M!MIU!LltUi(iS<:ilHi;Ollt\\T. 'INNEHLAND. Dit Stad en Provincie. Zaterdag 24 Februari 1917. 160* Jaargano. Bé) dit nummer behoort een Bijvoegsel. 22# SCHEPEN TEGELIJK GETORPEDEERD. Het wordt droeve ernst "met Duitsch- lands bedreiging. Eerst waren hel «enige visschersbooten, die van zee op weg uaar onze havens naar den kelder gosoiiden werden. Ifloeu kwamen' er langzamerhand groo, tere- schepen bij, zoodra de vaarl weer hervat werd; Dinsdag de Oolmarsum en de Trorar peuberg. ■■Woensdag de Driebergen. Dienzelfden dag de Ambon. Donderdag de Noorderdijk, de Z an in dijk,, de Jacatra, de Bandoeng, de Eemi- larüd en de Gaasterland. Die twee van„ Dinsdag waren met een Lading kolen voor Engeland onderweg. Br i« daar dus niet veel over te zeggen. De Driebergen was 20 Januari van Rotterdam naar Baltimore (Ver. Staten) vertrokken. Dat was dus een schip van «e» neutraal land naar een neutraal land. 1>e Ambon Tvas van Nederland op weg nauar Indië, en had juist Londen verla ten. Het voer naar onze éigen koloniën. Su de zes die nu getorpedeerd zijn voeren ook tussehen neutrale landen. Ze dagen echter noodgedwongen in Falmouth (Engeland) voor het nazien der ••heepspapieren. Ze hebben daar langen tijd reeds gelegen, we meenen van vóór de Duitsche proclamatie, en Lebben Doni- derdag gezamenlijk 3en tocht aanvallva', otqtnaar m men oop aar deze neurna/e sebepen, die niets met aanvoer naar oi' van Engeland te maken hebben, gespaard «ouden worden. Belaas, het is hun niet gelukt de vei lige zone te bereiken. De Duitsclic be dreiging alle verkeer ter zee mei alle midc deJen ie zullen beletten is op brute wijze ben uitvoer gebracht tegen schepen, die, we herhalen liet, niets met Engeland's to «del l«? maken hebben. Want dat is liet kardinale punt in dtee kwestie. Duitschland moge honderdmaal decre- teereu dat het 't verkeer binnen, zeker get- bied der zee beletten zal, daarmee heetft hei in geen honderd jaar een geldige re den om die bedreiging ten |uitvoer lel bren'r gen. Onze schepen met neuti-ale lading voor neutrale landen hebben het volle richt daar te zijn, én zelfs heeft En ge bild het volle recht onze schepen aan te houden en te onderzoeken. ■Ru Duitschland ook die schepen ver nietigt, zal het voor al de gevolgen aan sprakelijk kunnen worden gesteld. Onze regeering heeft aan het slot van faiar protest-nota tegen de Duitsche af- isouiiging uitdrukkelijk gezegd. De verantwoordelijkheid van de eventueele vernietiging van Neder- Jandsche schepen In de gebieden waarvan sprake is en voor het ver- Bes van menschenlevens, dat daar door zal worden teweeggebracht, zal op de Duitsche regeering terugvallen. Hare verantwoordelijkheid zal in h'et bijzonder zwaar zijn in de te voorziene gevallenj waarin die schepen zouden genood zaakt zijn zich binnen de gevaarlijke zone te begeven door dwang van de zijde der oorlogsschepen van den vijand die het onderzoekingsrecht uil- oefent. We zullen geen raad geven overhetr gloen aan onze regeering nu te doen staat. Protesteeren, schadevergoeding vra gen, het zijn zulke weinig hatende «taalregelen, waar onze andere schepen blootgesteld b 1 ij v e n aan het niets ont ziende geweld van Duitschland. lüi we herhalen wat we reeds vroe ger schreven: het voorbeeld van Ame rika bewijst dat men met een daad, te genover Duitschland verder komt dan met «Ipn protest. Inmiddels wordt de toestand voor ons land, afgescheiden van de mogelijke gevolgen van deze ramp zeer ernstig. Onze schepen konden niet rustig in •te Engelsche havens blijven liggen, wil de ons land niet aan hopgersnoodi wor den prijsgegeven. Ze móesten daar weg. Maar Duitschland wil het anders: onze zuiver neutrale vaart belet het met een koele hardheid. Zoo'n daad tegenover een mogendf Ireid, waarmee men in vollen vrede is, aou in gewone omstandigheden beslist oorlog be teekenen. De omstandigheden zijn echter zooab- aormnal dat er nog hoop is op een an dere oplossing. Maar er zal veePmoe- fcen gebeuren, wil Nederland 'bevred._,d worden. (Het na het schrijven van het boven staande ontvangen telegram over ie Duit- «riie toezeggingen maakt ©enerzijds de •bad van den onderzeeër tot een krank zinnigheid, doch gpeft anderzijds ihoop op een oplossing.) HET AFTREDEN VAN NIK. VAN GIJN Naar aanleiding van hetgeen nu-. Van Gijn aan het Ned. Corr. Bureau mee deelde .over. zijn aftreden, merkt Met „Vaderland" op, dat men in de Kamer steeds va el de, dat bij de meest gcrcclitc uitgaven, liij het was, die zijn medewer king weigerde te verleenen. „Als wij, zoo schrijft het blad, het Voorloopig Ver slag op Hoqfdstuk V nog eens nalezen, als wij daarin wederom zien hoeveel wat ter verheoging van .onze geestelijke web- aart dienen moest, werd aangevraagd en hoe zoo goed als alles werd gewei- jerd, en verschoven tot „nadere bespre king', dan kunnen wij daarin niet zien den wil van Gort van der Linden. Wat wij dus met ons artikel hebben willen zeggen, kunnen wij niet anders dan vol houden, n.l. dit, dat hel Teil, dat de heer Van Gijn, hoe gewaardeerd financier ook, niet genoegzaam voelde voor do vele behoeften der natie, die thans moe ten worden vervuld, hem vroeg of laat met zijn collega's in botsing had moeten brebgen, en o,ok met de Kamer De lezing van het interview van het Corr.-Bureau heeft die overtuiging niet verzwakt, maar veeleer versterkt en be-J vestigd. Daaruit toch spreekt, voor ieder een die weet te lezen, veel meer de be heerder der schatkist dan de staatsman" Ook de heer Marchunt merkt in de „Vrijz. Democraat" op, dat bij de be handeling vaif de Slaatsbegrooting 1917 meer dim eenmaal Ls gebleken, dat de heer Van Gijn de grenzen van zijn taak te wijd had uitgezet. Deze opmerkingen Slëpamen trouwens overeen met hetgeen Minister Gort van der Linden gisteren in de Kamer zei' over de meening van den afgetreden be windsman, „dat hem over* de doelmatige besteding van het toegestane crediet een overwegende invloed toekwam". Het is goed deze hoofdzaken in ge dachten te houden, tegenover de theorie an mr. Van Gijn in zijn interview. Wan neer de Minister van Landbouw voor zijn maatregelen geaekt is door een be sluit van den Ministerraad, is het zeker niet aan den Minister van Financiën, om die maatregelen tegen te houden. De kwestie wordt minder makkelijk zuiver te, beoordeelen doordat iiet hier bedoelde eredièt voor de distributie-rege ling zoo'n enorm bedrag vordert, waar- an niemand het juiste cijfer kan beoor deelen. WaDl dat bedrag van 80 millioen is maar een ruwe schatting, zoo ruw, dat men niet weet -or het met 10 of 10 mil lioen zal worden overschreden. En als 't om zulke bedragen gaat, blijft er al heel weinig over van de controle taak van de Kamer die toch al zoo zeer is verzwakt in den crisistijd. Toch lijkt ons, dal mr. Van Gijn in zijn oordeel zwak staat, omdat ook hij eerst in liet indienen van het ontwerp had toe gestemd, al was het „slechts noode". De crisis Zal er echter wel toe leiden, dat de nieuwe Minister van Financiën reeds vóór de indiening van dergelijke geldverslindende wetsontwerpen zich vol komen zal uitspreken over het al of niet aanvaarden van zijn verantwoordelijkheid daarvoor. NEDERLAND EN DE OORLOG. Zes Nederlandsche schepen getorpedeerd. Door den Minister van Buitenl. Zaken is een lelegram ontvangen van Hr. M's. gezant te Londen, meldend dat deze een telegram heeft ontvangen van de Scilly- cilanden van kapitein De Koning van het Nederlandsche stoomschip „Noor derdijk 'r dat de schepen „Noorderdijk" „Zaandijk", A,Jacatra", „Bandoeng". „Kernland" en „Gaasterland die 22 dezer van Falmouth te zamen waren vertrokken, te zamen 's middags van den 22en door een Duitsche duikboot zijn getorpedeerd. De Minister heeft dadelijk telegrafisch inlichtingen gevraagd omtrent het lot oer bemanning. Naar wij vernemen is het s.s. „Menadio" dat op denzelfden dag als de bovenge noemde getorpeteerde schepen uit Fal mouth vertrok, aan het gevaar ontkomen, doordien dit schip wegens averij aan de machines uit zee naar de haven had moeten terugkeeren. Bij de Holland-Amerika-Iijn is bericht ingekomen, dat de bemanning van de „Noorderdijk" en de „Zaandijk" gered zijn en geland te'St. Marie op de Scilly- eilanden. Wiij vernemen dat de „Menado" te Falmoulh is binnengesleept. De „Kern land", „Bandoeng" en „Zaandijk" moe ien nog 'drijvende zijn. Van de bemanning zijn 200 te Penzance geland. Ook de rest van de bemanning moet in veiligheid zijn gebracht. Zoover het hedenmiddag per bulfetin bekend gemaakte,. We kunnen er nog het volgende aan toevoegen De getorpedeerde vaartuigen zijn alle vrachtschepen. De j,Noorderdijk" is een schip van de Ned.-Amerika St. Mij., vim 8090 ton; de „Zaandijk", van dezelfde iuaafcniliappij, lelt 4189 tón. De „Jacatra" is een schip van den Riollerd. Lloyd van 5373 ton; de „Ban doeng" van 5851 ton. De „Eeroland" is een schip van den Kon. Holl. Lloyd van 3770 ton. evenals de „Gaasterland". De „Bandoeng" en „Menado" waren op de thuisreis naar Rotterdam. De „Jacatra" en de „Noorderdijk" wa ren op de thuisreis van Amerika naar Rotterdam; de „Ecmiand" was op de uitreis naar Z -Amerika. De „Gaaster land" en „Zaandijk" op de uitreis naar N.-Amerika. De Directie v?.u den Rotterd. Lloyd meldt, dat de bemanning van de „Ban doeng op de Scilly-eilanden geland is. De bemanning van de „Gaasterland" en „Eemland" zijn eveneens geland. Bij informatie in reederskringen wordt de toestand, waarin ae scheepvaart in Ions land tengevolge van den onbeperklen duiKbootoorlog zich bevindt, zeer onrust- harend geacht. Er waren tengevolge van de geh /aden conferentie met de Regco ring plannen beraamd om in den loop der volgende week een 20-tal zeeschepen uil (Rotterdam en Amsterdam naai' Ame rika te doen vertrekken. Tot de uitvoe ring daarvan zou hel zeker zijn gekomen, indien deze ernstige ramp niet door de duikbiootaeiie was veroorzaakt. Ten einde te bespreken, wat nu zal worden gedaan, heeft de Nederlandsche reedersverecni- ging de Directies der groote overzeesche stoomvaartlijnen opgeroepen tot een spoedeischende vergadering in het hotel „De Twee Steden" in Den Laag. Daar zal worden overwogen of de uiffraartplanuen zullen doorgaan. Bij de meeste reeders bestaat het voor nemen daarvan thans af te zien en in elk, geval te wachten tot door de Regec- ring van de Duitsche Admiraliteit vrije doorvaart wordt verkregen. Vioorts is men in scheepvaartkriugen van meening, dat, hoe vredelievend ons land ook zij, men m Berlijn niet meenen moet. oat wij ons alles kunnen laten wel gevallen. De „Eemland" en „Gaasterland" waren In ballast op weg naar Amerika, om in opdracht der Regeering graan te halen. Hel officieel communiqué omtrent de ramp van de Nederlandsche schepen ver meldt nog, dat de bewuste schepen die te Faimo,ulh lagen, in slaat waren ge bruik te mak^n van een hun van Duitsche zijde geboden gele genheid oju 22 Februari die haven te verlaten, waartoe zij zich, tc zamen blij vende, Westwaarts uit het onveilige ge bied móesten verwijderen, en verder bui ten 'dat gebied blijvende hun weg ver volgen. Overigens bevestigt het communiqué de torpedeering door een duikboot zonder dat de scheepspapieren werden ingezien. De laatste berichten bevestigen ook, dat de „Eemland", dc „Bandoeug" en dc. „Zaandijk" nog drijvende zijn, en dat 200 leden, der bemanning te Penzance zijn geland. Aangenomen wordt, dat ook de rest der bemanning in veiligheid is Nog wordt gemeld, dat de regeering bij haar vroeger protest tegen den onbeperk len duikbootoorlog bij de Duitsche re geering aandrong te zorgen, dat geen op dat oogenblik van of naar" Nederland sche havens onderweg lijnde schepen, slachtoffers zouden worden, waarvoor Duitschland, onder reserve dat het geen absoiule veiligheid kon garandeeren, zich Dercid verklaarde tegemoet te komen. Tot zinken gebracht. Volgens te Rotterdam ontvangen par ticulier bericht is de Noorsclic vicr- masl-bark „Falls of Afton" van Buenos Ayres met 2985 ton lijnzaad, geconsig neerd aan de N.O.T in het Eng. Ka naal tol zinken gebracht. De lading was te Rotterdam verzekerd. De ^.Sindoro." Naar de St.ot. meldt, is de deputatie van „Tndië Weerbaar", die met het thans te Gibraltar liggende stoomschip „Sindoro" uil tndië vertrok, te Genéve. aangekomen. Naar de. N. Crt. verneemt heeft de minister van builenlandsche zaken op verzoek van zijn ambtgenoot van ko loniën pogingen in hel werk gesteld om een regeling voor dén terugkeer vau passagiers der „Sindoro' te treffenj Het kaar se tirve r brui k. Naai' aanleiding van het ook door ons overgenomen bericht, dat de Gezond heids-Commissie te 's Gravenliage het ge meentebestuur gewezen heeft op het groote nadeel, verbonden aan het veel vuldig verbruik van kaarsen, wat den reeds minder grooten velvoorraad In ons land zou aanspreken, wordt door de directie van de Stearinekaarsenfabriek „Apollo" te Schiedam en de directie van de Kon. Stearinekaarsenfabriek „Gouda' te Gouda in de N. R. Gt. de aana'atiht gevestigd op het feit, dat de grondstof fen, welke voor de fabricage van Stea- rinekaarsen gebruikt wordeh, volstrekt ongeschikt zijn om daaruit eetbaar vet te maken, en dus niet voor voedingsdocl- einden in aanmerking komen en dat de Slearinckaarsenfabrieken behalve Steari- nekaarsen de volgende prpducten ver vaardigen Stearine gebezigd in Leder fabrieken, Zeepfabrieken en diverse Chcmischt/In- duslrieën Oleine en oleïne-praducten, lioofdzake- ïlijlc gebezigd in Wolspinnerijen, Laken fabrieken, Zeepfabrieken en Chemische Industrieën Glycerine voor Dynamietfabrïcage en pharmaceutische doeleinden Stearinepek voor dakbedekkingen en Isoleerdoeleïnden Dc- directie'."» meenen hiermede ami te toonen, dat hare producten onmis baar zijn voor vele bedrijven hier te lande, zoodat inkrimping van het kaar- senverbruïk noodlottigen invloed op vele Nederlandsche bedrijven zou hebben. Een pseudo-hydroplaan. De bemanning van den sloomtrei- ler „Groningen" VI. 150) heeft,- naar de N. R. Ct. meldt, bij aankomst te I.Tmuiden gerapporteerd, dat ze op de Noordzee tussehen het Maasvuurschip en het lichtschip Schouwenhank had aangetroffen een verankerd model van een watervliegmachine, waarin een als vlieger verkleedc pop was geplaatst^ Aan de machine, waarheen men zich mei dc scheepsbool had begeven, om dat men van meening was met een verongelukten vlieger te doen te liebt- ben, werd een groot aantal koperen conlracldraden opgemerkt. Een Duitsche onderzeeër die op ecnigen afstand was waargenomen welke had bemerkt, dat men van den Ireiler een bezoek had gebracht aan de nagemaakte vliegmachine, loste toen ieen aantal scholen op het toestel, dal bij het 5e schot met een hevige ontploffing in de diepte verdween. T)e Duitsche onderzeeër. Zooals wij gisterenavond nog door aanplakking op een enkele plaats in de stad hekend maakten, werd ons gisteren uit Vlissingen bericht, dat de bij Dom burg gestrande Duitsche onderzeeër tc Vlissingen was binnengebracht en onder bewaking in de binnenhaven gemeerd. Deze boot is ongeveer 350 ton groot dus vrij wat kleiner van afmetingen dan die welke eenigen tijd geleden te Vlissingen heeft gelegen. Aan boord stond een kanon. Kort na aankomst weid de comman dant der duikboot dpor den verspor- ringscommandant op diens bureau on" dervraagd. -o De goederenwagens uit Z. Vlaanderen Naar wij vernemen zullen de goede renwagens van de' lijn Mechelen—Tef" neuzen die in Zeeuwsch-Vlaanderen ge ïnterneerd zijn, met goedvinden der Diuitsche overheid over België naar Hol land gebracht en niet over de "Schelde Uit Middelburg. Nu Maandag as. begonnen wordt met de uitdeeling van de bonboekjes, worden 'ons van verschillenden kant ragen gesteld van liet hoe en wat van dien distributie-maatregel. We deelen daarom mee, dat het uit reiken van de bonboekjes nog niet be teeken t dat reeds dadelijk het stelsel zelf tot uitvoering komt. Op de daarvoor opgemaakte verordening is nog niet de vereischte ministeriëele goedkeuring (Ont vangen, maar men zal reeds met de uit deeling der boekjes beginnen die trouwens een volle week vordert om gereed te zijn, zoodra de verordening is goedgekeurd. De bons netreffen alleen dé tegen goed kooperen prijs beschikbaar gestelde re- jeeringsirtikelen. Voor zoover die arti kelen ook daarbuiten in den vrijen han del verkrijgbaar zijn, zullen ze verkrijg baar blijven, al is 't ook tegen hoogeren prijs. Een bonboekje is dus voor het ver krijgen van die artikelen niet vereischt. Maar ieder in deze gemeente, die van de door de regeering verkrijgbaar ge stelde artikelen wil profiteeren, moeteen bonboekje hebben. Zooals men in de bekendmaking heeft kunnen lezen, zijn er drie soorten bon boekjes, die ieder 40 genummerde bons bevatten Het eene boekje geldt voor rijst, havermout of gort; het tweede voor erw ten of bruine boonen, het derde voor zeep Zoo'n bon ziet er als volgt uit GEMEENTE MIDDELBURG. 1. Bonboekje No, 321. Goed voor 2i/a ons RIJST, HAVERMOUT of GORT legen den distributieprijs. Burg. en Weth. van Middelburg, P. DUMON TAK, Burgemeester. W. A. J. SNOUCK IIURGRONJE, Secr. In het tweede bonboekje staat 2'/* ons erwten of bruine boonen, in het derde 2i/s ons zeep. Zooals men ziel draagt ieder bonboekje een nummer, Boveudien komt op den om slag te staan aan wen het is uitgereikt. Wit een hoofd van een, gezin van die bons gebruik maken, dan heeft hij voor iedqr Md van zijn .gezin drie soortei boekjes aan te vragen. De werking van het stelsel is nu deze: Zoodra door den burgemeester een hoe- •eelheid van een regeeringsartikcl is ont vangen, bijv. havermout en zoodra di© bij de verschillende winkeliers is ge distribueerd, maakt hij bekend, dat voor ieder togen afgifte van bon no. 1 van het desbetreffende bonboekje 2i/2 ons haver mout verkrijgbaar is. Men kan zich daar toe tot iederen kruidenier wenden. Maar daar de hoeveelheid beperkt is, zal het kunnen gebeuren, dat men bij oen krui denier komt als die uitverkocht is. Mea kan dan echter allicht bij een andere» kruidenier terecht. Wanneer het stelsel eenigen tijd werkt, weet men aan liet distributie-bureau echter reeds uit de door de kruideniers weer ingeleverde bons, hoeveel ieder kruidenier in wer kelijkheid noodig heeft. Hclzeifde geldt voor de andere ar tikelen. Manr het geval kan zich ook voor doen dat bijvoorbeeld de hoeveelheidl erwten niet genoeg is voor de heole stad, en dal dan tegelijk met erwten ook bruine boonen worden beschikbaar gesteld. Da» 't nie' zeker dat zij, die er niet tijdig bij zijn, allen erwten kunnen krijgen, doek wel bruine boonen. Dal zijn echter bijzondere gevallen, dia allen van zelf duidelijk zullen worden, bij de bekendmakingen van de beschik baarstelling. Hoofdbedoeling van het stelsel is, t« voorkomen, dat door sommigen groote hoeveelheden van de regeeringsartikelea worden opgeslagen, waardoor natuurlijk veel anderen zouden worden gedupeerd. Ieder heeft du,s nu voor zich zelf uit te maken of hij een of twee of alle drie de bon boekjes wenscht le bezitten, e» voorts of hij voor ieder lid van zijn gezil een of meer van die boekjes denkt noodig le hebben. Heeft hij dal bepaald, dan gaat hg op den voor zijn wijk aangewezen dag naar het Stadhuis (ingang Helm) en vraagl daar de verlangde bon boekjes met op gave van zijn naam en van de leden va» zijn gezin, waarvoor hij eveneens boekje» wenschl. Dat sneciaal de gezinshoofden worde® opgeroepen om persoonlijk de boekjei te komen vragen, heeft ten doel vergi*- singeu le voorkomen, wanneer kinderen er om vezonden worden. Mocht het hoofd van het gezin beslist verhinderd zijn, dan kan ook een ander voor hem komen, mits met een duidelijke opgave van zijn naam en van 'de gezins leden waarvoor de hoekjes worden ;jje- Bij hel plaatselijk Steuncomité aig hicr (penningmeester Ilerm. Boassop) zijn ingekomen giften van: Plaatselijk Co mité voor Middelburg van het r-feusN»isnr cornire i*- -S Uravennage croör ar tvi. 'J*. 79; M. 17 B., f 3; tnevr. u. R, S.—F. fSO; X r 1; S. FT. f5; dr. S. f 50; mej. E. v. d. B, f 25; mr. F. B, E. f 10; mr. A. A. dl. V. MO; wekelijks sche bijdragen f 123; onder deze laatsten is begrepen de bijdrage over twee we ken van P. J. B>. ad f 50 per week. Verder werden nog toegezegd weke*- Ujksche bijdragen van S. B. ad f2 ei van mr. J, J. H. ad f 2.50. Uitbetaald werd f 338.50. De werktijd aan de fabriek ran „The Vitrite Works" is met een paar uur verlengd; Zaterdag wordt namelijk in plaats van tot kwart over tien, tot één uur doorgewerkt. Bij S l. Laurens zijn de huize» der waterleiding op drie plaatsen ge sprongen. Hedenochtend zijn de breiHcen hersteld. Het bestuur van het departement M i dj. «rtlbur-g van de Mij. van Nijverheid heeft van Minister Treub de meedceling ontvangen dat hij wegens zijn benoeming tot Minister zijn aangekondigde vooiV dracht voor genoemd departement niet kan houden. Door de politie alhier is op aan gifte van een ingezetene proces-verbaal opgemaakt tegen een grocntenhandelaar uit St. Laurens, die een koolraap van 1.4 K.G. verkocht voor 10 cent, lei-wijl de 'maximumprijs 3 5 cent per K.G. is Hel

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1