TWEEDE BLAD
FEililLETOl,
STEMMING
Saterdag 16 Jnni 1917, do. 140.
KINDERSTERFTE.
Telkens wanneer we nieuwe slatislio-
Ken tegenkomen betreffende de kinder
sterfte zien we er belangstellend uit
hoe de toestand in onze provincie is.
Do reputatie van Zeeland was in dit
opzicht niet g'ocd, zij 't ook dat die ret
pula,tie overdreven is, omdat enkele
streken in. het bijzonder tot het
hooge percentage voor de geheele prot-
vincie meewerkten, terwijl in de meeste
gemeente de toestand veleer gunstig is.
'In de Staatscourant- van Donderdag'
is opgenomen een uiltreksel uit de sta'_
li&'liek van den loop der bevolking van
Nederland over 1916. Daarin vindt men
o a. vermeld voor iedere gemeente en
voor de provincie het aar?,tal levend
aangegevenen en het aantal overledenen
beneden het jaar.
"We hebben voor de provincies Uit
gerekend welk percentage dat aantal
overledenen beneden het jaar uitmaakte
van het aantal levend aangegevenen en
kwamen tot het volgend resultaat.
Levend Overl. Percen-
aange- beneden tage.
gevenen 't jaar
N-Brabant 21.309 2S17 13.30
Gelderland 18.276 1604 8.70
Z.-Holland 42.201 2974 7 01
N.-IIolland 29.379 1810 6.16
Zeeland 6 033 575 9.51
Utrecht 8.187 639 7.81
Friesland 9.015 582 6.45
Overijssel 11.175 972 8.71
Groningen 8 802 629 7.14
Drenthe 6.162 523 8.48
Limburg 12.033 1465 12.17
We staan in Zeeland niet zóó hoog
meer als vroeger, hoewel het nog wel
zeer benijdenswaard blijft dat Amsterdam
een sterfte beneden 't jaar heeft van
5.69 pel. der levend aangegevenen
Gaan we de verschillende gemeenten
in onze provincie na, dan treft wederom
sterk hel groote verhoudingsverscliil.
We geven toe dat het bij gemeenten
met kleine bevolkingscijfers niet zonder
bedenking is met percentages le gaan
werken. Maar het blijft toch vermeldens
waard als twee naast elkaar gelegen ge
meenten met ongeveer gelijk ;uintal le
vend aangegevenen een groot verschil
in kindersterfte aanwijzen. Als men ziel
dat Borseie 36 levend aangegevenen heeft
en 's-Heerenlioek 33, en dat beneden
't jaar in de eerstgenoemde gemeente!
3 kinderen stierven en in laatstgenoemde
gemeente 10, of in percentage uitgedrukt
8.3 en 30. dan kan dit verschil een toe
val zijn.
Maar als dat regel wordt, zit er een
diepere grond onder.
Vroeger was ook Arnemuiden berucht
voor zijn hooge kindersterfte Nu vonden
we eer. zeer gunstige verhouding- slechts
4 overleden beneden 11 jaar op 62 levend
aangegevenen, een percentage van 6,28.
Maar daarentegen wijzen de vroeger
ook steeds wegens hooge kindersterfte
bekende gemeenten van Z.-Vlaanderen
nu ook 'weer hooge percentage aan. Bijv.
Levend Overl. Percenr
aangek beneden lage.
gevenen 't jaar
Clinge 123 20 16.26
Ecde 25 7 21-
Graauw M5 7 15.11
Hengstdijk 20 4 20.-
St Ja nsteen .109 18 16.5
Koewacht 90 16 17.7
Overslag 11 3 27.3
Zuiddorpe 21 4 19.—
Als tegenstelling van die gemeenten
kunnen genoemd worden de volgende
waaruit geen enkele sterfte beneden
'tjaar wordt gemeld; Biggekefke, Btirgh,
Cadzand, Domburg, Cohjnsplaat, Duiven-
.dijlcc, 'Kats. Kallendijke, St Kruis, St.
Laurens, Noordgouwe, Renesse en lïe-
tvanchemehc.
En we zouden er nog lal van am-
deren bij kunnen noemen die zeer lage
kindersterfte hadden. De steden wijzen
hier, zooals overal elders, een percen
tage aan beneden het gemiddelde der
provincie. Het ligt trouwens voor de
hand dat op 't platteland en speciaal
daar waar de watervoorziening slecht
de doktershulp schaarscher is, de kin
dersterfte groot wordt.
Maar toch blijft er een in *t oog
loopend verschil lusschen den toestand
van de bovengenoemde Z. Vlaamsclve
gemeenten en die op Schouwen, hoer
wel bcjde streken geen waterleiding heb
ben.
Nu is er een" omstandigheid, die lè
duidelijk naar voren springt, dan dat zij
iuel van zelf de aandacht zou trekken.
De in het staatje vermelde gemeenten
zijn alle katholiek, evenals de twee prof
vin cies die de hoogste percentage aan"1
wijzen, ïi.l, Limburg en N.-Brabant.
Maar als we hierop wijzen, dan willen,
we tevens waarschuwen hieruit niet
overiiaast conclusies le trekken tea opl
zichten van den godsdienst. Want even
als in Limburg en N.-Brabant waren het
ook bovenal de afkomst dï?r bevolking
en de geschiedenis van de landstreek,
die ten tijde Tier Hervorming beslisten
over het katholiek blijven der bevolking.
De oorzaak van een verschijnsel als
hel hier genoemde, dat trouwens uit zijn
aard niets met godsdienst te maken heeft,
moet o i. v&elcer gezocht worden in Volks
gewoonten., die wie weet hoe oud reeds-
zijn, en daardoor zoo uiterst moeilijk
,uil te roeien. De strijd togen „de ge
woonte is wel de moeilijkste taaie van
den voorvechter voor volksgezondheid
Het is bekend, dat onder de katholie
ken een krachtige beweging .gaande is
om de kindersterfte legen te gaan. Wie
wenscben die strijders de beste resulta
ten toe.
Ze zullen zelf wel bij ervaring weten
dal het voornaamste hulpmiddel in den
strijd is; onder de bevolking betere be
grippen'over hygiëne te verspreiden. En
het is juist zoo bijzonder moeilijk die
betere begrippen blijvend te doen door
dringen.
ONJUISTE AANGIFTE BIJ DE
INKOMSTEN-BELASTING.
Wc vestigen gewoonlijk niet de spe
ciale aandacht op rechterlijke vonnisf-
sen; een vermelding onder de rubriek
rechtzaken achten we in den regel voï_
do.ende.
Maar er is meeneu. we toch wel aan
leiding om te wijzen op de vonnissen
gister gewezen door de Arr. rechtbank
te Zicrikzee wegens onjuiste aangifte
bij de Inkomstenbelasting. Een achttal
personen, zijn daar voor dit feit veroor
deeld lot straffen wisselend lusschen
f 50 en f 1000.
Er zijn nog altijd personen die mee-
nen dat het zoo'n vaart met zal loopen
met die straffen.
B& üÉSeav&liü,
Roman uit het laatst der 16e eeuw,
naar 't Engelsch van RAFAÊL SABAT1NI.
127).
„Wacht!" beval hij met luider stem
,„ïs Olivier veilig?"
„Ik ben hier," klonk Sir Olivier's
diepe stem, en zij, die lusschen hem en
zijn broeder stonden, weken Ier zijde,
zoodat zij niet meer voor hem stonden.
Lionel zal een weinig op, en keek hem
een oogeublik stlzwijgend aan. Toonz.onk
hij weer langzaam tegen de borst van Sir
John.
„God is mij, zondaar, genadig ge
weest", zei hij, „daar Hij mij het middel
!schehkt, om nog goed te maken voor het
te laat is Toen richtte hij zich weer op
en slrektc zijn armen naar Sir Olivier uil
en hij riep smeekend „Olivier! Broeder!
Vergeef mij!"
3 i a i 11 s b i
POLDERBENOEMINGEN.
Bij kon. besluit zijn benoemd in de
provincie Zeeland tot dijkgraaf van den
Willem Leopeldpolder (Nederlandsch g'
deeltfi), I. Leenhouls Pz. te Gad zand;
lol gezworene van oen Nieuw-Noord-
Bevelandpolder, G. J de Looff te Co-
Iijnsplaat; tot gezworene van den
Zonncmairepotder, C. F. van den Bout Cz.
le Zonnemain»; tot gezworene van den
polder Oude van St. Philipslaud, I. Hage
te SI. Philip stand; tot gezworene
van den Nienwlandepolder, B. Nieuwen-
huyse te K r u i n i n g e ntot gezworene
van den Koudepolder, J de Kraker te
H o e klol gezworene van den Nieuw-
Olzendepolder, M de Mol te Yerseke;
tot gezworene van den Willcmpolder (N.
Bevelaud), A. Breure, te W i s s e k'e r k e;
tot gezworene van den Soelekcrkepolder,
P. Dieleman le Wis se kerke; tot ge
zworene vaa het waterschap Groote St.
Anna- en Nieuwenhovcn, P A Bouwens
te G roede; in liet bestuur van den
Mariapolder (Noord-Bevelaud), tol dijk
graaf van der Maas en lol gezwo
rene M. M. Schippers, beiden te Wisse-
Olivier trad nader, niemand kwam hem
in den weg, totdat hij, met zijn handen
nog op den rug gebonden, voor zijrt
broeder stond, zoo groot, dat zijn tulband
de lage zoldering van de kajuit raakte.
Zijn gelaat stond streng en 'toornig.
„Waa'rvoor vraagt ge mij vergeving?"
vroeg hij. Lionel trachtte te antwoorden,
hij zonk weer terug in de armen van Sir
Jolm en hijgde naar adem; er kwam
bloedig schuim op zijn lippen
„Spreek! O, spreek in Gods naam!"
spoorde Rosamunde hem van den ^de
ren kant aan, en haar slem trilde van
doodsangst.
Hij zag haar aan en glimlachte flauwtj es
„Wees niet bang", fluisterde hij, „ik zal
spreken. God heeft mij hiervoor gespaard.
Neem uw armen van mij weg, Killigrew.
Ik ben de de laaghartig,sle mensch. Ik
was het die Pielor Godolphin doodde
„Mijn God!" kreunde Sir John, terwijl
Lord Henry diep adem haalde van ver
slagenheid en begrijpen.
„Maar dat is mijn. zonde niet," ging
Lionel voort. „Daar was geen zonde in.
Wij vochten en in zelfverdediging doodde
kerke; lot gezworene van den Adriana-
Johannapolder, M. Everwijn, te D r e i-
sclior; tot gezworene van den Mtiije-
polder, J. C. Westerweel te St. Maar
te us dij k.
STAATSCOMMISSIE HERZIENING
LOONREGELING SPOORWEG
PERSONEEL.
Bij kon besluit van 13 dezer is een
Staatscommissie ingesteld; welke de her
ziening van de loonregeling van-het spoor
wegpersoneel zal voorbereiden en daar
omtrent den minister van waterstaat van
advies zaï dienen, met dien verstande
dat daarbij ''e' bestaande buitengewone
omstandigheden, als gevolg van den oor
log, welke invloed, naar te verwachlen
is, na terugkeer van den vgede spoedig
zal verminderen, builen beschouwing
worden gelaten.
KERKNIEUWS.
Tot ouderling bij de ilcrv. kerk
te Rillan d Bath werd door het
kiescollege benoemd de heer W. Solbei
roo, thans diaken.
o
Ned. Herv. Kerk-
Beroepen te Blauwkapel de heer B.
N. B Bouthoorn, cand. te Dordrecht.
Aangenomen naar Gouda J Borger,
le Brielsche-Nieuwland; naar Ilellouw L
J. Lammerink, le Hoogvliet.
Geref Kerken.
Beroepen te Werkendam (A.) G v
Velzen, le Middelbandste Sclierpenzeel
II. v d. Zanden te Hermeien
RECHTZAKEN.
Arr-Rechtbank te Middelburg.
Na do pauze werden gisteren lielian-
deld twee zaken legen H. A. v. D., no
taris te IIuls t, die door den kanton
rechter tc Hulst op 22 December 1915
tot tweemaal toe veroordeeld werd tot
f5 of 5 dagen, wegens het zonder verlof
doen aanleggen van twee steenen heulen.
Nadat beklaagde in cassatie was gegaan
is de zaak bij arrest van den Ho ogen!
Raad vah 16 Maart naar de rechtbank
verwezen.
Bekl. zegt, dat hij liet werken op
eigen terrein en ontkent dat hij de afwa
tering belemmerde
De officier achtte niet bewezen, dat
bekl. het werk liet uitvoeren en vroeg
daarom in beide zaken vrijspraak.
Vervolgens werden behandeld de beide
zaken legen den metselaar A. v. F. te
Zaamslag, die voor dezelfde twee hen-
lerr-gedagvnard was en Wel liet doen leg
gen van. twee aarden dammen
Daar oók m deze niet bewezen was,
hel doen plegen, luidde ook nu de cisch
vrijspraak.
Uitspraak in alle zaken 22 Juni
LANDBOUW
De aardbeien-veiling le Breda,
Donderdagmorgen verbood, een aan_
wezige rijksconlroleur op de aardbeien-
veiling le Breda den verkoop van par
tijtjes minder dan 50 K.G. voor het bui
tenland, terwijl hij weigerde dat klciL
nere partijtjes gecombineei'd werden tot
één hoop, tenzij toestemming uil Den
Haag zou worden verkregen. Moesten
ai deze kleine partijtjes voor het bin
nenland geveild worden, dan zou dit
een enorme prijsvermindering geven. Be
sloten werd naar Den Haag om de ge-
gewenschte toeslemming te lelegrafc.g.
ren, die om 9 uur per telephoon werd
verleend. De veiling, die anders 's mor
gens om 4 uur plaats heeft, kon nu
om 9 uur doorgaan, waarbij de verkoo
pers 69 cent per kilogram voor hunne
aardbeien maakten (Hand.)
Chili salpeter
De Kunstmeslcommissie verzoekt, de
aandacht van belanghebbenden er op le
vestigen, dat personen, die thans Chili-
salpeler ontvangen en deze op het oogen-
blik niet noodig hebben, deze salpeter in
hun eigen heling moeten bewaren en in
ik hem in eerlijk gevecht. Mijn zonde,
begon daarna. Toen de verdenking op Oli
vier viel, kweekte ik die aanOlivier
wist, dat ik het gedaan had en hield het
stil, om mij fe beschermen. Ik vreesde,
dat do waarheid toch bekend zou wor
den enik was jaloersch op hem,
en en ik liet hem overvallen, torn ver
kocht le worden
Zijn doffe slem stierf weg in stilte Een
hoestbui deed hem trillen en het roodo
schuim op zijn lippen werd meer. Maar
hij kwam weer bij en lag te hijgen, terwijl
zijn vingers aan de delcen pluklen.
„Zeg hun zei Rosamunde, die in haar
wanhopigen strijd voor hel leven van Sir
Olivier haar hoofd koel hield en om het
voornaamste bleef denken, „zeg bun den
naam' van den man, dien ge liiiurdet om
hem le overvallen."
„Jasper Leigh, de kapilein van de
„Zwaluw", antwoordde hij, waarop zij
Lord Ilenry een blik toewierp met een
glimp van triomf er in, al was Jiaar gelaal
doodsbleek en at beefden haar lippen.
Toen weuade zij zich weer tot den ster
vende, onmeedoogend bijna in "haar be-
uoor een lid der Tweede Kamer in hef district MIDDELBURG
op 15 Juni 1917.
Stemdistrict
Aantal
kiezers
Uitgebr.
stem iu.
Yanon
waarde
Geldig
H. C.
Hofman
A tag.
E. E. v.
Raalte
L.
(aftr)
Middelburg I (Groenmarkt)
878
553
17
536
99
437
II (Stadhuis)
1072
669
16
653
149
504
III (Oostkerk)
1363
714
18
696
126
570
219
121
10
UI
17
94
270
124
9
115
24
91
272
172
10
162
37
125
Vrouwe'polder I (Gapince)
136
54
6
4S
12
36
II
91
39
1
38
7
31
336
126
5
121
34
87
162
66
2
64
21
43
Grypskerke
197
75
8
67
14
53
St. Laurens
173
75
1
74
15
59
89
Nieuw- en St. Jooslaud.
221
123
5
118
29
387
113
2
111
42
69
Vhssingen I (Gr. Markt)
1202
567
22
545
148
397
II (Rioolstraat
1264
585
16
569
153
416
III (Stadhuis)
1154
583
19
564
128
436
205
103
3
100
28
72
371
174
2
172
33
139
II ft Zand)
304
147
5
142
18
124
147
57
5
52
17
143
74
1
73
12
61
Souburg I (Oost).
579
241
6
235
53
182
II (West)
208
96
2
94
19
75
373
227
8
219
51
168
158
85
5
80
25
55
Totaal
11885
5963
204
5759
1311
4448
Herkozen is dus de heer ror E. E. VAN BAAI.TE, hei aftredend lid
geen geval mogen overdoen of verhan
delen. Personen, van wie de Kunstmesl
commissie zulks ter oore mocht komen,
zullen onverbiddelijk van verdere leve
ringen van kunstmeststoffen voor het
seizoen 1917/'(8 worden uitgesloten, bui
len en behalve de boete, welke 'de com
missie hun zal opleggen.
HANDEL, NIJVERHEID EN
VISSCHERiJ.
De tastnare bewijzen die op liet
Veiligheidsmuseum aanwezig zijn van de
ernstige ongeluklcen welke bij de berei
ding van zwavelzuur zich kunnen voor
doen", hebben de firma A. B- de Muynek
alhier ertoe gebracht een helm le
construeenen die speciaal bij 'dat werk
den arbeioer kan beveiligen tegen de zeer
kwaadaardige gevolgen van het spatten
van dat vocht-
liet is een toe del van aluminium ge
worden, aat luchtdicht het hoofd van
den arbeider afsluit; dat van voren door
een glas het uitzicht vrij laat, en dat door
een buis toevoer van versche lucht krijgt,
welke weer door een, naar één zijde
werkend klepje kan uitwijken.
De helm is reeds bij een fabriek van
zwavelzuur in gebruik en voldeed daar
zoo goed, dat een nieuwe besteld werd.
- Bij kon besluit is niet ingang van 1
Augustus aan M. Raven te Breda, op zijn
verzoek, om gezondheidsredenen eervol
ontslag verleend uit zijn betrekking van
inspecteur van den arbeid 1ste klasse, en
is, met ingang van dien datum, de inspec
teur van den arbeid 2de klasse L A.
Fruylier, te Breda, bevorderd tot inspec
teur van don arbeid 1ste klasse.
Suiker crisis in Indië
ITet IIoil. Nb. meldt omtrent den cri
sis m den suikerhandel in NedUndiê,
dat deze crisis ontstond door faillisse
menten van Chineesche speculanten, die
weigerden de eersle afleveringen van de
suikerfabrieken le aanvaarden. De firma s
Mc. N. en W, C. kochten allo tot lieden
aangeboden pagtijen tot f 11. nl 30,000
pikoi le Soerahaja en 20 000 pilcol te
Semarang. Een bod door deze huizen
gedaan aan enkele groote suikerfabrie
ken nl. Pagottan, Krembong en Toelan-
gan, Watoetoelis en de Japarasche Cul
.sluil, om de waarheid uit hem te halen,
voordat hij suerf.
„Zeg hun", verzocht zij hem, „onder
welke omstandigheden Sir Olivier je gis
terenavond naar de „Zilveren Reiger"
zond
„Neen, hij behoeft niet meer gekweld
tc worden," viel Lord Henry m. „Hij!
heeft al genoeg gezegd. God vergeve
ons onze blindheid, Killigrew!"
Sir John boog zijn hoofd stilzwijgend
over Lionel
„Zijl gij het, Sir John?" fluisterde do
stervende.
„Wal? Nog daar? Ha'" Hij scheen,
flauwtjes te lachen, en hield plotseling
op „lk ga mompelde hij, en zijtt
stem werd weer krachtiger door de laat
ste opflikkering van zijn wegstervenden
wil. Olivier! Ik ga' Ik ik heb goed ge
maald zooveel ik kon Geef mij geef
mij je band!" Tastend stak hij zijn rech
terhand uu
„Ik zou je die al gegeven hebben als
mijn polsen niet gebonden waren," bhrst-
le Olivier uit En toen spande hij zijn
reuzenkracht in en hij verbrak de tou
tuur-Mij, om suiker af te geven A f 11,
werd geweigerd
De gisteren te Amsterdam gehouden
spoedvergadering van groote Nedcrland-
sche banken en handelslichamen, bijeen
geroepen door de N. II. M onder voor
zit lerschap van den heer 'Van Aalst, had
ten djoel maatregelen te treffen en orders
te geven om goede Chineesche huizen te
steunen.
Waar de productie der Javasche suiker
fabrieken thans ongekend hoog en de
wereldproductie van suiker een groot te
kort aanwijst, acht men deze crisis van
slechts tijdelijkeu aard en verwacht men
dat zij over enkele maanden zal zijn
overwonnen.
IIcl Bureau Vaz Dias te Amsterdam
meldt
Naai- wij vernemen, is le 's Graven-
liage telegrafisch bevestiging uit Java ont
vangen, meldende, dat de makelaars der
Engelsche regeering met kooporders lot
200,000 ton suiker aan de markt zijn
Dc Cliineezeti die in moeilijkheden ver-
keeren, hebben kleine partijen afgegeven
legen f 11, doch de producenten hand
haven den prijs op f 13 Voorts wordt
gemeld, "dat de Javasche Bank krachtigen
steun hierbij zou verleeneu.
LEGER EN VLOOT.
Te Oostkapelle werd Vrijdag-
voormiddag voor het front der troepen de
vaandrig K. M. Vink als 2e reserves
luitenant beëodigd door majoor jhr.
Meijers.
De toestand aan de Herabrug.
De directie van de artillerie-inrichtingen,
aan de Ilembrug meldt tegenover onjuiste
voorstellingen, dal;
lo. Reeds zooveel mogelijk de venti-
lalie is veroelerd en daarmee nog wordt
voortgegaan.
Zooals o a ook aan de werklieden,
met wie deze aangelegenheid werd be
sproken, is medegedeeld, houden wij ons
aanbevolca voor wenken in dit opziohl.
2o De bedrijfscliefs de opdracht ont
vingen in overleg met de betrokken op
zichters op d^cen, waarop de tempera
tuur naar hun. oordcel zulks noodie maakt,
voor bepaalde werkplaatsen des morgeus
en des namiddags den werktijd le doen
onderbreken door een kwartier extra
rust zonder korting van loon.
wen. <iie hem bonden alsof zij draadjes
waren. Hij greep de liaud van zijn broe
der en viel op zijn knieën naast item
neder. „Lionel- Jongen!" riep hij. Het
was, alsof alles, wal in de laatste vijf
jaren gebeurd was, weggevaagd was. Zijn
heftige, meedoogenlooze haat tegen zijn
halfbroeder, zijn brandend gevoel van on
recht, zijn onleschbarc dorst naar wraak
waren op netzelfde oogenblik dood be
graven en vergeten. Het was zelfs, alsof
zij nooit bestaan hadden In dat oogenblik
was Lionel weer de zwakke, aanvallige
beminde broeder, dien hij had liefgehad,
beschermd en behoed, en voor wien hij,
toen het noodig was, zijn goeden naam,
en de vrouw, die hij liefhad, had opge
offerd, en zijn leven zelf had gewaagd
„Lionel, jongen!" was alles wat hij op
dat oogenblik zeggen kon. Daarna „Arme
jongen! Arme jongen!" voegde hij er hij.
„De verleiding was je te sterk". En hij'
nam ook de andere witte hand, die ont
de rustbank lag en hield ze heide vast)
in zijn eigen handen
Door een der patrijspoorten viel een.
zonnestraal op het gelaat van den ster-
