MlftDELBURGSCHE COURANT.
m 63
Donderdag 15 Maart 1917.
160" Jaargang.
BIHNEMLêMO.
Uit Stad en Provincie.
Zij, die zich nn op ons blad
abonneeren, ontvangen de indvze
maand verschijnende nommers
gratis.
KAMEJIOVEBZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag,
D« heer Marchant is iemand met
de «in gelukkige eigenschap, dat hij
door zijn woorden telkens tot verzet
prikkelt. Toen liij gisteren in de Ka
mer de agitatie van de vrij liberalen
voor de verdediging van -Indie hesprak,
dec*, hij dat weer op zoio'n wrangen,
minachtenden toon dat het interrupties
regende En toch zei hij zeer juiste
dingen.
De sterkste tegenstanders van een
nmlitieleger in ons land, zoo zei liijl
«iji nu ineens voorstanders van zoon
leger in Indiê geworden. Hel lijkt wel
ot Waii Heutsz maar twee maal op
den grond behoeft te stampen, om
zoon leger te hebben. Welke verkla
ring is er voor den plotselingen schrik
<Se sommigen kringen in de beenen is
geslagen?
D» heer Boissevain: U vergeet
den tegenwoordigen oorlog!
De heer M a r c h a n t Daar heb ik
sok iets van in de courant gelezen!
(Lakt gelach). Ik weef geen andere
verklaring, dan dal men beducht is
voor de kostbare handelsinstallalies en waf
daar wel van terecht zal komen, als
de Japanners er de baas wordenVan
daar die agitatie van do plotselinge
iegerverheerl ijkers.
De heer Knobel: Als de minister
tijdig had ingegrepen, was het geen
agitatie geworden
De Minister van koloniën Wel
ke minister? Welke minister?
■Benige hamerkl oppen van den voor
zitter brachten weer wat rust in de
Kamer, en de heer Mar chant ging
voort met de zeer juiste opmerking, dat
een mililieleger ïn Indiê thans reeds
cnroogelijk is. Wil men de onontwik
kelde inlanders sergeant maken en ser-
geant-majoor-adminislrateur En zonder
kader gaat hel niet. De penige grond
voor hel invoeren van dienstplicht is
het belang van den inlander. De rech
ten en verplichtingen van den staats
burger zijn itentiek. Men kan hem gëen
plichten opleggen zonder hem liet recht
toe te kennen over zijn belangen mede
te spreken. De vertegenwoordiger van
ludié Weerbaar, die dit verband legdeh
v*a« dan ook volkomen in zijn recht
Ben andere kwestie waarin de heer
Uarohant roering bracht was die van
de petroleum-onlgmniug van Djambi. Hij
gaf de schuld van het niet-uilvoercn van
liet besluit tot staatsexploilaie aan den
tegenstand van de bureaucraten aan de
departementen en den algemeenen secre
taris. Dien tegenstand moei de Minister
breken, want staatsexploitatie is welde
gelijk mogeljjk.
Van het -denkbeeld van de exploita
ble door een naaml. vennootschap, waar
Ét de staat de grootste helft der aan
deden heeft, wilde de heer March an t
nfcet weten "Blijkt het onmogelijk de
pbïïgatiehouders jle voldoen, dan zal
de staat moeten zorgen, dat de obliga
tiea betaald worden. Gaat de zaak voor-
deelig, dan wordt gedeeld en krijgt
ieder zijn deel. Maar dan is liet beter
fcet géheele risico aan den slaat te
laten.
6pr zou geen bezwaren hebben te-
een contract met de Koninklijke,
•ds de netlo-winst zooveel mogelijk aan
dem staat zou komen en er niet te
veel aan maat- en strijkstok bleef han-
*sn.
De heer IJzerman: Pas op!
De heer Marchant- Ik bedoel daar
mee geen 'Insinuatie, maar voorkomen
moet worden, dat b.v. een transport-
maatschappij zou worden opgericht, die
met 50 A 60 pel. van de winst zou
gaan strijken.
De lieer De Meester. Maar u ziet
over het hoofd het argument, dat het
gouvernement niet de exploitatie ter
band lean nemen wegens vervoersmoei-
Sjkheden.
De heer March an t Daar kom ik
•p. Wij zouden de .producten kunnen
afvoeren naar de kust en dan mis
schien met de Koninklijke gaan praten
over een vervoercontract. De regeering
dient zich in ieder geval te verzetten
tegen den tegenstand der bureaucratie.
De Minister heeft "bver. het algemeen
geen prettige uren gehad bij de disl-
•usiên van dezen dag. Evenals in de
vorige zitting verweten verschillende spre
kers hem gebrek aan energie, aan vast
heid in lijn.
De heer Heeres hield zelfs een
heel betoog om die onvaste houding
van den "Minister te verklaren.
De heer Heeres vreesde dat deize het
gevolg is van het feit dat de Minister
te veel ziet naar rechts en naar Jinks
dal hij te veel zoekt naar liulp en te
veel onder den invloed komt van ad
viezen.
De politieke conversatie met den mi
nister wordt intusschen nog stroever
door de wijze waarop hij meermalen
reageert op hem gedane vragen bij het
schriftelijk debat. Vele vragen laat de
minister eenvoudig „zwemmen". Zoo ont
breekt de grondslag voor een behoorlijk
en vruchtbaar mondeling debat.
De heer Boissevain voegde daar
nog een woordje aan toe, maar hij
sloeg wel wat door toen liij beto.ogde,
dat het bloed dat in Djambi vloeide, op
het "hoofd van dezen Minister komt,
omdat daar niets was uitgevoerd,
door den achterstand de onlusten ont
stonden.
Vandaag is de Minister aan 't woord.
Aangestipt zij nogy dat deze beide
laatste sprekers verzet aan teekenden te
gen de, den vorigen dag door den heer
A1 b a r d a uitgesproken meening dat de
geestdrift waarmee tegenwoordig in de
kringen der heerschende klasse over In»
dië gesproken wordt .niet te danken is
aan een grootcre zorg voor de bevol
king, doch slechts voortvloeit uil het
gevaar dal dit rijke wiugewest voor de
kapitalistische klasse zou verloren gaan.
De protesteerdere tegen die opmer
king waagden zich daar in een netelig
onderwerp.
Het blijft toch iets abnormaals, dat
wij, de veroveraars van Indië de bevolf-
king moeten opwekken om te helpen
in de verdediging van Indië tegen
een anderen veroveraar
Laten w& daarover toch niet te dikke
woorden van aanhankelijkheid, en lief
derijke zorg gebruiken. Daar overtuigen
we niemand mee.
Als de 'ontwikkelde inlanders bereid
zijn mee te werken, dan is dat alleen
om dal ie Voelen dat hun volk nog niet
rijp is voor zelfstandigheid, maar vooral
omdat ze erger dingen vreezen van een
Japansche overheersching dan van het
Nederlandsche bestuur.
OIIJ-MINISTER SMÏDT f
Op 85-jarigen leeftijd is gister in Den
Haag overleden mr. II. J Smidt, die
twee malen het ambt van minister van
justitie bekleed heeri, eerst in het ïnï-
nisleric-Kappeyne van de Coppello
(1877-'79), en later in het kahinet-Talc
van Poortvliet (1891—'94).
Ilij was eerst ambtenaar ter provinciale
griffie van Drenthe en later griffier der
Staten van dio provincie. Het kiesdistrict
Assen vaardigde hem vervolgens af naar
de Tweede Kamer. Na zijn ministerschap,
in het ministerie-Kappeyne van de Cop
pello, is hij benoemd tot lid van den,
Raad van State.
Eenigen tijd daarna werd hij gouver
neur van Suriname en na zijn terugkeer
hier te lande kreeg hij andermaal zitting
in de Tweede Kamer, thans voor het
district Fmraen.
Verschillende belangrijke boekwerken
zijn van zijn liand verschenen, o. a. het
bekende werk Volkshuishoudkunde. Voorts
heeft hij uitgegeven de Geschiedenis yan
hel Wetboek van Strafrecht en op zijn
80ste jaar verscheen nog van hem De
Woningwet.
De begrafenis is bepaald op a.S: Zater
dag ter algemeene begraafplaats.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Veevoeder en kunstmest vrij
gelaten.
Het Landbouwexportblad deelt mede,
bericht uit Engeland te hebben ontvan
gen dal de door de Engelsche regeering
vastgehouden schepen met veevoeder en
kunstmeststoffen zullen worden vrijgela
ten; dè laatste onder zekere beperken
de voorwaarden.
(De vrijlating dezer schepen zal vee!
voldoening in ons land geven. Zooals men
weet hield Engeland ze vast om le ver
krijgen dat pen geregelde aanvoer van
landbouwproducten en margarine uil ons
land met Nederlandsche schepen verze
kerd zou zijn, een eisch die al even
onrechtmatig was als het vasthouden zelf.
"Of er een overeenkomst in dien geest
getroffen is, weten we niet. Voor zoover
er iets van bekend werd, zijn de meeste
Nederlandsche schepen binnen gebleven.
In ieder geval is het vrijlaten van groo-
te beteekenis voor onzen landbouw en
veeteelt. Er werden in Engelsche havens
vastgehouden 24 s'chepen, welke in
ding hebben4000 ton rogge, 38 500 ton
mais, 14.620 ton haver, 24.470 ton gerst
en 15.038 ton lijnkoeken, totaal ongeveer
96.600 ton.
Bovendien nog drie schepen met 20.000
ton Chili-salpeter),
Een Nederlandsch schip getor
pedeerd.
Hel stoomschip „La Campine", Za
terdag uit Rotterdam uitgevaren naar
New-York, Is In de Noordzee _getorpe-
deerd
De geheel© bemanning, bestaande uit
32 man, is aangebracht op het licht
schip Doggersbank-Zuid. Heden zal zij
daarvan worden afgehaald.
Hel schip was het eigendom van de
American Petroleum Company te Rot
terdam en mat 2557 ton bruto.
0
De hervatting onzer scheep
vaart.
Men meldt ons uit Amsterdam:
De* directies der groole stoomvaart-
hiaatschappijen deelen mede, "dat-zij elk
oogenblik verwachten, dat het verbod
om uit te varen, wordt opgeheven. Toch
beslaat de algemeene opinie, dat zelfs al
zou heden uit Den Haag bericht lcomen,
dal kan worden gevarende daarvoor in
aanmerking komende schepen niet voor
Zaterdag zullen vertrekken.
Hel oponthoud moet daardoor worden
veroorzaakt, dat de Duitsche admiraliteit
zich nog niet in verbiuding heeft kunnen,
stellen met al haar zeestrijdkrachlen,
welke in de ro,ute van ons land naar
Amerika opereereu.
De gestrande onderzeeërs.
De poginven om de Duitsche onder
zeeboot „U B 6", die op de ribben in
het Goereesche Gat is gestrand, vlot te
brengen, zijn bij hoogwalergetijen her
haald, doch zonder succes. Met de Nieu-
Bergingsmaatschappij te Maassluis
wordt thans onderhandeld om-het vaar
tuig te bergen.
De bij Domburg gestrande duikboot
U B 30" is, onder groote belangstelling
van hel publiek, te Alkmaar aangekomen.
o
Het vluchtoord te Ede.
Men schrijft aan de N. Crt.
Alhoewel het contract met den ei
genaar van de electrisclie centrale te
Ede o. m. bepaalde, dat niet voor djen
15en April met een evcntueele afbraak
die centrale kon worden begonnen,
wordt 1 April een aanvang gemaakt met
de algemeene afbraak in het vluchtoord.
Aan de ambtenaren is tegen 1 Mei
eervol ontslag verleend, met dien ver
stande dat zij zoo mogelijk eerder zullen
worden pntslagen als hun diensten, niet
meer noodig zullen zijn, maai' dat in
ieder geval hun lo^n tol dien datum zal
worden uitbetaald.
Bloem en meel.
De Staatscourant van gisteravond bevat
verscheidene bepalingen in verband met
de wijziging van de samenstelling van liet
brood. Daarbij zijn prijzen vastgesteld,
van welke wij noemen:
Regeeringsbloem (uitsluitend op brood
kaart te verstrekken). Maximumprijzen,
vastgesteld ingevolge art. 8, lid 3, der Dis
tributiewei 1916, groothandelprijs f 26.25
per 100 K.Gkleinhandelprijs 33 cent per
K.G.
Regeeringsbruinbrood (uitsluitend op
broodkaart te verstrekken) kleinhandel-
prijs 5 cent pel' 400 gram.
Tanvewatcrbrood (gebakken van regee
ringsbloem) kleinhandelprijs 12i/s cent per
400 gram".
Tarwe waterbrood (gebakken onder rab
binaal toezicht) kleinhandelprijs 13 cent
per 400 grain.
Voorts zijn aan de distributie-regeling
van brood, bloem, meel en rogge nieuwe
bepalingen toegevoegd en is bepaald»
dat de aflevering en het vervoer vau tar
webloem en tarwemeel is verboden, be
houdens ten aanzien van partijen, waar
voor door het Rijksbureau voor de distri
butie van graan en meel of het Centraal
Broodkantoor een geleidebiljet is afgege-
•en. Dit verbod is niet van toepassing op
regeeringsbloem eu regeeringsmcel.
Gedroogde soepgroenten.
In aansluiting met het desbetreffend
bericht in ons nummer van gisteren, kun
nen wij nog het volgende melden:
Van bevoegde zijde vestigt men er de
aandacht op, dat de Vereeniging „Groen
ten-Centrale", gezien de groote toene
ming van het gebruik hier te lande van
gedroogde groenten, zeer binnenkort tot
verkrijgbaarstelling van gedroogde
soepgroenten (julienne), en wel tegen
Lagere prijzen dan tot nog toe regel wa
ren, zal overgaan.
De levering zal op groole schaal, dOor
middel van grossiers en winkeliers, plaats
hebben, zoodra de verpakking, waarmede
reeds is aangevangen, voldoende gevor
derd is.
Het ligt in de bedoeling pakjes van 1
ons voor 15 cent, van 1 K.G. voor f 1 50
verkrijgbaar te stellen.
Teneinde den tusschenhandel teleur
stellingen te besparen, wordt aan het bo
venstaande de medcdeeling toegevoegd,
dat de voor dezen verkoop ingeschreven
grossiers en winkeliers geen andere soep
groenten zullen mogen verkoopen.
De Groenten-Centrale is van oordeel,
dat in dezen tijd van dure soepgroen
ten de door haar beschikbaar gestelde,
welke onder toezicht volgens voorgeschre
ven samenstelling worden bereid, welkom
zullen zijn, vooral omdat ze, bereid met
rijst of erwten, een uitstekend en goed
koop (de hoeveelheid wordt door liet
koken 10-maal grooter)
sel kunnen worden.
aanvullend voed-
Consumptiemelk.
De minister van L., NT. en H. heeft be
paald, dat de regeling voor de consump-
liemclk-voorziening in den winter 1916/17
gepubliceerd in de Nederlandsche Staats
courant vin 25 October 1916, ook voor
de maand April 1917 zal golden.
Poging tot smokkelen.
Te Tholen lieeft men beproerd met
een vaartuig, bemand met personen
niet uit Tholen, een hoeveelheid siui-
Iightzeep te vervoeren. Naar wordt
weerd zijn èn de zeep èn het vaartuig in
beslag genomen.
o
Duitsche deserteurs.
In hel drietal weken, dal verloapen
is, sinds de nieuwe militaire verorde
ningen omtrent behandeling van Duitsche
deserteurs in werking traden, zijn, naar
men aan liet Hand. meldt, alleen v,an
Roermond meer dan 200 man overge
bracht naai' Eindhoven, Boxtel, Hel
mond, Gemert en Asten. Dagelijks komen
er nieuwe transporten aan.
Nederlanders in D u i t s r h 1 a n d.
We lezen in het Iland.-
Onze regeering schijnt met voorne
mens, meer dan de tot nu toe toege
laten levensmiddelen te laten zenden
aan Nederlanders in DuitSchland. Dat de
ze het intusschen wel ellendig hebben,
blijkt ons telkens uit brieven. Wliji nc,-
inen Ier njog eens' een 'pp, misschien overj-
weegt de regeering nog eens of zij niet
iets meer kan doeri voor haar Land-
gen oo ten in den vreemde.
Een in Hamburg levend Hollander
schrijft dan: „Zooeven lees ik, dat er
weder 140 Duitsclie kinderen in ons var
derland opgenomen worden. Ik gun hel
de stakkerds van harte, dat zij1 in Holr
land hun hart eens aan wittebrood met
boter en kaas kunnen ophalen. Maar
hoe denkt onze regeering eigenlijk over
onze Hollandsche kinderen. Ik kan
mijn bind niet met een kolonie meege,-
ven, dat ben ik van huis uit niet gef
wend; bovendien ben ik niet onbemid
deld. Zoodoeud.e krijgt mijn dochter
tje ook niet meer dan droog brood met
soms marmelade, als wij deze eens heb
ben kunnen krijgen. Van vleesch, vet,
enz is eenvoudig niet te spreken.
Wil onze regeering het zoover laten
komen, dat ik, en met mij waarschijn
lijk nog vele andere Hollanders terug
komen Mijn vermogen is niet groot
genoeg om van de rente te kunnen le
ven; ik moet dus van voren af aan be
ginnen. Garandeert onze regeering mij,
dal mij dit gelukt? Het wordt hoog tijd,,
dat onze regeering zich ook eens om de
in Duitschland levende Hollanders be
kommert; ook wij hebben een gezond
geslacht noodig. Waarom kunnen wij
niet evengoed als de Zweden, Denen,
Zwitsers, enz. ons eten toegestuurd krijt-
gen? Werpt het niet een eigenaardig
licht op onze natie, dat ik op het oogen»-
blik leef, van wat Zwitsers toegestuurd
krijgen
Uit Middelburg.
Aan het zestiende jaarverslag
het plaatselijk comité Middelburg
van de Zeeuwsche Hervormde Diaco-
nesseninrichting onlleenen wij, dat ir
hel afgeloopen jaar veel hulp is ge
vraagd, die gelukkig nimmer geweigerd
behoefde te worden. Totaal werden
door de zusters 5157 bezoeken ge
bracht, waaronder 39 in Nieuwland, op
't Zand, den Nieuwen. Miss. weg, Bree-
weg en Tramsingel 342 en op Brig-
damme 4.
hel verslag wordt ook gewaagd
van dc mutaties onder de zusters
de hoop uitgedrukt, dat, wanneer
Mei zuster Henriëlle Nonhebei definitief
de plaats van zuster Hartog inneemt,
hel bestuur zich eens een zeer langen
lijd in het ruslig verblijf der zusters zal
mogen verblijden.
Het jaar sloot met een tekort van
f 500. Toch wil het bestuur zijn werk
niet inkrimpen; het doet dan ook een
beroep op den steun onzer stadge-
noolen.
Op het verzoek van de nïdeeling
Middelburg van den Mg. Ned. Me-
Laalbewerkersbond aan de loodgieters-
patroons o ml 4 cent per uur loonsverhoo-
ging, is door de loodgi^terspatroonsvei-
eeni«ing geantwoord, dat met inggng van
15 April het uurloon met 2 cent zal
worden verhoogd.
Gisterenavond hield de vereeniging
Middelburg Vooruit" op de bovenzaal
van de sociëteit „de Vergenoeging" haar
jaarvergadering onder voorzitterschap
van den heer A. Jeronimus.
Door den secretaris, den heer L. A.
Stofkoper, werd het jaarverslag uitger
bracht, waarin er o. a. op wordt gewei-
zen, dat de vereeniging ook lijdt ondpr
de abnormale tijdsomstandigheden. T/oen
in den loop van den zomer bleek, dat
ondanks de gedrukte- tijden, de zucht
naar ontspanning ontstond, werden eerst
pogingen aangewend bij hel concoura
hippique mede te ^werken, maai' toen
die mislukten, werd samenwerking ge
zocht en verkregen met „Handelsber
lang" en werd in verband met den etar
lagewedstrijd een feestdag georganiseerd^
die door het weder in t wee tempo'*
moest plaats hebben.
Hel verslag werd goedgekeurd evenr
aLs de rekening van den penningmeester^
den heer L. J. Mes, die in ontvang aan
wijst 878.061/2 en in uitgaaf f 721.68}
alzoo een goed slot van f 156.381/».
Daar geen tegencandidaten werden ge
steld, werden op voorstel van een der
leden de aftredendp bestuursleden, da
heeren L. J. Mes, L. I.eijdlesdorf, F. B.
den Boer Jr. en L. A. Stofkoper, bij ac
clamatie herbenoemd
Besloten werd, niet alleen 14 dage*
van te voren, zooals de statuten voor-
sclirijven, maar ook nog enkele dagen
voor de algemeene vergadering, een ad
vertentie te plaatsen.
Uit V li s sin gen,
- Op de haventerreinen te Vlissio-
n Zullen, voor zoover de grond daar
toe beschikbaar is, erwten en lioonen
worden gezet, welke aan de algemeen#
voeding ten goede zullen komen.
Uit "Walcheren.
We hebben onlangs vermeld hel
besluit van den Commissaris der Konin
gin, waarbij hel berijden met rijwielen
van de jaagpaden van hel kanaal dooi'
Walcheren door hem wordt vergund
aan allen, die daarbij de voorschriften
in acht nemen, welke vervat zijn in §9
der bepalingen betreffende rijwielen vftwi
hel motor- en rijwielreglement.
Vele belanghebbenden schijnen de be
teekenis dezer publicatie niet hebben,
begrepen. Ter voorkoming van verba-
liseeringen zij daarom de aandacht op
het volgende gevestigd
De beteekenis van het besluit is, da#
voortaan het berijden met rijwielen van
de jaagpaden van het kanaal door Wal
cheren alleen dan geoorloofd is, indien
men in acht neemt de gewone voor
alle wegen geldende bepalingen betref
fende rijwielen vervat in de artt 10
tol en met 22 3) van het Motor
en Ttijwielreglement.
Van die bepalingen luidt art '20,
le lid-
,,Een rijwiel, waarmede tusschen een
halt uur na zonsondergang en een hall
uur voor zonsopgang over een weg
wordt gereden, moet voorzien zijn van
minstens één lantaarn, die voorwaarts
een "helder wil licht uitstraalt."
Het bij donker berijden van de jaag
paden van het kanaal door Walcheren
met rij wielen zonder licht is dus
niet meer ge.óorloofd en is straf
baar.
Uit Zuid-Bevetand.
De stoombooten „Telegraaf" eu
„Union" zijn Woensdag door de Duil-
schers te Antwerpen vrijgelaten en te
Hans weert aangekomen
De Tclcgraafboot is van j 1. Donderdag
astcehouden.
Dc bemanning klaagde over het voed
sel, o. a kregen ze D/a ons brood per dog
en per hoofd
De commies Van Dellen te Huns-
eert is met ingang van 15 Maart ver
plaatst naai- Seheemda in plaats vb»
den commies Kole.
Uit Tholen.
In de Woensdag te Staven»#"
se glehouden raadszitting werd besloten
een subsidie van f 25 te geven aan de
Bankplaats aldaar, inzake het aanbrengen
van verbeteringen.
Vastgesteld werd een verordening in
zake het tegengaan van rooken door kim-
deren beneden 15 jaar en een, waarbij
hel toelaten van kinderen beneden 16
jaar in dranklokaliteiten verboden is.
De borgtocht van den te benoemen
gemeente-ontvanger werd bepaald op
f 3000. Uit de alfabetische aanbeve
lingslijst werd met 4 stemmen als ge
meente-ontvanger benoemd de heer J.
van Oost terwijl er 3 waren uitgebracht
op den heer M. P. Tazelaar.
Benoemd werd als lid dpr commissie
voor den aanslag in de rijksinkomsten,'*
belasting (vac.-Verstraate) de heer C. EL
Potappel en als lid der commissie tot
wering van schoolverzuim (dezelfde va'-
cature), de heer J. Oudesluijs. Mede
was aanbevolen de heer J. W. H. 'F.
Buijze. Daarna werd in geheime zitting
de hoofdelijke omslag behandel^.
Git Zeeuwkch-Vfaanderen WL l>.
De werkende leden van het muziek
gezelschap Geduld Overwint" te IJ ze n~
d ij k e kozen tot directeur den heep
Wi J. van der Boom aldaar, zulks ter
vervanging van den heer G. Dellaert, die
tegen 1 April ontslag neemt. De heer
van der Boom' was de eenige sollicitant,
