RGSCHE COURANT.
te 31.
160' Jaargang.
1917
Dinsdag
6 Februari»
ilMHEtfLAMD.
dit Stad en Provincie.
Üeze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de eouriwt
•ezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
TptiHyk* ve*hoo«rag der abonuampntsn met 25 ct. p. kw. wegens oorlogstoosh
Advertentiën k 20 cent per reget Bij abonnement veel lager. Ceboorte-, dood- ea
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent Reclames 40 cent per regel Groot* lettere en randeis
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
«til nummer behoort een Bijvoegsel.
Een Bond van neutralen.
hi de tweede oplage van dus vorig
«Manier konden we een antwoord publi
ceren op de vraag wat bedoelde presi-
«ient Wilson met zijn meedeeling als vast
staande aan te nemen „dat alle neutrale
regeeringen denzelfden slap zullen nemen
«Sb Amerika"?
Het hl ij Kt dat hij eerst den slap heeft
jedaan, 'Cn toen aan de neutralen een
■pta heeft gezonden verzoekend, zijn pro
test tegen het ingrijpen tegen den neutra-
ten zeehandel te steunen. Deze stap, zoo
v werd er aan toegevoegd, is een voorbe
reiding tot het plan om geraeenschappe-
Èfk werkzaam te zijn voor het bespóedi-
jgen van den vrede en het beschermen
va» de rechten der neutralen.
Dat zou dus worden de reeds zoo vaak
besproken „Bond van neutralen". En onze
regeering slaat nu voor de vraag of zij
daaraan zal meedoen.
We hebben in onze vaderland'che ge
schiedenis droeve herinneringen aan zoo'n
Mond van neutralen. Er is al meer op
gewezen dat toen in 1780 tijdens den
Amerikaanschen oorlog onze Republiek
aich wilde aansluiten bij het door Catlia-
adna van Rusland met Zweden en Dene
marken gesloten Verbond van gewapende
■eutraliteit, 't welk het handhaven van
bet recht der onzijdige vlag beoogde,
dat toen Engeland daarin aanleiding
v)ond ons den oorlog te verklaren.
En als we de omstandigheden van 't
«ogenblik nagaan, dan is iets dergelijks
zeker niet uitgesloten.
Een bond van neutralen die voor zijn
rechten wil opkomen, moot natuurlijk iets
meer doen dan protesteeren Hij moet
«ok handelend optreden, dreigend, boy
cottend, of hoe dan ook. En wanneer
Duitschland zich dan verzef tegen zoo'n
optreden, dan komt de (eerste mep hoogst
waarschijnlijk terecht ,op den neutrale
die het dichtst bij zit, dat is Nederland,
ïa niet op het verre Amerika.
Bovendien is de positie reeds onzuiver
geworden, door dat de Vereenigde Sta
len thans, na het afbreken dér diploma
tieke betrekkingen, niet moer als een ge
wone neutraal te beschouwen zijn. Wie
«ich nu bij Wilson aansluit, plaatst zich
tij dezelfde positie.
Er zijn overwegingen van zeer nuch-
teren aard, die doen betwijfelen of het
Amerikaansche volk even enthousiast den
-4tap van president Wilson zou toejuichen
wanneer het in dezelfde omstandigheden
verhouding zoo vlak naast Duitschland
woonde als wij.
Tot nu toe heeft onze regeering zich
wijselijk onthouden van alle oondgenoot-
«chappen, die ons door handelingen, waar-
lover wij zelf niet alleen te beslissen heb
ben, zouden kunnen brengen in groote
moeilijkheden oie wij wel zelf zouden
moeten uitvechten.
De leer van kracht door eigen zelf
standigheid, of als men anders wildoor
isolement, lijkt tot nu toe nog voor ons
verreweg de beste. En we schamen (ons er
aiets voor, dat hel voornamelijk redenen
van eigenbelang zijn, die ons dat doen
•eggen. In dezen oorlog is het waarlijk
■iet aan óns klein neutraal volk, ora ons
te vermelen lot een ingrijping in het be
laag van de menschheid
BS HERSTELLING DER V 69.
Van de scheepswerf fa Wed. J L.
Ceuvel te Amsterdam zijn gistermorgen
te IJmuiden aangekomen een bedrijfs
leider en 28 werklieden ora de noor
flige herstellingen te doen aan de Duit-
ache torpedo boot V 69. De N. R. Ct. vcr-
aeeml dat nacht en dag zal worden
doorgewerkt om de torpedoboot ten
spoedigste zeewaardig te maken. Slechts
1de noodigste herstellingen zullen ger
««bieden.
Er werd ons gevraagd of die bool
«tan weer vrijgelaten kon worden.
"We meenen van wel.
In het Kon. besl. van 30 Juli '14
waarbij het aan oorlogschepen van de
vreemde mogendheden niet geoorloofd
werd verklaard zich van uil zee in de
Wederlandsche territoriale wateren te
begeven, werd daarbij o. a. uitzondering
gemaakt voor „gevallen van nood, zee
gevaar of averij." Maar zoodra deze
(•orzaken ophouden te bestaan moeten
de schepen weg.
Dat is ook in overeenstemming met
brt. 17 van het verdrag nopens do
rechten en verplichtingen der onzijdige
mogendheden in geval van een zeeoor
log. luidend:
„In de onzijdige havens en redden
kunnen oorlogschepen van een oorlog
voerende hun averijen slechts in zoo
ver herstellen, als voor de ^veiligheid
en de vaart onmisbaar is, en niet op
eènigerlei wijze hun strijdkracht ver
sterken. De onzijdige overheid stelt den
aard vast der te verichten herstellingen
die zoo snel mogelijk moeten worden
uitgevoerd!"
NEDERLAND EN DE OORLDG.
EEN REGEERINGSVERKLARING.
Bij den aanvang der Tweede Kamer
vergadering van lieden heeft de Minister
van Binnenlandsche Zaken, tijdelijk voor
zitter van den Ministerraad, de volgeude
verklaring afgelegd
Ernstige gebeurtenissen houden de
regeering bezig. Het is op het oogenblik
nog onmogelijk medcdeelingen te doen.
De regeering zal niet verzuimen de
Kamer alle inlichtingen te geven, zoodra
dit in 's lands belang oerbaar is. Er is
geen reden tot bijzondere ongerustheid".
fl
De vaargeul.
De „N. Crt." heeft iets naders verno
men over de onderscheiding, die in het
bericht over de verlegging van de vaar
geul werd gemaakt, tussclien de relatieve
zekerheid, da', in dit geval geen Neder-
landsche schepen zonder waarschuwing
7.ouden worden vernield, die na 5 Fe
bruari zou bestaan en de absolute ze
kerheid na 6 Maart.
De duikbooten waren op 't oogenblik
n die toezegging, zoo hoorde 'l blad van
Duitsche zijde, reeds weg. Zij hebben
orders op een bepaald um van den nacht
boven te komen en te luisteren naar
draadlooze oifiers. JTun draadloozc "in
stallatie is evenwel niet sterk genoeg win
bericht van ontvangst der instructies te
kunnen geven. Daarom is de Duitsche
regeeriug lot tijd en wijle elke duikboot
eenmaal op haar station zal zijn terugge
keerd, in hel onzekere of de ordp~ is
opgevangen, maar die onzekerheid poogt
zij te verminderen, door de order eenige
malen te herhalen.
In verband daarmede vernam het blad
ook maar eenioc verantwoordelijkheid
aanvaardt het daarvoor niet -- dat sche
pen, die vóór 30 Januari uil Amerika,
zijn vertrokken en die wellicht niet Al
door het draadiooze station van Nauen
voor onze reeders uitgezonden berich
ten hebben opgcangen, geen gevaar loo-
pen als zij een Engelscbe haven aandoen.
Een uitlating van Zimmermann.
De Berlijnsche correspondent van het
Holl Nb. seint aan de N. Ct. -
Zaterdag had ik gelegenheid een kort
onderhoud met den staatssecretaris van
Buiteniandsche Zaken, den heer Zim
mermann, te hebben, waarin ik eenige
nadere inlichtingen vroeg omtrent de
nieuwste maatregelen inzake den Duit-
schen duikbootoorlog.
De minister vestigde in de eerste
plaats met nadruk de aandacht op het
feit, dat reeds bij de afkondiging van
de gevaarlijke zóne op 1 Februari bjj
de Duitsche regeering' het besluit vast
stond om, hoewel men alle principieele
bepalingen van de nieuwe wijze van
oorlogvoeren ter zee volstrekt wilhand-
liaven, den neutralen staten in sommi
ge particuliere wenschen, die hun le
vensbelangen raken, zooveel mogelijk te
gemoet te komen. De minister zeide
verder, dat hij met voldoening ervan
kennis liad genomen, dat een gedeelte
van de Nederlandschc pers dp onmid
dellijke bereidvaardigheid in dezen zin
van de Duitsche regeering wat betreft
den passagiersdienst op Engeland,
kustvisscherij en vooral het vrijlaten
van c en ongevaarlijke zóne voor de
verbinding van Nederland met de we
reldzee «op de juiste waarde heeft we
ten te schatten. De heer Zimmermann
sprak de hoop uit, dat de regeling
van verdere details bij wederzijdschen
goeden wil, even bevredigend zal gaan,
doch Rat aan den andpren kant de
bekende nuchtere en klare zin van
de Nederlanders bij dp beoordeeling
van Duitschlands optreden voldoende
onpartijdigheid zal weten te "bewaren
om in te zien, dat als antwoord van
Duitschland op de afwijzing van het
vredesaanbod en den onverholen wil
van den vijand, om Duitschland te ver
nietigen, slechts zulke maatregelen kunr
niiCi dienen, als than van de zijde van
Duitschland om een spoedig en beslis
send einde van den oorlog met de
wapenen te bereiken
Ten slotte merkte de minister nog
op, dat men toch ook in "Nederland
ua de bijna onverdr3gelyke chicanes cn
den bijna onverdragelijken druk, djen
men zoolang op economisch gebied van
de zijde van Engeland heeft moeten
verduren, naar een spoedig einde van
den oorlog moet verlangen en men
daarom alle daartoe van Duitsche zijde
toegepaste middelen moet billijken
De N. Ct. voegt hieraan toe:
Het verdient stellig waardeering, dat,
zooals de staatssecretaris van Buiten
iandsche Zaken doet uitkomen, van
Duitsche zijde pogingen worden gedaan
om aan de enkele wenschen van onzij-
digen tegmoct te komen Het feit, dat
daaraan onder deze omstandigheden
wordt gedacht, is stellig niet zonder
bctcekenis. Ook hetgeen is gemeld over
de bijzondere maatregelen, die worden
overwogen om de transportmoeilijkhe
den, die aan den kolentoevoer uit
Duitschland in den weg staan te doen
verdwijnen verdient in dit verban cj
de aaudachl. Daar in Frankfort a. d.
M en in München uit gebrek aan ko
len scholen worden gesloten, is er
ook alle redenen aan te nemen, dat
transportmoeilijkheden de werkelijke oor
zaak zijn van dit kwaad en dat Duitsch
land dus recht heeft op erkentelijkheid
onzerzijds daarvoor.
Maar die erkenning kunnen wij moei
lijk neerschrijven zonder daarbij den
wensch uit te spreken, dat het siot,-
zinnetje ware weggebleven. Stellig, de
neutralen verlangen naar een spoedig
einde van den oorlog, maar hoe sterk
dal verlangen ook zij, dat bewijst niet
dal men daarom alle middelen goed
keurt, die daartoe kunnen leiden, en
van Nederlanders te verwachten, <tat
zij den ongebreidelden dnikbootoorlog
zullen goedkeuren; dat moest ook in
het hoofd van een Duitsch minister niet
kunnen opkomen.
o
De steenkolen schaar scKtcf.
Naar aan de N. R, Crt;. gemeld wordt
is Duitschland bereid ,iu den vervolge
elke maand 320.000 ton steenkool te
leveren indien Nederland zelf voor het
vervoer zorg wil dragen
De invoer in Duitschland.
Naar men ons uit Den Haag meldt is
hier te lande bericht ontvangen, dat
Duitschland van den 16en dezer af een
algemeen invoerverbod zal uilvaardigen.
Geen neutrale schepen uit
Engeland.
Bij het Departement van Buiteniand
sche Zaken is van onzen gezant te
Londen bericht ingekomen dat geen en
kel neutraal schip in Engeland' uitge
klaard kan worden.
De „Gamma".
Ilet Ned Con-. Bureau meldt:
Bij navraag aan het departement van
buiteniandsche zaken is ons gebleken,
dat er bericht is ingekomen dat het
Nederlandschc stoomschip „Gamma" van
vrachtvaartmaatschappij „Bothnia"
eerst beschoten is, en daarna met bom-
tot zinken is gebracht. Onze
Minister van Buiteniandsche Zaken
heeft zich dadelijk om inlichtingen ge
wend tot de Duitsche regeering.
o—
Van welke schepen?
De Rotlerdamsche Lloyd heeft draad
loos bericht ontvangen van den gezagvoer
der van het stoomschip Samarinda, dat hij'
op zee 179 man aan boord heeft opge
nomen van verschillende gezonken sche
pen en dat hij naar Vigo gaal, omido schip
breukelingen te landen.
Radicaal.
B en W van den Haag stellen den raad
voor de prijzen van gas en electricited
voor de eerste 60 °/o van het normale ge
bruik een geringe verhooging te doen
ondergaan, het gebruik daarboven wordt
met 100 o/ó belast, terwijl behoudens
bijzondere gevallen bij een gebruik van
meer dan 75 o/b van het normale, de toe
voer zal worden afgesneden.
Na 7 uur 's avonds zullen de winkels
geen gas of clectrisch licht, doch ook
geen petroleum mogen branden
- Doordal het treinverkeer tusschen
de stations Rotterdam D. P. en B. was
stopgezet, wegens het scheuren van ijze
ren kolommen van het spoorwegviaduct,
kwam de laatste trein van de richting
Rotterdam te Middelburg even voor
3 uur aan, dus met bijna 4 uren ver
traging.
JQ
Dit Middelburg.
\\'ij verwijzen naar de in dit num
mer voorkomende bekendmaking van
den burgemeester betreffende de open
stelling van hel brooddistributiekantoor
ajlhier.
- De vergaderzaal van den Polder
Walcheren in het Polderhuis in de
Abdij alhier, is evenals telken jare
enkele dagen in d© maand Februari,
weder herschapen in tentoonstellingzaal.
Er zijn daar wederom geëtaleerd de
talrijke geschenken, die bestemd zijn
voor de in onze stad reeds zooveel
tientallen jaren bestaande „Loterij van
Vrouwelijke handwerken".
De zaal biedt die dagen steeds een
frischen, aangenamen aanblik. Ook nu
weder, dank zij de deskundige schikking
der verschillende voorwerpen is de eer
ste indruk bij het binnentreden der zaal
reeds een hoogst aangename. En deze
aangename indruk wordt nog verhoogd,
als men de voorwerpen nauwkeuriger
beschouwt.
Ten eerste noemen wij de vele fraaie
kleedjes, tlieewarmers, kussens! enz., de
eigenlijke vrouwenhandwerken dus, waar
onder ook een eerste plaats innemen
een beschilderd kleedje en een dito ka-
lenderschild. Maar zooals steeds zijn
er oct een zeer groot aantal voorwer
pen, die niet onder de genoemde ru;-
briek vallen. Hiervan dienen zeker ver
melding een drietal prijzen uit legaten.
En wel een antiek blad uit het legaat
mejuffrouw Van den Thoorn; zilveren
kandelaars uit hel legaat Caland en een
anlieke stoel uit het legaat Leenhouls.
Verder noemen wij de vele artikelen
van porcelein en zilver, kalenders, boe
ken, platen en etsen.
Ieder voorwerp, ja ieder vertegen1-
"wordigd soort van artikel te ver
melden, zou ons veel te ver voerea.
"Wij twijfelen er niet aan of uit het
bovenstaande zullen onze lezers en nog
meer onze lezeressen, de overtuiging
hebben gekregen, dat de tentoonstelling
een bezoek ten volle waard is, en liet
nemen van een lot zeker niet giindrr
Voor hen, die na het bekijken van
het geëtaleerde een poosje wil'en rusten
is er in de zaal achter de tentoonstel
ling een gezellige theesalon ingericht'.
- Nadat nu reeds een paar maal
een buis van de waterleiding het liad
begeven, is gisteren tengevolge van de
vorst een lek ontstaan in de gasleiding
in de Stationstraat. Den geheeïen avond
was men nog bezig met het op
graven der leiding, hetgeen in den zoo
bijzonder harden grond een buitengef-
woon moeilijk werk is, terwijl de sner
pende koude het werken nog onaange-
genamer maakt.
Uil Vlissinfe».
Men schrijft ons uit Vlissingen.
Het verbod om 's avonds na zes uur
in winkels gas- of eleclriseh licht te
branden, heeft velen neringdoenden doen
besluiten hun zaken op dal uur geheel
voor het publiek te sluiten. Zij zijn daar
toe gekomen doordat hun de middelen
ontbraken om met ander "kunstlicht de
noodige verlichting aan te hrengen, maar
ook omdat pelroieum ook slechts in ge
ringe hoeveelheid aanwezig is en de min
der bedeelden onder de bevolking door
algeheei gemis aan deze brandstof te
veel gedupeerd zouden worden.
Niet alie winkeliers zijn hiertoe kunnen
besluiten, zoodal men gisterenavond ver
schillende zaken heel spaarzaam met en
kele kaarsen, een ganglampje, een sche
merlamp of ook nog wel door een flinke
hanglamp zag verlicht. De nieuwsgier"
gen, die zich tusschen zes1 en zevenen
van dezen middclecuwschon toestand
eens op de hoogte wilden stellen, ble
ken lang niet allen k&opcrs, zoodat wij
niet twijfelen of het voorbeeld van zes
uur sluiten zal nog wel door anderen
gevolgd worden.
Wel gaan er stemmen op om voor den
Zaterdag een uitzondering te maken en
tot 8 uur de gelegenheid open te stollen
in goed verlichte winkels de klanten te
bedienen.
De politie heeft zich op de hoogte
gesteld van de wijze, waarop de café's e»
sociëteiten verliJit worden en behoudens
enkele wijzigingen, konden de getroffe»
maatregelen haar goedkeuring wegdra
gen. Of het de gezelligheid verhoog©»
zal betwijfelen wij zeer
Betrekkelijk vroeg "in den avond vws
het duidelijk merkbaar, dal de gasdruk
verminaerd werd, zoodat ook in de huis-
kanier aan den nieuwen maatregel her
innerd werd.
Naar wij vernamen kan op de gas
fabriek tol half Maart de kolenvoorraad
strekken. Binnen dat tijdstip moet dus
de voorraad aangevuld kunnen worden,
andersWe willen hopen, dat de
verscherpte duiiibootbepalingen en da
strenge aanhoudende vorst de genome»
maatregelen niet belemmeren.
De Directeur-Generaal der Staats
spoor heeft o. m. eene loffelijke ver
melding wegens betoonde eerlijkheid
toegekend aan den lioofdconducleur der
S.S. I. Notebaard te Vlissingen
De heer G. J. Beerendsen sta
tionschef te Vlissingen gaat -op I
Maart as. den dienst der Staatsspoor
met pensioen verlaten.
De heer P Westra thans adjunct-
Stationschef te Rosendaal is met ar
,ang van 1 Mei a.s benoemd tot sta
tionschef in diens plaats.
Uit Walch»r«a
Te laat voor ons vorig nummer ont
vingen wij gister het bericht dat "s mid
dags te Veere in tegenwoordig
heid van het militair e n hurgerlijk
hoofd der gemeente, wethouders, ge
meenteraadsleden, gemeeutc-ambtenare»
en vertegenwoordigers van verschillende
instellingen, het stoffelijk overschot va»
wijlen den heer J. A. Geldof, gemeente
secretaris van Vecro en Vrouwevolder, op
„Zandijk" ter aarde v.'erd besteld.
De burgemeester bracht aan de groeve
hulde aan de verdiensten van den over
ledene.
Nadat nog dr. Weijland prcdikani
der Herv. gemeente, een toepasselijk
woord had gesproken, dankte ten slotte
de oudste zoon voor de bewezen eer.
Uit Zui d-Beveland.
Gisterenavond is op eenvoudig©
wijze zuster J Kielen geïnstalleerd als
wijkzuster voor K a pel le— B ie ze.
ljikige Ze werd toegesproken aoor
den voorzitter den heer A. Ganseman.
ds Schmidt en dr. Pfeiffer.
- Zaterdag is er een request ge
stuurd naar den minister van landbouw
met verzoek medewerking te willen ver-
leenen, om ook te Kap el le distribute
van levensmiddelen te krijgen
- Zaterdag kreeg te Ierseke ©ea
klein kind door kokende thee ernstige
brandwonden aan de beentjes en het
onderlijf De moeder was zoo onnaden
kend de wonden met groene zeep in te
smeren waardoor de kleine de hevigste
fijnen moest lijden. Toen werd de
dokier te hulp geroepen die -zoo goed
mogelijk de zeep verder onschadelijk
maakte.
Uit Neor d-B eveland.
Tot gezworene van den Mariapoï-
der (Noord-Beveland) is benoemd dit
heer M. M. Schippers te Wasset-
kerke.
Uit Z.-V!»andar«n O. D.
Tot gezworene van den Lijndeo-
polder is benoemd de heer J de Fes
ter te Zaamslag.
I>E VORST.
Het toeval bracht ons gistermiddag op
den- boulevard le Vlissingen, juist tegen
den tijd dat de provinciale booten naax
Breskens en Neuzen zouden vertrekken.
Wc hebben met eenige spanning afge
wacht of we de booten uit de haven
zouden zien komen
Het was een prachtig gezicht, dat
brecde rustige water, nu wit gevlekt door
de snel met de eb naar zee drijvende
reusachtige ijsvlakten, vol witte oneffen
heden, die schitterden in de zon. En naar
hel Westen, op zee weerkaatsten die
eigenaardige blanke ijsvlakten de zonne
stralen als paarlemoer.
Maar die mooie aanblik deed toch ook
de vraag opkomen, wat er van de verbin
ding met Zecawsch-Vlaanderen moet wor
den, als de ijsgang nog zwaarder wordt,
