MIDDELBl'RfiSCHE COURANT.
FE'UlllïTn*.
m 78
Maandag 2 Appil 1917.
160* Jaargang.
Abonn. prijs per kwartaal in Mid-
d»lb«rg en bij de agenten in Vlissingea
en Goes f 1.55; per post f 1.75.
Advertenties 20 cent per regel.
Bij abonnement reel lager.
Familieberichten en dankbetuigingen
van 1—7 regels f 1.50.
DA HOOFDZAAK.
kt hel Schrijven waarin de Vrijaf.
Dep» Bond meedeelt met bereid t zijn
<fo vrijzinnige concentratie voort te zet
ten voor de verkiezing van 1918, lijkt
ons deze weigering van. minder belang
dan de toezegging aan het slot om,
„mot groote belangstelling'' de stappen
te sullen volgen die mochten gedaan
worden tot organisatie der vrijzinnigen
m twee groepen inplaats van in drie.
De ïnotiveering van het niet yern'ed-
we« der concentratie, n.l. de onmoge-
Jteid «m in deze lijden nu reeds een
gemeenschappelijk program voor <hc ver-
fcbeztogen op te maken, lijkt onsvolko
men juist, en zij klemt te meer nu
door de evenredige verlegenwoordi-
jsig liet belang vervallen is van het
vereenigen der verschillende vrijzinnige
stemgroepen in ieder district p een
demeenschappelijkeu candidaal Immers
de minderheden komen nu toeli tot
htm recht. Het leek ons trouwens vrij
wel een onmogelijkheid om v ior de
drie vrijzinnige groepen gemeenschappe
lijke lijsten op te stellen
Ran heel wat meer belang dan de,
samenwerking bij de stembus, is echter
de politieke verhouding "We hebben
er herhaaldelijk op gewezen dat we de
huidige verdeeling in drieën ongc-
wenschl vonden Historisch is ze te
verklaren, maar voor de practische po
litiek van 't oogenblilc past ze niet
«neer Het zal bijv. den meesten kiezers
onmogelijk zijn om alleeu op de prc*-
gramma's afgaande, een keuze tusschen
Yrijz.-Dem. en Unie-Liberalen te doen.
Hei is veel meer het persoonlijk tem
perament dat daarover beslist, dan het
verstandelijk overwegen van program
pralen.
Ga '.óch zou iedere vrijzinnige» kiezer
vow die keus uit drie groepen won
den gesteld .wanneer de partij-ve-hou-
<Bng dezelfde bleef.
Het is ons een groote voldoening dat
men bij de beraadslagingen van de
hoofdbesturen het verlossende woord
gesproken heeft twee partij-groepen in
plaats van drie Want dat er twéé
sSroomingen bestaan erkent ieder, en
verreweg de meeste vrijzinnigen weten
die ook wel te onderscheiden
Het schrijven van den Vrijz Dem.
Bond spreekt van een behoudend litic-
rfelc en een democratische vrijz-nnige.
Tegen die benamingen wordt e-liter
bezwaar gemaakt door de Nieuwe Cour
riant, het Vrij-Liberale orgaan, dat in
•en verdeeling in. twee in plaats van
ftt drie, een voordeel voor de liberale
■aak ziet, maar er op wijst da' niet
reel kiezers of kiesvereenigingen zullen
te vinden zijn om zich zelf aan te dui
den als behoudend of conservatief.
TAe opmerking is juist; ook de schei
ding van democratisch en niet-democra-
fisch lijkt ons onzuiver. Fn terecht
vraagt de N. Crt. dat bet vraagstuk der
benaming minstens even ernslig ah dal
tbr 't program onder de pogen zaï wor
den (gezien
Kaar de hoofdzaak is dan toch dat
ook dit vrij-liberale blad de gewenschl
heid van een splitsing in twe-T'ii er
kent f
En het kou ons verwonderen als
In de Liberale Unie met haar zeer tor
rijke schakeeringen niet heel velen er
•ven zoo over denken.
In het Vaderland, waarvan de se
cretaris der Lib. Unie, de heer A.
RoodhuïjZen, politiek hoofdredacteur is,
•wordt wel zeer smalend over hel wei-
Be Zeevalk,
Roman nit het laatst der Ifle eeuw,
naar 't Engelsch van RAFAPI. SABATïNI
o
971.
..Goederen van waarde?" herhaalde
AAïd. „Zij moeten wel van zeer veel waar
de zijn. dat zij boven het leven van mijn
voen gaan. Laten wij die goederen van
waarde eens zien." En hij riep tot d«3
mannen op het tusschendek: „Open me
Kie mand."
Salcr-el-Bahr sprong toe, en legde een
lucid op den arm van den Dey.
«•Laat af, .Heer!" smeekte hij bijna
Éo»rnïg. „Bedenk, dat die mand van mij
Is. Dat de inhoud mijn eigendom is; dat
■Iemand het recht heeft te
„Wilt ge tegen mij, uw heer, van rech
tss spreken?" stoof de Dey nu, in ra-
aunde woede, op. „Open die mand,
ik.°
Zijn bevel werd snel uitgOToe,rd. De
Ibuwen werden doorgesneden, en de Vooa--
[eringsbesluit der Vrijz. Democraten ge
schreven. maar we zullen dat maar toet
schrijven aan het „oud zeer" van de
afscheiding. Want ook over he; denk
beeld van twee groepen zegt t blad
wel, dat 't de vraag daarnaar „be
vestigend beantwoordt", maar he' „liaasl
zich" er een nieuw verwijt aan de
Vrijz Dem. aan toe te voegen, omda'
die vroeger niet gewild hebber, waar
voor dan weer oude herinneringen wor
den opgediept.
We gelooven echter niet dat die
stemming algemeen is in de Liberale
Unie, en met vertrouwen zien we d«
ontwikkeling van het denkbeeld tege
moet, dat de Vrijz. Democraten door
hun schrijven aan de orde hebben
gesteld.
BEESTACHTIG.
Hel in dit blad opgenomen verhaal
\an het beschieten van liet Nederlandvch
lanksloomschip „Ilcstia" kan o i séchts
één kwalificatie uitlokken, nl. t woord
dal we hierboven schreyen.
Op een neutraal schip wordt zonder
eenig onderzoek (bij onderzoek zou het
bovendien leeg zijn bevonden) de onze
dige bemanning eenvoudig doodgescho
ten.
Daarvoor as geen enkele verdediging
meer. Of zoo n schip al of niet ia t sper
gebied was, doetl er niets toe Ten eerste
heeft Duitschland daar niets te verbie
den aan ons, en ten tweede is dao dat
dolle schieten, zonder gelegenheid lo|t
redding te geven, een onmeuschebjkheid
die hier nog erger wordt door t feit
dal die beschotenen geen oorlogvoerenden
waren.
Dal er dertien personen, waaronder
2es Nederlanders (twee uit onze onmid
dellijke omgeving) bij deze gewelddaad
omkwamen, zal de verontwaardiging hier
neg sterker maken door een gevoel van
diepe deernis met de nabestaanden der
slachtoffers
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer
Zitting van Vrijdag.
Van de velerlei onderwerpen die Vrij
dag in de Kamer werden behandeld be
trof de interpellatie van den heer
Snoeck Henckemans een onder
werp, dat voor velen onzer lezerrf
van belang is nl. het verleenen van
buitengewone verloven aan militairen io
bet voorjaar.
De interpellant wees pp de toene
mende moeilijkheden voor den land
bouw en ging uitvoerig het antwoord
na, dal spreker op zijn desbetreffende
schriftelijke vragen van den 'mimsler
"van oorlog kreeg. Ten slotte richtte hij
tot den munster de volgende vragen.
Is de minister bereid, onder de zeer
bijzondere omstandigheden ^waarin de
landbouw in deze weken verkeert door
bijzondere maalregelen - de militairen
die het landbouwbedrijf uitoefenen, zoo
veel mogelijk in de gelegenheid te
stellen, deel 6e nemen aan de be
werking en bezaaiing van den bodem
a. door de beschikking van 26 Feb.
j.l. no. 98. bureel verloven, oak te doen
gelden voor de maand April
b door te trachten naar tijdelijke
versterking van die afdeelingen, waar
thans het verleenen van lancïbouwver-
loven op moeilijkheden stuit;
c door toogelijk te maken, dat nuhtai-
ren binnen een bepaalden afstand van
hun garnizoen of standplaats aan de
landbouwwerkzaamheden deelnemen.
De Minister van oorlog ant
woordde dat de militaire indeeling met
kan geschieden naar de l>ehoeflen der
verschillende streken. Heeft <lc land
bouw zijn behoeften ,ook de steden
hebben dit Spr. weet wel, dat de in-
duslriearbeiders niet direct voor laud-
zijde van de mand viel open. Er klonk1
een half onderdrukte uitroep van ver
bazing. Sakr-el-Bahr stond verstijfd van
angst over wat volgen zou.
„Wat is het? Wat hebt ge gevonden?"
vroeg Asad. Stilzwijgend draaiden dc
mannen de mand om en voor de oogen
van allen op 't achterdek vertoonden zich
't gelaat en de gestalte van Rosamunde
Godolphin. Toen vloog Sakr-el-Bahr, zich
losrukkend uit zijn verstijving, onver
schillig voor alles, behalve voor haar, het
gangpad door, om haar uit de mand te
helpen, en hen, die bij" haar stonden, op
zij werpend, ging hij naast haar staan
HOOFDSTUK XVII.
De Bedrogene.
Een oogenblik stond Asad verstomd,
sprakeloos in zijn ongeloovigheid. Toen
kwam, om den toorn te verlevendigen,
die een oogenblik verdrongen was door
verbazing, de gedachte boren, dat hiji
door Saur-el-Bahr bedrogen was, bedra
gen door den man, dien hij het meesf
vertrouwde. Hij had Fenzileh en Mar-
zak afgesnauwd, toen zij hem tegen zijn
onderbevelhebber waarschuwden; als hij
som6 bijna naar hen geluisterd had, dan
bouwarbeid geschikt zijn. Maar in het
buitenland laat men. vrouwen en grijs
aard^ zelfs lar.dbouwarbeid verrichten
Men' zegt; Wij zijn niet in den oorlog.
Maar zijn wij niet in den oorlog, wij,
die er rondom inzitten? Kan men zeg
gen dal er geen 'brand is ia een
schuurtje op een binnenplaats terwijl
de omgeving in vlammen staat9 Spr.
begrijpt niet de mentaliteit om, nu er
een noodloeslan .1 bestaat ,de -1000 be-
schikbhfe geïnterneerden ongebruikt te
lalen' Maar daaraan zal een einde ko
men, nu de landbouworganisaties daar
voor zullen zorgen.
Spr. is wal de paraatheid van het le
ger betreft, gcga.ui tot dc .uiterste gren
zen, die toelaatbaar zijn met zijn ver
antwoordelijkheid In de Staatscourant
van 15 Maart heeft gestaan, dit de be
schikking van 26 Februari is verlengd
lol 1 Juni en niet lot 1 Mei, zooals
de interpellant ri-aagt, en ook het Cor
respondentie-Bureau heeft een derge
lijke mededeeling verspreid.
Wal dé tweede vraag betreft, in d>n
geest is reeds gehandeld
Ten aanzien van vraag 3 zegt spr
dal daarmede met verder kan worden
gegaan dan te vereenigen is met de
belangen van den dienst.
Spr wenseht van deze gelegenheid
tevens gebruik te maken, om aan de
Kamer mede te doelen <lat de alge-
meene toestand van dien aard is, dat
van eenïgc verruiming der verloven
geen sprake zou mogen zijn,
Tot een conclusie of motie leidde
de interpellatie niet. Bij liet daaruit
voortvloeiende debat werd er door den
heer Smeenge op gewezen da' dc
geïnterneerden minder geschikt z.ija voor
onzen landbouw omdat zij de noodige
kennis van toeslanden en bodem mis-
Dat de heer Jute bjj de behande"
ling van den slaat van beic^ met
klachten komt, is een gewoon ver
schijnsel. Maar ook, dat hij Jiernaalde-
lijk met onvoldoende gedocumenteerde
meedeelingen komt.
Ditmaal kwam met de klacht dal
oe censuur gebruikt wordt voor fiscale
belangen, nl. om te controlecren of de
aanslagen in de belastingen juist zijn,
cn voorts om aan de N" O. T. afschrif
ten van brieven te geven.
De Minister van Oorlog zei
dal van" de censuur alleen gebruik ge
maakt wordt voor dié zaken, waarbij
dc veiligheid van den staat betrokken
is. Daaronder wordt ook begrepen de
smokkelhandel. Als de gensuur in dienst
slaat van den fiscus dan. geschiedt lit
waar de fiscus optreedt als bestrijder
van den smokkelhandel Wat her optre
den van de censuur m dienst van de
N O. T. betreft, daarvan is den minis
ter niets bekend Mocht dit liet geval
zijn, laat de heer Jute dan feilen, en
namen noemen, dan zal spr ten streng
ste daartegen optreden
Ten slolte zij nog vermeld de vol
gende motie, ingediend door de hceren
Rutgers, Van Wijnbergen en Gcrretson
De "Kamer van oordeel, dal, uq
met uitbreiding van '<!c- rijkszorg
voor liel openbaar middelbaar on
derwijs wordt voortgegaan, daaiy
mede gepaard moet gaan onverwijl
de verhooging van de rijksbijdragen
ten behoeve van het bijzonder mid
delbaar onderwijs gaat over lot de
orde van den dag.
De minister C o r t van d e I. i nj-
den had bezwaar 'tegen de redactie
der molie, omdat verband wordt gei-
legd tusschen 3© rijkszorg voor het
openbaar M. O. en de onverwijlde ven-
hooging der rijksbijdragen voor ».et bijl-
zonder M. O.
De heer Ketelaar opperde be
zwaren tegen bet woord „onverwijlu"
had hij toch vroeger of later uitgemaakt,
dat zij alleen zoo spraken, om hun haat
te luchten En toch was het nu bewezen,
dat zij gelijk gehad hadden in hun mee
ning omtrent dezen verrader, terwijl hij
zelf een arme, blinde bedrogene gewejest
was, die M.orzak's slimheid noodig had,
om den blinddoek van zijn oogen te
rukken.
Langzaam liep hij' het gangpad door,
gevolgd door Marzak, Biskaine en de
anderen. Op de plaats, waar het op het
tusschendek uitkwam, hield hij stil, en
zijn donkere, oude oogen flikkerden on
der zijn overhangende wenkbrauwen.
„Zoo", smaalde hij'. „Zijn dit uw kost
bare goederen? Leugenachtige hond, wat
was je bedoeling hiermee?"
Uitdagend antwoo rdde Sakr-el-Bahr
hem: „Zij is mijn vrouw. Het is rqijn
rechl\ haar mee te nemen waarheen,
ik ga.'
Iïij keerde zich tot haar cn gelastte
ha'r, haar gelaat te sluieren, co zij ge
hoorzaamde hem dadelijk met ringers,
die var ontroering beefden.
„Nic-mond betwist uw recht daarop",
zei Asad „Maar als ge besloten woarf
Tegen een eenvoudigen weasch tot sub
sidieverhooging zou spr's fractie geen
bezwaar hebben, maar aan de motie
zooals deze luidt ,kan zij haar stem
niet geven.
De heer Ter Laan zoi hetzelfde
Daarop wijzigden de voorstellers hun
motie als volgt
De Kamer, van oordeel dat de
rijksbijdragen ten behoeve van liet
bijzonder M O. ten spoedig it? moei
ten worden verhoogd en dat daar
mede niet behoort te worden ge
wacht lot de uitvoering van het
nieuwe artikel 192 van de Grond
wet enz.
De meening wa-> dat allen, Kamer
leden en Minister zich .nu wet met de
motie zouden kunnen vereenigon Maar
dc heer Eerdmans vond liet zeer
bedenkelijk op dil !ale uur en niet
behoorlijk voorbereid tc beshssen, dat
vóór de uitvoering van art 192 een
wettelijke regeling moet tot stand kot-
men.
Hij vroeg stemming, en die werd
toen door den voorzitter verschoven
lol een nader te bepaieu dag
Dat zal dan zijn na 24 April, want
de Kamer is met Paaschvacanlie naar
huis'.
81H N E H LIM B.
TWEEDE KAMER-V ACATURF DEN
HELDER.
Bij Kon. besluit van 30 Maart is
r Th. H, de Meester benoemtot
lid van den Raad van. State.
Door deze benoeming komt de Ka
merzetel voor den Helder open
NEDERLAND EN DE OORLOG
Een dolleman aan het werk
„Het Maandagochtendblad" verneemt
uit IJmuiden;
Hel nieuwe tankstoomschip „Hestia",
in 1916 gebouwd voor dc Nederlandsch
Indische Tankbootmaatschappij te 'sGra-
venhagp, was in bal Last van Rotterdam
naar Londen. Aan boord bevonden zich
twintig man vaste équipage en zes aan
gemonsterde passagiers, waaronder de
heer van (Rk beambte aan de maatschap
pij-
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag,
toet? men ongeveer 45 mijlen uit de kust
gestoomd was, werd het stoomschip plot
seling zonder eenige waarschuwing hevig
door een duikboot met granaten bescho
teil. Door den luchtdruk sloeglen de men-
schen, die de wacht hadden, tegen het
dek Kruipende over het dek wist de
kapitein de telegraaf te bereiken en het
sein van stoppen te geven.
Inmiddels was een sloep aan bakboord
;estreken, waarin 14 opvarenden plaats
namen, te weten- 6 Nederlanders en 8
Ghincezen In de stuurboordsloep namen
de 12 overigen, waaronder kapitein van
't Ifoen, plaats Nauwelijks was deze ge
vierd, of een torpedo van den onder
zeeër drong aan bakboordzijde binnen en
doorboorde het schip, dat met den ach
tersteven in de diepte verdween Zeer
waarschijnlijk heeft deze torpedo, of eeD
later afgeschoten granaat, de bakboord-
sloep met de 14 inzittenden getroffen en
vernield, waarbij vermoedelijk 13 der
'nzittenden gedood zijn Toen de
duikboot als een razende was dóór blij
ven vuren, om het schip lot zinken te
brengen wat ten slótte gelukte
gen de 12 menschen in de stuurboord-
slöep- een stuk van de stukgeschoten bak
boordsloep omgekeerd drijven, waaraan
zich nog één man, een Chinees, had. vast
geklampt
Aan boord van de duikboot, die tegen
6 uur weer boven water was gekomen
nam men niet de minste notitie van de
zen man, doch wenkte men de andere
haar meoc te nemen, waarom het dan
niet openlijk gedaan? "Waarom was zij
niet gehuisvest iu de hut op 't achter
dek, zooals het de vrouw van Sakr-el-
Bahr voegt? Waarom haar aan boord ge
smokkeld in een mand en haar daar in
het geheim verborgen?"
„En waarom", voegde "Marzak er bij,
„hebt ge legen mij gelogen, toen ik u
vj oeg, waar zij was, en mij gezegd dat
zij in uw buis in Algiers was?"
„Dit al'es deed ik", antwoordde Sakr-
el-Bahr met trotsche, bijna minachtende,
waardigheid, „ómdat ik vreesde dat ik
anders verhinderd zou worden haar mee
te ntmen", en de trotsche blik, dien hij
op Asad wierp, joeg een blos op diens
ingf vallen oude wangen.
„Wat was de oorzaak van die vrees?"
vroeg liij. „Zal ik het u zeggen? Omdat
geen man op een tocht als dezen het
gezelschap van zijn jonge vrouw wenseht.
Omdat geen man zijn vrouw meeneemt
op ten tocht, waaraan levensgevaar en
gevaar voor gevangenneming verbon
den ffl
„Allah heeft over mij zijn dienaar, in
het verleden gewaakt", z«i Sakr-el-Bahr,
sloep om le naderen en deelde hun den
vermoedelijken afstand naar de Neder-
landsche kust mede Zij1 redden daarop"
eerst den Chinees uit zijn levensgevaar
lijke positie en hielden daarna op onze
kust aan Zij werden Zaterdagmiddag
opgemerkt door den logger „Julie" IJM
210, die de menschen opnam en hen
met de- beste zorgen behandelde. In don
nacht van Zaterdag op Zondag kwam men
te IJmuiden binnen
Bij dezen aanslag zijn dus 13 meusclien
omgekomen, nl.: de eerste, de tweede
en derde stuurman, de eerste machinist,
macliinist en een passagier, de heer
van R allen Nederlanders, en 7 Clii-
ncezen.
De geredden warén allen zeer ver
ontwaardigd over het roekelooze door
schieten van de duikboot tijdens en na
het le water laten van de reddingboolen.
Gereid zijn kapitein van 't Iloen, de
machinisten Schaafsma, Weber en Boo
gaard!. de adsistent-macliïnisten Roorda,
Heitweiler en Dieulevite, de marconist
Anloniszen en 5 Chineezen.
Zeer vermoedelijk gedood of vcrdroB-
ken. in ieuer geval' vermist: de stuurlie-
deu K. F. Lafèvre, P. J. de Waard en K
F. W Minderhoud, de eerste machinist
J J. Cupido, de heer J. J. van Rees, de
adsistent-machinist II G. Karstens\ et»
Bovengenoemde Minderhoud was af
komstig uil Middelburg en was 3e
stuurman; Lafèvre, de le stuurman, was
een Vïi'ss inger.
Waarschijnlijk dezelfde dolleman de
methode is althans gelijk - heeft het
Noorsche schip „Lisbelh", dat van Rot
terdam opweg was naar Engeland op 40
mijl ten W. van het lichtschip Maas tot
zinken gebracht
Daaromtrent meldt hel Maandagoch
tendblad
Kapitein Vagelund vertelde ons. dat
hij gisteravond Rotterdam verlaten had,
na voor de Relief commissie 1920 ton
graan Je hebben aangebracht Thans
voer het schip naar Engeland, doch niet
meer als Reliefschip
Om 4 uur hedenavond werd men dopj'
een duikboot aangevallen, die zonder te-
nigc waarschuwing het schip met gra
naten bestookte. Ieder spoedde zich naai
de booten, hetgeen wonder boven won
der zonder ongelukken afliep. Inmiddels
was het schip tweemaal in de bunkers
getroffen en zonk snel'. De geheele be
manning redde zieb, doch er was geen
tijd om de scheepskat en een aap,, welke
aan boord waren, mede te nemen; die
verdronken Een visschersboot uil" IJmui
den en vervolgens de loodsboot bracht de
geredden, allen Skandinaviêrs, te Hoek
van Holland
Schippersbockjes.
Dé Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft per circulaire aan de
Burgemeesters medegedeeld dat door ejen
zee. groot aantal gemeentebesturen
de gelegenheid tot het aanvragen van
schippersbockjes is gebruik gemaakt, zoo
dat thans reeds meer dan 31.000 exem
plaren daarvan in omloop zijn. Er berei
ken hem ecliler klachten, dat de schip
pers op die boekjes in vele gemeenten
geen Regeeringsarlikelen kunnen beko
men en in andere gemeenten slechts met
zeer veel moeite en tijdverlies. Het laatstje
is natuurlijk voor schippers bijzonder be
waar! ijk
„Het vermoeden is uitgesproken,
chrijft de Minister, dat de moeilijkheden
welke schippers te dezer zake onderrin-
vinden hun oorsprong zouden kunnen)
kunnen hebben in het verrekenen van het
1/10 der kosten, dat door het gemeente
bestuur moet worden gedragen. Naar liet
mij voorkomt, kunnen deze kosten echter
slee its van weinig belang zijn; door een©
gemeente, met groot verkeer van scliip-
pers is mij dit trouwens door cijfers aan
getoond
Ik vind in het bovenstaande aanlei-
„en ik stelde mijn vertrouwen in Hem."
hel was een mooi klinkend antwoord.,
Zulke woorden die. nadruk legden op
de overwinningen, die Allah hem gezon
den had hadden vroeger zijn vijanden
ontwapend. Maar nu deden zij geen
dienst. Integendeel, zij wakkerden Asad's
toorn slechts aan.
„Laster Allah niet", riep hij cn zijn.
groo'e gestalte trilde van woede, zij«
ble*k oud gelaat geleek op een gier.
„Zij werd zoo in het geheim aan boordt
gebracht, omdat als haar tegenwoordig
heia bekend was geworden, uw werkelijk
voornomen ook ontdekt zou zijn."
„En wat dat voornemen ook geweest
moge zijn", zei Marzak, „net was niet d©
u opgedragen taak om die Spaansch©
galei aan te vallen."
„Dat bedoel ik juist, mijn zoon", stem
de Asad toe. En toen met een gebiedend
geoanr: „Wilt ge me zonder verdere leu
gens vertellen wat uw doel was**
vroeg hij
<WPUÖ v»rvotj|U
