IIIDDELBIIRGSCHE COURANT.
I60e jaargang.
BINNENLAND.
Uit Stad en Provincie.
Jtt 99
Vrijdag 27 April 1917.
Abonn. pr ij s per kwartaal in Mid
delburg en bij ae agenten in Vlissingen
en Goes f 1.55; per post 11.75.
Advertenties 20 cent per '•egel.
Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van 1—7 regels 11.50.
KAMEROVERZICHT.
Eerste Kame r.
Zitting van Donderdag.
De export-centrale.
Allereerst een rogeeringsmeedeeliiig.
Maar óók een verrassing van^le /ajde
der Eerste Kamer, die het recht van
medezegsingschap van de Volksvertegen
woordiging voor zoo'n belangrijke rege
ling opeischle.
Zooals we verwachten heeft M i a i s-
tcr Posthuma gisteren inderdaad .in
antwoord op de talrijke vragen, uitvoe
rige mecdeelingen gedaan over de re-
geeringsplannen ten opzichte van een
export-centrale.
Nü het stilzwijgen zoo roerend wordt
geschonden door mcusclïen van wien de
Minister het niet had verwacht, achtte,
hij het neter mcdcdeelingen te doen.
De Minister ontkende met zijn plan
achler.de feiten aan te komen. Men wist
aanvankelijk niet, dat de crisis zoo lanf.
zou dm-en. Maar men wist wel, dat er
gevaren aan deze centrale verbonden
zijn. En nu moest die centrale niet eer-
dér iomeo voordat de gevaren kónden
worden achtergesteld bij de voordcelen.
Hel doel is niet oorlogswinst te maken,
dat is slechts een wensch. Het staat nog
te bezieu of er winst gemaakt zat worden
Zal d.e wensch lot zijn recht komen,
dan moet de regeling niet alleen omvat
ten de binnenlandsche- en buitonland-
schc-, ook Indische producten, maar
misschien ook de scheepvaart
De motieven voor hel plan waren de
solgen de:
Er is nu nög een verschil in de behan
deling van varkens, groenten, boter enz.,
terwijl er zelfs al artikelen zijn waarvan
geen export mogelijk is. Het bedrag dat
het Rijk betaalt, wordt kleiner naarmate
er meer wordt uitgevoerd. De bedoeling
der concentratie is de lasten gelijkmati
ger te maken
Een ander motief is de uitbreiding van
de pïnnenlandsche productie tegen ge-
pasten prijs. Men produceert nu inel het
oog op den Afzet in binnen- en buiten
land.
Voorts moet men den uitvoer ook na
demobilisatie beter in de hand hebben
Dau toch zal men de smokkelarij niet
kunnen tegengaan.
Verder de groote wenschelijlcheid ster
ker te staan tegenover het nuiteulaud
wat aangaat betaling in grond- en hulp
stoffen voor onze industrie, met terug
dringing van betaling in papier en goud
tot den tweeden rang.
Er zijn ontegenzeggelijk bezwaren, o. a.
voor den handel, voor wie geen plaats
overblijft dan die van commissionnair.
Die bezwaren hebben spr, zich zoolang
mogelijk doen verzetten tegen een uil-
voerrentrale, maar overwegingen de voe
ding betreffend, deden hem nu over diei
bezwaren heenslappen.
Er zijn verder ook bezwaren van in
ternationalen aard.
De "Minister zei die niet verder te
behoeven Le bespreken. ITij doelde blijk
baar op de bekende omstandigheid dal bij
zoon centrale van staatswege, het de
staal zaj zijn, togen wien dau de mo
gelijke grieven van andere landen over
den uitvoer zich zullen richten, terwijl
terwijl bet lol nu loc sleeds de expor
teurs zelf waren, dus particulieren, die
de sloolcn van dien aard moesten op
vangen getuige de overeenkomsten
door Engeland gesloten met onze T,Tm ie
der visschers; hei leiden van den uit
voer van onze land- en luinbouwpro-;
djuclen niet alleen naar Duitschlaird.
maar ook naai- Engeland. Alle boozig-
lieid over te groote bevoordeeling van
den tegenstander en wal dies meer zij,
kon nu de staat langs zich heen la
ten gaan, Bij zoo'n .uilvoercentrale zou
dal niet méér mogelijk zijn.
Dat alles roerde de Minister echter
niet aan. Hel onderwerp is blijkbaar
Ie netelig.
Alleen deed hij uitkomen, dat het feit
dat de Minister van Buiienlandsche Zar
ken over zijn bezwaren heen gestapt
is en aan de voorbereiding1 deelneemt,
wel voldoend bewijs is, dat die bezwa
ren ernslig onder het oog zijn gezien.
Wat nu de wijze van uitvoering betreft
daarover deelde de Minister het vol
gende mee
Voor de concentratie is een naainl
venn. gcwenscht met een vergoeding voor
het le fourneeren kapitaal van i a 5
pC(., terwijl het overige in de Rijlcsschat-
kisl komt. Doel inoct zijn het algemeen
belang te dienen.
Die N. V. zal het karakter hebben van
een firma voor het doen van agentuur-
zntien. Zij levert zelf niet.
De verhouding tol de regeering zal zoo
-danig zijn, dat slechts door bemiddeling
der N. V. op haar advies consenlen ge
geven worden.
Naast deze N. V. is voor het financie
ren oiirichling van een bank noodzake
lijk. Evenlueele overschotten hiervan
vloeien in 's Rijks kas.
De producenten zullen nu een vasten,
solieden afnemer vinden tegen behoor
lijke betaling.
Ilel verschil met den tegenwoordigen
toestand is niet zoo heel groot. Nu be
palen Engeland, Duilschland en de mi
nister den prijs, dan zal het door één
lichaam geschieden en die prijzen zullen
niet zoo veel verschillen.
Dreigend gevaar ziet spr. niet, ook niet
voer den landbouw en evenmin vooy
's lands financiën.
De regeeriug zal niet deelnemen in licl
kapilaal der N. V. en ook niet de ver
bintenissen garandeeren. Moet er voor
hel financieren een bank worden opge
richt, dan zal wellicht de rggcering daarin
deelnemen, maai' dal wordt natuurlijk aan
het parlement gevraagd.
Aldus liel plan.
Maar nu de houding' der Kamer.
Aan de meedeeling van den Minister
waren verschillende "opmerkingen van
leden voorafgegaan over bel' onge-
wenschle van een dergelijke ingrijpende
regeling geheel builen de volksverlegem
woordiging om. De heer Van H o uien
had gesproken van een overrompeling
door de regeeringde heer D e Boer
had slechte uilkomslen voorspeld van
het plan om onze geheele land- en
luinbouwbevolking in staatsdienst ie stel
len, de heer Slork had gewaagd of
de Kamer er op rekenen kou dal geen
beslissing zou worden genomen zonder
dal zij er in gekend is.
Toen de Minister had uitgesproken
en de middagpauze gelegenheid had ge
geven tot overleg diende de heer V a n
H o u l e n een motie in, luidend
„De Eerste Kamer der Staten
Generaal, kennis nemende van de
gevoerde gedaclitenwisseling ten op
zichte van de plannen dei- regce-
ring tot het in hel leven roepen
van een cenlraal lichaam mei hot
reclvl den in- en uitvoer te be-
heerschen mei uitsluiting' van ieder
ander, van oordeel dat zoodanige
regel «liep zal ingrijpen in nage
noeg alle deelen van ons bedrijfsV
leven en de gevolgen van zoo ver
strekkcndcn aard zullen zijn dal
daartoe eerst mag' worden overge
gaan nadat de aard en strekking
daarvan in vollen omvang zijn be
oordeeld, van meening' dal dil eerst
mogelijk zal zijn indien de beide
takken der volksvertegenwoordiging
in slaat zullen zijn geweest daarover
van gedachten te wisselen, spreekl
als haar oordeel uit, dat het in
hel leven roepen van zoodanig
lichaam, indien jjpodig1 geacht, al
leen zal mogen geschieden bij spe'r
'dale wet."
Minister Posthuma, zei niet an
ders te kunnen doen dan toezeggen dat
hij zoodanige motie in overweging zal
nemen. Meer kon hij in verband met
de omstandigheden die nu de oprichting
noodzakelijk maken, en die ieder o.ogen-
blik kunnen veranderen, niet toezeggen
Toch nam de Kamer met algemeene
f30) stemmen de motie aan.
Wij kunnen deze uitspraak niel an
ders dan toejuichen.
Het ligt in den aard der duigen,
dal in crisistijden hel cenlraal-gezag
steeds krachtiger wordt, dat tal van
beslissingen worden genomen builen de
volksvertegenwoordiging om. Al was hel
alleen maar omdat er vaak zo.o snel
;ehandeld moet worden.
Maar hoe langer de crisis duurt hoe
sterker het verlangeu wordt om aan
de volksvertegenwoordiging ook stem te
geven.
De lieele consenten-regeling die zoo'n
belangrijk wclvaarlselemeut als onzen
uiLvoer belteerscht, is lot stand geko^-
men zonder dat de Kamers er in mee
konden spreken. Is dat met abnormaal'?
En nu iels zoo ingrijpends slaat te
gebeuren als hot concenlreeren viui
allen uitvoer in cén hand, onder lei
ding van den slaat, nu is er toch wer
kelijk alle reden voor dal ook aan de
Slaton Generaal ter goedkeuring voor
te leggen. Alleen reeds de gedachte
ahn de indirecte gevolgen met liet bui
tenland, maakl dal dringend gewensclil
Maar niel minder de meer directe ge
volgen voor onze exporteurs, onze in-
duslrieclen en voor den heelen land
en tuinbouw.
DE RADENWET.
De soc. Kamerleden hebben een
amendement voorgesteld, strekkende om
in hel ontwerp lot Wijziging van ecni-
ge artikelen der Radenwet in le voegen
een nieuw artikel, strekkende om hel
artikel betreffende de samenstelling dei-
raden van arbeid te lezen als volgt
„De Raad van Arbeid beslaat uit een
voorzitter en plaatsvervangend voorzit
ter, benevens voor een derrie deel uit
gekozen werkgevers-leden en plaatsver
vangende werkgevers-leden en voor twee
derde deel uit gekozen arbeiders-leden
en plaatsvervangende arbeiders-leden.
Ter toelichting merken, de voorstel-.
Iers op dat zij meonen de behandeling
van Uit wetsontwerp niet voorbij ie
moeten doen om de organisatie «Ier
sociale verzekering minder bureaukrn-
lisch te doen worden dan wanneer
<Ic - wejfTalma ongewijzigd zal wor
den ingevoerd, het geval zou zijn. Zij
zijn nog evenzeer als deslijds bij de
behandeling der Radenwet van mee
ning dat de zorg voor de gezondheid
der arbeiders iu de eerste plaats in
handen, der arbeidersklasse zelf dient
te worden go]egd.
KAMERVERKIEZING IIELDER.
Naar het Hand. verneemt zal de
heer A. P. Staalman, oud-lkl der
Tweede Kamer, door een groep onder
officieren der marine candidaal worden
gestold voor het lidmaatschap der
Tweede Kamer in het district Helder,
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Weer in het vrije gebied.
Gisterenmorgen 10 uur is de Vtaar-
dingschc treiler „Amsteldijk", van «le
vischvangjst op den terugweg naar I.T-
muiden, Noordelijk van hel vuurschip
Haaks en in het vrije gebied, door een
Dinlsche duikboot aangehouden
Na inzage der papieren, gaf dc kom-
andant bevel' dat dè bemanning het
schip dadelijk moest verlaten daar het
lol zinken zou worden gebracht.
Protesten van den schipper, die aan
voerde dat hij in het vrije gebied was,
hadden geen uitwerking, hel schip moosi
tol zinken worden gebracht De boot voer
daarop naar den treiler terug om de an
dere schepelingen (e halen In de tien
minuten tijd, die hun was toegestaan,
konden zij nog eenige kleinigheden in
veiligheid brengen en den scheepshond
nteencmen
Nadal de treiler geheel was verlaten
begon do duikboot er op te vuren en
deed hel vaartuig met ongeveer twaalf
schoten in de diepte verdwijnen
De bemanning roeide gedurende 2i/>
uur in 'de richting van d© kust en werd
toen (opgemerkt door den juist op den
uitreis zijnden (stoouiheuger VL. 172
„Clara", 'die de mannen dadelijk over»'
nam en onmiddellijk naar IJmuidcn tc-
•ugstoomde
'f Is toch om iurehuirsch te worden'
Is dal soms ook weer een voorbeeld
van ltet vlekkeloos reinliouden van 't
wapenschild van den duikbooloorlog",
waarvan de „Itölh. Ztg" zoo. fier opgaf'?
M c r k w,a ar d 1 ger ^cv.olg en
We lezen in do N Crl onder het
nieuws uit do Residentie
De transportours en bewaarders van in
boedels beleven een gulden, ofschoon
moeilijken tijd Zij weten niet hoe aan
de noodige bergruimte le komen om te
voldoen aan de vele opdrachten van
particulieren, die óf door de schaarsclite
en duurte van woningen zich verplicht
zien cn pension ie gaan en in afwach
ting van betere lijden lnm meubelen te
bewaren geven, óf die van die lijden
profile eren, hun huizen tegen fancy-prij-
zen te verkoopen en in afwachting ook
van hetere cn minder dure lijden, zich
met een onderkomen in een pension be
holpen De toestand is' thans zoo, dat
sommige transporteurs reeds een half do
zijn hoerenhuizen hebben moeien huren
om aan hun bergruimte de no.odige elas
ticiteit te geven.
Uit Amsterdam komen dergelijke be
richten. De jaarlijks daar in April vallen
de verkiezingsperiode heeft aan duizen
den gezinnen groote moeilijkheden be
zorgd.
EersL was hel voor hen die wegens
opzegging van hun huur een huis moes
ten hebben, een ware "wedloop om een
nieuw huis te vinden. Maar er i§ een
ongelooflijk gebrek aan woningen van
f 500 lot f 750. En hel gevolg was, naar
wij in hel „Vaderl." lezen, dat hoc meer
het tegen den verhuisdag liep, hoe meer
de jacht oversloeg op dc pensions en
gemeubileerde of ongemoiibileerde ka
mers! Waut iedereen, die niet kon sla
gen met 'n huis. gaat tijdelijk op kamers
cn plaatst zijn inboedel in een garde-
meiible. Edoch, zijn die opslagplaatsen
in Amsterdam ook thans alle vol. Boven
dien peperduur. Een der groolsle maat
schappijen bood per gratie, voor de ber
ging van een groolen inboedel, een
turfzoldertje aan. Een dreigende slaking
dreigde in liet transportbedrijf is geluk
kig afgewend, maar nu is beleend gewor
den «lat <le verhuizingen in deze dagen
nog ooor een ander euvel getroffen zul
len wórden en dat is zeer bedenkelijk.
De trekpaarden (voor zooverre er daar
van mg, sedert de mobilisatie te Amster
dam zijn) zijn ondervoed Zij hebben
hun normale portie van 8 kilogram haver
per aag niet gehad. De bedrijf spaarden
Kregen sedert Februari geen korrel ha
ver, op enkele uitzonderingen na, cn dat
is voor den opinerkzamen beschouwer
der Amsterdamsche rossinanten goed te
zien, De beesten zijn nu, volgens hun
eigenaars, absoluut niel in staat om de
zeer zware verhuiswagens le trekken.
Trouwens, hun eigenaars hebben er ,o,uk
het bijltje bij neergelegd. Summa summa-
rum geen voldoende transportmiddelen
voor de verhuizingen.
0
De Fransclie en de Italiaan
se h c gezant e 11 d e Schroder-
z a a k.
De heer Knobel had tien Minister
van Buit. Zaken gevraagd hoe dat zat
mei de klachten door do bovengef-
nOcYnde gezanten tot onze regeering
gericht inzake «le Schröderzaak.
De Minister heeft daarop geant
woord, dat het bericht in den vorm
waarin hel in de pers is omschreven
niel juist was.
De gezanten van Italië en van Frankrijk
hebben den Minister niet gevraagd welke
maatregelen de regeering dacht le nemen
len einde den eerbied voor onpartijdig
heid en neutraliteit bij de rechtspraak (e
verzekeren.
Zij hadden zich echter bij den Minister
bezwaard over sommige opmerkingen en
beschouwingen van «len procureur-gene
raal bij hel Ilaagsche Gerechtshof m
de toelichting' op zijn requisitoir in dc
strafzaak Schroder.
Zij vroegen voorts welke maatregelen,
de Nederlandsclie regeering dacht te ne
men naar aanleiding' van bedoekte uitla
tingen van den procureur-generaal.
De Minister gal' den gezanten len ant
woord, dat de tekst van de rede van den
procureur-generaal hem niet hekend was;
dat hij evenwel enkele door hen uit oen
persverslag aangehaalde uitlatingen van
dien magistraat, welke aan een der oor
logvoerenden aansloot konden geven, be
treurde, maar dat er naar zijn meening
voor de regeering, die, gelijk de gezanten
wislen, hier le lande zich geenszins inlaat
met de wijze van behandeling van rechts
zaken, in gevallen als het onderhavige
geen termen bestonden om bijzondere
maatregelen le nemen; dat hij Sntusschen
zijn ambtgenoot van Justitie mei het vo
renstaande in kennis zou stellen
De Minister veroorlooft zich hieraan
toe te voegen, dat hem uil een door den
procureur-generaal overgelegd verslag van
het door dezen gesprokene is gebleken,
da 1 de gewraakte uitlatiugen, in het ver
hand waarin zij gedaan waren, de perken
der onzijdigheid niet te builen gingen.
Onze scheepvaart.
Thans wordl nog eens door het de.
parlement van buiienlandsche zaken
dus officieel medegedeeld, dat oen
aantal met graan, veevoeiter en kunstmest
geladen, thans nog in Engelschc havens
liggende Ned. schepen, op 1 Mei de
thuisreis zal aanvaarden onder volledige
waarborgen der Duitsche regeeriug voor
een veilige vaarl.
Aan het bericht wordt toegevoegd,
dat door Engeland alle medewerking
wordt verleend om liet vcrlrek moge-
Li jlc le maken.
G r-o e n l en-u j t v o e r
We lézen in Het Volk het volgende
'crwonderirig wekkende bericht:
„Van af lieden zal er dagelijks, be
halve des Zondags, een exlra goede
rentrein lloopen, van Rotterdam over
Amersfoort en Apeldoorn naar Bculr
heini, voor vervoer van groenten naar
Diiitschland"
Is dat werkelijk zoo
En wat voor groenten zijn het dan
die zoo naar Duilschland gaan, terwijl
hier juist zoo'n groot gebrek aan groen
ten is?
o—
Hel bollenland omgeploegd.
De firma A Guklemond Czn le Noord-
wijkerhont laat de geheel in bloei staan
de bollenvelden omploegen
In plaats van de hollen, welke geen
waarde hebben, worden erwten en boo-
nen gepoot.
Uit Middelburg.
lieden herdenkt de heer J. M. Ur-
chard alhier den dag waarop hij voor
25 jaar als pikeuj- in da rijslchool in
dienst lcwam, een betrekking, waarin hij
zich de waard coring heeft verworven van
allen die door hel gebruik maken van «He
inrichting met hem iu aanraking kwamen.
Indirect heeft «1e heer Urchard als pi
keur in dien lijd herhaaldelijk zijn Uie-
dcWerking verleend bij verschillende ge
legenheden, waarbij «lc paardensport te
pas kwam. "Wij herinneren aan ven-
schillende optochten en aan liet caroiijs-
sehmnraier van het concours hippique
van ltet vorig jaar In den kaatsten tijd
wijdde hij zich in 't bijzonder aan 't ;in-
slrueercn der landbouwers in hel voor
brengen van paarden
De' Centrale Sporl- cn Atlethiek Ver
een. zond hem een bloemenhulde, ter
wijl ook van andere zijden blijken van
belangstelling door" hem werden onder
vonden.
Vermelding verdient nog dat van de
commissarissen der rijschool' ook de heer
mr. F. N. v. d. Bill gedurende 25 jaar
die functie vervuil.
o
Uit Vlissingen.
De jaarwedde van den commissaris
der gemeen te po li lie te Vlissingen is bij
Kon BesluiL vastgesteld op f 2100 met
Iwe© periodieke veriioogingen van f 175
tot een maximum van 1' 2750.
o—
Uit Walcheren.
Bij de politie te Souburg, is
aangifte gedaan, dal bij een bewoner,
uit gen geldkistje dat in een cabinet
was gebor&êfi,, een -bedrag aan geld'
was ontvreemd. De politie stelt een
ernstig onderzoek in.
Ook werd aangifte gedaan van dc
mishandeling van een persoon. Deze
persoondie een bloedende hoofdwon
de had opgeloopen moest zich ouder
geneeskundige behandeling stellen
Proces-verbaal werd opgemaakt.
Uit Zuid-Beveland.
- De vuilnisman W. Goelheer kreeg
in de raadsvergadering te Ierse kc
van - Dinsdag niel oen «luurtetoeslag van
f 25, zooals gemeld is, maar een van
f 50. B. oil W. hadden f 25 voorge
steld.
Uit Schouwe n-D uiveland,
- Voor dc afdeeling Zierikzee van
het Ned. Genootschap tot zedelijke ver
betering der gevangenen trad te dier
slede Donderdagavond als spreker op
uo heer Th W. van der Woude, direc
teur \an het consultatiebureau voor al
coholisme te Amsterdam, tol onderwerp
hebbend „Drankbestrijding".
Door den voorzitter der afdeeling,den
heer mr Cau, ingeleid, welke in "t kort
hel doel van het genootschap weergaf,
waarbij nu een belangrijke factor is ge
komen de voorw vcroordeeling en mee
deelde dat deze bijeenkomst was belegd om
te komen lot oprichting van een vereenig.
of 'Jjpnd van geheelonthouders, feu einde
daarmede te kunnen samenwerken, be
handelde de spreker zijn onderwerp,
gegrond op wetenschap en ervaring.
Bij zijn uiteenzetting van de vertoonde-
labellen kwamen zeer zeker in .aanmer
king als belangwekkend, die van luber-
nlose, «lc ziekte die de meeste slacht
offers vindt daar, waar het meest ge
dronken wordt; het lot der kinderen van
alcoholisten, wat sterftecijfers aangaat,
en der natuurlijke en kunstmatige voe
ding, alsmede de besproken proeven van.
donkvermogen bij- on zonder alcohol-
ebrtrik door Kraeplm genomen.
Met uiteenzetting wat spreker onder
drankverbruik verstaat, wekte hij alle
aanwezigen op, hem daarin le volgen en.
op te richten een vereeniging ais door
den voorzitter was aangegeven.
Van de gelegenheid lot vragen stellen
word gebruik gemaakt.door de heeren
Cau en De Crane, de eerste vroeg hoe het
consultatiebureau werkt, de tweede in
lichting vragend omtrent dc besproken
labellen, hetgeen spreker vertellender-
wijze beantwoordde.
Np dank aan den spreker werd mede
gedeeld dat voor oprichting als bedoeld
zich kunnen aanmelden bij liet bestuur zij
dio daartoe willen medewerken.
- Door den Commissaris der Konin
gin is benoemd lot zeiler voor 's Rijks
directe belastingen in de gemeente
Haamstede de heer L. J Blom, ter
vervanging van den heer A. Darlix
Uit Tholen.
Te O ud- Vossemecr werd aan
den zeedijk van den polder Oud-Kijkuit
een egel gevangen, een dier dat nimmer
daar voorkwam. Hoe het exemplaar «laar
verze'ld is geraakt, zal wel een vraag
blij\en.
a
Uit Zee uwsch-VJ aan deren O. D.
Woensdag 1.1. Irad te Zaamslag
voor de leden van de vrijzinnige lciesver-
eeniging en belangstellenden op dc lieer
jhr. de Muralt, lid van de Tweede Kamer
der Slalen-Generaal, afgevaardigde voor
hel «lislricl Oostburg met het onder-
crp „Evenredige vertegenwoordiging'
Nadat de voorzitter den heer dc Mu,'-
ralt dank had gezegd voor zijn. treffende
redevoering, nam de vrijzinnige kiesver-
eeniging altlaar mei algemeene stem,-
men hel bc.sluil toe te treden lofJ
de Liberale Unie, terwijl staande de
vergadering verschillende aanwezigen
zich opgaven als lid der vereeniging.
Men schrijft ons uil Hulst.
In de laatste twee, drie weken met
den groolen brandstoffennood is er in
bosschen rond de glad ongevraagd ge
kapt, en zijn hier en «laar ook hélc-
dammen en heiningpalen weggehaald.
Nijpend gebrek aan steenkool is na
tuurlijk de drijfveer van deze overigens
afkeuringswaardige handelingen, waan-
