UIDDELKURGSCilE (10liRANT.
M 62.
Vmjdag 2 Maart 1917.
160" Jaargang.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag.
Het slappe familie-lid in het Westen,
dat altijd maar weer geld lcosl, omdat
het zijn zaken niet winstgevend kan mar
ken, n.l de kolonie Surniname, heeft
gister de Kafoer bezig gehouden. En na
tuurlijk heeft n\en het vooral gehad
over de middelen óm meer fut in dien
zwakken broeder te krijgen.
Hel jongste daartoe aangewezen mid
del, liet z.g plan-Idenburg is ook al misf-
lukt. Dat plan had ten doel om de ko
lonie af te leeren maar altijd op de
financier, van het moederland te ver
trouwen. Daartoe zou de subsidie uit
de rijkskas jaarlijks met f 30.000 ver-,
minderd worden. De kolonie .moest dun
maar dc nering naar <le lering zet
ten, of zelf andere hulpmiddelen vin-
den.
Maar men weet dat de doorvoering
van dat plan heeft geleid lol het af
treden van gouverneur Van 'Asbeck, er
daarover werd de Minister onder han
den genomen door de lieeren P a t ij n,
Dc Meester en Klee re koper, die
meenden dal de afgetreden' gouverneur
gelijk liad toén hij verklaarde dat in de
tegenwoordige omstandigheden die
mindering niet door te voeren is.
Maar Minister P1 e ij t e gaf eau
«enigszins anderen kijk op den loop van
doze kwestie. Den 17 April 16 ontving dc
Minister de telegrafische ontslagaanvrage
van den lieer Van Asbeck Hij lichtte
dit later per brief toe met de mededee-
JiiXg, dat hij de strikte toepassing van het
plan-Idenburg in strijd achtte mei de bei-
langen der kolonie. De Nvoorden „in de
tegenwoordige omstandigheden'komen
eerst voor in een later rekest van den
lieer Van Asbeck aan de Koningin. De
Minister schreef den heer Van1 Asbeck
dat hij mei groote verwondering van
dit rekest had kennis genomen. Nooit
lieeft dc heer Van Asbeck beginsel te
genover beginsel gesteld. Gevolg van liet
verleden jaar na de intrekking van de
"tnolie-Fock geopende overleg was, dat
de Koloniale Stalen anet den gouverneur
een wensclielijkheidsverordening samen
stelden. Zulk een verordening is staats
rechterlijk. een monster. De gouverneur
had zich met den Minister in verbin
ding moeten stellen en de Stalen hadden
van liun recht van petitie gebruik kun
nen maken als ze iets te wenschen llficf-
den. Nu werd spr voor een fait accompli
gesteld. De heer Van Asbeck had overleg
moeten plegen inet den Minister ,maar
deed dit met de Statèn en liet den Minim
ier er builen.
Mijn politiek, zoo zei de Minister, is
dc scherpe kanten van het stelsel-Iden-
burg wet te nemen.
Als werkelijk resultaat van de discus
sie zij vermeld, dat de Kamer z. h! s'
■g<ea motie-Patijn aannam, uilsprekend
„dat het Octrooi van de Surinaamsche
Bank niet moet worden vernieuwd, voor
dat de organisatie- van een voldoend
landbouwkrediet is verzekerd."
De Minister had de beslissing over
dene motie aan de Kamer overgelaten.
Het debat over de artikels der begrooh
ling had soms eigenaardige bezwaren,
want de Minister heeft -sinds de laatste
j a 4 maanden geen berichten uit de
kolome, gehad. Een der voor hem be
stemde mails ligt in Lissabon, een an
dere in New-York.
A' v o n d z i 11 i n g„
Amfe lieer Van Groenend a el!
Wat is 'hij er met zijn eerste op
treden leelijk ingeloopen. x
Het op zijn verzoek in de Handelin
gen opgenomen staatje over de salaris
sen van postdirecteuren toet de min
vleiende qualificatie van den oud-Minis
ter Regoul, heeft hem gister een standje
bezorgd van den voorzitter, die zei dat
hij in 't vervolg een dergelijk verlof-niet
zal kunnen verleenen, tenzij hij vooraf
het slaatje gezien had.
De heer Van Gr oen en da cl wist
niet anders te zeggen dan dat het
staatje hem door eenige postambtenaren
was Ier hand gesteld. "Wat zullen die
gelachen hebben! Blijkbaar heeft de
heer Van Groenendael ni.et de moeite
genomen dit staatje werkelijk te lezen.
Dc vermaning van den voorzitter
dat hij dal in 't vervolg behoorde te
doen was wel verdiend.
Dit standje werd gegeven bij de ver
dere behandeling van de poslhegrooting,
waarover dan toch eindelijk de aljje-
rneene beraadslagingen gesloten zijn
Dc Minister erkende dat er, on
danks de 8 ton voor salaris verbetering
e'n de 2 millioen voor salarisverhooging
nog groote ontevredenheid blijkt te be
staan. vooral onder het hoogere per
soneel, Maar de omstandigheden zijn
oorzaak dat aan de vroeger gedane
toezeggingen geen gevolg kan worden
gegeven. Hij constateerde echter ook dat
de actie der directeuren algemeen werd
afgekeurd, De Minister verklaarde die
wijze vanoptreden uit een gebrek aan
tact en ervaring op 't gebied van sa
farisacties.
Ten slotte weer een motie.
Zij werd voorgesteld door den heer
Helsdingen en nog zes andere leden
van verschillende partijen en luidde.
De Kamer, van oordeel, dat de
verhoogingen der salarissen voor
liet hoogere, middelbare en lagere
personeel hij de posterijen en tele
grafie alle op 1 Januari 1917 moe
ten ingaan, dringt er bij de re
geering op aan de begrooling voor
1917 in dien zin te wijzigen en
gaal over tot de orde van den
De Minister zei geen toezeggin
gen U' kunnen doen vóór hel volgende
jaar. Onaannemelijk verklaren kan hij de
motie natuurlijk niet, maar een andere
Vraag is, of de motie effect kan sor-
teeren. Hij heeft dc motie niet noodig
om tc- weten wal de JCamer wenscht,
maai' hij kan geen enkele toezegging
doen omtrent dé gevolgen van de motie.
De stemmingen over de motie cn
de begrooling zullen plaats hebben
Dinsdag a.s na de pauze.
'UËHESLASS.
DE BESCHULDIGINGEN AAN HE'
RIJKSGR A ANRUREAU
De heer Gerhard Polak heeft aan de
voorzitters van de verschillende Kamer
fracties een telegram gezonden, Waar-
n hij zich bereid verklaart zijne bezwa
ren legen het beheer van den Minister
van Landbouw inzake het graanbedrijf
na overleg van liet departement vaii
justitie, zóó te formuleeren, dat een ver
volging wegens smaad wordt ingesteld
De heer P. neemt dan aan door hel
oprcepen van geiuigen voor de recht
bank „de bewijzen te leveren, dal
de Minister van Landbouw een levens
middelen-politiek voert in overeenstemt
mine met de geldelijke belangen van
een beperkt aantal bevoorrechten, wier
adviezen hij volgt, waardoor van de
schatkist offers worden gevraagd, die
de [kosten der distributie op ongef-
wcnsclile wijze verkoogen en dus de
distributie -belemmeren."
I-Iel Hand. leekent hierbij aan:
Overleg van den adspirant-beldtaagde
met bel departement vnu justitie? Iets
nieuws, meenet! wijl Als dut de voor
waarde is voor den smaad en de ver
volging
NEDERLAND EN DE OORLOG.
V'lieg ra ach ine gedaald.
Donderdagmiddag landde te» C a d -
zand een Fransche tweedekker, be
mand mei een Fngelseh officier, die ge
ïnterneerd werd.
Hij was te Duinkerken opgestegen en
door de Duitsc-hers met shrapiiells be
schoten. De machine werd getroffen en
moest dalen. Zij kwam omgekeerd op den
;rond terecht. De vlieger kon er echter
ongedeerd onder uit worden gehaald,
o
Het s. s. „Menado".
De directie van de Rolterdamsche
Lloyd heeft bericht ontvangen dat de
■schade aan het s.s. Menado" blijkt te
beslaan uit een gat aan bakboordzijde
van ongeveer vier voet en een gat
van twee voet aan stuurboordzijde m
ruim no. Ill onder de waterlijn, on
geveer tien voel achter het schot van
de machinekamer. Deze gaten zullen
door eer. duiker voorloopig kunnen.wor
den dichtgemaakt. De machines en ke
tels zijn intact gebleven. In ruim Til
staal 24 voet water, in ruim IV is
het water door pompen reeds terug1-
gcbrachl van vijf tot éón voet.
Brood van aardappelmeel,
Uit Rotterdam wordt aan de Tel. ge-,
meld
Naar wij vernemen, zullen de meel
fabrieken over het geheel e land deze
week maar de helft der hoeveelheid
tarwe ontvangen, die anders gedistri
bueerd wordt. Dit staat in verhand
met een spoedig te verwachten maatre
gel, om het tekort* met andere pro
ducten aan te vullen. Welke productqn dit
zijn. slaat no? niet vast.
Wij vernemen, dat dienaangaande ver-
(sethillicnde proeven worden genomen J
Zoo is er o.a sprake van het tekort
te vullen met aardappelmeel. Een der
gelijke maatregel Is in Duitscliland reeds
sedert lang ingevoerd. Het brood zal
voor de helft uit tarwe en voor het
andere gedeelte uit aardappelmeel zijn
samengesteld, waardoor er een laag,
plat brood wordt verkregen, waafvan
de voedingswaarde aanmerkelijk min
der is.
In een onderhoud met de bakkerspa-
Iroons bleek ons, dat deze maatregel
weinig instemming in bakkerskringen zal
ontmoeten. Ieder mensel in de tarwe
maakt het brood minder poreus en
minder verleerbaar. Men is eerder voor
een verlaging der broodrantsoenen. Men
kan dan zoo werd ons medegedeeld
suppleeren op de gewone wijze door
ruimere aardappelen- of boonenverstrek
king.
l Geien zoUt.
Bij de kruideniers en aiidere han
delaren. te Amsterdam die zout
verkoopen aan hel publiek is hier en
daai geen zout meer voorhanden. An
deren geven niet meer dan een half
pond, m. a. w. het .zout wordt het pu
bliek bij mondjesmaat toegemeten.
Dit komt, zoo zegt het Vaz Dias-
Bureau, omdat er geen voorraden zout
meer iu hel land aanwezig zijn.
Wij betrekken in normale tijden ons
ruwe zout uit Dtu'tichland. Sedert Octo
ber echter is niets over de grens ge
komen. De oorzaak daarvan is, dat
groote hoeveelheden D.uitsch zout
(gebruikt -worden te IJmuïden voor
riseh, die geleverd wordt aan Engeland.
Nu zijn er sedert October onderhande
lingen gevoerd, die niet ongunstig zijn
verloopen, althans de belofte zou door
Duitscliland gedaan zijn dat er weer
zout zou geleverd worden.
Maar die belofte is nog niet ingelost
cn wij blijven aangewezen op de op
geslagen voorraden.
Verschillende groote zoutziederijen in
liet land hebben reeds bet bedrijf moe
ten stopzetten. Wanneer nu niet spoe
dig voorraden aangevoerd worden, zal
er niets meer zijn voor hel publiek.
o
R a n t s o e n e e r i n g van varkens
v 1 e e s c li.
De Vee- en Vleeschhaudel" meldt, dal
dc regeling op dc rantsoeneering van
arkcnsvlcesch, 2 varkens per week per
1000 inwoners, vermoedelijk 1 April in
werking zal treden.
B r o o d jï a a r l c n.
Naar ,,liet Centrum" meldt, ligt het in
de bedoeling, eenige wijziging aan le
brengen in de wittebroodkaarten, waar-
•an geinaKslialvc de bons van 100, 200
en 250 gram zonden komen te vervallen,
om gedeeltelijk te worden vervangen door
bons van 100 gram. De 50 gram-bons
zouden blijven bestaan.
De reeds afgedrukte broodkaarten n:
ten echter eerst worden opgebruikt.
Getorpedeerd.
Behalve het gisteren gemelde Gr.oning-
sche scllip „Maria Adriana" Ls nog de te
Delfzijl thuis beboerende schoener ,A1-
berdina" gezonkrfii. Volgens de „N.
Gron. Crt." is het schip getorpedeerd. De
bemanning is gered.
Vissc ti ers vaartuig gespaard.
De Coereesciie schokker ,,G.- O 21"
was Woensdagmiddag op de Noordzee
aan het visschen, toer; opeens zes scho
len op het vaartuig werden gelost. Zij
bleken van een Duilsche duikboot af
komstig. Den schipper werd toen ge
waagd. of hij geen boot aan boord had.
Toen de schipper aan zijn ondervrager,
die gebrekkig Hollandsch sprak, had ge
antwoord, dat dergelijke visscliersvaar-
tuigjes geen roeiboolcn bij zich hebben,
mocht hij vertrekken: er werd aan toe
gevoegd, dal hij spoed moest maken.
haar rechten ge wapender hand le ver
dedigen. Niet als bange wezeles o
„stomme honden" slaat een zelfbewust
volk de aanslagen gade op zijn rechten
en belangen. Veeleer moet liet buiten
land- overtuigd worden, dat vorst
volk trillen van verontwaardiging en zich
noch door ijdele plichtplegingen noch
door onnoozeLe praatjes laten in slaap
wiegen, maar tevens oordeel en zetfbe-
heersching genoeg bezitten om hun er
gernis te beteugelen en zooveel noodig
waardig en ge matige! uit le drukken.
Kan liet voorbeeld van den President
der Ver. Stalen niet worden gevolgd en
liet diplomatiek verkeer met Duitscli
land niet geheel worden afgebroken,
een lijdelijke schorsing en persoonlijke
verkoeling verdient, tenzij terstond de
meest volledige genoegdoening wordt
verleend, ernstige overweging.
Qit Stad en Provincie.
UIT DE PERS.
Onze houding.
Prof mr. J. de Louter besluit een
ehrijveii in de N. Crt waarin hij naar
aanleiding van de torpedeering onzer
schepen wijst op de rechtsverkrachting
in dezen oorlog, *öjls volgt
Nooit was een herinnering hieraan
.'er noodig dan thans. Het schromelijk
onrecht op directen of indirecten last
der Duitschc regeering ten aanzien van
neutrale Nederlandsche koopvaardijsche
pen geploegd schreit ten hemel, docli
liet wordt door Britsche persstemmen
als aanhitsing tol den oorlog, door
Duilsche als belecdigend beklag met het
argeloos en weerloos slachtoffer mis
bruikt. Beide ten onrechte. Nederland
kón, mag en zdl zich tot geen oorlog
legen Duitscliland laten verleiden op
grond van aanslagen tegen zijn handel
en scheepvaart op de open zee ge
pleegd; doch even weinig zich tevre
den stellen met de gewrongen verkla
ringen en verdachte leedbetuigingen van
de Duitschc regeering. Het eerste zou
roekeloos, het tweede eerloos zijn. Voor
een en ander staat onze regeering te
hoog; niet omdat zij' onze regeering is
en. ieder Nederlander het als zijn plicht
beschouwt haai* te steunen, maar omdat
zij riot dusver op bcWonderingswaar-
dige wijze -getoond heeft de rechten en
belangen van het vaderhand le handha
ven» naar beide zijden; en dit niet al
leen met de vaardigheid van een son-
vepcïncn slaat, maar ook met de mild
heid van. een edelmoedig weldoener jer
geils verslagenen en verdrevenen. Al
dus verwierf zij voor het kleine Neder
land een èerelitel, dien eerst hel na
geslacht volmondig zal erkennen en hul
digen.
Onvereenigbaar hiermede is een zwij
gend berusten, laat staan een gedeelte
lijk erkennen van eigen schuld of ver
zuim ten opzichte van het onrecht,
waaraan men telkens en in toenemende
male bloot staat. Fier en onvervaard
kan dc houding der regeering zijn, -ook
waar zij onmachtig of onwillig is, haar
Uit Walcheren.
Tol cultuur-consulent van de Erie-
scbe Maatschappij van Landbouw op een
aanvaugsalarivan f 2400 is benoemd de
heer F. P. Mesti te Nieuw- en St
Jo o s i a n d.
Uit Zuid-Beveland.
De ghsaflevering te Goes over
Februari 191-6 bedroeg 87.334- kub. M.
65 pCl, hiervan is 56 767 kub. M. De gas-
aflevering over Febr. 1917 bedroeg
51.922 kub. M., zoodat de bezuinigin-
voldoende is geweest,
De loodskotters, die te Hans-I
l hebben overwinterd, zijn gisteren
rx naar de ligplaats Batli vertrokken.
mor-
Op initiatief van liet bestuur van de
afdeéling van het Groene Kruis te
Waarde is hel verzoek gericht aan
mej. van Pro tijen, te Goes, om Ie Waarde
eenige demonstraties te komen houden
betreffende liet koken van eenige gerech
ten voor het arbeidersgezin. Op bedoeld
verzoek is een gunstig bericht ingekomen.
o
Uit Noor d-B eveland,
Donderdag geraakte een 2-jarig kind
in de zoogenaamde Kcrkgrachi te Co-
lijn sp laat. Daar hef kind met het
mondje in de modder lag, kon liet niet
schreeuwen en duurde het nog al eenïgen
lijd, eer hel door eeq voorbijganger op
hef droge was-gebracht. Den ontboden
geneesheer mocht het na veel moeite ge
lukken de levensgeesten op te wekken.
o
Uit Tliolen.
Te O ud-V o s s e m.e e r vreesde men
ook voor een verlichtingscrisis, geen pe
troleum, maar gelukkig is weer de noo-
dige voorraad gearriveerd. W-el zijn er
jeen steenkolen meer te verkrijgen van
beleekeuis, maar de beurtschipper hoeft
een beduidende hoeveelheid turf-bri-
quetten aangevoerd.
Uit Zeeuw'sch-Vlannderen O. D.
Docr de gemeentepolitie te N e u-
zen is deze week aangehouden een partij
aardappelen, ongeveer 100 ton. die onder
dc gemeente Westdorp-- en te Sluiskil in
oen scheepje waren geladen, en kennelijk
bestemd waren om naar elders te vervoe
ren, in strijd met de vastgestelde distri-
bulicrcgeling. Dc aardappelen zijn in be
slag', genomen en in een hangar aan de
spoor wegloskadopgeslagen
Voor de a.s. verkiezing van een lid
van den.gemeenteraad ter vo-orziening in
de vacature ontstaan door liet vertrek
van den beer Lensen, is door de R. K.
kiesvcrcenig'mg te Neuzen candidaat
gesteld de heer P. de Bakker. Uit bespre
kingen ter vergadering bleek, dat eenige
hoop wordt gekoesterd, dat van anti-rov.
zijde ditmaal geen candidaat zal gesteld
worden, docli die der katholieken zal
worden gesteund. Op vergaderingen van
R. K. kiezers ter gelegenheid van de on
langs gehouden stemming was trouwens
door den voorzitter, den heer J. A. van
Rompu medegedeeld, dat dit van wege de
anti-rov, was beloofd, in ruil voor het
steunen van den toen in herslemming
komenden candidaat der anti-rev.
Door den Commissaris der Koningin
in Zeeland is benoemd tot veldwachter
in de gemeente Axel, Jan Oosting1, agent'
van politie te Tilburg.
Uit Zee u w s c h-V laande ren W. D.
Woensdaghield mevrouw Van Loon—
Van den Bergé voor het departement
Sluis- Aarden burg van de Maatschappij
lol Nul van 't Algemeen te Sluis, een
zeer interes ante causerie over Walche
ren. Enkele keurig voorgedragen novel
len van den schrijver Reunke lieten een
blik werpen in het gemoedsleven der
bewoners.
De begaafde spreekster viel oen harte
lijk applaus ten deel.
TeCadzand is een soldaat aan
gehouden met een hoeveelheid bloem
en een ander mei een hoeveelheid
kwatla.
Door het inlasschcn van de vroege
boot naar Breskens is een groote
Verbetering in hel postverkeer voor
Zeeuwsdh-Vlaanderen tot stand gekoE
men. De eerste post komt nu overal
aan in cfen voormiddag omstreeks half
negen. Hel isolement is nu weer
eenigszins opgeheven.
KERKNIEUWS.
Ned H e r v. Kerk
Beroepen te Ooltgensplaat (toez. A.
II. J. G. van Voortbuizen te Zegveld (bij
Woerden").
Geref. Kerken.
Beroepen tc Bunschoten (B.): D. Iio-
genhirk le Cliarlois.
Bedankt voor Werkendam (A); Johs.
Langen tc Gouda.
Chr. Geref. Kerk.
Beroepen te Ileiligerlee A. van Glnkel
le Groningen.
E v. Luth. Kerk.
Bedankt voor RotterdamP. Ste-
genga Az te Deventer.
HANDEL, NIJVERHEID EN
V1SSCHERIJ.
De Eerste Nederlandsche
Jaarbeurs te Utrecht.
(Van onzen specialen verslaggever).
IV*
Nu de Jaarbeurs reeds eenige dagen
do bezoekers heeft ontvangen, kan al
wel gezegd worden, dat de belangstel
ling door liet gelicele land algemeen is.
Deze eerste dagen althans voerende
treinen uil allo richtingen de bezoe
kers aan, bij honderden tegelijk. Hel
was dezer dagen in Utrcclil's straten
dan ook een hecle drukte en de bij
zondere maatregelen door dc politie
-oor het regelen van hel verkeer in
de hoofdstraten genomen, waren geens
zins overbodig.
Bij een rondwandeling over de' Jaar
beurs-terreinen blijkt, datal die be
izoekers volstrekt met alleen komen
om de Jaarbeurs, als instelling, eens
le zien, integendeel menige bezoeker
trad, na zijn catalogus geraadpleegd te
hebben, een van de aardige huisjes
binnen, om daar te zoeken naar dal-
gene, wat hij noodig licefL
Niettegenstaande bijna alle .deelne
mers hun „huisje" gesloten houden,
zoodal er van hOilen af voor nicl-he1-
langhebbenden weinig ie zien is, was
hel toch wel duidelijk, dat daar bin
nen achter de gesloten neteldoeksche
gordijntjes „zaken" gedaan worden.
Kortom de Jaarbeurs is in volle»
gang Ze beantwoordt aan het doel
Hebben we in ons vorig artikel aller-
erst onze schreden gericht, naar de
rechterzijde, toen we den hoofd-ingang
van liet -Vreeburg-terrein waren bin
nengetreden, nu villen we allereerst
eens links om gaan en een bezoek
brengen aan de inzendingen, of lie-
de monsterkamers der Grafische
vakken en de daarmede in verband
staande papierwaren industrie
Ook daar kan men zien hoe hel slop-
ttcn van den invoer va» sommige arti
kelen er tee leidde naar nieuwe middelen
tc zoeken om zich zelf te helpen, en vaalc
met zeer gelukkig resultaat. Zoo werden
b.v. eUqneften voer Hollandsche- sigaren
in het buitenland gefabriceeid en ecu
briefkaart met het portret van onze Ko
ningin nioest vroeger iu Berlijn worden
bewerkt. Dank zij't oprichten van een ge
heet nieuwe industrie kon b.v. het week
blad „Panorama" dat een voorbeeld is
kopen-diepdruk blijven verschijnen in
denzeifden vorm. De toepassing was op
den duur aileen mogelijk met behulp van
een bepaalde builenlandsche industrie.
Nu niet neer.
Door den oorlog ontstond reeds vrij
spoedig nagenoeg over de heele wereld
een zeen ernstige papiernood. Ook ons
land begon daarvan al heel spoedig de
gevolgen te ondervinden. Doch ook hier
schafte men raad. I.iclitdrukpapier kwam
vóór den oorlog uit hel buitenland, nu
bestaat te Amsterdam een fabriek, die
hel maakt.
Nederiandsch fabrikaat briefhouders
bestonden, maarze gingen bij hon
derden en duizenden naar het buiten
land: wij prefereerden de „Duitsche"
briefordnors Wel is het iels anders ge
worden, maar nog steeds winnen bij ons
dc Duilsche fabrikaten het van de veel'
praktischer Nederlandsche. Daarentegen
nam de export van deze laatste door den
oorlog nog toe.
Wal de steen-industrie betreft, zagen
we van Derkse en Geldens een aardige
toepassing van splijtsteen bij den bouw
van een schoorsteenmantel in natuur
lijke kleur.
Het maken van vuurvast-aardewerk, wit
van binnen, croüte-kleur van buiten, da
teert tevens van dezen oorlogstijd;vroe-
gei werd dit artikel ingevoerd. Nu ziet
men het Hcllandsche fabrikaat in vele
windels
In deze zelfde branche verweiden we
