MIDDELBUItGSCHE
<6 84
Dinsdag ÏO April 1917.
160* Jaargang.
Bij <Ht nummer behoort eon Bijvoegsel.
Afeonn. prijs per kwartaal in Mid
delburg en bij ae agenten ia VKssiogen
m Goes f 1.55; per post f 1.16.
Advertenties 20 oent per peget.
Bij abonnement veel lager
Familieberichten ©a dankfcataiginfen
vaa 1—7 regels f 1.50.
EEN PB OTESTANTSCH
BEROEPS-ADRESBOEK.
Voor ons ligt een stevig boekwerk
waarvan de inhoud kort is aan te dui
den hel bevat de beroepsgewijS en alL'
phabetisch gerangschikte adressen van
de 'Protestantsche handelaren, winket*
Jiers, fabrikanten, vrije beroepen enz.
in de voornaamste steden van ons land.
Vqor Zeeland bijv. wordt op die wijze
een Protestantsche adreslijst gegeven,
achtereenvolgens voor Middelburg, Goes
en Vlissingen.
Hei feit dal zoo'11 adresboek wordt
udgegeven, is iels, waarvan we be tre lé
ren, dal de omstandigheden liet wenschc-
lijk maken, maar waarop toch met reden
sweta aan te merken is.
Het is n» éénmaal onmiskenbaar dit
aan katholieke zijde steeds wordt aniy-
g*wpoord om zoo mogelijk slechts geloofs
genoten te bedenken bij inkoopen, bet-
stellingen of wat ook. Bn als nu de nietr
Rooms chen daar tegenover als verweei
middel stellen de publicatie van een
adresboek waarin zijp opgenomen de
adressen van de Protestanten, dan is dat
een betalen met eigen munt. We geloof
ven wel dat het over en weer niet zoo'n
vaart zal loopen, en yye hopen ook -lat
evenals nu iedere protestantsche winke
lier aijn katholieke klauten zal Wijven lel
len, en omgekeerd iedere katholieke zijn
protestantsche afnemers, maar dat veran
dert niets aan de redelijkheid van zoa'n
Protestantsch adresboek lejgenover liet
aaneensllutings- en uitsluitingsstreven der
Katholieken.
De Evangelische Maatschappij die het
nipi geringe werk van 't samenstellen van
dat adresboek ondernam, zal in dat opt
ocht wel de instemming van velen heb
ben
We vermoeden echter dat velen niet
zullen meegaan met het „Woord vooraf'.
Hdt is ons tenminste véél te kras om op
de aaneensluiting der katholieke handels
reizigers tot een R. K. bond onder par
tronaat van den aartsbisschop van Utrecht
een zuiver-veronderstellende redeneer.'ng
te boiuwen die tot de sliotsom leidt „Aldus
stelt de R. K. geestelijkheid zich hlijlo*
boar voor, dat de Roomsche kerk in ons
land kan worden DE Groot kapitalist".
"We hebben zelf indertijd ook er op
gewezen dat de steeds sterker wordende
aaneensluiting' der katholieken tot zeer
origewensclite verhoudingen in bet Neclïr-
landeche volk zal leiden. Maar we geloor
ven dat men averechts handelt, wanneer
men zooals het bestuur der Evan. Mij
in dat „woord vooraf' den lezer probeert
bang le maken met het oproepen vnn
zwarte voorspellingen, terwijl de rede-
reej-ing na den eersten zin reeds dadelijk
boven den grond zweeft, en^ niets meer
is dan een veronderstelling.
Alle overdrijving kan slechts schaden,
voorai in een zoo netelig eai ons altijd
onbehaaglijk aandoend onderwerp van
geloofstegènstelling.
mEWEElim.
ACTIE TEGEIV DE MONOPOl.ïSEERING
DER LEVENSVERZEKERING.
Gemeld wordt- Vrijdagmiddag 1.1 is in
het gebouw der Industrieel© Club te
Amsterdam een bijeenkomst gehouden
van directies van levensverzekeringmaat
schappijen in Nederland.
Daartoe waren alle directies opgeroe
pen door de besturen der drie organisa
ties van maatschappijen.
Doel der bijeenkomst was een gemeen
schappelijk verweer tegen de voornemens
van minister Treub te organiseeren. Dit
doel vond bij de vergadering algemeen©
instemming, ook bij enkele aanwezige,
directeuren die mededeelden, dat zij 'be
sloten hadden des ministers uitnoodiging
tot zitting nemen in de commissie tot
voorlichting der regecring te aanvaarden;
zij voegden aan die mededeeling de ver
klaring toe. dat zij uit verschillende oog-
punlen des ministers denkbeeld volstrekt
verwerpelijk vonden.
Dit bleek trouwens uit het feit, dat
eenigen dezer directeuren de benoeming
hunner maatschappij in een door de,
vergadering benoemd comité van actie
aannamen. Dit comité zal uit directeuren
van 12 maatschappijen zijn samengesteld
en haar plan van actie aan een eerstvol
gende vergadering mededeelen. Vastge
steld werd dat deze actie zich geheet zou
onthouden van politieke strijdmiddelen.
Voor de commissie, welke een kleiner
•comité uit haar midden zal benoemen,
werd een voorlotopig crediet beschikbaar
gesteld.
De bijeenKomst was eenstemmig
linar oordeel, dat verwezenlijking vaii
de plannen des ministers in hooge mate
schadelijk zou zijn niet alleen voor d©
maatschappijen en haar personeel, doch
ook voor de ontwikkeling van het levens-
verzekeringsbedrijf in Nederland en voor
<le verzekerden, terwijl groot© winsten
die door de particuliere ondernemingen
niet worden gemaakt, zullen blijken nog
veel minder door een Staatsbedrijf te
kunnen worden afgeworpen.
In dezen kring van vakmaunen heerseh-
te tevens eenstemmigheid over de mis
lukking van liet monopolie in Ilaüë.
HET CONGRES DER S. D. 4. I».
De beide Paaschdagen, 's ochtends,
's middags en 's avonds heeft de S. D.
A. P. Ie Arahem vergaderd, en ook lub
den duurt het congres nog voort
Maar in tegenstelling met sommige
vroegere congressen is dit - althans
de eerste twee dagen - rustig verloo-
pen. De oppositie, die zich in som
mige afdeelingsvergadéringen en in in
gezonden stukken in „Het Volk" tegen
de partijleiding had geuit, bleek op
hel congres weinig sterk.
Terzake van de buitenlandsche po'i-
Öek, landsverdediging en actie vpor
vrede, had het partijbestuur in een mo>-
lio de meening uitgesproken dat ge°n
enkele reden vervallen is, die leidde lot
aanneming van de resolutie van het
Paaschcongres van 1915. zoodat de
resolutie in vollen omvang gehandhaafd
en bevestigd behoorde te worden.
Daartegenover was het voornaamste
voorstel dat van Amsterdam IV, om
oiïmiddellijk na den vrede een krach
tige anti-militaristische propaganda te
gaan voeren, uitgaande van het stand
punt: geen man en geen cent.
Maar dit voorstel werd na bespreking
ingetrokken, evenals eenige ander voor
stellen, o a. betreffende de verdediging
van Indië. De hesluursmotie werd raét
slechts 7 stemmen tegen aangenomen.
Veel uitvoeriger werd gesproken over
de partijleiding den opzichte van «le
grondwetsherziening, speciaal wak dé
onaerwijskwestie betrof. Den Haag II
kwam met de reeds meer geuite klacht
aat een buitengewoon congres daar eerst
over Wad moeien beslissen omda,. de
nu aangenomen regeling in strijd is met
de Groninger molie.
Voorts werd geklaagd over het ach
ter de leiding aanloopén inzake de lo
ven stniddelenkweslie, en als gewoonlijk
over de redactie van „Het Volk", die
volgens sommigen niet genoeg schold
h den trant van hel door Troelstra
gedesavoueerd artikel van Polak oven
Minister Posthuma, anderzijds heftige
verwijten kreeg te hooren over haar
kritiek op de Duilsche partij',
Mr. Troelstra heeft in een zeer uit
voerige rede de partijleiding verdedigid,
waarbij echter het eenige belangrijke
was, dat. hij ui geweldige woorden'de
Eerste Kamer waarschuwde tegen iioozc
plannen met de kiesrechtregeling Hij
eindigde zdfls met een zwaarwichtige
motie die verklaarde een derge tijken
„aanslag tegen de democratie" niet /on'-
dcr 't sterkst mogelijke verweer te zullen
dulden. Het congres nam die molie met
donderend applaus aan. Voor hen die
hel nog al makke voorlocpig ver,lag
der Eerste Kamer inzake Grondwet sj-
herzicning gelezen hebben, klinken die
woorden wel wat onnoodig dik.
De overige kwesties zijn meer van
heteokenis voor de partijgenooteu dan
voor anderen. De replieken en de be
slissing komen trouwens eerst heden.
Vermelding verdient echter nog het
geen de heer Schaper antwoordde op
dc vraag waarom de Kamerfractie Mi
nister Posthuma spaarde.
De Kamerfractie, zei de heer Scha
per, heeft minister Posthuma zeker niet
gespaard, ze heeft hem voortgeduwd,
zooveel als het kan. Men vergele ook
niet, dal deze minister een taak heeft,
die boven de kracht van een minister
gaat. Deze man doet reusachtig veel
werk; nooit is er wellicht een minister
geweest wien zulk een zware taak
op de schouders was gelegd. Wat men
dezen minister ook moge verwijlen, hij
is een eerlijk man, een man, die in
ieder geval alles doet omi ons volk aan
voedsel te helpen.
dat geen tarwe wordt aangevoerd, voorlz-
duren, dan wordt overwogen om 15
a 20 pet, van het tarwemeel door maisf
meel le vervangen waarmede thans
proeven worden genomen.
De benzine-nood.
In verband mei den bestaanden ben
zine-nood heeft de Koningin besloten
zoo weinig mogelijk van automobielen
gebruik te maken.
Beschoten.
De Ned. sleepboot Cycloop" rap1-
porteerde binnen dc 20 mijl uit de
kust onder IJmuiden door een Duilsche
duikboot te zijn beschoten. De sleepf
iioot zette de sloep uit, waarmede naai
de duikboot'werd geroeid, welker com
mandant gelastte, dat de sleepboolt
tol zinken zou worden gebracht.
Men bield den kapitein van de sleep
boot op de duihboot en zond de overi
gen rneL een officier en een matroos
van den onderzeeër die twee groote
brandbommen meenamen, naar de „Cy
cloop" lerug om de sleepboot tot znir
ken tc brengen. Na langdurige bespre-
Osingen op de duikboot en op de
lfCycloop" heeft men volgens het rap
port niet den officier, doch wel
Ion duikbootcommandant kunnen -over
tuigen, dat men niet in het versperde
gebied was, zooals beweerd werd. De
officier en de matroos van de duikf-
boot werden teruggeroepen; de bommen
namen ze weer mee. Aan de sleepboot
werd daarop gelast onmiddellijk naar
IJmuiden lerug te stoomen.
In den grond geschoten.
Het s.s. „Borneo," heeft Zaterdagoch
tend te IJmuiden aangebracht de beman
ning van het Deensche stoomschip „Es
therdat met een lading kolen van
Leith op weg naar Aarhuus was. Het was
de vorige week Zondag plotseling «kw
een duikboot beschoten, op zoo'n af
doende manier, dat het dadelijk verlaterf
moest worden. De bemanning van 17
koppen redde zich in twee booten. De
duikboot trok zich niets van hen aan,
hoewel de „Esther" tot zinken werd ge
bracht midden in de zee, op 130 mijl van
Ludesnaes.
Eerst Donderdag werden zij aan
getroffen door de „Borneo". Zij waren
toen geheel uitgeput en hoewël zij daar
jladelijk de beste zorgen ontvingen, moes
ten zij allen t' j IJmuiden "dadelijk naar
het ziekenhuis.
o
De „Kittiwake"
Hel Engelsche stoomschip „Kittiwake
van Liverpool met een lading stuk
goed naar Rotterdam en gisterochtend
le 6 uur uit Duins vertrokken, is gis-
ternamiddag op de Noordzee tussehen
dc Noord-Hinder en Schouwenbank, on-i
geveer 14 mijl uil de kust, vermoede
lijk op een mijn geloopen en gezonken.
De „Kittiwake" maakte deel uit van
een convooi van twaalf stoomschepen
op weg naar deze haven en was van
dit convooi een der voorste schepen
Aan boord van de stoomschepen
„Serula" en Ousel", mede van dit
convooi deel uitmakende en in zee ach*-
ter dc „Kittiwake" opstoomende, boord
de men plotseling een hevigen slag en
zag men tegelijkertijd den schoorsteen
en ad -brug van de „Kittiwake" blijk
baar midscheeps getroffen, omslaan Dd-
eelijk daarop begon het schip te zin
ken en lérdween langzaam in de diepte.
Aan boord van de „Serula" en de
.Ousel," gisteravond in de Parkhaven
le Rotterdam aangekomen, heeft men
waargenomen ,dat twee Engelsche lor-
pcoojagors, di<' de stoomschepen fconr
voyeerden, de bemanning van de „Kittir
wake" overnamen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De h r o o d p r ij z e n.
Hel Haagsclfe Corr.-bureau meldt.
Uit goede bron vernemen wij, dat
de prijsregeling van het wittebrood een
gevolg is van het feit, dat den Laatsten
tijd de prijs van het wittebrood voir
strekt niet meer in verhouding was tot
de prijzen van de grondstoffen en het
nu in verband met de schaarschte van
de grondstoffen van belang was, een
zoo zuinig mogelijk verbruik le bevor
deren. Het stellen van een juisten prijs
voor het brood is hiertoe -"voorzeker
aangewezen. Hieruit behoeft echter niet
tc worden afgeleid, dat reeds binnen
eenige weken geen brood meer ver
krijgbaar zon zijn. Mocht de toestand,
De „Tre vier" niet gozfoaken.
Volgens ontvangen berichten zou het
Belgisch stoomschip „Trevier", dat door
een Duitsche duikboot aangevallen werd,
nog niet zijn gezonken. Het werd Donder
dagmorgen nog ten anker liggend gezien
op 24 mijlen Noord (magnetisch) van het
vuurschip „Maas".
Nederlanders veroor
deeld.
Fen stoker van een Nederlandsche
boot, die regelmatig naar Gent voer, is
ter dood veroordeeld. De kapitein en
een andere opvarende kregen 15 jaar
gevangenisstraf. Deze laatste is in han
den der Duitschers. De stoker en kapi
tein z_ijn echter veilig in Nederland. De
vonnissen zijn le Gent geveld, waar de
vorige v/eek opnieuw drie opvarenden
van een Nederlandscli vaartuig zijn ge
arresteerd. Dit alles is geschied op
de beschuldiging van brievenvervoer..
Uit Stad en Provincie.
ütt Middelburg.
In het Schuttershof alhier had gis
terenmiddag een landdag plaats, uitge
schreven door het Prov. Comité voor
Zeeland van den Christel ijken Nationalen
Werkmansbond, onder voorzittersschap
van ds. J. de Visser. De bijeenkomst
was door een groot aantal belangstellen
den l>ezocht, waaronder ook velen van
afdeelingen builen Middelburg en meer
dere van buiten Walcheren,
Dc eerste spreker was prof. dr. J R.
Slotemaker de Bruine uit Utrecht, die
sprak over vakorganisatie. Na' een be
schouwing over de gilden en het verdwe
nen dier instelling, hield spr. een dui
delijke uiteenzetting van het Üoel der vak
organisatie en verdedigde hrji o. a. met
klem het collectief arbeidscontract. Met
een opwekking' tot aansluiting bij de
christelijke vakorganisatie, waarnaast ook
de Werkmansbond volle reden van be
staan houdt, sloot dc heer de Bruine zijn
rede.
Naar aanleiding van verschillende wa
gen had deze spreker alle gelegenheid
enkele onderdeelen nog nader toe te
lichten.
De tweede spreker was- de lieer J R.
Snoek Henckemans, lid der Tweede Ka
mer, die dc vraag beantwoordde „Wat
zullen wij eten''' Spr. behandelde ach
tereenvolgens de productie in Nederland
zelf, inzonderheid van broodkoren, daar
na de import cn ten slotte de distributie.
In den loop van zijn rede vond dit Ka
merlid meermalen aanleiding hulde te
brongen aan de regeering en inzonder
heid deed hij dit aan dpn Minister van
Buitenlandsche Zaken, o a. naar aanlei
ding van het Zaterdag verschenen wit
boek, waarvan het lezen een genot is
voor het litterair gevoel, maar nog meer
voor het nationaal gevoel.
Ook deze spreker had verschillende
vragen en opmerkingen te beantwoorden
Het was Zaterdag voor hel vertrek
van de treinen van half twee naai* Hol
land weer een geweldig godrang voor de
loketten in de vestibule van het station
alhier. De bediening voor de lokellen le
en 2e, en 3e klasse geschiedde lot half
twee door één ambtenaar, toen kwam er
meerdere hulp, maar klaarblijkelijk te
laat, want dc tweede trein kon eerst om
twee uur vertrekken. In de vestibule was
geenerlei toezicht om de orde te hand
haven; het gedrang was er verschrikke
lijk en van alle kanten trachtte men
maar voor het loket te komen, waarbij
louter het recht van den sterkste gold
Zijn cr nu waarlijk geen maatregelen le
nemen om op dagendat men van een
buitengewone drukte zeker is, een be
hoort ijken toestand te scheppen?
Gisterenmiddag te 12 uur maakte
liet muziekgezelschap „De Vcreenigde
Werklieden der Houthandel v.b. Alberts
Co na bij den directeur een aubade
Le hebben gebracht een muzikale wan
deling langs de buitensingels en dooreen
deel der stad, hetgeen natuurlijk veel be
langstelling trok
Hedennacht werd alhier door een
agent van politie een militair, die na
sluitingsuur in een café vertoefde, aan
gezegd, dit te verlaten Nadat hij ein
delijk aan dit bevel had voldaan, viel
hij den agent aan en gaf hem één vuist
slag in het gelaat. De agent zag zich
verplicht van zijn sabel gebruik te ma
ken om zijn aanvaller neer te slaan.
Hierop ontstond een worsteling tusschen
beiden, welke eerst eindigde toen een
andere agent le hulp kwam, en de sol-
daal in arrest kon worden gesteld.
Hedenmorgen is hij1 na opgemaakt pro
ces-verbaal voor de militaire overheid
geleid
In den nacht van Zondag op Maan
dag te drie uur werd de hulp cLer po
litic weder ingeroepen door Kwonende
aan den Noordweg, waar ongewenschte
bezoekers zich hadden aangemeld De
politic vond bij haar komst geen indrin
gers meer, maar wel vernielde ruilen
en naar binnen geworpen straatkeien,
terwijl' bij een tweetal bekende straat
types, daar in de buurt wonende, ook
veel was vernield. Ditmaal moeten do
vernielers burgers zijn geweest.
- Dé agent van politie L. Bal alhier
is benoemd tot gemeente-veldwachter te
Vier Polders (Zuid-Holland).
o
Uit VIIssinge*.
Aan boord van H. M. „Ilcems-
kexck", liggende te Vlissingen, heb
ben zich een paar gevallen van roodvonk
onder de bemanning voorgedaan. De lij
ders werden naar het ziekenhuis overge
bracht. Het schip ligt in de buitenhaven
en gedurende enkele dagen waaronder
ook de Paaschdagen mocht de beman
ning niet aan wal komen, daar men eerst
wil wachten of zich nog meerdere
vallen zullen voordoen
Maandag is te Vlissingen de jaardag
van den koning van België op feestelijke
wijze herdacht. Des morgens was het
feest voor de kinderen, die gul werden
onthaald.
In de katholieke kerk werd des mid
dags een Te Deum gezongen De kerk
was overvol. Tal van autoriteiten woon
den den plechtigen dienst bij en het
geheefle Belgische loodswezen was in
uniform daarbij tegenwoordig. Een pak
kende toespraak werd gehouden door
den Belgischen aalmoezenier Huijsmans.
Des avonds werd in het Concertge
bouw de feestelijke herdenking besloten
met (1c opvoering van een tweetal to
neelstukken.
—O
it Walflharei.
Door de heerschende schaarscfct«
of gebrek aan petroleum heeft het plat
teland het meest le lijden Sedert men
de bekende roode wagens van de Amte-
rican Petrol. Company niet meer ziei
rijden, is voor de Walchersche dorpen
de aanvoer, die in den laatsten tijd lock
reeds gering was. geheel opgehouden.
Hierdoor zijn vooral de dorpsbewoners,
die geen gas hebben, iij groote moeilijk
heid, zoowel wat de verlichting als <1«
verwarming 'betreft.
Daarbij komt nog, dat er op soiwuig»
plaatsen ook geen brandstoffen meer t*
verkrijgen zijn.
Uit Z aid-BetcUad.
De Vrijzinnige Centrale tn Zuid-
Bevcland besloot den door het over
lijden van den heer Duvekol opengeval
len zetel in de Provinciale Staten aan
de anti-revolutionnairen te laten
Zaterdag vergaderde de raad der
gemeente Nisse. Afwezig de heer M
Mol.
De raad besloat met het oog op de
tijdsomstandigheden het nu boomlooze
plein tc betelen en daartoe den grond in
perceeltjes te verpachten wat zal ge
schieden Woensdag a.s. des namiddags te
half zeven uur. De hoofdelijke omsla#
werd vastgesteld tot een bedrag van
f 1120 en het percentage gebracht van
4,3 op 3. De verordening op de distrfbn-
tie in deze gemeente werd nader vast
gesteld
Het 8-jarig zoontje van den werk
man Schreurs te Hans weert is Maan
dagmiddag nabij de groote sluis te wntec
geraakt en verdronken
Het lijkje is opgehaald
Uit SchaWBa-Daivelanck
Te Nicuwerkerk {DuiveLandJ
trad Donderdagavond 5 April de heer
jhr De Muralt, lid der Tweede Kamer,
in de zaal van den heer Lievcnsc voor
de leden der liberale kiesvereenigingvn
Ouwerkerk. Nicuwerkerk en Oosterland
op, om te spreken over de evenredige
vertegenwoordiging. Het stelsel werd op
duïaclijke wijze en in den aangenamea
trant, dien we van dezen spreker H»-
woon zijn, ontwikkeld. Hel vrij talrijke
gehoor volgde met groote aandacht;
en in diepe stilte de uiteenzetting Aan
het slot wekte spr. de kiesverecniginge*
op tot levendige actie en krachtige
organisatie, waardoor in dit systeem
alle succes gelegen is Aansluiting W|
de Liberale Unie achtte hij voor deze
streek het eenige middel om te slagen.
De heer J. C van der Have Jankte
den spreker voor de genomen moeite.
Naa»- aanleiding van de bekende cir
culaire van den Minister van L„ N en If
zijn door den burgemeester van Brou
wershaven aangewezen tot leden dec
kolcndislributiec.ommissie de heeren Wl
H. Ittmann, J. Slabbekoorn, L. A Vink
en C W. den Boer.
L. Gouw ijzer, die als Belgisch vluefc-
lehng te Brouwershaven heeft vec-
toefd, doch het vorig jaar met zijn raari
tuig op zee door de Duitschers was op
gepikt en naar Zeebrugg© is vervoerd,
is dezer dagen hij zijn aldaar nog verbid-
rende familie teruggekeerd. Hij wasdoo»
den „Duts" in een plaatsje "bij Dortmund
gevangen gezet, doch is cr in geslaagd n»
een reeks van avonturen naar Nederland
terug te keeren.
Dit Tholon.
- Te Oud-Vossemeer heeft men
na de vorst het mosselpellen niet meer
hervat; trouwens bjj verordening is thans
de huisindustrie op dit gebied djoor den
raad verboden. Evenwel wordt door tal
van personen, vooral jeugdige, gepro
fiteerd van het mosselpellen te Tliolen,
waar een groote drukt© heerscht op dit
gebied. j £1
Uit Zteiwsek-Tlta aderen O. Sl
Omtrent het tragisch ongeval te
Koewacht meldt men ons het vol
gende
Vrijdagnamiddag waren twee buiten
gewone kommiezen op een half uur nf-
stand builen het dorp op dienst. Over
vallen wordende door een hevige regen
bui zochten ze een schuilplaats ondereen
stroomiji. Toen de bui over was richt
ten ze zich op sloegen het geweer orer
den schouder en daar knalde een schot,
hetwelk den soldaat N, Griep, afkomstig
van Rilland, trof in den hals; de kogel
die dwars door het hoofd gegaan wan,
kwam aan den schedel uit, de dood was
bijna ©ogenblikkelijk. De toestand van
G.'s makker, wiens geweer door een on
verklaarbare oorzaak was afgegaan, w«
treurig, de ongelukkige jongen, die lick
