MIDDELBURGSCHE COURANT. m 96 Dinsdag SS4 April 1917o 160" Ja«PB#B8. Abonn. prijs per kwartaal in Mid delburg en bij ae agenten in Vlissiogen en Goes f 1.55; per post 11.75. Advertenties 20 cent per '•egel. Bij abonnement veel lager. Familieberichten en dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50. OP LOSSE SCHROEVEN. Nu de Evenredige Vertegenwoordiging zuiverheid van partij-keuze vraagt, voelt men eerst goed hoe ónzuiver de parLij- indceling van 't oogenblik is. -- Dat is één reden van 't wrak worden van 't heoie politieke partij-stel. Een l wee de reden is, dal de poli tieke Verbonden niet verder reiken dan tol de aanstaande algemeene verkiezin gen. Zoowelhet concentratie-manifest links ids het politieke accoord" van de drie rechtsche partijen waren slechts overeenkomsten lot samenwerking bij de verkiezingen van 1913. Door het lot sland komen der grond- wetsherziening is een belangrijk punt van dat manifest verwezenlijkt, en al was de overeenkomst ook in beginsel her nieuwd dan zou er toch een herziening moeten hebben plaats gehad. Maar ze is niet hernieuwd. Fn wat het politiek accoord der coa litie betreft, ook dat is uit den lijd, want van dc enkele punten die het bevat is die steun aan het voorst el-Heemskerk' in zake hel onderwijsartikel geheel uit den tijd, want aan dat voorstel denkt niemand meer; zijn voorts de wenschen inzake de onderwijs-regelingverwezenlijkt in het nieuwe artikel 192; en. is hel derde punl een zhiver negatieve afspraak, nl. het niet aan de orde stellen van de kwestie van art. 171 G. W. over de staats- loelagen aan predikanten en geestelijken ook geen onderwerp van, belangstel ling van 't oogenblik. Een''der de reden maakt dan nog oat ook de onderdeden van t politiek partij gebouw scheuren- loonen, nl. "t feit dat de partij-programma's, die vóór den oor log op verscheidene punten deerlijk ver ouderd waren, nu nog veel minder in de tijdsomstandigheden passen. Dat bijv. de verklaring tier R. K. Twee de Kamerleden die, heel leekenend! daar dienst doet als programma voor een staatspartij nog altijd spreekt '/an een crens van 20 millioen voor de legcr- uilgaven, hoewel we vóór den oorlog al een cijfer van 30 millioen haalden; en bijv. afschaffing van het recht van suc cessie in de rechte lijn decretëert, hoe wel dat reeds eenige malen versterkt is, dal alles is eer curious dan belangrijk, en heeft niet meer beteekenis dan de eiseh in de programma's der Lib. Unie en den Vrijz. Dem. Bond om vermogens- en bedrijfsbelasting te vereenigen, of om een armenwet in le voeren, wal heide al lang geneurd is, zooals met nog verschil lende andere wenschen in die en in andere programma's. Neen, van veel meer beteekenis is het dal geen der programma's rekening boudi of ook maar. heeft kunnen houden met de geheel nieuwe vraagstukken van overheidsbemoeiing door den oorlogs toestand gewekt, met de enorme rol die de staat nog heel langen tijd dringt te zulten blijven vervullen in het maat schappelijk leven, met de ingewikkelde financiëele problemen die om oplossing vragen met het geheel nieuwe aspect waarin het verdedigingsvraagstuk zich nu aaft ons voor doet. Er zijn nieuwe tijden gekomen, en hel oude partij-stel kraakt. Een merkwaardig toeval is 't zeker dal *juist nu in dezen tijd van overgang van de mannen die den strijd in de voorafgaande jaren leidden, verscheidene reeds zijn verdwenen: Bos, Tydcman Goeman Borgesius, "de Re- gouls. terwijl anderen zooals Kuyper en de Savornin Lobman wel niet veel jaren, meer hun plaats zullen innemen. Maar ook dat doet met te grooter be langstelling vragen: wat krijgen we nu? Ben nieuw slel programma's? iWb kunnen het niet aannemen, want we meenen dat de beteekenis tjier pro- oramma s veel le hoog werd aangesla gen. Hoeveel kiezers zouden er zijn, die hun stem bepalen naar die programma's? Hoeveel kiezers zouden er zijn, die wer kelijk het programma van hun eigen par tij hebben gelezen? Hoeveel zouden er zijn die do progranyna's van andere par tijen voldoende kennen om: op grond daarvan le kunnen motiveeren waarom z'e wol hun eigen partij en niet een van de andere'volgen? En ligt er ook niet een veroordceling van het programma-stelsel in het feit, dal bij de belangrijkste politieke beslissing van de laatste jaren, nl de Grond wetsherziening, de rechterzijde in weer wil' van ïinders gerichte formuleer in gen in haar programma's, zich vereenigde met h®l algemeen mannenkiesrecht, en het openen van de mogelijkheid voor vrou wenkiesrecht, terwijl dc linkerparfijén ten opzichte van de onderwijskwestie een be sluit goedkeurden, waarvoor in gieen hun ner programma's een grondslag le vin den is? Toch is er slechts een kleine minderheid, rechts en links, die daarin een been ziet. De programma's met hun gedetailleer de wenschlijsten die men niet moet verwarren met korte beginsel-verklarin gen kunnen het partij-wezen niet meer beheerschen, ook al werden ze weer in overeenstemming gebracht met de eischen van het oogenblik. Bovendien voelt bijna iedereen dat de tegenwoordige partij-splitsingen al oven- min op de huidige werkelijkhe id passen, getuige de sterke inwendige be wegingen bij de anti-revolutionairen;'de vyeifelingeu bij tal van vrijzinnigen eigenaardige democratische bewegingen zeifs ook onder de katholieken. Wat moet uit dat alles geboren worden 'ooral nu de invoering van 't Alg. kies recht en het oplossen van het financieéle vraagstuk in de onderwijskwestie, voornaamste strijdleuzen uit de laatste dertig, veertig jaar heeft doen verdwij nc-n? En tóch, in weerwil van die onzekere toekomst, wordt ons nu gevraagd om toet het oog op de Evenredige vertegenwoor diging reeds thans keuze te doen; om ons in te deelcn bij edftfc der partijen, op grond dan natuurlijk uin die verouderde programma's, want er zijn geen andere aanwijzingen. Onder de vrijzinnigen, en speciaal onze provincie, is men reeds druk bezig. Jhr. de Muralt begon met een rondreis ten gunste der Liberale Unie, en de Vrijz. Democraten hebben toen begrijpelijker wijze zich ook doen lvooren. Reeds heb ben enkele te Veren gemengde, of alge meen-vrijzinnige kiesvereenigingen de keu# gedaan en zich bij de Lib Unie aange sloten. We vreezen dat die daad voorbarig zal blijken, want het is voor ons nog lang niet zeker, dat de verkiezingen van 1918 zullen gebouwd worden op het drie-partij enstelsel onder de vrijzinnigen. Nadat jhr. de Muralt zijn tocht begon, kwam het bericht van de weigering der Vrijz-Dcmocraten cm onderhandelingen le openen voor een voortzelling der con centratie, maar tevens hun aanbeve ling van een organisatie der vrijzinnigen in twee groepen in plaats van in drie. Is het nu niet rationeel om eerst, af te wachten of dal door de Vrije Liberalen met instemming begroete denkbeeld zich ook verder ontwikkelen zal, vóór men halsoverkop zich reeds een eliquet op plakt, dat men misschien óver een p&os- je weer moet afweeken? Het is ^onloochenbaar dat onder de vrijzinnigen in 't algemeen de splitsing in drieën dwaasheid wordt gevonden; djat tal van loczers -niet weten of en waarom' ze een Vrijz-Dem. boven een linkschen Unie-Liberaal' moeten verkiezen, dan wel een Vrijz.-Liberaal boven een rechtscken man van de Unie., We vinden die stemming ook uit drukt in de bekende motie van den Vrijz. Bond te Vlissingen, (daargelaten de vraag of die algemeen toegankelijke vergade ring gerechtigd was tot zoo'n uitspraak). Immers in die motie werd uitgesproken dat „hel idee vrijzinnigheid'ln geen en kele der bestaande politieke partijen uit sluitend gevonden wordt", en ook: „dat de zaak der vrijzflfcighcid geschaad al thans niet gediend wordt door het op den voorgrond stellen van de scherpe afscheiding der verschillende fracties on der de vrijzinnigen." Accoord, voorzoover hier gedoeld wordt op de verdecling in drie partijen. Maar dan komt er iets waar we niét mee accoord gaan, nl. de wenschelijk- heid „dat de vrijzinnige concentratie blijve voortbestaan." Wc geloovon, dat die uitspraak poli- tiek-onverstandig is:. omdat het met onwillige honden slecht hazen vangen is, en de Vrijz. Dem. Bond na zijn weigering wel niet door zoo'n motie tol meedoen zal worden bewogen; omdat het bijeen brengen der drie vrij zinnige groepen vanzelf 'ook hel zich weer aaneensluiten der drie rechtsche partijen zon tengevolge hebben, met alle con sequenties van de daaraan verbonden antithese, die we zoo spoedig mogelijk hopen le zien verdwijnen; omdat het onmiskenbaar is, bij alle fijne overgangen, dat de Vrijz.-Democra- len mei hun drang naar krachtig ingrij pen van den Staat, waar het noodigis, in "net economische leven, heel andere men- schen zijn, principieel andere, dan de Vrije Liberalen die den Staat eerst dan dwingend wallen doen optreden, „wan neer persoonlijk initiatief en vrjje samen werking voor de behartiging van eenig algemeen belang op den duur zouden te kort schieten." Bus geen concentratie van drie, maar wel erkenning van onderscheid tusschen twee. Het is niet alleen de Vrijz. Bond in Zeeland, die door de nieuwe toestanden in móoilijkheden komt. Ook de Prov. Bond van Vrijzinnigen in Friesland is een concpnlratiebond, en het orgaan ran die vcreeniging waarschuwt de kleine kies vereenigingen legen overhaaste splitsing, al erkent het dat de concentratie heeft Uitgediend. Het voelt het meest vpor een referendum zooals de Fakkel voorstelde in een betoog voor aansluiting van Vrije en Unie Liberalen. Aan den anderen kont heeft de Vrijzin nige kiesvereeniging te Leeuwarden m a. s. aan t bestuur opgedragen, al datgene te doen wat in zijn vermogen ligt om le geraken lot reorganisatie van de Libe rale Unie, in dier voege, dat er een fusie tol sland komt tusschen de Liberals Unie en den Vrijzinnig-Democralischen Bond. Ten opzichte van de moeilijkheden van zoo'n reorganisatie voelen we veel voor de opmSHingen van v. R. in het jongste nummer van de Vrijz. Dem.dat van geen partij, en dus ook met van de L. Unie, verwacht kan worden dat zij zelfmoord zal plegen, reden waarom hij voorstelt alle drie de vrijzinnige partijen le ontbinden en dan door stemming volgens het stelsel van E. V. de bestuursleden aan te wijzen in twee groepen, nl. een liberale en een radicale. Ot dit technisch, mogelijk is, zal pas een nauwkeurig onderzoek kunnen uit maken. Maar in ieder geval mag toch wel ern stig door onze kiesvereenigingen, vooral door die van gemengde samenstelling, overwogen worden: of het nu, terwijl er zooveel beroering is, wenschelijk moet worden geacht, reeds een. keuze te doen, ning in Indië, het er|, de dessa, de kampong, de stad. Maar het ontbreekt hem aan vol doende materiaal voor dat werk, en hij doet nu een beroep op ieder die hem gegevens kan verstrekken over het dagelijksche leven, het gewone dage- lijksche doen in huis en daar builen. ,0ok Toto's zijn welkom. BÜIEIL&Ii. DE VERZEKERINGSCOM-HISSIES VAN MINISTER TREUR. Minister Treub heeft overeenkomstig zijn aankondiging twee" commissies be noemd naai- aanleiding van zijn voorne men tot het voorbereiden van voorstel len aan de wetgevende macht tot het monopoliseeren van hel brandverzeke- rings- en het levensverzekcringsbedrijf, namelijk A. een commissie voor voorlichting omtrent de moeilijkheden welke bij het brengen aan den Staat van 't brandverze- keringbedrijf zich zullen voordoen en om trent de wijze waarop diemoeilijkhe den zullen kunnen worden overwonnen en de maatregel zal kunnen worden ïn- en doorgevoerd; B. een dergelijke commissie voor het levensverzekeringsbedrijf. Voor beide commissies is benoemd tot lid en voorzitter de heer mr. A. Tak, advocaat-generaal bij. den Hoogsn Raad der Nederlanden; en lót lid en ilaalsvervaugend voorzitter^ de heer mr. J. A. Trip, thesaurier-generaal. Tot leden der commissies zijn be noemd personen uit het verzekeringsbe drijf benevens de heer mr. W. H. A Eiink Schuurman, lector aan de Ned. H an del shoogeschool. DE DISTRIBUTIE. In de Mem. v. Antw. van den Minis ter van L. aan de Eerde Kamer inzake hel tachtig millioen ontwerp, lezen we o. a. hel volgende De liooge kosten die de uitvoering der Dislributiewet in haar tegemvoor- i vorm reeds met zich brengt, zijn ook aanleiding dat de minister geen vrijheid kan vinden, aan de reeks der ingevolge art. 1 van genoemde wet aangewezen goederen wol en sajet toe te voegen. Reeds thans moet op som mige aangewezen goederen bezuinigd worden, ten einde het aangevraagde crediel van f 80.000.000 niet te over schrijden. De minister overweegt evenwel, om zooals voor zoolleder reeds tot een begin van uilvoering is gekomen, zon der aanwijzing ingevolge art. 1, ook voor wol en sajet een regeling le treft- fen, waardoor deze goederen meer in het bereik van een breede klasse der bevolking kunnen worden gebracht dan thans geschiedt. Het ligt echter niet in de bedoeling, voorshands de reeks der Ingevolge art. 1 der Distribuliewet aangewezen goederen uit le breiden. De minister houdt zich verzekerd, nijpend gebrek aan levensmiddelen te kunnen voorkomen, zij het dan ook dat de bevolking zich In hel gebruik van sommige levensmiddelen zal moeten be perken, en hare voedingswijze mis schien Ingrijpende wijzigingen zal moe ien ondergaan. EEN VERZOEK VAN DEN IIEER TILLEMA. Dc lezer van dit blad kent den heer H. F, Tillema te Groningen wiens twee krachtige en diep Indrukwekkende boeken over de volksgezondheid in In dië wij uitvoerig hfebben besproken. "De schrijver, die de voldoening had dal zijn werk met betuigingen van groote waardeering werd aangehaald in de jongste Kamerdebatten over Indië, is nu met een derde boek bezig dat in 't hijzonder zal handelen over de woi- ïfre SSijksmitideSei* 5a 1917. De opbrengst der Rijksmiddelen (hoofdsom en opcenten) over de maand Meurt 1917 be droeg ƒ17 821.403.98 tegen/ i5.509.141 21 over Maart 1916. Het een twaalfde gedeelt« der r.iming over bet geksele jaar bedraagt 16.093.000,27 Wig laten hieronder vólgen de inkomsten over de earste drie maanden van 1917, vergeleken met die ever de eerste drie maanden van 1916. Middelen. 1917 «ronibelast. 1 1.739.781 Personeel 840.431 InkomstoBb 11312-151 Vermog.bel. Sniker Wjjn s Gedistilleerd i Zout Bier en Azjjn Geslacht Zegelrechten Registratief Hypotheekr Sueceasier. Invoerrecht. Pormaatiieg ■ad, zilver Rspaailoon Statistiekr. Mjjnreeht. Domeinen Staatsloterij Jacht, viBsch Boodsgoïden 593.012 6.983 855 392.981 7.347.188 669.489 374 438 2.461.395 2.131.054 3.252.952 330.976 5.079.143 3.083.410 1.377 173.790 221 410.417 479.393 193.520 1.249 117.141 1916. f 1.863.574 795.708 9 733.028 511.781 5.980 382 322 222 6.473 518 533.249 352.644 2.352975 1.919 880 2.178.377 202.928 3.802.992 4 325 983 6.C59 153.901 115 13.513 702.850 193.895 1.128 229.248 Totaal i 47.919.379 f 42.670.568 Ds opbrengst over de maand Maart dsr oorlogswinst- en verdedigingsbelastingen was f 6.150.452die over de eerste drie maanden van 1917 van genoemde belastingen f 13 812.523. De opcenten, geheven ten bate van het Leeuingfonds 1914, gaven over de eerste dril 1 matndan van h6t jaar oen opbrengst van f 7.336.818. NEDERLAND EN DE OORLOG. De schee pva art. Naai* men aan de N. R. Ct. meldt, meent men in regeeriugskiiugen groote hoop le mogen koesteren, dat binnen niet al le langen tija de scheepvaart op onze koloniën en de maildienst op En geland zullen kunnen worden hervat, als resultaat van de onderhandelingen van onzen minister van buitenlandsche zaken met de Duitsche en Engelsche regeering. D e „K o n g s 1 i". Het door een ontploffing beschap digde reliefsehip „Kongsli" is vlot ges- komen en met eigen kracht naar Rot terdam vertrokken. Maximumprijzen. Dc Minister van L. N. en H. heeft vastgesteld een maxim um-kleinhandel- prijs voor thee-, nacht-, en dergelijke lichte», van 50 cents per doos van len minste 200 gram, ander gewicht naar evenredigheid. Ook zijn vastge steld maximumprijzen voor stroop, sago en pakmeel alsmede dextrine. Cons urn pti emclk. De Minister van L. N. en H. heeft vastgesteld een regeling voor cohsump- tiemelk in den zomer 1917, welke 1 Mei a.s. in werking treedt. Degenen, hetzij dit natuurlijke of rechtspersonen zijn, die/ in vorige ja ren gedurende den zomer gewoon wa ren melk voor de consumpiie le leve ren, hetzij rechtstreeks, hetzij door be middeling van tusschenpersonen, naar bepaalde gemeenten, behooren dit ook thans le doen naar dezelfde gemeenten, op dezelfde wijze voor zooveel zij zulks gewoon waren. Zij zijn echter niet gehouden om te leveren aan denzelfden persoon of aan dezelfde melkinrichting. Melkveehouders, die in vorige jaren gedurende den zomer gewoon waren melk aan fabrieken van melkproducten af te leveren, kunnen ook leveren aan boter- of kaas fabrieken, mits deze zich te voren schriftelijk verbinden tot nako ming van het ten aanzien daarvan be paalde in een voor de induslrïemclk te treffen regeling. De maximum-productieprijs wordt be paald op lli/s ct. of 11 ct per L. naar gelang van de melkzono, waarin de le veranciers wonen; de maximum-con sumptieprijs op 13 Ct. Verder bevat de regeling bijzonder heden omtrent bedoelde melkzones, bij slag, ontheffing van de verplichting tot melklevering, bepalingen voor tekort aan melk in een gemeente en betreffende dislrictscommissièn. Drie geïnt. DuiCtscho o f f i <fi e- ren ontvlucht. Zondag zijn uit het Duitsche inter- neeringskamp bij Bodegraven drie off- cieren in burgerlcleeding ontvlucht. o Djerk schieten. Men schrijft ons uit Stoppeldijk: Wegens de groote schaarschte aan brandstoffen denken landbouwers er ern stig aan op hun landerijen „djerk le schieten", dat is turf te steken; want groote uilgestrektheden veen zijn, ook in aangrenzende gemeenten, slechts met een dunne laag teelaarde bedekt. Tol ongeveer een halve eeuw geleden, vóór de kachels algemeen in gebruik kwa men, werd hier veel turf verkocht naar, Zaamslag en verder naar het Land van Axel. 's Morgens kwamen gewoonlijk de kar ren aangereden, men spande uit op' het hof van den landbouwer-turfverkooper, dronk er dan diens koffie en at er diens boterhammen met kaas, betaalde f 2.50 per slapel turf, in welk bedrag de prijs an de consumptie was begrepen, en reed vervolgens naar het veld om te laden. De ontvanger kwam ook nog aan dien handel te pas. Voor iedere vracht moest er een gelei biljet zijn, eu aangezien deze ambtenaar op Rapenburg woonde, was het voor bijna alle verkoopers een lastig werkje deze biljetjes te moeten halen: er waren toen nog geen fietsen. Natonale Bond van Nedei^- landsche fabrikanten. Op een Donderdagnamiddag le Utrecht gehouden vergadering van afgevaardige den van schillende takken van nijver heid is in beginsel opgericht een Natio nale Bond van Nederlandsche fabri kanten, waarvan het doel is: de bevor dering op .coöperatieven grondslag van die belangen welke de vaderlandscbe nijverheid in het algemeen raken en het bijzonder die met betrekking tot den buitenlandschen afzet. Uit de besprekingen bleek dal de groot-industrie weinig neiging tot mee gaan heeft geloond. De metaalnijverheid bleek in 't bijzonder niet lot medewer king geneigd. In hel voorloöpig bestuur benoemde de vergadering de heeren D. P. H. Hasselman (metaalindustrie) le 's-Gra- venhage; .Tos Smulders 'maebme-indu- strie) te Utrecht; mr. Blaupot ten Cale groenten- cn vruchtendrogerij) tè 's-Gra- venltage; W. v. d. Hiist (kurkfabricage) Gravcnhage. en H. Herzbergen (con- feclïeindustrie) Rotterdam. Uit Stad 8Q Provlneie. Uit Middelbar^. Heden bad op de algemeene begraaf plaats de ter aarde bestelling paals van het stoffelijk overschot van wijlen den heer P. L. de Bruyne, oud-vice-ooiisul van Engeland en oudt-direcleur van de Zeeuwsche Spoorbootmaalschappij. Met de familie volgde de Britsche consul te Vlissingen, de heer G. B. Gilliat-Smith,het lijk grafwaarts, terwijl zich onder de bet- langstellcndcn op het kerkhof meerdere leden van hel personeel en gepension'* neerden van den Provincialen Slooraboof- dienst op de Ooster-Schelde, opvolger van de Zeeuwsche spoorbootmaalschappij, bevonden. Een tweetal bloemstukken cn een tweetal palmtakken dekten de kist. Aan hel graf werd niet gesproken. De oudste zoon van den overledene, de heer P. de Bruyne, dankte voor de betoonde belangstelling. Van de boot van den Provincialen Stoombootdienst, liggende aan do -Los* kade, woei de vlag halfstoks. Aan het 18e jaarverslag der N V. „Verpleeghuis", alhier ontleenen wij het volgende: In 1916 was het aantal patiënten in het huis opgenomen als volgt: le klas se 10 met 99 verpleegdagen2e klasse 21 met 574 dito; 3e lel 61 met, 791 dito. Officieren 13 met 202 verplee gdagen; minderen 143 met 3310 dito, terwijl nog 303 palienlen, haast allen lijders aan keet- neus-, oor- of oogziekte, terstond na de behandeling vertrokken. Omdat er dat jaar zoo heel veel pa- tienten in huis werden verpleegd, waren de verplegingen bij particulieren minder in aantal, dan vóór den oorlog gewoonlijk het geval was. Zij waren de volgende89 etmalen, 5 dagdiensten, 56 nachtdiensten, 39 tusschen diensten en 51 weekdiensten. Deze diensten werden verricht te Middel burg, Vlissingen, Oost-Souburg, Hulst, "Veere, Oostkapelle en Koudekerk©. „Indien wij met voldoening kunnen te rugzien", zoo zegt het verslag, „op het geen er dit jaar In het Verpleeghuis

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1