MIDDELRURGSCHE EOI RAM.
92.
Donderdag 19 April 1917.
160' Jaargang'
Abonn. prijs pqr kwartaal in Mid
delburg, en bij (leggenten in Vlissingec
en Goes f 1.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per regel.
Bij abonnement veel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van T—7 regels f 1.50.
MINDER GELUKKIG UITGEDRUKT.
Een dezer dagen uitgevaardigde order
van den opperbevelhebber inzake het
stroapen dopr militairen luidt als volgt:
Meermalen bereiken mij tegenwoordig
klachten betreffende het stroopen van
wild door milifaireu. Niet alleen zijn
deze overtredingen in strijd met een goe
de krijgstucht, maai- tevens wordt daar
door belangrijke schade toegebracht aan
de eigenaren en pachters van jachtterrei
nen en wordt, waar thans het fokken
van wild is aangevangen, de wildstand
ernsiig bedreigd, hetgeen met het oog
op den tegenwoordigen Voedselnood, moet
worden tegengegaan
„Ik draag daarom allen autoriteiten van
land- en zeemacht op, zoodanige maat
regelen te nemen, dat strooperij door
militairen niet meer kan voorkomen, ter
wijl overtredingen ten strengste belmoren
te worden gestraft."
Bij het lezen hiervan hebben we ons
een oogenblik afgevraagd wat die ver
wijzing naar den voedselnood bedoelde.
We dachlen onwillekeurig aan de
klachten van de boeren uit Brabant en
elders, die mei weemoed in 't hart hun
jonge graanvelden zien kaal vreten door
de suel in getal toenemende hazen en
konijnen.
Maar daar doelt die order niet op
Zc beoogt den wildstand te doen groeien
om in den herfst wild te hebben als
vleesch.
We dachten altijd dat er bij ons meer
behoefte aan graan en andere veld
vruchten was dan aan vleesch. Nog daar
gelaten dat den vorigen herfst hier bijna
gfeen hazen te krijgen waren, omdat die
voor hooge prijzen naar Duitschland
gingen.
Het tegengaan van de bedreiging van
den wildstand ter wille van de jagers
het lijkt ons in dezen tijd wel een van
de slechtst gekozen argumenten.
BIMMKILASD.
DE CRISIS AAN FINANCIËN
EINDi FEBRUARI.
In een ingezonden stuk in de N. Crt.
komt inr A. van Gijn op teglen de door
minister Treub in de Eersle Kamer ge
geven voorstelling; van bovengenoemde
crisis,, nl. dat de post van 80 millioen
naar Ide meening van minister van Gijn
een stelpost was, en naar de meening
der regeering een gelimiteerd crediet.
De voorstelling wordt dus gegeven, als
of het geschil daarover gelnopen had
en niet over de punten in liet interview
Ik moet doen opmerken, dat mijn
ambtóopvolger niet juist schijnt ingelicht,
schrijft tor. van Gijn.
Het 80-millioen ontwerp werd bij de
indiening bedoeld als stelpost
„Ware de opvatting anderzijds ree'ds
toen 'geweest, dat) de f 80 millioenpo.st
een gelimiteerd crediet en dus een ster;
v ke rem was, dan zoude zulks wijl men
immers op mijn aanblijven prijs stelde
tenminste wel éénmaal duidelijk zijn aan
gevoerd tegen de twee k driemaal her
haalde schriftelijke opmerking mijner
zijds,. dat het getal' f 80 millioen van
geen beteekenis was, wijl het in de prak
tijk even goed 60 of 120 kon worden.
Maar zoo iets is in d.e correspondentie
ryet te vinden."
,Vóór mijn ontslagaanvrage ging liet
om Idle vraag, of den Minister van Finan
ciën invloed toekwam bij uil ga ven, die
noch Öoor de betrokken wet noch door
den daarvoor regelrnatiglieidshalve te vo-
ieeren begroolingspost beperkt werden of
konden worden en vooral over de vraag,1
of de minister van Financiën, aW er maar
eenmaal een willekeurig bedrag zou zijn
gevoteerd, zich bij voorbaat mocht ver
binden zooals in easu van hem ge
vraagd werd zich neer te zullen leg
gen bij de besluiten van den Ministerraad
de distributie (en straks ook andere cri-
siSuitgaven) betreffende, hoeveel 'millioe-
non het ook gjolid
hebben kermis genomen ,daar als reu
gel de aanvraag van gelden voor tracte-
meuten van ambtenaren dient uit te
gaan van de regeering. De ajlesbe-
heerschende vraag is welk standpunt
de regeering tegenover dat voorstel
zal innemen. Hebben de voorstellers
zich daarvan verzekerd?
Welke reden, zoo vroeg men, hebj-
ben de voorstellers om aan te ne
men, dat de regeering ten opzich
te van verbetering der onderwij zersh
salarissen thans van houding is ver'r
anderd? Achten zij het mogelijk, dat
de „persoonsverwisseling" aan het der
parlement van financiën haar invloed
heeft doen gelden en heeft wellicht
hei feit, dat de heer Treub, een der
sprekers op de op 18 November 1918
gehouden salarismeetüig te 's-Graven-1
hago, wederom als minister van finan!-
ciên is opgetreden, steun verleend aan
de onderstelling, dat de regeering, in
strijd met kort geleden afgelegde veiv
klaringen, welwillend tegenover het voor.
stel zou staan? Een zoodanige houding
zou toch door de'voorstellers bezwaar-
lijk van de regeering worden verwacht.
Zij zou van zwakheid getuigen en bo
vendien de vraag doen rijzen, waarom
de regeering zelf niet het voorstel doet
van welks wenschelijkheid nadere over
weging baar zou hebben overtuigd.
Al deze beschouwingen wekten naj-
tuurlijk ook bij „Vele leden" tegen
spraak. Toen de regeering bleef wei
geren aan de wenschen gehoor te ge
ven lag' hel li. i. voor die hand dat uit de
Kamer een voorstel in" die richting
zou komen.
Men erkende dezerzijds, dat niet ten
onrechte van voldoening aan bij de
stembus van 1913 gedane beloften is
aagd; echter kan aan het doen
van dergelijke toezeggingen bezwaarlijk
een argument tegen het voorstel wor
den ontleend. Van stembuspolitiek in
verkeerden zin kan bij dit voorstel
geen sprake zijn.
De hier aan het woord zijnde leden
deelden overigens geenszins de overtui
ging dat de regeering zich tegen het
voorstel zal verzetten, en sommigen
hunner beriepen zich hierbij op de
houding Van den heer Treub op boven
bedoelde te 's Gravenhage gehouden sa-
larismeeting. Zjjn wederintreden in het
kabinet kan met eenigen grond doen
verwachten, dat eene andere opvatting
in den ministerraad verdediging vindt
dan die welke te voren ifit zorg voor
's: rijks financiën werd gehuldigd. Men
kwam er tegen op, reeds vooraf eene
regeering zwak te noemen, die bij verL
nieuwde overweging in haar houding
wijziging zou brengen.
Ontvluchte Belgen.
Dinsdagnacht werd.de bakker A. S. te
Schore gewekt door een 17tal jonge
mannen, Belgische vluchtelingen, die op
de een of andere wijze hoe wilden ze
niet zeggen het bezette gebied van
België waren ontvlucht. Uitgehongerd en
verkleumd van koude kwamen ze aan
een goed adres een bakker te
recht. Nadat ze zich wat gewarmd en
gespijzigd iiad-ien, vertrokken ze naar
den landbouwer B., waar ze l»et verdere
gedeelte van den nacht in de schuur
doorbrachten.
Gisterenmorgen zijn ze met den eer
sten trein vertrokken om dienst te ne
men in het Belgische leger. Verschrik
kelijke verhalen werden gedaan over den
toestand in België. Onder de vluchtelin
gen bevonden zich twee burgemeesters,
een notaris en een advokaiat.
Uit Stad en Frovinele.
VERIIOOGING DER ONDERWIJZERS-
SALARISSEN.
Het afdeelingsverslag der Tweede Ka
mer ïs verschenen over het voorstel
van de leiders der vier linker Ka
merfracties om de wettelijke minima
Ider onderwijzers-salarissen met f 100
Je verboogen, en. aan de- gemeenteraden
op te dragen de jaarwedden van hoof
den en onderwijzers1 dor o. 1. scholen
vóór 1 Jan. 1918 opnieuw te regelen.
Zooals na de opmerkingen in de
rechtsehe bladen te verwachten was,
verklaarden „vele leden" met weinig,
ingenomenheid van dit wetsontwerp te
Uit Middelburg.
De verjaardag van Z. K. H. Prins
Hendrik is liicr heden alleen merkbaar
aan liet uitsteken der vlag van dë opent
bare gebouwen en een enkele particuliere
woning.
Door Burg. en Weth. is op zijn
verzoek, met ingang van 1 Juli 1917
eervol ontslag verleend aan den heer
.G J. Boogaarl, als secretaris van het
bestuur over de brandweer.
Zaterdag a s., den 'v21sten dezer,
zal hier ter slede de Emmablocm
voricocht worden, ten bate van de tuber-
culose-bestrijding. Padvinders en padvind-
slcrs en enkele Belgische jonge dames
hebben zich welwillend belast met den
verkoop, die naar we hopen een flink be
drag zal opbrengen. Wie wil weten wat
mei dal geld zal gebeuren, leze het, toe-
vallig in dit nummer opgenomen, verslag
van de Prov. Z. Vereen, tol bestrijding
van Tuberculose.
De kolenschaarschle had van mor
gen tot gevolg, dal vele kinderen van
de openbare school E zelf hunbrandi-
stof in emmers, manden -enz. mede
brachten naar school lerwijl de firma
Alberts gezorgd had voor krullen om
de kachels aan te maken. Wij keeren
zoo zachljes aan terug naar den „goef-
den ouden tijd" toen de particuliere
eigenaren van scholen, liet medebren
gen van stooksel verplichtend stelden.
Op den hoek van de St. Pieter
straat en de Giststraat werd hedenmor
gen een gaspijp van een straatlantaarn
stuk gereden. Spoedig was een fitter
van de gasfabriek aanwezig om verder
gasverlies, in dezen tijd ongewenschter
dan ooit te voren.
Door een agent van politie werd
gisteren aan een kapitein gelast de
«Ekuitsche vlag, die van zijn schip woei
le strijken, daar het doen wapperen
van vlaggen van vreemde nationaliteit
verboden is door den commandant van
Zeeland. Aan het bevel werd onmid
dellijk gevolg gegeven.
De heer P. Baren (sen uit Middel-
burg, thans te 's-Gravenhage, is door
den Min. van Waterstaat benoemd tot op-
zichter bij de werken voor den bouw
van een schutsluis te IJmuiden.
Uit Wlissingen.
Uit Rotterdam kwam heden het
overlijdensbericht van den, daar ter ver
pleging opgenomen, heer William Hamilton
Martin, hoofdingenieur van de Kon. Mij.
„De Schelde" teVlissingen. - 1
De heer Martin, die 66 jaar oud is .ge
worden, was een welbekende figuur in
onze omgeving, iemand van wien iedereen
wist te zeggen, dat hij een man vau groote
bekwaamheid was.
De Maatsch. „De Schelde" heeft veel
aan hem te danken. Van de oprichting
der Maatschappij in 1875 af, is hij aau
haar verbonden geweest. Hij stond aan
het hoofd der machine-afdeeling, en daar
heeft hij zich doen kennen als een baan
breker, die door zijn voortvarendheid en
zijn helder inzicht in technische kwesties
steeds anderen vóór was.
De regeering heeft zijn verdiensten
erkend door hem te benoemen tot ridder
in den Ncderlandsclien Leeuw.
Gisterenavond is het Duitsche"Stoom
schip „Magdalena Fischer"" weder van
Zcebr.ugge ledigscheeps over de W,
Schelde naar Antwerpen vertrokken
-et-
Uit Walcheren.
Te Domburg worden in den laat-
sten tijd voortdurend kleine en groolere
diefstallen gepleegd. Zondagavond is in
de woning van J. M-, terwijl deze met
zijn echtgenoote afwezig was, ingebroken.
De dief, die zich door het openschuïveh
van een raam toegang heeft verschaft,
nam uit een lessenaar, die in een kabinet
gesioten was, ruim 20 gulden mee. Uit
een door de beide veldwachters ingesteld
onderzoek bleek, dat een te Domburg in
garnizoen liggend militair de dader is-
en dat deze des Vrijdags vooraf, toen
het echtpaar ter bruiloft was, ook reeds
een bezoek aan die woning had gebracht.
De dief werd tot bekentenis gebracht
en nog eenig vermist geld in beslag ge
nomen, waarna proces-verbaal is op
gemaakt.
Uit Zuid-Beveland.
B. en W. van Goes hebben den Raad
een, uitgebreide wijziging der bouwver
ordening, ingevolge art. 1 der Woning-
ivët voorgesteld.
Naar aanleiding van een verzoek van
de afd. Goes van den Ned. Bond van
werklieden in openbare diensten en be
drijven om regeling van den rechtstoe
stand en omzetting van den. verleenden
duurleloeslag in loonsverhooging, deeleu
B. en W-. den Raad mede, dat zij in het
algemeen een regeling van den rechtstoe
stand niet verwerpelijk en een eisch van
dezen tijd achten, doch zij zouden het
zeer gewenscht vinden, te trachten een
zoodanige regeling niet alleen voor de
werklieden in openbare diensten en be
drijven aan te bieden, doch v,oor alle ge
meente-ambtenaren. Zij zullen zich gaar
ne beijveren, dienaangaande de noodige
gegevens le verzamelen. Wat de omzet
ting van duurtetoeslag in loonsverhooging
aangaat, geven B. eu Wl als o,ok hun mee
ning weer het dienaangaande onlangs ge
schrevene door den oud-minister Coliju
Zij oordeelen dat het niet wenschelijk
i§, de thans verleende duurtetoeslagen in
loonsverhooging om te zetten. Als het
juist is wat adressanten aanvoeren, dal
de koopkracht van het loon met 30—35
pCt. is gedaald, dan geldt dit bovendien
voor alle gemeente-ambtenaren en niet
voor een bepaalde categorie- Van werk
lieden. B- en Wk meenen, dat alvorens
op het verzoek in le gaan afgewacht dient
te worden wat de komende tijden zullen
brengen.
Naai aanleiding van een verzoek van
het uu v oerend comité der commissie Van
toezicht op de distributie van levens
middelen om speciaal voor de arbeidende
klasse dé prijzen van aardappelen en
rijst te verlagen, stellen B. en W. voor,
hierop, gelet op een ingewonnen advies
van den Minister van L. N. en H., afwij
zend le beschikken
B. en W. bieden den Boud een verorde
Uit Noord-Be v« land.
- Dinsdagavond hield jhr. -R. d.
Muralt in de „Stadswijnkelder" te
Kortgene voor een tamelijk gevulde
zaal een rede over Evenredige Verte
genwoordiging en Partijkeus.
Aan liet slot van zijn rede wekte
spreker de aanwezigen op om toe te
treden tot 'de Liberale Urne, doch met
drang werd door spreker aangeraden
toch vooral tot één der drie vrijzinr
nige fracties toe te treden, daar het
bij de E. V. beslist noodzakelijk is tot
een partij te behooren, en niet alleen
lid ie zijn van den vrijzinnigen Bond
Zeeland, hoezeer spreker ook het
werk van dien bond waardeert.
Door den voorzitter, den heer Swen-
ne, Wissekepke, werd de spreker be
dankt en werd er nogmaals op gewe
zen, dat weliswaar de vrijzinnige hond
een veld is voor alle vrijzinnigen, doeh
dat het in liet vervolg ook noodig zal
rijn tot een partij toe te treden.
ning op hel financieel beheer van het
leveusmiddelenhedrijf aan.
B. en W. stellen den raad voor, <le
gemeente Goes te doen loetreden tot do
subsidieregeling bedoeld in liet werlse-
looslicidsbesluit 1917, teneinde aldus
mede Le werken tot het verleenen van
blijvenden steun ten behoeve van werke-
loozenkassen.
- Bij kon. besluit is aan J. A. Th.
van Dijk, te Goes op zijn verzoek,
met ingang van 1 Mei, eervol ontslag
verleend als landmeter van het ka
daster.
Terwijl j^ij den landbouwer J. N. te
Jleer Arendskerke Woensdag
middag een knechtje aan het werk was
in een paardenstal, heeft hij daar waar
schijnlijk een slag van een paard gekre
gen. Een zoon van den landbouwer vond
hem daar met een bloedende wond aan
het hoofd, die door den dokter gehecht
moest worden.
- De benoemde brandstofcommissie
voor Waarde bestaat uit de volgende
heeren: J. J- Mol, G. van Harn en M. de
Leeuw.
Te Waarde zijn in beslag geno
men ongeveer 110 H.L. Eigenheimers.
Ze waren ingeladen in een scheepje,
waarmee ze verder vervoerd moesten
orden.
Uil CE hol en.
Te O u d-V ossemeer bestaat de
kolen Commissie uit de heeren W H. van"
Gorsel, wethouder, voorzitter; G. W. J.
de Graaff, A. J. Gelok, J. L. Eindhout en
F. H. Verhees; er zouden deze. wéék
circa 400 H.L. aankomen. Het wordt tijd,
want sedert 14 dagen is er niet meer te
beKomen.
Besmettelijk© ai Bk ten.
In de week van tl- -17 April zijn de
navolgende besmettelijke ziekten in Zee
land ter kennis van den centralen ge
zondheidsraad gekomen
Typhus2 gevallen te Groede.
Roodvonk een geval te Goes, Haamr
stede, Middelburg, Stavenisse en Zuid-
zande.
Diphfceritis 2 gevallen le Groede, 1
te Kruiningen, 5 te Middelburg, 1 te
Schore en 1 le Zierikzee.
PROVINCIALE VEREENIGING TOT
BESTRIJDING DER TUBERCULOSE.
Aan het gisteren in de reeds kort ver
melde vergadering van bovengenoemde
vereeniging uitgebracht jaarverslag ont-
lcenen wij hel volgende:
Het aantal leden (aangesloten vereeni-
gingen) vermeerderde met twee en wel
de R. K. Zeeuws cl)-Vlaamsche vereeniging
tot bestrijding der Tuberculose en het
Groene Kruis te IJzendijke Het totaal
aantal leden is#13.
Herinnerd wordt aan de tentoonstel
ling van het tubcrculosemuseum te Mid
delburg van 9 tol 13 Mei; geconstateerd
ondt, dat stellig vele bezoekers wel van
een en ander met belongs lelling hebben
kennis genomen. En zeker zijn velen
overtuigd geworden van het goed recht
van de wijze van bestrijding der tubercu
lose, zooals de vereetoging dit doet, maar
onder de medici en andere vooraan
staande personen heeft het toch niet
uitgewerkt, wat het bestuur gehoopt
had: een krachtigen stoot tot het oprich
ten van een vereeniging tot bestrijding
der tuberculose te Middelburg of een
reorganisatie van hel Groene Kruis.
Aan den cursus voor a.s. huisbe
zoeksters, gegeven door den secretaris,
namen aanvankelijk 6 dames deel, twee
"Vielen later af, de andere vier verkregen
allen een diploma Waar twee barer zich
niet houden of zullen houden aan de
mondelinge loeze^ging minstens twee jaar
na het behalen van het diploma in Zee
land te blijven werken, zullen er in het,
vervolg goede maatregelen moeten wor
den getroffen, zoodat een snel vertrek
niet meer mogelijk is zonder terugbeta
ling van de onkosten door de provinciale
vereeniging gemaakt.
Het gebruik van den onlsmettingsoven
te Vhssingen is eerst in Februari 1917
definitief geregeld. De uiteenzetting van
de verdere regeling blijft dus voorbehou
den tot het volgende jaarverslag
De propaganda was weder voorname
lijk het werk vgn de provinciale huisbe-
zoekstcr, uit wier jaarverslag de secre
taris een en ander overneemt. Uit dit
uittreksel-blijkt, dat de huisbezoekster een
of meermalen bezoek bracht in 23 ver
schillende gemeenten met o a. de vol
gende resultaten: de wijkverpleging Ka-
pelle-Biezelinge kwam tot stand en kon
in 1917 met een wijkverpleegsler-enque-
trico gaan werkenhel Groene Kruis te
Arnemuiden besloot de tuberculosebestrij
ding in hare statuten op te nemenVeere
hoopt in vereeniging met Vrouwepolder
en Gapinge het voorbeeld van Kapelle—
Biezelinge te volgen; in Ierseke is de
voorbereiding ver gevorderd, lerwijl ook
Kloetinge in samenwerking met 's-Gra-
venpoldier en 's Heer Abtskerke in dit
jaar met een wijkzusler-h ui sbezoekster
hoopt le gaan werken. Te Souburg en
Ritthem wordt het huisbezoek waargeno
men door de huisbezoekster uit Vlissin-
gen. Het Wit Gele Kruis voor Hulst en
omstreken vroeg de practisclie opleiding
voor haar huisbezoekster aan; door deze
actie zal een groot deel van Zeeuwsch-
Vlaanderen worden bewerkt.
Meende men aanvankelijk, dat de tu-
berculose-bestrijding op het platteland in
Zeeland onoverkomelijke bezwaren had,
gelukkig blijkt liet dat dit, al brengt zij
haar eigenaardige moeilijkheden mede,
niet geheel1 juist is.
Na enkele gevallen uit de praktijk te
liebhcn medegedeeld, wordt huldp ge
bracht aan mejuffrouw van den Broeke
die in haar sanatorium „Zonneveld" te
Oostkapelle voor de vereeniging een vr#
bed reserveerde, waarvan reeds een pa
tientje uit Ylissingen en een uit Tholen
profiteerden.
De voorzitter wees nog naar aanleiding
van het verslag er op, dal lhans 13 ver-
eenigingen zijn aangesloten, die 26 ge
meenten met ongeveer 75000 inwoners
omvatten, een mooi cijfer, maar lang niet
voldoende. Vooral betreurde hij dat van
dé steden alleen Vlissingen is aangesjlo-
ten; hij hoopte dat men nu niet meer {.al
vechten over de wijze van bestrijding,
maar eerst zich zal aansluiten. In de
vereeniging kan men dan samen den bes
ten weg trachten te vinden.
Het verslag werd goedgekeurd, evenals
de rekening van den penningmeester, den
heer Notenboom, welke aanwijst een goed
slot van f 317.07i/s.
Aan de orde kwam een voorstel om
samenwerking te zoeken met het centraal
genootschap voor kinder vacantie- en her
stellingskolonies.
De heer Cammaert is een vijand van
deze instellingen, omdat hij meent, dat
van overheidswege meer gedaan moet
worden voor de volksgezondheid. Er moet
een actie van alle daarvoor in aanmer
king komende vereenigingen bij de re-
gecring gevoerd worden om desnoods 3 of
1 millioen voor dit doel uil le geven,
die zeker beter besteed zullen zijd, dan
de milliarden voor den oorlog. Iedere
gemeente moet een woningvereeniging
krijgen, enz.
De voorzitter geeft dit toe, maar wijst
er op hoe langzaam al zulke zaken tot
stand komen, gezien o. a. de goede re
geling van de krankzinnigenverpleging. Be
ter wat dan niets
De heer Cammaert legt zich uit ge
brek aan beter hierbij neer en zal mede
werken om in zijn streek aanraking met
de katholieke herstellingsoorden te krif"
n. I J
Nog werd besloten de Groene.
Kruisvereenigingen en de gemeentera
den er nog eens op le wijzen, wat de ge
meentebesturen aan de hand van de Wo
ningwet kunnen bereiken.
Dit jaar zal de Emmabloem verkocht
worden te Middelburg, Goes, Rrabben-
dijke, Kloetinge en Ierseke.
Bi; de rondvraag bepleitte de beer
Cammaert met klem het verplichtend stel
len" van onderwijs in de hygiëne en de
wering van aan tuberculose lijdende on
derwijzers, die moeien worden ontslagen
met behoud van salaris.
Deze kwestie zal later nog in het be
stuur worden behandeld.
EVENREDIGE VERTEGENWOORDIGING
EN PARTIJKEUS.
Voor de Centrale Vrijzinnige Kïesver-
ecniging le Hulst trad Zondagavond
in „de Graanbeurs" aldaar als spreker
op de heer Herman Snijders le Middel
burg, met bovenstaand onderwerp.
Na door den heer Poppe te zijn inge
leid, begint spreker met zijn uiteenzetting
omlrent-d5. V. Ilij doet daarbij op zeer
duidelijke wijze uitkomen wat E. V. is,
hoe onder E. V. zal worden gestemd en
wijst levens op het nut van E. V- in varband
met het feit dat stemmen, die vroeger
van geen belang war en, thans ten vol lp
tot haar recht komen. Van het grootste
helauc is het daarom, zegt spreker, dat
