MIDDELBIIRGSCHE COURANT.
Donderdag 1 Maart 1917.
100' Jaargang.
I M E K U II.
Uit Stad en Provineie.
fè 61.
Dfi VRIJE MIDDAGEN DER
SCHOLEN.
„Als er geen wiegen en geen scholen
waren, werden alle moeders gek!"
De opmerking is niet van ons, maar
werd vroeger eens gehoord van een
rouw uit 't volk.
Hoe zal 'l met de moeders gesteld
zijn die nu iedcren middag of bijna
iederen middag de jeugd thuis krijgen,
ra» wege hel kolen gebrek op school''
De jeugd geuiet, volop. lederen dag
kan men ze niet Iroepjes zien uitzW'
men. En we willen er ons hoofd niet
onder verwedden, dat ze geen van allen
kattekwaad uitvoeren. Trouwens, nie
mand zal "wel l>eweren, dat die vrije
middagen louter ten gunste werken.
En daarom brengen we met instemming
een denkbeeld over dal ons geopperd
werd is het nicl mogelijk, dat de klasse
onderwijzers eên paar van die vrije mid
dagen in de week gébruiken om school-
wandelingen, d. w. z. klasse-wandelingen
tc maken f
Het weer is mooi, er is builen in de,
natuur al heel wat op Ie merken, en van
aco'n wandeling naar builen onder ge
leide is veel profijt te trekken ten bate
van Üe jeugd.
Nog daargelaten dat er veef moeders
een groote dienst mee wordt oew.ezen.
Misschien zijn sommige onderwijzers
er al mee begonnen. Maar zou hun voor
beeld'dan niet algemeen gevolgd kunnen
worden
De Belgische school alhier maakte
reeds vee! van die wandelingen. We lazen
ook al dal in andere plaatsen van ons
land de klassen 's middags op stap gaan.
Mtuar op de meeste scholen ge!>eurl niets
ran dien aard.
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
Meer dan in vorige dagen van de
behandeling der distributie-wel heeft gis
teren minister Postliuma scherpe kritiek
©p zijn beleid moeten hooren. Wel wees
de heer Duys'erop dat als de heer
Treub nog minister van L„ N en II.
was geweest, hij evengoed kritiek zou
hebben ondervonden, en dat het niet
aanging hem tegen minister Posthuma
uit te spelen, maar toch kreeg de
huidige bewindsman harde woorden te
hooren.
Het meest principieel was de heer
Van Doorn. De heer Duys, die ver
schillende opmerkingen maakte .over het
le laat komen van de beschikkingen
e* Tooral over de daden van het Rijks'-
graanbureau, erkende ten minste dat
het stelsel van den Minister goed was.
Maar de heer Van Doorn kwam
met het verwijl, dat do minister geen
maatregelen genomen heeft om de con
sumptie le beperken. Mei de rantsoe
nen ring is de minister jaren te laat' hij
heeft het volk nooit duidelijk gemaakt,
dat de nood kon komen. Spr wijst op'
de verkwisting, dié thans nog heersclit.
Nu moeten de kranten plotseling in
krimpen, „op last van den minister."
Waarom beeft de minister eerst thans
maatregelen genomen?
De Minister: Waarom was hel
vroeger noodig* i
De heer Van Doorn Dat is mijn
raak niet, maar de uwe. IT bent de
minister en u hebt de levensmiddelen-
voorziening in handen. Gouverner éest
prévoir. Deze minister heeft niets voor
zien. Dal het gegaan is, zooals hel ge
gaan is, is 's ministers schuld. Waarom
komt de minister nu eerst met zijn
«mtsoeneering der industrie;
Do Minister Will u daarmee zeg
gen, dat ik een bolenreserve had moe-
Ie» vormen?
De heer Van Doorn: Ja zeker!
De Minister Daar zal ik u morgen
wel op antwoorden!
De heer Van Doorn wijst dan op
de ellendige consentenpolitiek. Er is
hier geen sprake geweest van cenig be
leid. De regeering is verantwoordelijk
voor den eonsentenzwendel, die nu een
beetje luwt. Spr herinnert aan hetgeen
igel»curd is. Over het platteland gaat een
vrolk van welvaart en deze menschon
knoeten nog goedkoope levensmiddelen
op den koop toe hebben. Spr. zal wel
noodgedwongen voorstemmen, ook al is
(fit ontwerp maar een stelpost. Toch
'doet de minister nie^ veel anders dan
«eggen: ik zal dit en ik zal dat doen.
Wat nu de nood iu de groote steden
betreft in 3 maanden ontvingen de Airi-
aterdamsche bioscopen rond f 300.000.
Wordt de behoeftigheid alleen waar
gemaakt door cijfers betreffende de stij
ging van het aantal uitkeeringen voor
huiszittende armen gelijk de heer Van
den Tempel ze gaf'? De banken van lee-
nfcig te Amsterdam bleven in 1915 nog
f 20.00 0 beneden het cijfer over 1911
In Rotterdam deed men een derge
lijke ervaring opi
Hel antwoord van den Minister op
deze kritiek zullen we wellicht heden
reeds krijgen. Maar we kunnen foeh
reeds de opmerking niet binnen hou
den, dal het verwijt van hel niet voor
zien van den plolselingen kolennood
fgroolendeels ontstaan door daden van
Engeland en Duitschland en verergerd
door de vorst i ons zeer onbillijk voor
komt.
Een tweede kwestie van beleekenis
was dc actie van het Rijksgraanbureau
l>ekend door de kritiek van den heer
Polak, en nu weer naar voren gebrach^
door den lieer Duys.
Dc samenstelling van de commissie
van onderzoek die m Juli '16 door
hein geiTaagd was dóch toen gew
gerd en later dadelijk aan (le Eerste
Kamer werd toegestaan achtte de
heer Duys niet gelukkig. Er had ook
een of meer der beschuldigers m
moeten zijn opgenomen. Thans worden
die beschuldigers wel gehoord, maar
daarna verdwijaé'n zij. Mr. Del Campo, de
manager van liet Rijksgraanbureau, had
zeker niet lol haar secretaris moeten
zijn benoemd.
Spr. vindt hel jammer, ook daarom,
omdat als het met het bureau in orde
blijkt de beschuldigers eens goed in
hun chemise hadden komen te slaau.
Maar nu zal men in haar samenstelling
allerlei tegenwerpingen kunnen vinden
tegen het resultaat van haar arbeid,
Voor spr. is de hoofdzaak of hier
millioenen gestolen zijn. Er zijn mü-
lioenen uil de Rijksschatkist terecht ge
komen in de handen van hen, die het
dichtst bij liet vuur zaten. Het is alleen
de kwestie, of hier goede of kwade
trouw in liet spel is. De meelfabrikan
ten hebben tengevolge van de bepaling
van bet contract dat de afval, die enorm'
in prijs steeg, hun eigendom werd,
kolossale sommen verdiend. Millioenen
en millioenen zijn te veel betaald. Toen
gepoogd werd de maalloonen te verla
gen, besloten de fabrikanten hun in
richtingen slop te zeuen.
De lieer Duys vroeg nadere inlich
tingen daarover. Aan de gepubliceerde
gegevens hebben wij niets. Daar kan
men niet uil wijs worden.
Wij hebben, zoo zei de spreker, het
recht inlichtingen te eischeu.
Dc Minister schudde toen van
neen.
Dan, zoo ging de neer Duys voort,
hebben we .mot den Minister nog een
appeltje le schillen.
Vermeld zij voorts nog dal de lieer
T e e n s t r a inlichtingen vroeg over de
commissie van bijstand waarvan de le
den wellicht niel onbekwaam maar ze
ker ondeskundig zijn met uitzondering
van den heer Reilsma, dat hij herzie
ning der Jachtwet noodzakelijk achtte
ornaat het waarlijk schandelijk is, als
de kostelijkeoogst, dien wij zoo noo-
dig hebben, wordt opgegeten door ha
zen en konijnen en dit ten behoeve
van eeuige heeren, die graag jagen
willen, en dat hij voorts waarschuwde
tegen hel vaststellen van minimumprij
zen voor landbouwgewassen; daar in
beslagneming der voorraden waarbij
men ook oeler de prijzen kan bepalen,
veel meer gewenscht is.
En eindelijk halen we nog aan de
klacht van den heer Van Best over
het geringe broodrantsoen terwijl groote
hoeveelheden meel blijven beschikbaar
gesteld voor de luxe-bakkerijen.
Aan dit debat ging vooraf een tame
lijke uitvoerige en juridische bespreking
van hel wetsontwerp tot voorkoming
van inbreuk op volkenrechtelijke ver
plichtingen van den staat, een gevolg
van hel bekende vonnis der rechtbank
te Rotterdam tegen den Duitschen staat,
wegens liet in den grond boren van
een. Nederlandsch licliterscliip met kolen,
dat in Aug. '14 bij Mechelen in een
kanaal lag.
Er waren bezwaren, maar het voor
stel werd z. h. s. aangenomen
STEEN ZOUT IN OVERIJSSEL
Ingediend hij de Tweede Kamer is een
wetsontwerp betreffende de ontginning
van sleeuzout.
Iu de Mem. van Toel. deelt dc Ministei
van Landbouw mede, dal de Rijksopspj
ringsdieust in Overijsel o.m. de aanwezig
heid heeft aangetoond van lagen steenzout
in een terrein dat afgescheiden ligt van
andere terreinen waarin delfstoffen zijn
gevonden. Toen voor de ontginning van
die zoutlagen concessie werd aange
vraagd, waarbij vooral gewezen werd op
den door den oorlog ontstanen gebrelc-
lcigen toevoer van zout en soda uit het
buitenland en in verband daarmede op
het belang om die sloffen in eigen land
te winnen en le verwerken, werd "door
den minister aanstonds gevoeld, dat de
afzonderlijke ligging van de bewuste zout
lagen het bezwaar kon opheffen van
een afwijking van den aangenomen regel,
om geen beslissing over de wijze van ont-
jnning van delfstoffen uit te lokken voor
dal hel eindrapport van den Rijksopspo
ringsdienst zou zijn overwogen.
Hel komt hem dan ook voor, dat de
tijdsomstandigheden aanleiding geven om
de ontginning van deze zoutlagen onver
wijld ter hand te doen nemen.
Voor ontginning rechtstreeks van staats
wege beslaat in dit geval geen aanleiding.
Ilij meent dal in deze een exploitaliecon-
tract de voorkeur verdient, waarom bij
het wetsontwerp wordt voorgesteld het
recht op ontginning over le dragen aan
de naaniloo/e vennootschap Nerlcrland-
sche Zoutindustrie.
KAMERVERKIEZING-IJLST.
Ten gevolge van het aannemen doop
den heer mr. A. I, M J. baron van Wijn
bergen van zijn benoeming tot lid van den
Cenlralen raad van beroep ^ongevallen
verzekering), zal in het kiesdistrict Eist
een verkiezing moeten plaats hebben
voor eexx lid van de Tweede Kamer der
Staten-Gencraal en wel dc verkiezing op
Dinsdag 13 Maart, (le stemming, zoo noo-
dig, |op Dinsdag 27 Maart, de herstemming
zoo noodig, op Dinsdag 3 April.
TWEEDE KAMERVERKIEZING
EMMEN.
Bij de verkiezing voor een lid van
de Tweede Kamer in. het district Enri
mc-n (vac.-Borgesius) is Dinsdag gekozen
de heer J. Sibinga Mulder (U. L.) met
3186 stemmen.
De heer J. A. Bergmeijer (S. D A
P.) had 1896 stemmen.
De gekozene vertoefde jarenlang in In-
dië in de suikercultuur, en maakte ook
een studiereis naar W'.-Indië
ZE WETEN HET WEI,
Het Volk" bevat' hel volgend stukje,
waarvan menigeen de ironie met smaak
zal genieten:
Hel is 24 Februari. In de Tweede
Kamer. De postbegrooting is aan de orde
en het katholieke Kamerlid mr. Henri
van Groencndael aan het woord. Hij
spreekt over de loanen der kominiezen
en zegt
„Ik heb een slaatje opgemaakt om aan
loonen, hoe de dienstjaren van de
direkteuren regelmatig hooger worden. Ik
zou u willen verzoeken dc Kamer verlof
te vragen om dit slaatje als noot in de
„Handelingen" op te nemen.
De voorzitter is Schaper, zooals be
kend is, een gceie vent; hij zegt;
,Ik stel aan de Kamer voor, het ge
vraagde verlof te verleenen."
Daartoe wordt besloten, zoo leest men
in de „Handelingen" en er. staat bij:
Zie noot achter het Verslag."
De noot is op blz. 1771 der „Hande
lingen" vereeuwigd en men mag daar
voor wel dankbaar zijn, want het is een
keurige noot; zij hel" ook wellicht ietwat
hard te kraken voor sommige katholieke
heeren. Hebben zij' niet altijd erg veront
waardigd legen ons uitgepakt, als wij
„insinueerden", „scholden", „schimp
ten" enz., dat hun minister van Water
staat Regout als groot-in dustriêel zich de
natuurlijke vijand van de belangen der
kleinen toonde en dat postpersoneel,
spoorwegpersoneel enz. daarvan de treu
rige gevolgen ondervinden''
Wal leest men echter in het slaatje,
dat mr. Henri van Groenendael heeft
opgemaakt'? Hel staatje vermeldt een aan
tal loonen van kommiezen onder de mi
nisters Bevers en Regout en die van Re
gout zijn steevast lager dan die van Be
vers. Eu daar staal dan de volgende
noot in het kwadraat bij:
„Bevers overleden. Opgevolgd dooi
den groot-industrieel Regout. Deze
plukte overal ongeveer f 100 af.
Is-ie niet heerlijk? Misschien zei de
heer v. Groenendael maai' zoo, dat hij
het staatje zelf had opgemaakt en heeft
hij het van een of andere kommiezen-
vereeniging ontvangen, het niet eens gele
zen en het ongezien in de ..Handelingen"
geplakt. Maar dat doel aan den humor
van hel geval weinig af.
De heeren welen het wel, dat wij gelijk
hadden, als wij spraken van hun „groot
industrieel" Regout; ze weten het wel,
maar ze zeiden het nooit. Totdal het nu
dien armen mr. v. Groenendael onbe
wust ontglipt is Wel verplicht, meneer!
Dc belemmering van het
vissche r sbedrijf.
In een Dinsdag gehouden vergadering
der Onderlinge OorlogsrisicorMaatschap
pij van de visscherijreederijen te IJmui-
den werd medegedeeld dat door liet
bestuur der IJmuider Reeders'vereeni-
ging' zoowel bij de Britsché als bij de
Duitsche regeering pogingen worden aan
gewend tot het verkrijgen van verschil
lende, concessies, waardoor een onge
stoorde uitoefening van hel visscheriji-
bedrijf zou worden mogelijk gemaakt.
Men heeft hoop dat deze pogingen met
•.li goeden uitslag zullen worden be>-
kroond.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De getorpedeerde Vcdcrland-
schc schepen.
Hel Nederlandsch Correspondentiebu
reau in Den Haag meldt ons
Bij navraag aan het ministerie van bui
ten landsche zaken in verband met het
bericht over de bereidverklaring v-an de
Duitsche regcering tot tegemoetkoming
iu hel verlies van de 7 Nederlandsche ge
torpedeerde schepen kon ons geen offici-
eele bevestiging van dal bericht worden
gegeven. Een onduidelijkheid in de ter
zake ilit Berlijn ontvangen telegrammen
heeft nl. hel Duitsche gezantschap alhier
verhinderd een stellige cji volledige ken
nisgeving aan de Nederlandsche regeering
te doen.
Vaart op Suriname.
Aangezien tie Koninklijke WesLIndi-
sche Maildienst door de achtereenvolgen
de verkeersbelemmeringen zijn dienst
tussclien idè West-Indisclie koloniën cn
hel moederland heeft moeten inkrimpen
en de Engelsche lijn, die de geregelde
directe verbinding tusschen Suriname en
New-York onderhield, liet aanloopèn van
Suriname heeft gestaakt, dreigde er ern
stige sloornis tc ontstaan, zoowel in de
bevoorrading dezer kolonie als in den
afvoer barer producten.
Op verzoek van de regeering zal de
Koninklijke Wést-Indische Maildienst in
deze leemte voorzien, door een geregel-
den dienst voor lading cn passagiers tus
schen New-York en Suriname te openen.
Als eersltc stoomschip voor deze bei-
stemming vertrok de Nickerie 20 Febru
ari van New-Yorlc. (Hand.)
Dc vermindering van scheep
vaart.
Ons oog viel op een uueedeeliug in de
manndopgave van de scheepvaartbewe
ging van Rotterdam. Misschien verbaast
hel sommigen nog te hooren dat in
Februari 88 schepen metende 61.447 ton,
den Nieuwen Waterweg binnen kwamen
'l Vorig jaar was 't getal in Februari nog
217 met 271.911 ton. Doch in Februari
1914, dus vóór den oorlog haalde het
schepenaantal hel cijfer 80 dat van de
tonnenmaat was 939.157 ton.
Hel vluchtoord le E,de.
Maandag zijn er weer 200 personen
uit hel vluchtoord Ede naar Nunspeet
gegaan. Van de 4000 vluchtelingen, die
te Ede verblijf hielden, zijn er nu tus
schen de 700 en 800 naar Nunspeet over
gebracht.
Voorl-oopïg kunnen de barakken le Ede
niet worden afgebroken, omdat de eige
naar van de central verwarming zich
daartegen verzet. Volgens contract moet
deze toestand nu gehandhaafd blijven
tot 15 April.
o
De aardappelcrisjs.
In een artikel in het Handelsblad over
het, vooral in de groote steden nijpend
aardappeltekort, lezen we o. a het vol
gende
Er is een inventarisatie gemaakt,
waarvan de uitkomst geheim' is gehou
den waarom is ons niet recht duide-
lkij. Zóó geheim bleef de uitkomst ech
ter niet of we kunnen mededeelen, dat
als aanwezig niet voor het gebruik ider
bewaarders, werden gevonden 90 mil-
liocn K.G kleiaardappelen, 50 millloen
K.G zand- en veenkoloniale aardappe
len, en 15 millioen K.G\ Brahantsche en
Limburgsdie. Verschillende kleinere par
tijen. zijn echter niet medegeteld, even
min natuurlijk als de voorraden die bij
de particulieren voor eigen gebruik aan
wezig zijn. Te zamen wordt dit ook nog
op minstens 25 milljgen K.G geschat.
In hét geheel dus 180 millioen K.G
Het aardappelverlyruik is gerantsoer
neerd op 3 K.G. per hoofd en, per week.
Dat is dus voor ons land nagenoeg 18
millioen K.G per week of lot den nieu
wen oogst 16 weken, dat is 288 mil
lioen K.G.
Zoodat we voor een tekort zouden
kunnen komen van 100 millioen K.tè.
De schrijver van dit artikel wijst bel
ontstaan van dit tgkort vooral aan het
feit toe, dat door de veenkoloniale boe
ren, ia strijd met de voorschriften van
der Minister, consumptie-aardappelen
naar de fabrieken worden gezonden, wat
kan geschieden door gebrek aan con
trole.
De aandicht van den Minister van I„„
N. en II is er op gevestigd, dat aan de
toepassing van het be-staynde verbod tof
vervoer en aflevering van alle soorten
aardappelen in verschillende gemeenten
op zeer onvoldoende wijze de hand. wordt
gehouden. Naar aanleiding hiervan heeft
de Minister den, Commissarissjen der Ko
ningin verzocht, de burgemeesters uit te
noodigen hunne volledige medewerking
aan de handliaving der regeeringsvoor-
scbriften ter zake te verleenen en daar
bij het vertrouwen uitgesproken, dat ook
de burgemeesters van gemeenten, waar
geen aardappelen in voorraad zijn, hun
nerzijds alles zullen doen wat aan de
strenge handliaving1 van het ministerieele
verbod, dd. 30 Januari jlten goede
kan komen.
Uit Middelburg.
In de gisteren gehouden algemeene
vergadering van dc Coöperatieve Voor-
schol vereeniging met Spaarbank alhier
wérden de aftredende bestuursleden de
heeren mr. J. J. Heijse en J A. Pieters
herkozen, terwijl in de plaats van hei
naar elders vertrokken lid J. C. vau den
Bout gekozen werd de heer Minderhoud,
Tol commissarissen werden gekozen de
heeren F. A Klaassen en J. C. Hooger-
vorsl.
Aan hel iu dezelfde vergadering uit
gebrachte 41c jaarverslag on ticenen wij
het volgende
Bij den aanvang van het boekjaar 1916
liedroeg hel ledental 112. In den loop van
het jaar tradeu 15 leden uit en werden
6 nieuwe leden aangenomen, zoodal het
ledental op 31 December 1916 103
grool was. Op 1 Januari 1916 bedroeg
hel kapitaai f 6606,57, waarbij in de*
loop van hel jaar f336,16 wend gestort.
Alzo,o f 6942,73 te zamen. f 930,271/a word
aan de uittredende leden terugbetaald,
zoodat f 6012(451.4 hel saldo der kapi
taalrekening is.
Hel reservefonds bedroeg op 1 Jan.
1916 f2852 19. hel saldo der rekening
op 31 Dee. 1916 f 2892,46»/:;.
Aan de voorschotrekening onlleeuen
wij, dat over 1915 nog f12.890 moest
ontvangen worden, v
De zuivere winst bedraagt f 853,64
Het bestuur der Vereeniging „Uit
het Volk Voor het Volk" alhier
yvenscht de bloemenkweekers in kennis
te stellen, dat. hoe ongaarne ook, het
zich verplicht ziet dit jaar .Floralia" niet
te houden,
Waar net vorige jaar door 237 perso
nen 10001 planten werden aangevraagd
en door slechts 198 personen 781 plan
ten voor de tentoonstelling werden inge
zonden. voorziet het bestuur, dat door
de tegenwoordige omstandigheden de lust
tol kweeken zéér verminderd zal zijn
Daarom zal hel betere tijden afwaeh-
a en hoopt ook, dat dan allen, die
lust en liefde gevoelen voor het kwee
ken van planten, zich in groeten getale
daarvoor zullen aanmelden.
Wat den „Wedstrijd in Gevclversierinr
feu" betreft, kan hel bestuur getuigen,
dat het vorige jaar de poging om go vel
en balkon versieringen in onze stad meer
algemeen te maken, bizonder goed ge
slaagd mag heeten.
Een veertigtal personen gaven zich op,
om bloemen aan hun gevels aan te bren
gen en jonder deze veertig waren er velen,
die daartoe voor 't eerst overgingen.
Jammer, dat de meesten hunner buiten
mededinging wenschten te blijven, te
meer, omdat cr juist onder deze cate
gorie zoo velen voorkwamen, die de jury
gaarne voor een onderscheiding zou heb
ben aangemerkt.
Het bestuur heeft dan ook besloten,
dit jaar wederom tot een dergelijken
wedstrijd over te gaan en wekt de bur
gerij van Middelburg op tot nog meer
dere deelneming.
Ook de openbare tes van onze „Volks
zangschool' zal dit jaar eind April of be
gin Mei gehouden worden. Zoo gaarne
zag hel bestuur deze eens bezocht door
begunstigers en 'oden der Vereeniging,
opdat zij zichkonden overtuigen, welke
goede vruchten het onderwijs daar draagt.
Uit Vlissinge*.
Zaterdag en Maandag zal t© V11 s -
si ngen gelegenheid zijn tot liet afhalen
van bonboekjes en wel op 'het stadhuis
en het politiebureau, in de gymnastieklot-
kalen der scholen op de Groote Markt
en in de Hendrikstraat, en in het ge-
houw van de gemeentelijke groente- e*
fruitveiling.
o
Uit Walcheren.
- De openbare school te Domburg
is weer geopend.
0
Uit 2'uidr Beveland.
De knecht van den landbouwer C.
de Winter te N is e reed Dinsdag met
een paard naar den hengst. Het paard
struikelde en de knecht brak daarbij
zijn been
- Men meldt ons uit Hansweerf.
De vaart op Rotterdam en Antwerpen
is weer geopend. Gisteren heeft de pas
sagiersboot „Telegraaf" de reis van Rot
terdam weder volbracht
De commies J. Fossen te H a n s-
weerc is met in yang van 1 April n.s.
benoemd tot commies-verificateur, met
Hanswcerl als tijdelijke standplaats.
Woensdagmorgen vergaderde de
raad der gemeente K r a b b e n d ij k e. De
wethouder Krijger was met kennisgeving
afwezig.
Uit de ingekomen stukken bleek, dat
Ged. Stalen hun goedkeuring hebben ont-
lioudea aan het besluit van den raad,
om den onderwijzer M. Maas op wacht
geld te stellen.
Na enkele forraeele wijzigingen in de
