
scbaert.
Uit Middelburg.
Blijkens een bekendmaking van B.
en W. in dit nummer is fcle matfi-
ttx u mconsumptieprijs van melk voor de
gemeente Middelburg gedurende den
zomer 1917 bepaald op derlicn cenit
per liter, bij den verbruiker aan huis
bezorgd.
Uit Wils»ingea.
■Te Vlissingen is Zaterdagavond
op bijxia 73-jarigen Ieeftij'd overleden de
heer W. L. Winkelman. De overledene
was lol bij de periodieke verkiezing irï
1915 lid van den gemeenteraad, waarin:
hij rxxim 25 jaar zitting had. In 1915
wenschte de' hèer Winkelman niet meer
in aanmerking te komen. Behalve als
raadslid heeft de overledene de belangen
van zijn vaderstad in verschillende andere
functies behartigd. Zoo was hij tal van
jaren voorzitter van het >,Vlissingsch
Mannenkoor" en vanaf de oprichting
voorzitter van de vereeniglng „Vlissin
gen Vooruit". Alles wat kon strekken
om den bloei van Vlissingen te bevorder
ren kon op zijn steun rekenen en hoewel
hij reeds lang lijdende was, heeft hij nog
een belangrijk aandeel gehad in de voor-
bereidiug van den-Ju Augustus door ge
noemde vereeniging te houden Huisvlijt-
tenloonstelling.
Vroeger was de heer Winkelman ook
officier bij de dienstdoende schutterij.
De thans ontslapene behoorde tot de
liberale partij.
- Op telegrafisch verzoek is te -V li s -
sin gen op hel strand, waar zij aan het
baden was, door de politie op signale
ment aangehouden een jonge Duitsche
vrouw, verdacht van diefsfal van byoutei-
riên le Oudenbosch. Een deel van de
ontvreemde voorwierpen had zij aan de
kas van het bad in bewaring gegeven.
De vrouw beweerde kort geleden uit
Duitschland te zijn gevlucht, omdat zij
in een munitiefabriek moest gaan wer
ken Betreffende de byoutei-iën vertelaar
de zij, die' van een onbekend heer te
Oudenbosch le hebben gekregen en niet
te weten, dat zij van diefstal afkomstig
waren. Intusschen bleek, dat zij in liet
hotel „Zeeland" alhier wrilde logeeren,
maar geen contanten had om de logies te
Uit Zuid-Beveland.
Te Borssele zijn eenige per
sonen Zondagmorgen op zonderlinge
wijze ïn 't bezit gekomen van een groote
hoeveelheid ijzer- of staaldraad. Deze
lag over een afstand van meer dan
3000 M. over het land, op den weg
over 't dak eener schuur cn hangende
over den telefoondraad. Vier personen
hebben ieder voor zich draad afgekne
pen en er zooveel mogelijk van, al in
palmende, opgerold. Een verzamelde
wel 5 K.G.een ander had 3 groote
rollen. De draad was heel dun. Hij was
in de olie gedrenkt.
't Zou mogelijk zijn, schrijft onze
correspondent, dat er een kabelballon
over den polder Is gedreven, doch nie
mand heeft daarvan iets gezien.
Onzerzijds 'vragen we of deze
draad bevestigd is geweest aan een
Zondagmorgen op de hofstede van den
heer J. Rijk te 's-Gravenpo-l der
neergekomen Duitsch zweeftoestel?
Het toestel dat geheel onbeschadigd
is gebleken, is lang en breed 2»/a M.,
bij een boogie van 0.70 M.
Aan de bovenzijde Is een biljet ge
plakt, met verzoek bet toestel op te
zenden aan het Duilsche marinekorps
tegen eene vergoeding van 6 mark. HcJ
dx-aagt het nummer 449. Het geheele
toestel weegt 2 h 3 K.G.
In een vergadering van vrije kie
zers voor den gemeenteraad te "W o 1-
faartsd ijk werden candidaat gesteld
voor de verkiezing op 26 Juni a.s de
heeren C. van Nieuwenhuize (aftrL.
Overbeeke en M. Kloosterman, beide
laatslen in plaats van de heeren J. M'.
Iloulerman en. J. Af. .Mol, welke beiden,
de eerste door drukke werkzaamheden
en de laatste door a, s. vertrek, niet
meer in aanmerking wenschen je ko
men,.
In de Vrijdag gehouden gemeente
raadsvergadering van Hoedekens
kerke, werd na behandeling van het
kohier hoofdelijken omslagv19l7, besloten
het maximum le beffen bedrag, behou
dens nadere koninklijke goedkeuring le
verhoogen en te brengen van f 5500 op
f 6500, terwijl besloten werd over dit jaar
f 6000 le hel'fcn, zijnde f 500 meer, dan
het oorspronkelijk geraamde bedrag.
Uit Eeeawtoh-Vlaanderen D. D.
.Uit een voorstel van Ged. Staten
aan Prov. Staten tot 'wijziging der begroo-
ling 1917 blijkt, dat thans zal worden aan
gevangen met de verbreeding van den
sleigerdim te Walzoorden, waartoe in de
najaarszdling besloten werd. Hiervoor is
f 12.050 uitgetrokken.
-o
Uit Zee«vrich-Vlaand«ren W. D.
Bij kon. besluit is aan P Geen-
sen te Biervliet als gemeentebod
een pensioen toegekend van f 40 en als
gemeenteveldwachter een van f 390,
De heer G. Buijck te Sluis
heeft door tusschenkomst der Duitsche
autoriteiten zijn vermist vee teruggekre
gen, behalve één koe, die reeds ge
slacht was. Deze is vergoed geworden.
Van het paard waren de manen afge
sneden.
Doordat een der kinderen eed
vuurtje maakte, ontstond Zondagavond
le Sc hoon dijk e bi-and bij den land
bouwer M. de Jonge. De schuur,
waarin een groote voovniad riet aanwe
zig was, bcnoodigd voor liet dekken',
werd een prooi der vlammen. -
Het beesliaal in -den aangrenzenden
slal kon intijds buiten gebracht wor
den.
Doordat het vrij stil was, behoefden
de spuitgasten zich met in to span
nen om de nabijzijnde gebouwen voor
in brand gaan te bewaren.
KERKNIEUWS-
Over het optreden van ds. Netelen-,
bos wordt door De Heraut, liet godsdien
stig orgaan van dr. Kxiypér, het volgende
geschreven
Dat bedoelde predikant een zeer „ruim"
standpunt inneemt, was reeds lang be
kend Zijn meedoen aan de Eenheids
beweging, zijn optreden nog onlangs te
Utrecht "in een ver-gadenng van zeer
gemengd gezelscliap had reeds tot be
denking aanleiding gegeven; te meer daar
hetgeen de pers aangaande zijn optreden
ii. deze kringen meedeelde, nu juis: niet
den indruk gaf, dat hetgeen in oeze
kringen door liem gesproken werd, een
kloek en beslist getuigenis voor onze Ge
re formeerde beginselen was. Deze al le
ver gedreven verbroederingsgezindheid
heeft er thans toe geleid, dal bedoelde'
predikant voor zijn vriend dr Cramer
een preekbeurt waar ging' nemen De li
berale pers vindt 'dit geval natuurlijk kos
telijk. Vooral bet feit, dat bedoelde pre
dikant bij deze preekbeurt dne Gezang
verzen liet zingen en slechts één Psalm
vers toont, volgens haai-, hoe men ook
in de Gereformeerde Kerken van eenzij-
digheki en "bekrompenheid verlost -
wenscht te worden.
Onzerzijds kan natuurlijk niet anders
dan deze daad betreurd worden. NVaar in
's Gravenhage een Gereformeerde Kerk
is. kan een Gereformeerd predikant niet
tegenover den kerkedienst, door dezen
Gereformeerden Kerkeraad. georganiseerd
optreden, zonder daarmede een slag in
het aangezicht aan dezen Kerkeraad te
geven. En als een predikant openlijk in
een predikdienst van de Hervormde
Kerk kan optreden, dan is er geen en
kele reden meer, waarom ook de ge
meenteleden niet naar de predication in
de Hervormde Kerk zouden gaan.
Dal het de bedoelingzou wezen van
dezer, predikant om door zijn optreden in
de Hervormde Kerk openlijk te kennen
te geven, dat liij de Gereformeerde Ker
ken wenscht te verlaten, gelijk in sommi
ge bladen verondersteld werd, is, naar
uit goede bron ons medegedeeld wordt,
niet juist Maar wel spi'eekt het vanzelf,
dal de Kerkeraad van Middelburg, die de
zen predikant verlof gaf een Zondag, uit
preeken te gaan, maatregelen zal heb
ben te nemen om herhaling van zulk een
geval te voorkomen. Anders zou bande
loosheid en willekeur in ons kerkelijk
leven vrij spel hebben.
N"ed Herv. Kerk.
Beroepen te Breskens: Joh A. Raams,
te Asch.. (G.)
Aangenomen naar Ter Aa B. N. B.
Bouthoorn, cand. te Dordrecht.
Geref Kerken.
Bedankt voor Sliedrëcht B. Meijer, te
Ierseke.
ONDERWIJS.
- Vrijdagavond vergaderde te Goes
de ver. voor Handelsonderwijs. Tot
voorzitter wei-d de heer K. Brants ge-
J. A A. Fransen van de Pufte en S.
G, C. Rothuizen. Herkozen werden mr.
J. A. A. Frausen van de Putte pn I.
A. Leopold. Van de 4 m. en 2 vr.
leerlingen die aan het eindexamen deel-
xnamen slaagden 3 m. en 1 vr. leer
ling. Het aantal leden is met 2 toe
genomen. Het aantal begunstigers met 31.
Verschillende lessen werdendoor
ziekte vaij leeraren door anderen waar
genomen. Die voor staatshuishoudkunde
en handelsrecht werden nog niet ge
geven, r
De heer Van "Bruggen heeft als'di
recteur en leeraar bedankt.
Maatregelen zullen genomen worden
om schoolverzuim te verhinderen.
De rekening over 1916 werd goed
gekeurd met f 4141.055 in ontvangen
uitgaaf. Het batig saldo was f595.865
slonk tot f 297.90.
