Maandag 18 Juni 1917. BIMNEMAID. Dit Stad en Provincie. Jö 141 160» Jaargang Abonn. prjj» per rwartaal te Mid delburg ea bij ie agenten in Vlissingea Ml Goes f 1.55; pér post f 1.75. Advertenties 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50. sjj OVERDREVEN BEZORGDHEID. De verkiezingen van de vorige week hebben één voordeel gehad: ze hebbtïn een bij velen kwijnende belangstelling in de politieke zaken weer opgewekt. En <lal kan niet anders dan goed zijn, want de kwesties die nu- aan de orde zijn, (vterdienen 'toch werkelijk wel de aandacht. Maar tegelijkertijd bleek ons dat <Èe zoo Jang slapende belangstelling het on gelukkige gevolg heeft gehad, dal menigeen niet op de_hoogte is van wal in dien tusschenlijd gebeurde. Over de onderwijskwestie hoorden we opmerkin gen die blijk gaven van een geheel verkeerd begiip van den stand van zaken. We hopen over die kwestie dan eole nog eerlang een en ander nader in de herinnering' te brengen. Voor vandaag zullen we ons echter be palen lot het beantwoorden van een ons gezonden vraag van iemand die zich. zeer bezorgd loonde over* de gevolgen welke de evenredig© vertegenwoordiging voor de Linkerzijde zal hebben. Hij schreef zelfs van een strop die de linfcf scben voor zich gedraaid hébben omt- dat, volgens E. V. de rechtschen 80 pet. en de Linkschen 20 pet. van dé nieuwe Kamer zullen verwerven. Deschrijver zal waarschijnlijk niet voldaan zijn met de opmerking daf de linlc^chen, als zij blijkens de ven. kiezing.':cijfers niet meer dan 20 pet. der bevolking omvatten, ook geen recht hebben op meer dan 20 pet. der zetels. Maar is 't zoo erg gesteld?. We weien dat er anderen' zijn, 'die niet zóó erg pessimistisch de zaken inzien maar toch ook een blijvende overheersching van rechts vreezen van hel stelsel der Evenr. Vertegenwoor diging. Om nn met een groot woord daari legénover vol te houden, dat er geen lcou aan de lucht is een beeldspraak die.. ,op 't oogenblik zeer van pas is! dat zou dwaasheid zijn. Maar we willen hieronder eenige cijfers geven, waaraan men meer houvast» heeft dan aan die in dé lucht zwevende voorspel lingen. Voorop sla, dat niemand met zeker heid iets kan zeggen, van den uitslag van verkiezingen volgens E. V Ten eerste komen er bij de ruim één millioen kiezers die we nu hebt- ben, nog ongeveer 400.000 nieuwe kie zers, Wie Surft uitmaken hoe die over de partijen verdeeld zullen zijn9 Ten tweede brengt de stemplicht kie zers naar oe stembus die er nooit kwamen. Ten derde geven de verkiezing?-1 cijfers van 1913, geen wiskundig 'juiste aanwijzing van het aantal aanhangers van de partijen. Immers ook reeds bij de eerste stemming vereenigde in de gemengde daslricllcn, en dat waren zeker de meesten de candidaat van de coalitie, evenals die van de concen tratie, de stemmen bp zich van ülle partijen dier groepen, In de stemmen op een anli-revolutionnair uitgebracht, vindt men ook die van" Chr. historic schen en van katholiekenin die op een katholiek vindt men tal van nieli- kalholiekcn; op oen vrij-liberalen werd. gestemd door vrijzinnigen van alle rich tingen, enz. Maar cenige aanwijzing is er toch wel hit tc halen, omdat bijv. de katholieken; die onder 't anti-rev. stemmencijfer tc vin den zijn, weer voor" een. deel worden uit gewisseld door de anti-rev stemmen uit gebracht op katholieken in een ander distfïct. Echter niet ten volle! Wbarop we zoo terugkomen. In 1913 werden bij de eerste stemming voor do Tweede Kamer uitgebracht op ide 161.238 st. 90.441 127.058 AnCi-revoL Cbr.-Hist. Ivatholieaen Samen' Vrij-Libe raten Unie-Liberalen Vrijz.-Dera. Soc.-Dëm Samen Anli-rev. Chr. Hist. R. Kath. Samen Vrij-lib. Unic-lib Vrijz.-Dew. S. D. A. P. S D P. Chr Soc. Samen 47.037 st. 119.878 69.761 144.381 1.339 4.500 381 737 st. 386 896 si. Nu geven die cijfers nog geen volledig beeld van het kiezerskorps, want van het totaal van 960.676 kiezers van daf jaar bleven er nog ren aantal Ihuis, en boven dien moet er bij in aanmerking genomen worden dal In zes katholieke districten (Grave, Ilchnond, Veghel, Vcnlo, Weert en Zevenbergen) geen stemming plaats had zoodal die geen aandeel leverden, in '1 bovengenoemde staatje. Samen hadden die zes districten toen, 45.690 kiezers. Laten wc nu rekenen dal vier vijfden daarvan katholiek zou heb ben gestemd, als ze ter stembus waren geroepen, dan moet het bovenvermelde cijfer der katholieken met 36 470 ver meerderd -worden, en wordt het dus ge bracht op 153.528. -Het totaal aantal' uit gebrachte stemmen moet daar dan ook mee vermeerderd worden en komt dan Op 805.103. En als we dangaan uitrekenen welk percentage het stemmencijfer van ieder der partijen heeft van dat totaal aantal stemmen dan komen we tot de slotsom datde Kamer toen niet naai- even redigheid dier slemmencijfers is samen gesteld, want de rekening brengt ons tot. de volgende percentagé-cijfers waarnaasf we hel aantal leden plaatsen dat ieder© partij werkelijk had in de toen gekozen! Kamer. Perc. 24 17 16 Aantal Kamer!. 11 10 25 10 22 7 15 54 Dit lijkt mal. maar het is niet zóó erg als 't lijkt, want wie op de cijfers van een gewone verkiezing, en dan nog wel een tusschen partijbonden d© Evenr Vertegenwoordiging wil toepas sen, begaat een groote fout. Men deoke terug aan hetgeen we hier hoven aanstipten Uit de praktijk weten we 'dat onder de stemmen op anti-revo- lulionnairen zich een groot aantal stem men van chr.-historischen eö van ka-, tholieken bevinden, terwijl men aan den anderen kant zeker niet een g e 1 ij k aan lal anti-revolutionairen onder de ka tholieke stemmen, is te vinden. Die waren! niet zoo trouw' Bij werkelijke Evenr, Vertegenwoordiging zou men een heÖ' andere verhouding krijgen. En dat geldt ookvoor links. Voorts is juist een der dingen "die men mei Evenr. Vertegenw. zoekt te berei ken, dit: dat de minderheden die nu in de vast-geKleurde districten geen aan drang hebben om te komen stemmen, dan wèl waarde voor hun stem krijgen, omdat zij met de andere stemmen van hun richting samentellen. En dat is iels wat speciaal aan linies lei) goede zal komen in de vele distric ten die onveranderlijk rechts zijn, on waar die linksche kiezers nu niet kwa men stemmen, ook al was er een vrij zinnige cf soc.-dcm. candidaat gesteld. Ze onden het toch verloren moeite! Die stommen zijn in den bovenvermel den slaat niet vertegenwoordigd. En het, zijn er samen eenige tienduizenden. Denkt men nu bovendien nog aan die 400 00C nieuwe kiezers, die er volgens t algemeen kiesrecht bij komen, dan ligt de conclusie voor de hand: dal de verhoudingscijfers van 1913 ze ker geen reden geven om nu reeds als vaststaand aan te nemen dat in de niéuwe omstandigheden van alg. kiesrecht eh Evenr. Vertegenw. de schaal beslist naar rechts zal overslaan. Zelfs al zou men er geen nieuwe kie zers Dij krügen, dan Is 't vopr ons nog de vraag of de meerderheid zoo onher roepelijk rechts zon worden. Daarvoor 't verschil te klein. We zijn geen groote enthousiasten voor Evenr. Vertegenw., maar we kunnen er loch niet het kwaad in _zien, dat rechts: nu voor goed baas zou zijn, gesteld dat rechts zoo'n aaneengesloten phalanx blijft, wat o i. zeer to betwijfe len is. En in ieder geval zullen we daórom een billijkheidsverdeeliug niet afwijzen. Personeel Inkomatenb. Vermog.bel. Suiker Wjjn cdiatillecrd Zout Bier en Atjjn Geslacht Zegelrechten Registrator Hypotheokr Snocoaaier. Invoerrecht. Ferwnat»og Goud, tilver Essaailoon Statïttiékr. Mjjnreoht. Domeinen Staatsloterij Jacht, viesch. Loodsgelden ALGE.MEENE STAATSPARTIJ. Men deelt mede, dat de „Algemee- ne Staatspartijin den uitslag der stem mingen van Vrijdag jl aanleiding vindt om een volkspetitie aan de Koningin voor te bereiden, ten einde er bij hare Majesteit op aap te dringen om: Ie de aanhangige voorstellen Grondwetswijziging niet goed te keuren, wanneer deze door de zitlievende Ka mers"-zullen zijn aangenomen; 2c. Treub te belasten met de recon structie van het, ministerie zoö mogelijk met behoud van Loudon als Minister van Builenlandsche Zaken. EEN BURGER ALS MINISTER VAN OORLOG. Een belangstellend lezer schrijft aan de „Aruh. Crt", dat mi. de Jonge- nicL' de eerste burger-minister van Oorlog in ons land is. Van 1 Februari -30 Septem ber 1876 was jhr. G, J. G. Klerclc even eens burger-minister van Oorlog. DE NIEUWE KRUISER. Dc Minister van Marine heeft aan de Maatschappij „Feijenoörd" te Roüerdiani den bouw opgedragen van een kruiser voor de^ verdediging van Nederlandsch-1 Indië. De Rijksmiddelen in 1917. De opbrengst der Rijksmiddelen (hoofdsom en opcenten) over de maand Mei 1917 be droeg ƒ24.145.074.36 tegen/ 19.537.649 29 over Mei 1916. Het eon twaalfde gedeelte der raming over het geheele jaar bedraagt 16.093.000,27 Wij laten hieronder volgen de inkomsten over de eerste vijf maanden van 1917, vergeleken met die over de eerste vijt- maanden van 1916. Middelen. 1917. 1916. Gronibelast. t 5.779.019 f 5.896.244 1.893.770 2.300.011 23.375.295 17 086.331 1.315.14? 1.069.597 11 511.715 12.008 842 425.796 391007 12.369.473 10.636 637 988.365 918.547 564 899627.384 4.212.058 3.905.401 4.740.827 8.150 875 5.710.970 4.049.698 601.225 400.386 8.713.994 6.395.714 4.917.316 7.396.528 1.424 11.156 277.220 251.970 321 215 705.631 rer bcoordeeling, in hel belang van de l'ruitvoorziening wordt geacht, de afgifte van consenten voor bepaalde soorten van fruit, in bepaalde streken geteeld, voor zekeren lijd te "schorsen. Zjeppe lins. Gisterenmorgen vloog -een Zeppelin •over het midden van het eiland Texel in Oostelijke richting. Boven Gronin gen en.Veendam werden eveneens Zepr pelins waargenomen. 1.696.044 235.079 1.749 179 642 13.513 948 913 235.393 1.827 356.714 Totaal i 90.166.491 f 78.052 414 De opbrengst'.over de maand Mei der oorlogswinst- en verdedigingsbelastingen was f 13.583.608.51die over de eerste vijl maanden van 1917 van genoemde belastingen f 40.733.287.24s. De opcenten, geheven ten bate van het Leeningfonds 1914, gaven over de eerste vijf maanden van het jaar een opbrengst van f 14,684.548.37. NEDERLAND EN DE OORLOG. V. e r h 1 ij f ontzegd. De commandant der stelling van de monden der Maas en der Schelde heeflj het verblijf in zijn gezagsgebied wegens het betrokken zijn bij den smokkelhandel ontzegd aan Theophicl Veugelen, gebo ren 18 Mei 1885 te Bruijel, wonende le Nieuw Namen., van beroep bakker, van nationaliteit Belg. Eieren. Door den Minister van L., N. on H. is voor de week van 17—23 Juni de hoe veelheid ter beschikking te stellen vol- vcrsche kip- of eendeieren voor iedere 100 uitgevoerde vastgesteld op 40, en is de prijs van de kipeicren, bestemd voor distributie door de gemeentebesturen en oor conserveering, bepaald óp f7 per 100 stale's. Uitvoer van versch fruit. De minister van L.,N.eiiH. heebt be paald, dat consenten voor -den ïilvoer van versch fruit alleen - worden afgegeven aan exporteurs, in dien zal zijn vol" daan aan één of meer vftn 'de on-' derslaande voorwaarden, zooals nader door de Rijkscommissie van toezicht op de vereemging Fruitcenlfrale na goedkeuring van "dén minister van landr bouw, nijverheid en handel zal zijn bepaald, te weten dat- van elke partij te veilen versch ifruil een vast te stellen percenla(g(é voor hel binnenland en of voor de bij de Rijkscommissie van toezicht in geschreven inrichtingen tot het ver werken van fruit zal zijn geveild; b. van elke partij te vellen versch fruit een vast te stellen percentage van prima bewaarbare kwaliteit voor het binnenland" zal worden gereser veerd. Consenten lot uitvoer van versch fruit worden slechts afgegeven na over legging eener verklaring van den vei' RngsVereeniging, ten bewijze, dat de partij voor het buitenland is geveild. III. Tot meerdere zekerheid, dat ex porteurs of koopers ter veiling aan hen door den minister van Landf- bouw, nijverheid en handel gegeven voorschriften en opgelegde verplichtin' tingen zullen voldoen, kan de Rijks}- commissie het stellen van cautie of bankgarantie voorschrijven, waarvan het bedrag dooi* haar is te bepalen. Bij overtreding' of niet-nakoming, bedoelde voorschriften en opgelegde ver plichtingen. is de Rijkscommissie ber voegd de door den betrokken exporteur of ltooper gestelde bankgarantie of eau1 Üe geheel of gedeeltelijk verbeurd te verklaren, ook al geldt de overtreding een ander artikel dan in verband waad- mede de bankgarantie werd gcsSfeld. IV. De Rijkscommissie is bevoegd in bijzondere gevallen, indien zulks, 1e ha'- Uit Middelburg. Wij verwijzen naai- de in dit nuïnmer voorkomende bekendmaking van B. en betreffende het gebruik van gas en electricheit voor verlichtingsdoeleinden van winkels, kapperssalons, koffiehuizen en openbare lokalen. Etalage-verlichting met gas of electrici- it blijft verboden, maar toegestaan wordt verlichting van de winkels en kap perssalons met één gaspit of één licht punt. Koffiehuizen en voor hel publiek toe gankelijke gebouwen mogen verlicht wor den met één gaspit of één lichtpunt per vierk, "M. vloeroppervlakte van 't lof- kaal. Uit -Vlissingen. De Nederlandsche Levensverzeke ring, ziekte en begrafenismaatschappij te V1 i s-s i n g e n is overgegaan aan de Ver zekeringsmaatschappij „Holland". Uit Z uid-Beveland. Het 5-jarig zoontje van den heer Chr. den D. te II o e d e ke.n s kerk e kreeg dezer dagen al spelend een doorn- tak in het oog. Na eenige dagen zette het oog dermate! op, dal geneeskundige hulp moest wor den ingeroepen, op wiens advies hel oog terstond is moeten worden verwijderd. Toen Zondagavond 11 uur de heer Kievit van 's-Gravenpolder den opril aan den Schorebrug in groote vaart af reed, brak de'voorvork van zijn rijwiel, waardoor hij zich ernstig bezeerde De gemeentfisecrc-L-iris hoorde Item kermen, ging er heen en deed hem per as naag den dokter te Kruiningen vervoeren. In een Vlanrtoe belegde spoed- eischende gemeenteraadsvergadering te Kruiningen werd besloten lot het zetten van een scheidingsmuur in het ten deele aangekochte heereuhuis aan het Marktplein cn het werk te gunnen aau den laagsten inschrijver, den heer C. Wondergetü, niettegenstaande de insclirij- ingssom dc raming van kosten ver over trof. Zaterdag zijn te Iorsoke voor de 2 lus.chentijds opengevallen raadsze- lels 8 caudidaten gesteld, n.l dc heef- ren L, Bom Jz. en P. J. Poleij, door dc vrijz. kiesver., P. de Koeijer en J - Kramer, Ned, Herv. kerk, J. A. var. Sprundel, mossebndustrieel, J. Osi. -sewaarde en J. Hollcbrand, soö.-dem C L. Bom Jz. Naar allen schijn hebben de anlir revol. zich trouw aan de overeen komst hunner kiesvereeniging en die der vrijzinnigen gehouden om te laten zitten wat zit. In do haven te Hanswecrt is Za terdagmiddag de soldaat Krijger van hel detachement aldaar (afkomstig van /ie- ïkzee; bij hel banen verdronken Zijn lijk is opgehaald. Uit Noord-Be veland. Vrijdag jl was te W i is s e n k e r ke een raadsvergadering belegd, jdie in lioofdb zaalc bedoeld was als gelegenheid; voor burgemeester en raadsleden om afscheid wan elkaar te nemen. Allen waren aan wezig; het voorzitterschap werd waar genomen door den oudsten wethouder, den heer A. v. idMaas. Een korte geheime zitting ging vooraf Na de heropening nam de oud-burge meester het woord, om, onder herinne ring aan zjjh ruim vierjarige werkzaam heid, uil te' spreken zich bewust le zijn, dal hij in menig opzicht is tekort ge"ko- men, maar steeds getracht heeft een onafhankelijk en onpartijdig burgemeester te zijn. Dat er onder zijn leiding nog be langrijke gemeentebelangen zijn bevor derd, is niet het minst toe te schrijven aan deh steun, dien hij vond bij raadsle den, wethouders en gemeenteambtenaren. Ilij. richtte tot elk dezer colleges een woord van warmen dank en sprak den wensch uit, dat de gemeente m bloei mocht blijven toenemen Spreker werd beantwoord door de wet houders v d. Maas en Schippers en na mens den raad door liet lid de Regl, die hem dank brachten voor lielgeen hij als burgemeester voor de gemeente deed en voor de welwillendheid en vriendschap ook buiten de ambtelijke verhouding van hem ondervonden; alsmede door den se cretaris, die daarbij een beknopt overzicht gaf van de zaken, onder hel bestuur van den heer van Kempen in ruim vier jaar tot stand gekomen. Dé telkens herhaalde toejuiching van -aller woorden getuigde van de instem ming, die hel gesprokene vond. Daarna werd de vergadering gesloten. Uit Tholen. Zondagmiddag is 1e Stavenisse de ruim 30-jarige jonkman J. v. t H, buiten don dijk aan den Moggershilpoldpr vermoedelijk bij het baden verdronken In dc Zaterdag te Stavenisse gehouden vergadering van ingelanden van liet-waterschap „Stavenisse" word de re kening vastgesteld op.f 22.962,94 ontv. en f 18.953,12 uiig. en de begrooting op| f24.879,44. Besloten wérd tot hot aangaan eeuer geldleening ad f 1000, tot tijdelijke voor ziening in kasgold. Benoemd werd als .waterbouwkundig ambtenaar de heer J. van Oost, periodiek aflredeud. Ve-worpen werd ecu voorstel ran den beer J. A Snijder te Bergen op Zoom, met 12 tegen G steinm'en. in zake hel nemen van aandeden in de op t© richten locaal; poor Tholen—W' Brabant, ter vervanging van de vroeger vastgëï" stelde subsidie. Aan de ambtenaren van het waterschap werd over dit dienstjaar een duurtetoe- slag van 10 pCt. verleend. Uit Zeouwsch-Vlaanderfen O. D, Het Rijksdistribuliekautoor voorhui den en leder heeft alsnog op de lijst van, erkende handelaren gebracht den heer J C de Kort te IIu 1 st. Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W. D. Zaterdag hebben rijkspolitie en com miezen te^S luis in een paar perceelen, een inval gedaan. Bij een werd een GOT K.G. koffie in beslag genomen, bij een ander een hoeveelheid zeep. In de Vrijdag te Sluis gehouden; vergadering van den gemeenteraad, waar bij de lieer Iz. Brevet afwezig was, werd* dc post rijksbijdragen op de begroeting 1917 gewijzigd in dien zin dat f260 komt ten laste der gemeente, doordal de „tij delijke" leerkracht aan school A reeds! veel langer in dienst is don de termijn* <lien de wet stelt voor het ontvangen van' rijksbijdrage. Iiel cijfer van den Hoofdei. "Omslag werd met f 3000 verhoogd en 'gebracht op f 11 000 Fn verder werd de postj voor distributie op f 3500 geraamd. Dc eerste wijziging, die betreffende de f 260 gaf aanleiding loUde opmerking, dat die lijdelijke leerkracht de gemeente duur te' staan komt. Daarom werden B. en W. gemachtigd tot het doen van een oproe ping voor een vast onderwijzer Een tamelijk breedvoerige discussie ontspon zich over het verzoek van eenige ingezetenen om aansluiting aan de gas leiding. Volgens coutract is de gasfabriek erplicht, aan elke aanvrage om aanslui ting te voldoen. Maar, nu wegens kolen- schaarschte en 'petroleumgebrek, velen, die vroeger geen gas. verkozen, aanslui ting vragen, hoofdzakelijk voor kook gas," rijst de vrees, dat de toevoer uit Brugge wel eens totaal stop gezet zou kunnen, worden, als 't gasverbruik sterk zou ver meerderen. Ook is 'l moeilijk, in deze abnormale tijden verbinding te krijgen met de directie der fabriek t© Brugge. In deze moeilijke kwestie werd geen be slissing genomen. KERKNIEUWS. Zondagvoormiddag werd le Krui ningen de in December beroepen pre dikant ds J, G. Sleenbeek van Lutjegast in zijn ambt bevestigd door zijn schoon vader ds. Schrijvers, dié tot tekst ge kozen had- Joh 3: 28 (le gedeelte). In de namiddaggodsdienstoefening dee<J< hij zijn intrede naar aanleiding van Hand. laatste gedeelte. Te Stavenisse verkregen Zater dagavond bij de verkiezing voor nota bele der Ned. Ilerv. kerk (vacature D. Dane, welke als zoodanig bedankt bad) de lieeren .T. "Wesdorp en J. Leuue resp. 23 en 22 stemmen van de 71, zoodat er tusschen ben een herstemming moet plaats hebben op Zaterdag 30 Juni a s. Door de particuliere synode van de Gereformeerde kerken in Zeeland besloten er bij de respectievelijke ker ken op aan te- dringen, zoo noodig aan) haar emeritus-predikanten, weduwen en weezen een duurtetoeslag van 12 pCt. toe te kennen. De diaconale conferentie van de classis Axel der Ger. kerken heeft, naar aanleiding van een vraag wat de diaco nieën tegen hel steeds groot er wordende aantal tubercu'oselijders kunnen doen, ge concludeerd, dat in de classis een fonds zal konien van diaconieën, die behoeftige tuberculoselijders te verzorgen hebben.

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1