MIDDELBU'ROSCHE COURANT.
Uit Stad en Provineie.
7
té 188.
Donderdag 14 Juni 1917.
if.ö- Jaargang
Abona. p*"(j pee kwartaal in Mid
delburg en bij te agenten in Wissingen
en Goes f 1.55; per post 11.75.
Advertenties 20 cent per ^egel.
Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
>an 1—7 regels f 1.50.
~C>
EEN LAATSTE WOORD-
Blijft morgen niet weg van de stemf
bus.
Reken er niet op, dat anderen wel
zullen komen stemmen.
Laai u niet door bezwaren tegen on-
- derdeelen verleiden om alles weg te
gooien wat de Grondwetsherziening
'brengt.
Denkt er om, dat het nu niet gaat
om een strijd tusschen rechts en links,
tusschen vrijzinnigen en sociaaldemocra
ten, tusschen anti-revolulionnairen en li
beralen.
Het gaat louter en alleen om de
vraag oi" ge wilt aanvaarden wat de
grondwetsherziening brengt.
Wilt ge dat niet omdat ge méér wilt
hebben, bedenk dan wel dat ge bij
verwerping het verworpene voor lan
gen tijd niet meer terug "krijgt, en het
meerdere evenmin, zult oogsten
En wilt ge het .liever anders, vraag
U dan goed af of dat-andere mógelijk is
Wie meent dat de -nu aanhangige
voorstellen rijp zijn, en <ïaf de nog ter
sprake gebrachte onderwerpen nog al
tijd aan 'de orde kunnen komen, zal
zoo verstandig zijn. om niet den eenen
vogel in de hand los te laten voor
tien in de lucht, en zal morgen zijn
slem uitbrengen op den voorstander van
de 'aanhangige grondwellierziening
Mr. E. E. VAN RAALTE
EEN BURGER-MINISTER
VAN OORLOG.
Het is vair ons land iets nieuws waf
bel Ned. Corr.-Bureau als aanstaande,
verkondigde, "Cu wat wij gisteravond per
bulletin bekend maakten, nl. dat er
iemand zonder uniform aan het hoofd)
van het deparlemedt van Oorlog zal wor
den geplaatst.
ln.anoere landen kent men dat al lang,
In Engeland hebben meer Durgerminis-
ters de legerzaken geleid dan militairen.
En de Fransche republiek heeft de groote
verbetering van zijn legerorganisalie te
danken gehad aan een burger, nl. dc
Freycinet, die herhaaldelijk de porte
feuille van oorlog beheerdie.
Hel Ministerie Gort van der Linden,
dat verscheidene nieuwigheden len op
zichte van benoemingen bij ons heeft
ingevoerd, zal dus volgens 'dat bericht,
ook hierin een nieuwen weg inslaan, door
benoeming van jhr. itTr. B. C. de Jonge,
thans clief derperste afdeeling van het
departement, de eenigc afdeelingschef die
geen militair is.
Waarom juist hera? We kunnen er na
tuurlijk slechts naar raden. De benoeming
zelf is er nog niet, en de motieven er-»
voor zijn dus in 't geheel niet bekend.
Maar juist de werkkring, dien mr. do
Jonge thans heeft, geeft een aanwijzing
van de waarschijnlijke ovcrwegingeu
Die eerste afdeeling, welke den naam
heeft van „Kabinet des Ministers", heeft
zich voornamelijk te bemoeien met de
kennisneming van alle stukken, welke met
de Volksvertegenwoordiging worden ge
wisseld en voorts van alle zaken, waarvan
een uitsluitend technische of administra
tieve behandeling onvoldoende moet wor
den geacht. Aldus luidt de .kenschet
sing, in den Staatsalmanak van die af
deeling gegeven.
- En als we nu bedenken, dat de gr.oote
moeilijkheid, in bijna alle ministeries)
ondervonden mei dc ministers van oorLog,
juist was gelegen in de zorgen welke dia
generaals en kolonels hadden om'thuis lo
raken in de voor hen vreemde, politieke
atmosfeer van de Volksvertegenwoordi
ging, dan wordt door die herinnering
licht geworpen'op de .keuze nu van den!
den hoofdambtenaar- van die afdeeling,
welke in 't bijzonder de gedachtenwisse-
ling met de Staten-Generaal geleid heeft.
Er komt echter nog iels bij, dat speciaal
wortelt in de tegenwoordige abnormale
omstandigheden.
Het is bekend, al is 't niet openbaar,
dat de aanstelling bij 't begin van den,
oorlog van een Opperbevelhebber de
positie vau den Minister zeer lastig lieeft
gemaakt door de moeilijkheid van een
juiste maohtsverdeelfiig De instructie van
den opperbevelhebber is niet gepubli
ceerd, De bijzonderheden van die ge-
schillen zijn dan ook niet bekend Maar
meermalen is bij geruchte van die ge
schillen gesproken.
De -macht van den opperbevelhebber
is gi*ool; hij doet veel op eigen gezag.
En toch was de Minister de man di<
Voor alles wal in 't leger gebeurde,
an de Kamer ter verantwoording ge*
roepen werd.
Toen Minister Bosboom aftrad is er
dan ook op gewezen, dat hij slechts
met ter zijde stelling van persoonlijke
gevoelens, de eenmaal aanvaarde taak
was blijven vervullen, en dat het
wel eens bezwaarlijk zou kunnen blie
ken, om een militair te vinden, bereid
de lastige functie te aanvaarden van Mi
nister, naast den machtigen en buiten
schot blrjvenden opperbevelhebber.
Zou dat ook sóms hebben meegeteld
bij de keuze van een burger voor het
Ministerschap?
Jhr. mr. R. C. de Jonge, is sedert
15 Nov. 1910 werkzaam als hoofd van
de eerste afdeeling van het dep. oorlog.
Toon heette zij nog „secretariaat", en
had het lioofd den titel van referen
daris.
Maar in Maart 1913 veranderde de
naam van de afdeeling in „Kabinet des
Ministers" en kreeg het hoofd ervan dejij
titel van administrateur
Dat beteekeude nog iets meer, dan
een naamsverandering. Want als werk
kring van het secretariaat was slechts
aangewezen: alle wetgevende arbeid,
niet tot dep werkkring van een
der andere afdeelingen behoorende.
Daarentegen werd voor het Kabinet
des Ministers" de werlckriug uitgebreid
"tot kennisneming vau alle stukken met
de Volksvertegenwoordiging gewisseld.
Hedenmiddag vernamen wij nog' uit
Den Haag:
Thans kan nader gemeld worden dat
met ingang van 15 dezer benoemd is tot
Minister van Oorlog jhr. uw. B. C. de
Jonge Hij zal morgen worden beëedigd,
en het beheer over het departement over
nemen. De benoeming zal vanavond in de
Staatscourant verscliijnen.
Dc nieuwe minister is 42 jaar oud,
sludeerde.te Utrecht, was lcorteh tijd ad-
vocaal en daarna in verschillende ran-
wertczaam aan liet departement van
koloniën, totdat hij in 1910 overging als
referendaris naar het departement van
oorlog.
Ilij was in 1912 secretaris der staats
commissie voor de Indische defensie.
Hij is bij geen enkele politieke partij'
aangesloten.
BIMMEMLAMB.
MINISTER CORT VAN DER LINDEN.
De Minister van Binnenlandsche Zaken,
mr Gort van der Linden, zal wegens een
zeer lichte ongesteldheid gedurende en
kele dagen verhinderd zijn, zijn ambtsbe
zigheden a|an zijn departement Fe ver
richten.
BURGERLIJK PENSIOENFONDS.
Naar de „N. Ct." verneemt, sluit do
5de Wetenschappelijke balans van het
Pensioenfonds voor weduwen en wee
zen van burgerlijke ambtenaren met een
batig saldo van f 17.474,000.
voorraad te hebben dan voor hun ver"
Loop in één week noodig' is;
c. geen gelieele kaas of geheele ka
zen te verkoopen
d. op eerste aanschrijving van de
Rijkscommissie voornoemd een Ver
klaring Kleinhandel" te teeltenen, waar
van het formulier, onder goedkeuring
van den Minister ,door voornoemde cónri
missie wordt vastgesteld.
Weliiome binnenvaart.
MeFwelbehagen merkwaardig teelten
van de abnormale tijden! lezen we
de aankomst in ons land van schepen
met allerlei kostbaarheden, geen goud en
zilver, maar artikelen, waarvan de aan
voer ons anders koud laat.
Te Amsterdam kwamen aan: de „IIol-
landia" van den Kon Holl. Lloyd, van
Buenos Aires .(Vigo), geladen met wol,
vet, koffie en cacao, de „Venus" var*
de Kou. Ned. Stoomboot-Mij., van New-
York, met 13,912 zakken lijnkoeken voor
dc Regeéring'; de „Heclor", van dezelfde
Maatschappij, van New-York, met 15S.813
bushels tarwe; de „Oluf Maersk", een
Deensche boot, van New-York via Hali
fax, met 1923 ton mout, en de „Satur-
nus", van de K N. S. M., via dezelfde
route, mei 21.128 zakken lijnkoeken
voor de Regeering
Te Rotterdam zijn aangekomen de,
„Algeniovan Van Nievelt Goudriaan,
van New-York met 25 000 quarters tarwe
voor dc Iicgeeriug.; de „Westerdijk", van
Solleveldt; -Van der Meer en Van Hatlem's
Slonmvaorl-Mij., van Philadelphia, met
47.67 ton tarwe voor de Regeering; dei
„Poeldijk", van de Holland-Amerikalijn,
van New-York met stukgoederen, en de
„Sloterdijk", van dezelfde Maatschappij,
van New Orleans, met 36,000 bushels
tarwe, 61,894 balen meel en voorts ge
laden met katoen, ijzer, duigen, sigaren,
en sigaretten.
Ongewone G r o en t e nh an de 1.
Men schrijft uit Loosduinen - aan liet
„Hand.":
Er wordt than-? geregeld veiling gehou
den van bloemkoolbladeren en peenlof,
rommel die anders wordt weggeworpen.
Beide brengen voor de drogerijen nog
op van 14 10 tot f6.90 per 100 KG.
Vooral gedroogde koolbladeren worden
door hen, die z<_. proefden, hoog ge
waardeerd en gesteld verre boven boe
renkool.
De Commissie van Toezicht op de.
Groenten-Centrale heeft nu ook bepaald,
dat doorgeschoten andijvie anders
mede niet-, woord onder verantwoor
delijkheid vin hel veilingbestuur, ge
veild mag werden voor de drogerijen,
teneinde da ma met consent uitgevoerd
te kunnen worden.
HEI BEDREIGDE LOMMER.
In verband met de toezegging door
den Minister van Binnenlandsche Zaken
2 Mei aan den heer v. Hamel gedaan,
zond het Kamerlid Gerhard 7 Junk on
derstaande vragen aan het Minister van
Landbouw:
1. Is de Minister niet van oordeel,
dat blijkens de wierlei courantenberich
ten en aanbiedingen per advertenties
het vellen van bosschen, boomenrijen
enz. een kwaad is geworden dal nu
wél „een verontrustenden omvang heeft
aangenomen
2. Is de Minister niet mede van
oordeel dat dit onderwerp bovendien
een bijzonder aklueel belang heeft verj-
kregen met het oog op verschillende
economische belangen als brandstof-
•oorziening, uewaren van timmerhout
enz?
3. Zoo ja, is1 de Minister bereid me
de te deelen of liet Ontwerp-Bosch-
wel, dat reeds 29 Sept. 1916 in be-
werking was, spoedig ingediend kan
worden qn of hij voornemens is ten
spoedigste voorbehoedende maatregelen
ie nemen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Van de grens.
Men meldt ons uit IJzendijke dat
Woensdagmorgen een onderofficier van
het Duitsche leger kans heeft gezien om
over de versperring heen te komen. Hij1
is geïnterneerd en verder doorgezonden
Kaas
De Minister van L. N. en H. heeft'
bepaald
Winkeliers en andere kleinhandelaren
die kaas in het klein verkoopen, zijn
gehoudenr
a. uitsluitend kaas te koopen van bij
de Rijkscommissie van Toezicht op de
beschikbaarstelling en den uitvoer van
kaas ingeschreven grossiers of door be
middeling van den burgemeester van
hunne plaats van inwoning -recht'
slreeks van de Kaasvereeniging-
b. geen grooter hoeveelheid kaas in
Uit Middelburg.
De heer P. ten Kate treedt in ver
band met zijn benoeming Lot directeur
der Nationale Bankverceniging alhier
(men zie onder „Haudel en Nijverheid")
met 1 Juli a.s. af als directeur van het
gemeentelijk distributiebedrijf Met in
gang van dien datum is benoemd tol'
directeur dc heer mr. L. J. A. van <leq
Harst en tot adjunct-directeur de lieer
H. U. E. vou Heimburg.
De afdeeling Volkszangschool van
de vereeniging Uit het Volk—Voor het
Volk alhier heeft gisterenavond dege
nen, die een gang naar, de Concertzaal
hadden gemaakt, weder doen genieten
van een vroolijken aanblik en van opge
wekt gezang.
Het podium met zijn ruim' 150 meisjes;
in witte of althans lichte zoinertoilctjes,
hier en daar een enkele 'jongen, die
zich best onder de zangeressen thuis
gevoelt, geeft sfeeds een opwekkend ge
zicht.
Er waren dan ook weder velen naar
de uitvoering komen luisteren, o a. de
daartoe uilgenoodigde wee zen, kinderen
van Iiinderzorg en van de Belgische
schoof.
De heer Kuiler, die nu reeds zoolang
aan het hoofd van de school slaat, heeft
den aanwezigen weder "getoond, wal. hij
niet zijn koren uit de verschillende klaist-
sen weet te bereiken, waarbij ook weder
de meisjes, die de solopartijljes voor
haar rekening hadden gekregen, wel op
ietwat schroomvallige wijze haar beste
beentje voorzetten en het was te begrij
pen, dat dan ook het publiek gul was met
liet applaus
Wat oolc wel opgemerkt dient te wor
den, is de goede keuze, waarvan de
heer Kuiler bij het aanwijzen van de te
zingen liederen blijk geeft.
Ditmaal bracht hij ons terug naar een
kwarteeuw geleden, toen hier de de Ruij
tercaniatc van onze sladgeuoolen, dehee-
ren W. II. Hansel bach en A. LijSen, werd
ten gehobre gebracht; de vierde klasse
zong uil die cantate het beleende; „Zingt
lof den Held1, der Staten rechterhand,
Den Redder van 't vervallen Vaderland."
Nadat dezelfde klasse het Scheppings-
lieaidier Vooglen van R- Hol had gezon
gen, trad de heer mr. J. Adriaanse, on
der-voorzitter van Uit liet Volk—Voor het
Volk op het podium, die zeide, dat hem
was opgedragen ditmaal den lieer Kuiler
dank te brengen, hij deed dit met ge
noegen, want evenals altijd heeft hij ook
nu de leiding van den heer Kuiler be
wonderd.
Zich richtende tot de genoodigde kinde
ren, wekte hij hen pp het voorbeeld te
volgen en zicli ook met lust in den zang
te oefenen. Den Belgischen kinderen
wcnsclile spr. toe, dat zij liet volgend
jaar niet meer hier, doch in hun eigen
vaderland zullen zijn.
Daarna zongen de kinderen allen (e
zamen tot slot „Volkslied" van Kor Kui
ler.
Hel was weer een heerlijke avond ge
weest Jammer, dat wij weer uit den
mond van een der bestuursleden moesten
liooren- „Ja, maar wij gaan financieel
steeds achteruit,"
Een opwekking, om deze nuttige zang
school niet te vergeten, moet ons dus
weer uit de pen.
Uit Walcheren.
Een onzer correspondenten heeft
hedenmorgen een wandeling gemaakt
langs A b e e l e onder Souburg. De hagel
heeft -daar overal vreeselijke verwoestin
gen aangericht onder de te velde staande
gewassen. Vooral boonen hebben veel
te lijden gehad, Deze zijn zoo goed als
verloren. Ook de fruitboomen hebben
veel geleden. Alle pruimen zijn afge
hageld ch 'ook veel appelen en peren.
Bovendien is ongeveer al het fruit dat
nog aan de hoornen hangt, bescliadigd.
Naai wij van eenige boeren vernamen
was het niet gewone witte hagel die alle'p
ernield heeft, doch het waren stukken
ijs, waarvan er ter grootte van kippen
eieren waren. Een boer vond den vol
genden dag nog stukken ijs.
In liet café „de Vriendschap" te
Arnemuiden heeft gisteravond de
lieer R C. Hofman het woord gevoerd'
Ier aanbeveling van zijn candidatuur voor
de Tweede Kamer. Nadat hij zijn rede
geëindigd had, werd door. een tweetal
personen gebruik gemaakt van de gele
genheid tot debat, zij zetten hun bezwa
ren legen het optreden der A tag uiteen en
bevalen de candidatuur Van Baatte aan
De lieer Hofman beantwoordde de de
baters.
De belangstelling voor deze bijeen*
komst was bevredigend.
Woensdagmiddag heeft de raad te
Nieuw en St. Joosland een adres
van den Algem Nederl. Timmerl. Bond,
houdende verzoek subsidie le verleencn
oor vei'kloosheidsverzejcering, voor ken
nisgeving aangenomen.
Op een adres van de afdeeling Mid
delburg van den Ned. Bond van OnderW,
houdende verzoek verbetering van sala
ris enz. voor hel onderwijzend personeel,
werd alwljzond beschikt.
Het jaarverslag der .gemeente over
19IC werd. voor kennisgeving aangeno
men.
Een herhaalde oproeping zal gedaan
worden voor gemeentewerker, en wel
voor 3 dagen per week, tegen vergoeding
van f 5 in de 3 dagen
- De begrooling 191"S werd gewijzigd
wegens overschrijding van diverse posten
Hel schilderen en behangen eener kamer
in dc onderwijzerswoïiing zal worden aan
besteed.
By de verkiezing van 3 leden van
den gemeenteraad te Ritthem op
Dinsdag 26 Juni, a.s, zijn aan de beurt
van aftreding de heeren J. Meliefste
en C. de Visser, terwijl er een va
cature is. De heer J. Walrave, die overi
leden is, zou ook aan de beurt van
aftreding zyn.
Uit Zttid-Beveland.
In de Woensdag te E11 e w o u t s
d ij k gehouden raadsvergadering werd
behandeld een verzoek van eenige ingeze
tenen om over te gaan tot liet invoereri
van den ouden of zonnetijd voor' de
school. Een referendum gehouden onder
de ouders der schoolleerlingen had even
wel de wenschelijkheid doen uitkomen,
dat de zomertijd behouden blijft, opgrond
waarvan afwijzend op het verzoek be
schikt werd
Geregeld werden de belooningen van
de ambtenaren belast met het levensfhid-
delenbedrijf, terwijl aan enkele gemeen
te-ambtenaren duurletoeslagen werden
verleend
Het dagelijksch bestuur ontving op
dracht om de sommen waarvoor de ge
meente-eigendommen tegen brandschade
zijn verzekerd, te verhoogen lot het be
drag, dat tegenwoordig 'voor herstel noo
dig zou zijn.
Enkele reclames tegen -den aaïislag in
den II. O werden afgewezen.
De voopzitIer stelde in uitzicht de be
handeling cener te maken overeenkomst
met het bestuur van het waterschap Elle-
woutsdijk, betreffende de overname in
beheér en onderhoud van al die kunst
wegen welke in de laatste jaren met bij
dragen van dit waterschap zijn aangelegd
en zulks naar aanleiding van een besluit
van de jongste algemeene ingelandenver
gadering.
Aan hel burgerlijk armbestuur zal ver
zocht worden aan de gemeente voor 1917
een bijdrage te verleenen in de door de
gemeente bij te passen distributickosten.
De raad vond dit alleszins billijk, omdat
vele onvermogende ingezetenen door
de duurte van levensmiddelen, bij het
ontbreken van distribuliebepaingen, al
licht ecu beroep op de- armenkassen!
zouden moeten doen.
Bij het bespreken van de minisleriëelei
circulaire, betreffende opruiming van
schadelijk wild in den tegenwoordige#
tijd, werd de wenschelijklieid uitgespro,-
ken dat van bevoegde zijde alles zal wor
den gedaan om liet gevaar van jachtma-
ken op wild, in een tijd als thans, nu allo
vruchten in jongen groeitijd zijn, te voor
komen.
De meening is dat wanneer uitroeiing
van schadelijk wild wordt gehouden in
den-tijd en op de wijze als door den)
minister aangegeven, de daardoor ont
stane schade belangrijk grooter zal zijn
dan de verschillende wildsoorten kunnen
kunnen veroorzaken A
Uit Schoen-D uiveland,
Bij kon', besluit is, onder ontheffing
van zijn tegenwoordige betrekking, tijde
lijk werkzaam gesteld aan de inspeetie
der invoerrechten en accijnzen le Am
sterdam, M. C. E. Bruins, ontvanger der
directe belastingen, invoerrechten en ac
cijnzen te Brouwershaven.
Uit Zeettwsch-Vl aan deren W D.
Dinsdag werd in de "Wilhclminapol-
dervergadering te Biervliet, waarin
ran de 24 ingelanden er 16 aanwezig wa
ren, tot gezworene herbenoemd met al
gemeene stemmen de heer W. 'A. Ver-
planke.
Na breedvoerige bespreking en toe
lichting door den voorzitter, den dijkgraaf
denbeer W. P. Verplanke, werd den afge
vaardigde naar liet waterschap opgedra
gen le stemmen voor de uilwatering naar
7 de Wester-Schelde mits dê
kosten de f200.000 niet te. boven gaan.
Op voorstel van den heer R Lippens,
civ.-ing. en grondeigenaar, werd het sa
laris van den dijkgraaf van f36 lot f75
verhoogd.
Hel salaris der gezworenen werd van
f20 op f25 gebracht; dat van den onlv-
griffier klom van f7Ó tot f \00
Hel dijkgeschot over het dienstjaar 1
Mei 1917 tot 30 April 1918 werd vast
gesteld op f8.25 per hectare.
Besmettel ij ke ziekten.
Van 6—12 Juni zijn de navolgende be
smettelijke ziekten in Zeeland ter kennis!
-van den Centralen Gezondheidsraad ge
komen
Roodvonk: 2 gévallen te Cadzand, 1
le Souburg.
Diphleritis 1 geval (e Axel en Bres-
kens, 3 te Groede, 2 te Middelburg, 5
le Yerseke.
Nekkramp: 2 te IJzendijke.
BUITENGEWONE ZITTING VAN DE
PROY. STATEN
Ir. de hedenmiddag te half een gehou
den buitengewone vergadering der "Stalen,
onder voorzitterschap van mr. H J.
Dijckmeeslcr, waren aanvankelijk 38 le
den aanwezig. De heeren Gerlach en
Wondergem hadden bericht van verhin
dering gezonden.
De geloofsbrieven dernieuw gekozen
leden Neeteson en Stieger werden onder
zocht en tot hunne toelating besloten.
Beide heeren werden daarop door den
griffier binnengeleid en legden de ver-
eischte eeden af, waarop de voorzitter
lien met him toelating geluk wenschte.
"ij de daarop gevolgde stemming voor
twee leden van tie Eerste Kamer werden
de aftredende leden mr C. Lucasse en
A, J. F. Fokker herkozen, eerstge
noemde met algemeene stemmen (40),
mr. Fokker mei 39 stemmen. (1 blanco.)
Hierop werd de zitting gesloten.
I"
KERKNIEUWS.
Gisterenavond had alhier de ver
kiezing plaats van een notabele der Ned.
Herv. Kerk. Er werden uitgebracht 398
stemmen, waarvan 388 geldige. Gekozen
werd de heer A. G. van der Hooft, cau-
didaal der confessioneelen en gesteund
docr de ethischen, met 207 stemmen,
tegen 176 op den heer "W de Graaf,
caudidaal van Evenredige Vertegenwoor
diging. De overige 5 stemmen waren)
over 4 personen verdeeld.
Ds. A, H. Straatema te Eikerzee'
hoopt 1 Juli a.s. afscheid te nemen
van de Ned. Herv. gemeente te Elker-
zee en Zondag 8 Juli d. a. v. zijn in
trede te doen bij de Ned. Herv. ge
meente te Oosterzee en Echten, na be
vestigd te zijn door ds. C. J. Oskam van
AsJsum.
