MIDDELRURGSCHE COURANT.
Woensdag 21 Februari 1917.
160* Jaargang.
FEUILLETON.
13e Zeevalk,
81HHEHLAHD.
Uit Stad en Provincie.
NQEflR OBJECTIEF?
■Wc kregen naar aanleiding van het
hoofdartikel in ons vorig nummer een
ingezonden stuk van een lezer, die
meent dat hel arlikel een zeer een
zijdige strekking bezit; op te sterke
wijze een anti-Engelsche stemming ver
wekt niet objectief is, door bij de
bespreking van een mogelijk honger-
rantïoen Engeland als hoofdschuldige
*e noemen, daar het beter ware daarbij
Duitschland vooral niet ie vergeten, hel1-
welk immers de neutrale scheepvaart
plotseling heeft ontwricht. De inzender
wil de Engelsclie maatregelen niet ver
dedigen, maar alleen waarschuwen het
hoofd koel en het oordeel rustig te
honden.
Ons besluit om, met 't oog op de
btezninigings-noodzakelijkheid, de inge-
zonden stukken Ie beperken, noopt ons
ook dit stuk te laten liggen, en slechts
den korten inhoud van de opmerkingen
weer te geven.
Maar we kunnen ons toch niet ont
houden van de tegenwerping dal de
inzender zich bij ons welen nooit be
klaagd heeft ,over eenzijdigheid en over
het verwekken van anli-Duitsche steml-
ming toen wij minstens even onbewim
peld onze afkeuring over de Duitsche
maatregelen uitspraken; dat wij werke
lijk niet vergeten hebben de schrome
lijke gevolgen van den onbeperkten Duil-
schen duikbootenoor] og voor onze scheeps
vaart in 'l licht te stellen, maar dat wij
eveneens het recht hebben een oordeel
ook nit te spreken over de gevolgen
die wjj ondervinden van een door dien
dw'kbooteiioorlog uitgelókten maar o.
vblkomen onrechtraatigen dwang van En
geland tegenover ons.
"We hebben in 't begjn dezer maand
bi t bekend worden van den Duit1-
Schen maatregel geschreven. „De lang
gaat dicht". Vindt de inzender het nu
zoo objectief om slechts tegen één van
twee nijpers van dien tang te ful-
JTrouwens, wie zelf zeer sterk in
•ijn pro-neigingen is, mag wel zeer
voorzichtig zijn een ander gebrek aan
objectiviteit te verwijten, nog daar
gelaten dal wij thans de gevolgen van
de oorlogsmaatregelen zoo sterk sub
jectief voelen, dal 't wel wat mal wordt
om te vragen ook de tegen öns ge
richte maatregelen „objectief' te be~
<*ordeelen.
De oorlog is geen kijkspel. En wij
zeker zijn geen belangelooze toeschou-
OET GKAAN EN DE
ALCOHOL.
Nu het broodrantsoen nog kleiner
dreigt te worden, zullen er wel weer
stemmen opgaan, om te betoogen dat'
men dan in de eerste plaats moet l>egin-
aen om geen graan meer beschikbaar
fe stellen voor de bereiding van alcohol.
We gelooven- dat men zeer voorzichtig
mfoet zijn mee het aannemen van de plei
dooien in die richting. Niet omdat we
alcohol hooger stellen dan brood, maar
lomdat we meenen dat een stopzetting
van de alcoholindustrie met al de na-
Öeelïge gevolgen van werkeloosheid en
cuineering van de betrokken vennoot
schappen, geen broodvermeerdering van
beteekenis geeft, en bovendien groot©
•adeelen voor andere algemeenc belangen.
Ten eerste wordt er niet uitsluitend
brtapdgraan voor gebruikt. In een artikel
het „Hand." werd onlangs meegedeeld
dat de Delftsche industrie slechts maïs
en gerst en voor een deel' melasse ge
bruikt; en de Schiedamsclio branderijen
voor i/s gedeelte gerst, voor 1/3 gpdeelt,
maïs en voor 1/3 gedeelte rogge.
Die hoeveelheid rogge is ongeveer 200
ton per week, d. i 1 pCt. van dc hoeveel
heid graan voor ons brood benoodigd.
En als men nu zegt dat maïs en gerst
goed zijn voor veevoeder, dan mag toch
niet sergeten worden dal de maïs en'
jerst, na hun bewerking in de alcohol-
fabrieken te hebben ondergaan, nóg een
prachtig veevoeder zijn, nl. de spoeling,
waarop de veevoeding van de melkdistric-
ten r m Rotterdam, Den Ilaag en Delft
voor een groot deel berust.
Bovendien mag toch ook wel gewezen
worden op het onvermijdelijk ophouden
van ide gistproductie. Leeken hebben
gewoonlijk een veel te gering begrip van
de beteekenis 'van de gist voor onze.
bakkers. Alleen als er door een toeval
ergens geen gist komt, voélt men het
•rpote ongerief.
Welnu, die gist is een nevenproduct
van de alcoholfabricage, en de meeste fa
brieken (althans die te Schiedam) hebben
daarvoor gerst en maïs en rogge noodig
Alieen de Delftsche Gist- en Spiritusfa
briek kan alcohol uit melasse stoken met
gist ais nevenproduct. De andere fabrie
ken zijn daar niet op ingericht.
We vonden deze bijzonderheden, welke
met nog veei andere vermeld stonden m
hel bedoelde arlikel in het „Hand."/
interessant genoeg om ze speciaal mee te
deelen tegenover de gemakkelijke rede
neeringen, waarmee de alcohol-fabricage
veroordeeld wordt. Zóó gemakkelijk is
de oplossing der kwestie niet.
En tegenover hen die de bierbrouwe
rijen öok al willen sluiten wegens hun
•erbruilc van gerst, mag wel aangevoerd
worden dat de brouwerijen in ons land
thans zelf met eigen schepen voor hun
grondstoflen zorgen. Maar dat is geen
gerst, maar mout, die dus niets ontneemt
den in ons land aanwezigen voorraad
menschen-voedsel
KAMEROVERZICHT.
Tweede Kamer
Zitting van Woensdag.
Het zal wel een gevolg van de be
sloten zitting zijn dat de openbai-e be
handeling van de begrooling van oor
log zoo weinig belangrijks oplevert.
Het hoofd-element in liet debat, n.l.
dc geestelijke verzorging van den sol
daat, liad ook weinig belang meer 11a
dc indrukwekkende rede van den heer
De Visser. liet voornaamste was nu nog
Welke houding de Milliliter van
oorlog zou aannemen tegenover zijn
aanvallers.
Welnu dat is meegevallen. Hij heeft
gister wel den heer Duymaer gene
geerd, maar hij was bijzonder donciliant
tegenover den heer Ruys de Beeren-
brouck wiens rede hij met bijna onver
deelde instemming zei te hebben aan
gehoord, en tegenover den heer No,-
lens, wiens boosheid over de aanhaling
van hel bekende oordeel van den of
ficier die de voorstelling in 't circus
Carré bijwoonde, de Minister trachtte
te bezweren door de verzekering dat
hij met die aanhaling niets kwaads be
doeld had. De Minister had het stuk
niet gezien en hij stelde liet oordeel
van iemand die het wèl gezien had
tegenover de mecnihg van Ué aanvallers
die het ook niet gezien hadden.
iiour-m uit het laatst der 16e eeuw,
tEngelsch van RAFAEL SABATINI,
HOOFDSTUK XIII.
In he t gezi ch t van Allah.
Sakr-el-Balir stond in gedachten ver
diept, nadat zij heengegaan was. Opnieuw
överwoog hij elk barer woorden en be
dacht hij, hoe hij Asad zou tegemoet
treden en hem weigeren zou, als de Dey
werkelijk mei het doel kwam, dat Fenzi-
leh voerjpeid had. Zoo bleef hij zwij
gend wachten, totdat Ali of een ander
hem in de .tegenwoordigheid van den
Dey zou roepen. In plaats daarvan even
wel werd Ali, die Asad-ed-Din kwant
aankondigen, onmiddellijk door dezen
gevolgd; in zijn ongeduld had hy cr op
gestaan, dadelijk bij Sakr-el-Bahr ge
bracht te worden.
„De vrede van den Profeet zij met u
MoSjm zoon", was de begroeting van den
Dev.
„En met u heer." Sakr-ei-Bahr groette
diep. „Mijn huis wordt geëerd". Met een
handgebaar zond hij Ali heen.
„Ik kom tot u als smeekeling", zei
Asad, nader tredende.
„Een smeekeling, gij'? Dat is niet noo
dig, Heer. Ik heb geen wil, die niet den
•cho van den uwen is."
De Minister meende getoond te heb4-
ben dat hij eerbied heeft voor het
werken van hen, die liet geestelijk en
zedelijk leven van den militair willen
bevorderen. Bij de opening van een
militair tehuis voor katholieken heeft
spreker na de rede van den hoofd
aalmoezenier in dezen geest gesproken,
iVan den aanvang af was sprekers
streven lieL behoud van den godsvrede^
Want we zijn één volk en we moeten
vooral in dezen tijd bezield worden
door één geest (Gemompel).
De Minister erkende dal dc com!-
missie voor ontspanning en ontwikkeling
hier en daar gebrek aan medewerking
had ondervonden Men vergele echter
niet, dal bij velen het denkbeeld heeft
geheerscht. och, wat kamen die bur
gers hier doen! Maar thans heeft een
ander inzicht post gevat. In Leiden en
m andere plaatsen werken burger-coml-
missies voor dit doelDe tegenwoordige
afdeeling voor ontwikkeling en uit
spanning verricht overigens nuttig werk
Op 1 Januari 1917 bedroeg het aanUl
leerlingen 40.000. Het aantal analpha-
beten was toen 800.
"Van hetgeen de Minister zei over de
materieele positie van. het personeel
zij aangestipt dat hij het o,ogenblik
thans niet gekomen achtte voor een
algemcene omwerking van a bezoldi
ging van het kader. Over liet eenigs-
zins verhoogeu van de mobilisatie-toe
lage is spr. in overleg met zijn ambt
genoot van financiën.
Vandaag zet de Minister zijn rede
voort:
WERKLOOSHEID VERZEKERING.
Door den. Minister van Waterstaat zijn
m de bij arL 21 ten 22 vanliet „Werkloos
heidsbesluit 1917" bedoelde commissie van
advies voor de werkloosheidsverzekering
tol 31 December 1919 benoemd tot lid
en voorzitter: prol', mr M. W F. Treub,
oud-Minister van Landbouw enz., ou.li-
Minisler van Financiën, te 's-Gravenhage
tol lid en plaatsvervangend voorzitter
prol', dr. W H. .Nolens, lid van de Tweede
Kamer der Staten-Generaal, te 's-Graven-
hage.
Tot leden zijn benoemd verscheidene
bestuursleden van vakvereenigingen, bur
gemeesters, wethouders, Kamerleden, enz.
DE RIJKSMIDDELEN IN 1917.
De opbrengst Ider Rijksmiddelen, (hoofd
som en o pcenten) over de maand Jauuarï
1917 bedroeg f 16.098.796,74* te.'en
f 13.574.488 57^ over Januari 1916.
Het één twaalfde over het gehcele
jaar is geraamd op f 15.863.833 27.
Morgen zullen wij de gespecifeerde
cijfers betreffende de inkomsten in Ja
nuari 1916 opnemen.
De oorlogswinstbelasling bracht over
Januari 1917 op f 81.730.71, de Verde
digingsbelas ling la f 141.353.04, de Ver
dedigingsbelasting lb. f 1.084 276,53, de
Verdedigingsbelasting II f 1.700.871 10.
Totaal f 3.008.321 38.
De opcenten, geheven ten bate van
liel „Leeningsfonds" 1914 bi*achten in
Januari 1917 f 2.491.255.436.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
De getorpedeerde schepen..
De „N, R. Ct." meldt, dat haar bericht
betreffende de „Ootmarsum" en de
„Trompenberg" in zooverre verbetering
eischt, dat van een verplich'te kolen-
lading voor Engelsche rekening geen
sprake is geweest.
Opgelegd.
Naar de „N. R. Ct." verneemt, zullen
de uit Ned.-Indiê naar ons land terug-
keerende stoomschepen van den Itott.
Lloyd voorloopig opgelegd worden.
Duitschland en onze koleu-
voorzienmg.
Een medewerker van de Voss. Ztg.
weel te verhalen, dat onze regeering
„verrassend vlug en handig" in samen
werking met de betrokken Duitsche
autoriteiten het vraagstuk ónzer kolen-
voorziening, voorzoover Duitschland daar
bij betrokken ïs, tot een oplossing heeft
gebracht.
Per jaar, zoo wordt In dal artikel
gezegd, gebruikt -ons land pl.m. I01/2
millioen ton kolen (bunkerkolen mee
gerekend)'. De productie der eigen mij
nen is -ongeveer 200.000 ton per maand,
die idoor geweLdpge inspanning thans
met 50 pCt. is verhoogd.
Als Nederland, na strenge beperking,
wat aangaat het verkeer en de licht-
productie, nog een koleuverbrnik zal
noodig hebben van ongeveer 650.000
ton per maand, dan zou men moeten
trachten zich het benoodigde tekort
van ongeveer 350.000 ton, te verzekeren
door import uit Duitschland; want En-
En geland heeft sinds 1 Februari j.l. op
gehouden kolen te leveren.
De levering van deze quantiteit is een
transporlvraagstuk.
„In overleg met onze regeering wor
den te dien e inde te 's Gravenhage twee
transport centrales opgericht, een Duitsche
en 'n Nederlandsche, die samen werken.
Daar wij om bekende redenen slechts
over een beperkte hoeveelheid rollend
materieel kunnen beschikken, heeft de
Nederlandsche vegeering zich bereid ver
klaard de wagens, die noodig Zijn voor
het vervoer van kolen, staal en ander
door Duitschland te leveren materiaal
te verschaffen. Zij zal ook de noodige
schepen naar de daarvoor in aanmer
king komende havens van de nederrijn-
sche kolenmijnen benden. Bovendien
heeft men er over gedacht om een
voldoend aantal werkliedten voor het
lossen der vrachten beschikbaar testel
len; im liet onderhoud van dit perso
neel zou dan door d)e Nederlandsche
regeering worden voorzien. Volgens deze
basis moet en zal het gelukken Neder
land de noodige hoeveelheid kolen enz.
te verschaffen."
0
V e r b 1 ij f ontzegd.
De commandant der stelling van de
monden der Maas en der Schelde (com
mando Zeeland! heeft het verblijf in zijn
gezagsgebied ontzegd aan Pieter Hame
link. geboren te Zaamslag 7 Februari
1885, wonende te Axel, wegens het be
trokken zijn bij den smokkelhandel.
Onze scheepvaart eu de Zwit-
sersche handel.
Het Journal de Genève meldt: Vol
gens een bericht uit Rotterdam aan de
vamer van "Koophandel te St. Gallen,
moet de Nederlandsche regeering aan
den Zwilserschen consul te Rotterdam
verklaard hebben, dat ze geen Neder
landsche schepen zou laten vertrekken,
aan boord waarvan zich groot© hoe
veelheden Zwitsersche koopwaren bevin
den, met name borduurwerk, voor met
de oorlogvoerende landen een overeen'
De zoekende oogen van den Dey
dwaalden rond en schitterden, toen zij op
Rosamunde bleven rusten. „Ik kom haas-
lig", zei hij. „gelijk ieder gewoon min
naar, geleid door miju instinct naar de
tegenwoordigheid van haar, die ik zoek
deze Frankische parci, deze gevangene
met het gelaat van een engel, die gij van
uw laatsten tocht hebt medegebracht Ik
was niet in de Kasbah, toen 'fsamanni
van de markt terugkeerde, maar toen ik
eindelijk vernam, dat hij er niet in ge
slaagd was haar te koopen, zooals ik
bevolen had, had ik kunnen huilen van
verdriet. Ik vreesde eerst, dat een of
ander koopman van den Sultan haar ge
kocht had en met haar vertrokken was;
maai' toen ik hoorde gezegend zij Al
lah! dat gij de kooper waart, was ilc
gerust gesteld. Want gij zult haar aan mij
afstaan, mijn zoon."
Hjj sprak met zooveel' vertrouwen, dat
Olivier moeite had de woorden te vin
den, die hem zouden teleurstellen. Daar
om aarzelde hij een oogenblik.
,lk zal uw verlies vergoeden", ging
Asad voort. „Gij zult de zestien honderd
philips hebben en nog vijfhonderd Ik»ven
dien om u te troosten. Zeg, dat ge dat
goed vindt, want ik brand van onge
duld".
"Sakr-el-Bahr glimlachte bitter. „Het is
een ongeduld, dat mij, waar het haar be
treft, wel bekend is, Heer," antwoordde
hij langzaam.
„Ik brandde er zelf vijf eindetooze
jaren van. Om er een eind aan te maken,
need ik een verre, gevaarlijkè reis naar
Engeland in een veroverd Frankisch
schip. Gij" wist het niet. O Asad, anders
zoudt gij
„Ba!" viel de Dey in „Gij" zijt een ge
boren handelaar. Er is niemand zoo slim
als gij. Sakr-ei-Bahr. Nu, goed, noem
zelf.uw prijs, sla voor, en laat het dan
afgedaan zijn."
„Heer", zei hij stil, „van winst is geen
sprake. Zij is niet te koop".
Asad staarde hem sprakeloos aan en
een lichte blos kleurde langzaam zijn
bleeke wangen.
„Nietniet te koop?" herhaalde hij.
stamelend van verbazing.
.Niet, al blopdt gij mij uw geheele rijk
als prijs aan", was het plechtige ant
woord. Daarop vervolgde hij warmer, met
een stem, waarin tegemoetkoming klonk.
„Vraag mij alles, wat het mijne is",
ging hij voort, „en met vreugde zal ik het
aan uw voeten leggen, als ©en teelcen
van mijn trouw e# liefde voor u."
„Maar ik wil niets anders." Asad's loon
was ongeduldig, knorrig bijna. ,,Ik wil
deze slavin hebben."
„Dan", hernam Olivier, „roep ik uw ge
nade in en smeek u, uw ©ogen ergens
anders heen te richten."
Asad keek hem norsch aan, „Weigert
ge mij?" vroeg hij, zijn hoofd achterover
werpend.
„Helaas,zci Sakr-el-Bahr.
Er ontstond een stilte. Het aangezicht
van Asad werd steeds donkerder, de
©Ogen, die bij op zijn onderbevelhebber
wierp gloeiden toorniger. „Ik zie het",
zei hij eindelijk, met een kalmte, dié
zoo in tegenspraak met zijn blikken was,
dat zij onheilspellend was. „Ik zie het.
Het schijnt, dat er meer waarheid in
Fenzilen schuilt, dan ik vermoedde. Zoo!"
Hij keek den Ander een oogenblik met
zijn ingezonken, brandende oogen aan.
Toen sprak hij op een toon, trillend
van ingehouden toorn: „Bedenk, Sakr-
el-Bahr, wat gij zijt, wat Ik u gemaald
heb. Bedenk ai ae goedheid, waarmede
deze nanden a overladen hebben. Gij
zijt mijn onderbevelhebber, en eens kunt
ge meer zijn In Algiers staat niemand
boven u dan ik. Zijt ge nu zoo ondank
baar, dat ge mij het eerste, wat ik u
vraag, weigert? Het is waar, wat geschre
ven staat' „De mensch is ondankbaar."
„Zoo gij wist", begon Sakr-el-Bahr,
„wat dit alles voor mij beteekent
„Ik weet het niet en het kan mij niet
schelen", viel Asad in. „Wat het ook zijn
moge, het is niets tegenover mijn wil."
Toen stelde hij vleierij In plaats van
toorn. Hij legde zijn hand op Sakr-el-
Bahr's stevigen schouder. „Kom, mijn
zoon. Uil liefde tot u zal ik edelmoedig
zijn en uw weigering vergeten."
„Wees zoo edelmoedig, heer, dat gij
vergeet, dat gij baar aan mij gevaagd
hebt."
„Weigert ge nog?" De stem, die een
oogenblik te voren honigzoet klonk, was
weer ruw.
JPftKX* WOTOfcai).
komst is gesloten, die "de veiligheid
van de Nederlandsche schepen waar
borgt
J ava-t'abak.
(Officieel). Aangezien een hail1 milli
oen balen Javatabak, ter waarde ran
ongeveer zestig millioen gulden, welh
arlikel zeer vatbaar is voor spoedig be
derf, thans nog op verscheping wachtj
heeft de gouverneur-generaal aan de re>
sidenten der gewesten, waar de bevol
king tabak verplant, last gegeven, hef
daarheen te leiden, dat met den aan
plant van tabak zoo spoedig mogelijk
wordt opgehouden en instede daarvan
andere gewassen geplant worden.
D r u k k e 1* ij b e d r ij v e 11
Maandag hebben te Amsterdam de
Centrale Commission, bestaande uil
werkgevers en werknemers, in de vak
ken der boekdrukkerij, der boekbinde
rij. der steendrukkerij en der cliché-
fabritage gemeenschappelijk vergaderd
te overleggen, welke maatregelen
voor de bedrijven moeien worden ge
nomen naai' aanleiding van de circulai-
van den minister van Landbouw
enz., waarbij de beweegkracht die wordt 1
beschikbaar gesteld, is beperkt tot 75
pCt. van hel gewone gebruik.
Uit deze vergadering is een fcomtnis-
sie van elf leden benoemd, werkgevers
en werknemers, die zal trachtten bepa
lingen voor te bermden, waardoor voor
komen wordt, dat de arbeiders door
de beperking van het bedrijf schade
zullen lijden.
Uit Middelburg
In ide werkuren aan de fabriek
van The Vil rite Works, zooals wij die
Maandag vermeld hebben, is nog cnnige
verandering gekomen. Er wordt thans
vanaf heden gewerkt van kwart voor
acht tot half zes en Zaterdags van
kwart voor acht tot kwart voor tien.
De duur van den arbeid verandert hicrdooH
niet. De onderhandelingen tusscheu pa
troons en arbeiders, waarover wij ook
Maandag een en ander mededeelde».,
hebben nog niet tot een definitief re-
resultaat geleid, maar zijn voorloopig im
gezamenlijk overleg nog een paar we
ken opgeschort.
Nadat .gisteren de motorboot der
rijksbetonmng maar zeer langzaam vor
derde met het werk om ook van Middel
burg tot Veere een vaargeul door het ij"*
ie matten, kwam, nadat zij een kleine
reparatie had ondergaan, te half twee
de „Noord-Beveland" te hulp en nu ging
het weder beter, zoodat Veere werd be
reikt en ook daar nog in de buitenhave»
met het opruimen van hel Ijs, althans
met het ook daar maken van een vaargeul
kon worden begonnen. De „Noord-
Bevelend" bleef vannacht te Veere liggem
en is hedenmorgen ondanks den milst
doorgevaren tot Cortgene, waar zij be
zig Is te trachten tot Uatscheveer het
ijs stuk te varen.
Nader vernemen wij, dat de „Noord-
Beveland" er in geslaagd is het ijs van
de Zand kreek je breken, hoewel dit
met groote moedijkheden. gepaard ging*
De boot had I1/3 uur noodig om van
Cortgene naar Catscheveer te komen.
Zij is er echter ten slotte in geslaagd!
de Oosterschelde ie bereiken en »k j
opgesloomd naar Zierikzee. Morgen vaart
de boot volgens de gewone dienstrege*-
ling van daar (af.
Behalve de gisteren door ons ge
noemde schepen, passeerden gisteren
middag nog een motorschoener met twee
tjalken op sleeptouw de stationshrug*
Heden morgen kwamen twee marine-
vaartuigen door het kanaal. De stoom
boot „Valk" die aan den Kinderdijk
lag .is van daar naar de meelfabriek
gevaren om te laden en heeft daarby
het ijs in een deel van de kade en in
den zijarm van het kanaal, die toegang
geeft lot de kade, gebroken. Na het in
nemen der lading vertrekt de „Valk"
naar Vlissingen. Enkele schippers liehG
ben bun vaartuigen verhaald, hetgeen
oen zwaar werk bleek te zijn. Een
schipper ging van morgen eene poging
wagen Veere te bereiken.
Het werk aan het herstel van debr
verleden jaar verzakten dokmuur alhier,
dal door de vorst oenigen tijd gestaakt
was, is thans weer herval. In plaat*
van een steenen muur wordt t hans een
muur van zwaar gewapend beton agnge
bracht.
Aan de Rijksteers choo 1 alhier
wordt ter besparing van kolen, thans
des "Woensdags en Donderdags geen
school gegeven, de andere dagen zijn de
schooltijden onveranderd gebleven. Op
deze school worden groote vulkachels
gestookt en om met deze kachels een
voldoende besparing te bereiken, is hel
noodig ze bepaald een paar dagen ge
heel uit te laten.
Aan de Belgische Schop] iS uezelfd®
