IIIDDELBIIRGSCHE COURANT.
Dinsdag 20 Maart 1917.
AS 67.
160* Jaargang.
About», prijs per kwartaal in Mid
delburg en bij de agenten in Vlissingen
da Qoes f 1.56, per post f 1.75.
Advertent i e 20 oent peF regel.
«boanement ■veel lager,
•familieberichten en dankbetuigingen
ma 1-7 regels 11.50.
1$ dia zich na abonnee ren, oat-
i deze maand de courant gratia.
Een dubbeltje par inwoner.
üeeuwsah Vlaanderen doel een po-
fig om een waterleiding te krijgen
Met is hel laatslc deel van Zeeland
waai- die zaak aangepakt wordt. Z.-B*y
relaud ging mei een éerbiedwckkendcn
«hrf vóór. Tholen volgde. In Schouwen
«o Duiveland zijn de plannen in ver
ge wordenden staal van voorbereiding
Voor Walcheren, waar wel de hvee
steden een waterleiding hadden, maar
het platteland mets, schijnt de zaak
aoover te zijn dat eerlang een rap
port kan worden te gemoet gezien.
Wear in Zeeuwsch Vlaanderen was
het by aanvangspogmgen gebleven. En
dal toch daar een waterleiding zeker
hoogst gewenscht is, wordt wel heel
daJdelijk aangetoond door het feil dat
het de Gezondheidscommissies waren,
die reeds een belangrijken voorberei-
<fcgsarbeid deden door het zoeken naar
water in Zeeuwsch Vlaanderen zelf
Doch liehalve dal men er gegevens
door kreeg heeft deze poging geen
resultaat opgeleverd.
■"oen werd 14 Dec. j.I. op initiatief
tm eenigc leden der Prov. Staten en
•enige burgemeesters een comité van
Aelie gevormd dat de zaken met ener-
gfo heeft aangepakt. Dat comité heeft
vergaderingen met gemeenteraadsleden
belegd en zich bij den Directeur van
het Rijksbureau voor Drinlavaterleidin-
ge* vergewist van den mogelijkco steun
Ac van t Rijk te verwachten is Wc
hebben van verschillende dier verga
deringen meldiug gemaakt.
En nu is men zoover gevorderd dat
«uta alle gemeenteraden is gevraagd om
hen cent per inwoner toe te zeggen
tow de voorbereidende maatregelen.
la dezen stand van zaken lveeft het
gister de vertegenwoordigers van
de Zeeuwsche bladen in Neuzen bijeen
geroepen ,om aan hen een uiteenzetting
der plannen te geven, overtuigd dal
<4 dan van zelf bereid zouden zijn
bet comité in zijn pogingen te stomen.
Het comité heeft volle recht tot die
verwachting. Wie wel eens van Zceir. *ch
Vlamingen verhalen gehoord heeft van
«tinkende vieze putten, smerig dak wa
ter, welpuilen naast beerputten, of wel
gelezen heeft van het nijpc-nd gebrek
ca* water in droge tijden, behoeft geen
■ader betoog voor de wenschelijkhoid
van een waterleiding.
Blijft echter over de vraag of een
waterleiding daar mogelijk is. En dat
m een vraag van belang. 7eeuwsch
Vlaanderen heeft weinig hooge gron
den, en de resultaten van het onder
hoek der ijverige Gezondheidscommissies
doe* betwijfelen of in het land zelf
voldoende water van deugdelijke hoe <a-
algheid zal kunnen worden gevonden.
Toch zullen in overleg met hei Rijks
bureau die onderzoekingen worden uit
gebreid. Water is er genoeg uien
«nke aan de Kreeken en misschien
lukt het nog een middel te vinden om
daf water zoo'n bewerking te doen
OBdergaan dat het goed is voor drink
water De techniek gaat ver in dat op
richt.
E* lukt dat niet, dan is er nog
•en andere kans
De onderaardsche waterstroom, die
m Ossendrecht gevonden is, en waaruit
do Zuid Bevelandsche waterleiding haar
prachtig water tapt, bevat meer en
meer dan genoeg om ook beide deelen
van Zeeuwsch Vlaanderen te voorzien.
Hoe dat water daar dan te krijgen
eon zijn?
Wel door een zg. syphon onder de
•ebelde door Natuurlijk niet op 't
breedste deel dier rivier, maar daar
■raar ze smal is; dicht bij de Belgische
grens i
D«t zal natuurlijk, veel geld kosten,
en daarop zijn vroegere plannen nf-
gwluil maar mogelijk is het.
Rn nu zij reeds dadelijk één ding voor
lap gesteld: juist met het oog op de
baiten gewone omstandigheden waarin
Zeeuwsch-Vlaanderen verkeert, is volgens
officieuse toezegging het Rijk bereid
x*>k buitengewone fïnancicelc hulp te
«erleenen. Het zal die geven: ten eer
ste idoor een extra subsidie voor 't o n-
Iderzoek naar de kosten voor het leg
gen van zoo'n syphon, zoo de onder
zoekingen naar water in 't land zelf
jgeen resultaat geven; en ten tweede door
•en extra subsidie voor de meerdere
bosten, die door den aanleg gevorderd
worden, wanneer men het water uit
Woord-Brabant moet halen.
Het Rijk, dat in de laatste jaren ge
toond heeft zooveel over te hebben voor
Ide watervoorziening op 't land, gaat van
Hen stelregel ,ult dat het water in
Zeeuwsch-Vlaanderen niet duurder
zijn dan by" andere waterleidingen. Wor
den de kosten daarvoor te hoog, dan zal
hel Rijk helpen.
Maarallereerst dient te blijken,
dat de inwoners zelf er ook iets voor
over hebben.
En dat kan blijken door de toezegging
van dat dubbeltje per inwoner, dat nu
van de gemeenten gevraagd wordt.
Met dat dubbeltje zal één vierde van
de voorbereidingsonkoiSten worden ge
dekt. Een ander vierde djaarvan zal wor
den gedragen door do- Provincie, en de
overschietende helft door het Rijk.
De gemeenteraadsleden, die over djo
toezegigging van dal dubbeltje hebben te
beslissen, zullen goed in gedachten moe
ten houden, dat dit feitelijk het eenige
financieele offer is dat van de gemeen
tekassen gevraagd wordt.
Wel zullen bij de iptvoering van liet
plan de gemeenten samen hel benoodigj-
de kapitaal voor het slichten van de
naamlooze vennootschap bijeen brengen,
ruw geschat 5 millioen), maar dat geld
zullen zij kunnen leenen, en de rente en
aflossing van dat opgenomen geld worden
gedekt door de winst tjie de exploitatie
der waterleiding zal opbrengen. Natuur
lijk niet in de eerste jaren, wanneer de
exploitatie nog niet ten volle werkt,
maar ook daarin is voorzien door het
reeds bij voorbaat in 't kapitaal opne
men van een deel, bestemd als reserve
fonds. En ook al mocht dat reserve
fonds opraken vóór de waterleiding vol
doende winst o plevert voor betaling van
rente en aflossing), dan is er nog geen
gevaar, omdat dan 't Rijk en de Provin
cie eenzelfde bedrag zullen voorschie
ten dal terugbetaald kan worden, zoodjra
er wèl voldoende winst wordt gemaakt.
We willen er nog bijvoegen dat als de
gemeenten geen geld voor 41/2 pCt. of
minder kunnen te leen krijgen, hel ook
al weer het Rijk is, dat hun 'l benoo-
digde geld tegen dp.t percentage wil Vopr]-
schieten.
Maar allereerst moet dat dubbeltje toe
gezegd worden. Hoewel liet pas gevraagd
wordt voor de begirooling! 1918, is er
hij de gemeenteraden op aangedrongen
vóór 8 April een besluit te nemen ten
einde de aanvragen voor subsidie aan
Rijk en Próvineïe, tydig genoeg te kunnen
inzenden om de bedragen daarvoor uit
getrokken te krijgen op de begrooting
voor 1918.
Reeds hebben twee gemeenten (Bier
vliet en Sas van Gent) een toezegging
gedaan. Moge spoedig een dergelijk be
sluit van Alle andere gemeenten volgen!
We zouden hier nog een lang betoog
kunnen laten volgen over het nut van
een waterleiding voor de gezondheid (o. a.
ter voorkoming van ingewandsziekten,
waaraan in Z.-Vlaanderen vooral, zooveel
kinderen sterven). We zouden ook kun
nen uilweiden over het geldelijk voor
deel voor de veeteelt, voor de zuivelbe
reiding, voor de vele industrieën in
Zeeuwsch-Vlaanderen, die door hun aan
wezigheid reeds een voorsprong aan de
waterleiding geven boven andere streken.
Maar daarover is al zooveel gezegd op
de vergaderingen, dat w© djeze uileen-
zetting en opwekking daarmee niet langer
zullen maken. Wie nadenkt zal legen
het nut van een waterleiding niets kun
nen inbrengen.
VEILIGHEID GEWA ARRORG!)
In de veilige vaargeul zijn twee Re-
liefscliepen, de Haelen en de Tunisie,
die met voorraad voor België op
weg waren van Amerika naar Rotter
dam, zonder waarschuwing door een
Duilsche duikboot beschoteu met het
noodlottig gevolg dat zeven man van
de Haelen door het stukslaan van een
boot waarin zij plaatsnamen zijn ge
dood, en dat het schip met een gat
boven de waterlijn Stavanger moest
binnenloopen.
Beide schepen voeren aan - kot hoofd
van een groep Reüefschepen aan welke
door beide partijen volstrekte veilig
fccid was gewaarborgd. Ze hadden o. a.
een vrijgeleide van den Duitsehen ge
zant.
En toch zijn ze zonder ©enig onder
zoek, zonder eenige waarschuwing be
scheten, en nog wel terwijl ze «n de
veilige vaargeul voeren.
Maar wat beteekenen dan de Duitsche
beloften aan de neutralen' Wat *-oor
waarde moeten wij dan voor de
ligheid onzer eigen schepen hechten
aan de quasi-welwillende toezeggingen 1
En welk een vernietigend oordeel ovr
't heele Duilsche systeem spreekt er
niet uit zoo'n feit?
BINNENLAND.
PERSOONSVERWISSELING.
Men maakt ons er op altent dat E.
van Raalte, aan wiens artikel in de
N. Crt over het terugwerkend pensioen
der Kamerleden wij in ons vorig num
mer een en ander ontleenden ,aiot is
hel Kamerlid, tfen oud-minister mr
E. E. van Raalte, maar een jong publicist,
ook mr E. van Raalte geheeten.
GEWAPENDE KOOPVAARDERS
De N. Ct. publiceert de volgende mee-
ningsuiling van prof. de Louter:
..Naar mijn overtuiging, zou een af
wijking door de Nedcriandsche regeering
van haar oorspronkelijk stondpunt uitge-
drukLen verkondigd in haai- Neutraliteits-
verklaring van Aug. 1914 op dit «ogen
blik een onvergefelijke zwakheid zijn.
voortvloeiende uit vermeend eigen
belang doch uitloopende op werkelijk
belang van uitsluitend één oorlogspartij
en daarom een reet»t matige grief ver
schaffend aan de tegenpartij, welke niet
licht vergeven en vergeten zou worden.
NEDERLAND EN DB OORLO«
Fruit.
Naar vernomen wordt, is met betrek
king tot den fruithandel in het komende
seizoen de volgende ^regeling getroffen
Hel fruit mag niet verpacht worden, doch
moet door de eigenaars rechtstreeks over
de daarvoor aan te wijzen veilingen wor
den verhandeld. Voor binnenlandsch ge
bruik wordt 60 pCt. beschikbaar gehou
den. De rest is bestemd voor export
Exporteurs ontvangen een vast percentage
van de waarde van het fruit.
Het ligt in het voornemen van de ver
schillende vereenigingen van exporteurs
over deze regeling nader met de regee-
riug van gedachten te wisselen.
Riijs't.
De Minister van L. N, H heefi den
burgemeesters opgedragen de voorraden
rijst te inventariseeren.
Groenteplantön
In verband met de omstandigheid,
dal bij meerdere verbouwers het voor
nemen schijnt te beslaan in het a s.
voorjaar groenteplantcn te telen, met
de bedoeling het jonge gewas naar het
buitenland uit te voeren, zij er op ge
wezen, dat de uitvoer van bedoelde
planten niet zal kunnen geschieden, aan
gezien zij geacht women te vallen onder
het bestaande uitvoerverbod voo** ver-
sche groenten. (Slcti.)
M e 1 k b r o o d
De minister van'L. N. en H heeft in
getrokken het verbod om melkbestand-
deelen of melkproducten te bezigen bij
de bereiding van brood.
0
De schepen uit België.
De schepen van België, welke te
Ilansweerl aankomen zijn door de D.uit-
schers acht dagen vastgehouden. Een
gevolg hiervan is een aanzienlijke stij
ging der sleeploonen.
De „Avance'' opgebracht
Men zal zich herinneren, dat de vo
rige week liet Noorsche s.s. „Avance",
komende van Engeland in de buurt
van den "Waterweg door een Duitsehen
torpedojager werd aangehouden en een
prijshemanning aan boord kreeg, welke
het schip weer verliet toen een andeie
jager in zicht kwam Hel vaartuig, het
welk na te Rotterdam zijn lading te
hebben gelost en een nieuwe te hebben
ingenomen met bestemming naar Lon
den (het waren levensmiddelen 1, Zon tag
weer zee had gekozen, is echter niet
aan zijn noodlot ontkomen .Wolffmeldt,
dat het thans door de Duitschers als
prijs Traar Zeebrugge is opgebracht.
Hei palen.
Wij maakten indertijd melding van het
gebrek aan heipalen in onze groote ste
den, mei name in Rotterdam.
„Ons Eigendom" deelt nu mede, dat
een particuliere combinatie dezer dagen
uit- eu doorvoerrecht heeft gekregen voor
een belangrijke partij hout uit Oostenrijk,
waarbij zich 5000 heipalen bevinden van
de voor Rotterdam geschikte lengte.
De ontvluchte officier.
Nader meldt men aan de N. R. Ct,, dat
de Duilsche regeering de ds-t van den
uit de Wierickerschans ontvluchten offi
cier 11a lange onderhandelingen met de-
Nederlandsche regeering als woerdver
breking heeft beschouwd en hem daarom
naar Nederland "heeft teruggezonden.
Ook do andere geïnterneerden, die hun
belofte verbraken en naar Duitschland'
uitweken, schijnen te zullen worden te
ruggezonden.
Dit Stad es Provincie.
Uit VT i s s i g e n.
- Van de zeven man van het Belgisch
relief-schip „Haelen", die "bij de be
schieting door een Duitsehen onderzeeër
gedood werden (men zie elders in dit
blad) waren twee te Vlissingen wo
nende leden van het Belgisch loodswezen.
Uit Walcheren.
Gasteren werden ten gemeente-
huize te Oen WSouburg bons
verstrekt voor aardappelen. Terwijl men
daarmee bezig was drong een raadslid,
de heer H. de secretarie binnen, ging
op den secretaris toe- wien hij op de hef
tigste wijze allerlei verwijlingen naai- liel
hoofd slingerde de distributie betreffen
de. Een scherpe woordenwissel ing ont
stond tusschen den secretaris en den heer
H. waarbij het talrijke publiek partij
trok voor den secretaris en legen den
heer II. eene dreigende houding aannam,
De heer H- zal in de eerstvolgende raads
zitting op een en ander terugkomen, /90-
dal weer eene aangename raadszitting in
het verschiet is.
In de gister namiddag gehouden
vergadering van den gemeenteraad te
Vte ere werd tol gemeente-secretaris
benoemd de heer J. J. Marsie, vroe
ger volontair te Veere, thans ambte
naar ter secretarie te Delft.
Na afloop van die vergadering had
er te Veere nog een vergadering plaats
van den gemeenteraad van Vrouwepol
der. waarin genoemde heer Marsie ook
is benoemd lot secretaris van die ge
meente.
- Op het Noorderstrand te West-
li a p e 11 e is Maandag het schuitje van
een watervliegtuig aangedreven. Hel was
niet gemerkt zoodat niet vastgesteld lor.
worden, van welk land hei was. liet
is op het militair bureau gedeponeerd.
Uit auid-Bevelaad.
Zondagavond is in het geslicht
„Bethesda" te Rotterdam op 46-jarigen
leeftijd overleden de heer S. Duvekot,
uil Goes, sedert 1911 lid van de Provin
ciale slaten van Zeeland voor het district
Goes.
De overledene, die behoorde lot de
anti-revolutionaire partij, heeft in weerwil
van de vele werkzaamheden voor zijn
handelszaak, een groote werkkracht ge
toond voor zaken van openbaar belang.
Hij was kerkvoogd en lid van het kiescol
lege der Ned. Herv. gemeente te Goes,
secretaris van de hervormde schoolver-
eeniging „Het Mosterdzaad", (school
Nieuwslraat), en ook van de onlangs op
gerichte Woningbouwvereeniging „Nieuw
Goes was hij een der stuwkrachten. In
de Staten was hij een lid dat om zijn'
degelijke beschouwingen bij allen ge
waardeerd werd. Hij was reeds eenigen
lijd ernstig ziek, wat pog verergerd werd
door zenuwoverspanning,
Bij een ingezetene der gemeente
Krabben dij ke, den lieer V werd
(beslag gelegd op 90 K.G varken s-
vleesch en spek, afkomstig van var
kens, door middel van het dislnnutie-
bureau geleverd. In verband daarmee
kunnen de slagers Z. en K .oor-
loopig geen regeeringsvarkens bekomen,
het niet de bedoeling is der
distribuliewet om voorraden in te slaan
en zij daar allerminst bij behulpzaam
mogen zijn
o
Uit Noord-Be ve lan d.
In de Maandag gehouden gemeen
teraadsvergadering te C 01 ij n s pa X A
waren alle leden tegenwoordig. Deer
de stijgende uilgaven tengevolge der
distributie is het noodig geworden het
maximum van den H. O. m£t f 1000 te
verhoogeu en wordt dan ook de be
grooting 1917 in verband daarmee ge
wijzigd.
Door den heer H. M. Haringinan
wordt vervroegde winkelsluiting, die op
Colijnsplaat nog niet bestaat, ter sprake
gebracht B. en W. worden uitgenoo-
digd in de eerstvolgende vergadering
mei voorstellen daaromtrent te komen
Daarna wordt de vergadering gesloten.
O
Uit Zeeuwsch-VlaHndar#* Wi. D.
Men meldt ons uit Sluis:
In den nacht van Zondag op Maan
dag omstreeks twee uur werd het ge
zin van den Gemeente-bouwmeester D,
de S. opgeschrikt door bonzen op een
glazen tuindeur. De S haastig opgestaan
zijnde, snelde naar de dpur en zag door
de ruiten een persoon staan, die on
der bedreigingen cisclile, dat raou hem
(binnen zou laten. Nadat dit enkele
oogenblikken geduurd had, ging l e S
dc politie, die in de buurt woont, waar
schuwen, terwijl de vrouw deis ho'-cs de
deurkruk van binnen stevig v.-slliield
en hel individu voortging met te eischen,
dat men hem open zou doen, dat hij
anders de ruilen zou inslaan, epz. Na
verloop van eenige minuten kwam de
politic Ier plaatse, de wachtmeester en
een marechaussee, waarop twee perso
nen, die buiten den tuinmuur waren,
het hazenpad kozen. De rust verstoorders
waren dus met hun drieën
Toen de politie op de achterplaats
van De S. kwam, was de vogel gestegen
doch een buurvrouw, die door t la
waai wakker geworden was, meen Ie van
uit haar dakvenster op een muur van
een belendend perceel een gestuite te
zien liggen. Bij onderzoen olcek. dat
dal werkelijk zoo was'. Spoedig hodden
dc politiemaunen den onverlaat v*u
zijn schuilplaats gehaald en geboeid. Het
bleek een hier in garni/.oen hggind
militair te zijn. Hij werd in vei zescrvle
bewaring gebracht en den volgende*
morgen werden ook de twee anderen,
eveneens militairen aangewezen.
KERKNIEUWS.
Men verzocht ons opname mu li®':
onderstaande
Dinsdag 13 Maart vergaderde ia da
consistoriekamer der Herv. kerk te
Goes het Zeeuwsche comité voor Aan
pakken". Hel bestuur van het Prov'.
Comité werd als volgt samengeteld:
"W. van Oeveren, Wolfaarlsdijk, voorzit
ter; K. Brants, districtsschoolopziener,
Goes, vice-voorzitlerds. J\ .i. Hom
burg, Goes, secretaris, L. van Brjg-
gen, directeur R H B Sv Goes, vice-
secretaris; ds M. J. Beukenhorst, Sluw
Penningmeester; ds. J. Goeverneur, Zie-
rikzee, vice-penningmeester ds J. d«
Visser, Middelburg assessor
De heer Van Oeveren deed verslag
van dc vergadering van bel aigemcen
comité te Utrecht van \Voen,dug 7
Maart Aangenomen werd te werken
volgens het plan ,,van.__Hoogenhtiijze'.
Een huishoudelijk reglement werd vast
gesteld In Walcheren, Zeeuwsch Vlaan
deren, W. m O deel en Tholen ut
worden getracht nog eenige leden na*
de prov. commissie toe te voegen De
heer Van Bruggen brengt een concept
ter tafel voor het aandeel der Zeeuwt-
sclie gemeenten in de door Zeeland dji
te brengen som Mei dit concept tot
grondslag zal in Zeeland Worden ge
werkt.
Een circulaire zal worden samenge
steld en verspreid om de be'.eekenit
an „Aanpakken" uiteen te zetten Ar»
vertegenwoordiger voor Zeeland in het
hoofdcomité werd benoemd de heer JV.
van Oeveren te Wolfaarlsdijk
- Ds. A. Adriani, te Serooskerko
is, naar de N. R Crt. mekn, aange
zocht om in de krijgsgevangenkampe*
in Duitschland le gaan arbeiden
Ned Herv. Kerk
Beroepen te Heilouw. T. H. L. UVfk-
inans te Elten, (N.-Br.).
Aangenomen naar Ivoudekerk (Z.-H
C. D. Israël Jr. te Ommeren; naar Halte
(bij Zelhem) F. H. Plooij, cand. te Am
sterdam.
Bedankt voor Tholen: P. de Looxe te
Barnevcld.
Geref. Kerken
Bedankt voor Bunschoten B.; O.
Hogenbirk Jr. te Charlois.
Doopsgez. Gemeente.
Bedankt voor AssenC. Vis te Katnpee.
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
Men schrijft ons-
Zondag j 1 had het, ook in uw bfaól
aangekondigde concert plaats in de Ned.
Herv. kerk le S c h o o n d ij k egege
ven door den reserve-officier van ge.
zondheid W. J M. van Bijsterveld, te
nor en den heer A. van Os, organisfc
in de Nieuwe kerk, beiden van Mid
delburg.
Een tairijk publick ook uit andere ge
meenten was opgekomen om te geniete*
van den zang en het orgeispel Eu zeken
zullen de aanwezigen, zich niet beklaagd
hebben, want èn zang én orgelspel vwh
deden ten zeerste.
De heer van Bijsterveld zong mot zij*
krachtig geschoold stemgeluid werkè*
van J. S. Bach en van Hugo Wolf.
De heer van Os zorgde niet alleen r,x>r
eene uitstekende begeleiding, zoodat -Lar
al zijn meesterschap op bel orgel uü
bleek, maar haalde uit hel orgel wat er
uit te halen is. De sonate voor orgel axj>.
1 van F. Mendelssohn Barlholdy werd
prachtig weergegeven.
De recette bestemd voor do aM<«-
ling Breskens, Schoondijke en TJzc-ndijke
is niet onbelangrijk.
De bekende spits van gegoten ijzer
van den toren der groote kerk te 's Gra.-
venhage zal, naar de „N, Ct." meldt,
worden vervangen door een steenen be
kroning in den oorspronkelijken stiji.
ONDERWIJS.
Door den heer E. J Bloetnoiidasl
is wegens gezondheidsredenen tegen f
Mei a. s. eervol ontslag verleend als
hoofd der bijzondere hervormde school
te Steenbergen en is in zijn plaats be
noemd de heer W. Louwcr- le Dor
drecht; genoemde school 2al spoedig
veranderd worden in eon M. U L 0>
•chooi en een nieuw gebouw zal ge
sticht worden.
De vereeniging van Walchersch©
Paardenfokkers „Hippos" heeft tegen
Donderdag a s. een ook voor niet-ledefi
