COURANT.
160* Jaargang
Maandag
5 Januari.
JV5 12
1917
JÖe*e courant verschijnt agelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
beeorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tijdcijjke vorhoograe der abour,em*-nten net 25 cf. p. kw. wegens oorlogstoeslag.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement vee! lager, Geboorte-, dóód» ea
afle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1,50
elke regdl meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel, Groote letters 2n randen
naar de plaate die zij innemen.
MT" Advertenties vóór één uur te bezorgen.
iiiüritiüÈat'j
Ut VERDEDIGING VAN NED.-INDIK,
„Onze positie in Azië is politiek en
strategisch een zóódanige, dat een le
water en te land in krachtig verdedig
baren staat gebracht Indië, krachtig met
eigen middelen en dus niet steunend, pp
bondgenooten, door allen zal worden
ontzien en le vriend gehouden, een
zwak Indiê daarentegen, zooals het dam
ligt dwars in den grooten verkeersweg
tusschen West en Oost, door geen der
■ons omringende grootmachten kan v/or
den geduld
ifct tijdstip, dathet voor die mach
te» onmogelijk wordt een zwak til
th langer te dulden, nadert met r(\s-
sche schreden en daarom mag steen
enkel oogenblik meer ongebruikt verlo
ren gaan.
Aldus de oud-gouverneur-generaal
Vair Heul sa in een rede die hij Z n-
k*rd>ig heeft gehouden in een alg ver
gadering van den Bond van Vrij Li bet
rakm
Zulke tot nadenken stemmende for,-
m uier ringen hooren we liever dan de
schreeuwerige leuzen, waarmee eenige ja
ren geleden bijv. „Onze Vloot" ont
steltenis probeerde te verwekken
De meeste Nederlanders zijn we
«even gril toe aal dit voor een deel ook
voor ons zeil' geldt - door den oorlog
voor een werkelijkheid geplaatst die hen
duidelijker heeft doen beseffen wat in
Nedterlandsch-Inidië noodig is, djan be
schouwingen hadden kunnen doen
Het ongeluk bij de verdedigingsplan-
Hen voor Indiê is de strijd van de
deskundigen. Uit louter oneeniglieid. over
bel beste, bleef tot mi toe ook het
aoede achterwege Een vloot van slagl-
ïernisers. of een vloot van verkennings
kruisers met veel duikbooten? Een ver
dedigingsplanvoornamelijk berustend 3f
-een groote vloot, of een verdediging
berustend op een kleine vloot en een
leger waarvoor de bevolking dc hoofd
macht moet leveren? Neem tien des
kundigen, en ze zullen die vragen allen
wijders beantwoorden
Van Heutsz is niet voor een vloot
van slagschepen Hij acht die voor de
verdediging^ onvoldoende ,en voor die
neutraliteit niet noodig
Een dure slagviool zoo sterk dal ze
werkelijk de andere overtreft is voor
-ons onbetaalbaar. En is er een klein
aantal slagschepen dan zouden die toch
•dadelijk in een schuilplaats moeten weg
kruipen
Wal wij hei meest en liet eerst noof-
d»g hebben is z. i een aantal onderj-
aeeboolen met toebehooren en een vol
doende hoeveelheid verkenning'skruisors.
Vopr dc bemanning daarvan wil liij
de elementen mede zoeken onder de in-
ianaschc bevolking.
Maar dan daarnaast een leger!
Kort samengevat komen zijn denk
beelden hierop neer een krachtig'goed
georganiseerd en goed geoutilleerd le
ger, gcrecruteerd uit de kinderen des
iands, volgens het stelsel dienstplicht
ivoor allen met kadcrplicht voor de
inlellcctueelen en een krachtige en doek
uialig georganiseerde duikbooten- en tor-
pedovloot, mede grotendeels met In
dische onderdanen bemand, een en anr
der gegrondvest op een eenvoudig,
doeltreffend in elkander g'ezel defenL
«teplan, in den geest door den heer
Van der Weijden in zijn bekende bro
chure als minimum aangegeven
Van de besprekingen bij hel debat
vendelden we in het bijzonder wal
admiraal van Hè c king- Col en bran
der opmerkte.
De regeering, zei hij, stelt zich klaar
blijkelijk op het standpunt, dat zij re
kent op een bondgenoot. Daarmede zijn
Wij absoluut op den verkeerden weg'
Wij (moeten staan op eigen bcenen
(Toejuichingen!
Spr betoogde verder dal de onge>
lijksoorligheid van onze vloot een groot
▼oordeel zal rijn. Eeij klem-materieel-
viool elimineert al dadelijk het groote
materieel van den vijand Pantserschej-
pen van 32 000 ton bjjv zijn niet ge
bouwd om te vechten tegen onder
zeeërs
Engeland doet hel niet, het durft rliit
niet. Jcllicoe zelf erkende, dat degroq-
te Engtelsche schepen door de Duitsclie
mijnen en onderzeeërs- van de Duit-
Whe kust worden verwijderd gehouden
Tegenover een klein-materieet-vloot m-oet'
de vjjand stellen kruisers, hulpkruisers1,
torpedobooten en onderzeeërs. Daarte
genover kunnen wij een evenredige
macht stellen.
Maar daar een vloot van klem ma
teriaal geen zekerheid geeft van meesj-
tersehap ter zee, is naast de vloot ab
soluut een sterk leger noodig'
Een luid applaus fokte de heer li n o-
bei uit toen hij zei dat de man die
ons hier helpen kan, gevonden is, nl.
generaal van llcutsz. De oud-gouver
neur-generaal* antwoordde -daarop dat hij
over de 65 jaar oud is, en dat Indiê
jonge krachten noodig heeft.
„Hindenburg is nog ouder werd er
geroepen
Voorts stippen we aan dal een lei-
loops door kolonel Fabius (oud zee-offi
cier; gemaakte opmerking dat inliet
alleruiterste geval, als 't geld op andere
wijze niet gevonden kan worden, we Su
riname of nog meer Van onze West kun
nen verkoopeli, krachtige protesten
uitlokte.
Over de kosten-kwestie heeft deze ver
gadering zich op het standpunt g -steld,
dat Indië zelf de kosten dezer weer
macht lean dragen
Dit punt werd na-dor uitgewerkt dooi
den lieer C. (t. Vat tier Kraan, die
uitvoerig naging, hoe men bij het aan
gaan van een leening tot dekking der
uitgaven van een invoering en doorvoe
ring van een verdedigingsstelsel, in In
diê met 'den meesten spoed groote bron
nen van inkomsten voor het Gouverne
ment zou kunnen scheppen tot beta
ling van rente en aflossing dier leening,
alsmede der vermeerderde jaarlijksc'ie
uitgaven voor leger en vloot
Volgens zijn meening zou dit kunnen
geschieden
to door na le gaan of do bestaan
de Gouvernemen l sbedrij ven intensiever
kunnen werken of economischer kunnen
orden ingericht, waardoor betere ie->
sultaten zouden worden verkregen
2o door het in exploitatie brengen
van de onschatbare rijkdommen, welke
thans nog in en op den bodem van In
dië brnalc liggen
op li/ü If L per persoon ouder dan
1 jaar;
2o dat loonbakken zoowel van rog
ge als van tarwebrood geoorloofd is.
De minister schrijft daaromtrent in
pen ;circulaii',e aan de burgemeesters
De ui vorenbedoelde beschikking' ge
stelde hoeveelheid van U/s HL per
jaar komt ongeveer- overeen met een
broodrantsoen van 2.8 K G. per week.
Waar bij dc inwerkingtreding van de
brooddistribulierëgeb'ng ongeveer de helft
an dil oogstjaar zal zijn verloopen,
zullen derhalve een tarwe- en rogge
verbouwer, aan wien voor hem en
zijn gezin tal'wc of rogge werd gelar
ten. geacht moeten worden in hel be
zit te zijn van V4 H.L grondstof per
lid van dal gezin, mei welke hoe
veelheid dat gezin in eigen broodbe-
hoefte kan voorzien tot zoodanig rant
soen, als den Nederlanders toegestaan
kan worden
Wenschen dc betrokkenen een brood
kaart ie ontvangen, dan zal aan een
daartoe strekkend verzoek wel ium-
>ien worden voldaan, mits verzoeker
voor elke aan hem, of aan een der
llpiden van zijn gezin uit te reiken
kaart, alsnog a/,. HL rogge of tarwe
inlevert.
Ik heb van deze gelegenheid gebruik
gemaald de bestaande voor schril ten in
dier voege 'le wijzigen, dat na tie in
werkingtreding van de brooddistributie-
regeling niet alleen bel loonbakken van
rogge-, maar ook hel loonbakken van
tarwebrood geoorloofd zal zijn
(Stel
DE MACHINISTENSTAKING
GEËINDIGD.
De Boncl van Machinisten ter Koopvaar
dij heeft Zatcrdacr aan den Minister van
Landbouw, Nijverheid en Handel het
volgende getelegrafeerd „wij zijn bereid
op de door u te bepalen voorwaarden
naar zee te .<aau"
Naar aanleiding hiervan heeft de Mi
nister aan den bond voornoemd geseind:
„Overeenkomstig uw telegram zullen de
voorwaarden door mij worden vastge
steld. Uit den aard der zaak zal dit
eenige dagen vorderen. Ik stel er prijs
op, dal (Ie machinisten nu direct gaan
monsteren en zeg u toe, dat de door mij
vast te stellen voorwaarden zullen gel
den van af den dag waarop het varen
weder is aangevangen. Het doet mij ge
noegen dat thans de staking weder ge
ëindigd is."
Aan liet bestuur van de Seheepvaart-
'oreeiiiging te Rotterdam (de Vereeniging
•an ïeeders) deelde de minister per tele
gram den inhoud van het telegram van
den Bond van Machinisten mede
seinde daarbij verder het volgende ,,In
bet bezit van uwe toezegging, dat u on
gezien eii ongehoord elke door mij ge
stelde loonregeling zal aannemen, deel
ik u mede, dat ik zoo spoedig mogelijk
de door mij vastgestelde voorwaarden
aan u zal doen toekomen. Het dpet mij
genoegen, dat thans de staking weder
geëindigd is."
NEDERLAND EN DE OORLOG.
B 1*0 odd i s t r i bu tie r ege I i ng.
De Minister van L., N. en H. heeft
bepaald, dal de brooddislribuüeregeling
in werking treedt op 5 Februari 1917.
Derhalve zal met ingang van dien da
tum slechts brood op broodkaart, kun
nen worden afgeleverd.
Echter zullen eerst met ingang van
5 Maart 1917 aan bakkers en winkeliers
nieuwe voorraden grondstof voor hun
bedrijf worden verstrekt tegen inlevering
I)ij het gemeentebestuur van de door
ben ontvangen W'. R. en R.-bons
De ver trekking der grondstoffen in
hol tijavak van 5 Februari—5 Maart 1917
zal ge elheden op den tegenwoordigen
voel.
Graan voor eigen gebruik
De minister van L., N en H heeft
bepaald.
to. de hoeveelheid rogge of tarwe,
welke ter beschikking kan wor
den gelaten, wordt per jaar vastgesteld
Hel ontslag randen heerLaGro
Zaterdag werd gemeld dat de direc
teur van hel rijks centraal administra
tiekantoor voor de distributie van leven
middelen, de lieer J L la Gro, aan
den Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel verzocht heeft hem van zijn
ambt te ontheffen
VoigCns het Hand zou de oorzaak
'degen zijn in gebrek aan samenwer
king met de Commissie van Bijstand
Van de grens.
Omtrent de Düitscliers, die Zaterdag
bij' Ga-da and over de grens zijn geko
men, meldt men ons nog idat zij -.ienke-
kelijk door den mist waren misleid. Zij
hadden te kiezen tusschen internaeren
en teruggaan, 't laatste hebben ze ge
kozen.
Geen linnen uit Engeland
De Handelsvereeniging Rotterdam
heeft, naar ,,de Middenstander" meldt,
van de N. O T. bericht ontvangen,
dat de Engelsclic regeering geen licen
ces meer verstrekt voor zendingen van
linnen goederen van cenigen aard naar
Nederland
Uitvoer verboden.
Verboden is dc uitvoer van riet en
biezen en alle producten daarvan. Voorts
de uitvoer van prei.
Eieren.
Doer den Minister vau L., N. en H.
is voor dc week van 1-1—20 Januari
de hoeveelheid ter beschikking te stellen
volversclie kipeieren voor iedere 100
uitgevoerde vastgesteld op 100, terwijl
van deze 100 zoo noodig, ter beoordee
ling van de rijkscommissie, ten hoogste
40 moeten worden geleverd tegen een
prijs van f9.80 per 100 stuks vo-or leve
ring aan de gemeentebesturen.
0
U it vaar vergunningen voor bin
nenschepen
In aansluiting met een bekendmaking
voorkomende in de St.ct. van 20 Maart
4916. en onder intrekking' van een
•oovkomende in de Sl.et. van 4 dezer,
brengt de minister van L N en II. ter
kennis van belanghebbenden, dat voors
taan de, door de inspecteurs der invoer
rechten en accijnzen, bedoeld sub 1
dor eerstgenoemde bekendmaking, voor
binnenschepen te verteenen vergunnin
gen tot uitvaren naar het buitenland
slechts geldig zullen zijn, indien noch
de eigenaar, noch een der opvarenden
van het schip, in de aan de nitkl.icing
voorafgaande drie maanden ter zake van
uitvoerovertreding zijn bekeurd en zoo
danige overtreding ook bij de uitklaring
zelf met wordt geconstateerd.
(Stct
Vertrek van gezanten
Onder buitengewoon talrijke blijken
van belangstelling van de zijde der auto
riteiten en van 4e diplomatie, is gis
terenavond dr. Henry van Dyke, de af
getreden gezant van de Vereenigde Sta
ten van Noord-Amerika, uit de Resi
dentie vertrokken
De Oosteurijksclie gezant; baron von
Giskra, zal binnenkort zijn post in Dsn
Haag verlaten.
a
Het gebeurde met de O Ida ni bi-
Van de Zaterdag te Rotterdam terug
gekeerde bemanning der „Oldambt" ver
nam de correspondent van hel Hand
het volgende over hetgeen met dit vaar
tuig 28 Dcc gebeurd is bij de opbren
ging naai- Zeebruggje
De bemanning van de „Oldambt hid
na do,or de „U 40' le zijn aangehouden,
een zeer avontuurlijke reis. Immers, na-
dal de prijsbemanning aan boord was
gekomen en kapitein Joekes order had
Liegen, van de brug en naar be
neden le gaan, kwam er een .llkke
mist opzetten, waardoor de „Oldainhl"
uil den koers geraaide
Het blijkt, dat het schip des nachts
.over het mijnenveld aan de Vlaamsehe
kust is gegaan, terwijl het des morgens
8 uur stootte Des morgens 9 uur werd
kapitein Joekes uilgenoodigfd, weer op
de brug te komen, wijl de lijdelijke,
vreemde gezagvoerder door liet horen
van gcschutsvuur lot de slotsom was gei
le-omen, dal hij op den verkeerden weg
was Inderdaad lag hel schip toen
dwars van Middelkcrke op de lijn van
hel DuitSch-Belgisclile front Er werd
daarom order gegeven- om voor anker
te gaan, maar toe begon een Duitsclie
kustbatlerij hel vuur le openen >p liet
schip, niettegenstaande dit de Duitsclie
ocrlogsvlag liet waaien, benevens het
sein, dat het een „Prisendampfer was
Hel derde schot trof het voorschip van
dc „Oldambt" en op lijfsbehoud bedacht,
besloten de opvarenden in de booten
te gaan.
De eerste stuurman ging- met een -deel
der bemanning m de bakboordsreddïng-
boot, -de kapitein met 5 man in de wer!<-
boot aan stuurboord Ivort nadat de kaat
sten daarin waren, ontploften dicht bij
de boot twee granaten, waardoor de
boot omsloeg Twee matrozen hadden
de riemen welen le grijpen, waarop zij
dreven Ook de overigen wisten weer
op de omgeslagen boot te komen Na
drie kwartier rondgedreven te hebben,
kwamen Duitsche torpedobooten ter as
sistentie, 'die de schipbreukelingen red
den
Dc tweede stuurman, Hars veld, die
ook op de omgeslagen reddingboot
zal. ging door dc ruwe zee niet boot
en al onder de lorpedoboot door Hij
leefde nog, toen hij aan boord der tor
pedoboot kwam, doch hij raakte onmid
dellijk buiten kennis, en is niet .meer
bijgekomen.
De schipbreukelingen werden te Oston-
dc binnengebracht De „Oldambtligt
thans te Brugge en is met de lading
verbeurd verklaard Het schip is/waar
beschadigd in het voorschip door hel
geschut.
Uit Stad en Provincie.
Middelburg
- Op verzoek vestigen wij de aan
dacht op de in dit nummer voorkomen
de bekendmaking, inhoudende .lat op de
door de bakkers aan de ingezetenen af
gegeven aanvragen lot uitreiking van,
broodkaarten alleen mogen worden op
geven de namen van hen, die bij het
hoofd van het gezin nachtverblijf heb
ben.
Zaterdagmiddag vergaderde ten
stadlinize a I hier hel plaatselijk comité
van hel Nedorlandsch Roode Kruis on
der voorzitterschap van den lieer mr.
G, F. baron Thioc Sohwartzenberg en
Holien lansberg
Door den secretaris, den heer F V»
Hendriksc, werd het jaarverslag over
•1916 uitgebracht waaruit blijkt, dat de
Verrichtingen van het comité in 1916
hoofdzakelijk bestaan hebben uit het
voortzetten van de voorbereiding* van
de m liet vorig jaarverslag genoemde
noodzickeninviehtmg
In plaats van de in het vorig ver
slag vermelde 70 bedden met toebe
hooren, die door hcmiddclling) van het
hoofdbestuur door den inspecteur der
volksgezondheid waren toegezegd, ont
ving het comité van hel hoofdbestuur
85 ijzeren bedden, systeem Oostwoud.
Verder werden nog door het steun
comité Kruiningen-Hanswecrt toegezon
den 10 ijzeren ledikanten inet bijbe-
hooreude zeegrasbedden en kussens en
8 onderkleedjes, zoodal het comité met
dc zijn eigendom zijnde, ledikanten met
toebehooren, uitstekend is ingespan
nen om deze noodzickeuinrichting in
zeer korten tijd, ook wal ligging bel ddfl,
oor dadelijk gebruik gereed te maken
Van het hoofdcomité werd verder eeue
collectie chirurgische1 instrumenten enz
ontvangen.
Van God Staten van Zeeland kreeg
hel (comité de beschikking over de
Kapittelzaal van de Abdijgebouwen, om
indien liet magazijn te klein zou btüJ
ken, daar den voorraad goederen, ge
deeltelijk op te slaan. Tot heden beJ
hoefde daarvan nog geen gebruik te
orden gemaakt. In overleg met het
comité werd door den Urgentieraad eem
cursus gegeven m verbandleer door
mevr "Wcijl en kon na afloop aan 28
dames een diploma worden uitgereikt
Dc mobiele en plaatselijke colonnes
hielden geregeld oefeningen Op 24 Mei
werd door de colonnes deelgenomen
aan een zeer belangrijke oefening vaa
hel personeel van den militair gences-
kundigën dienst. Een der lokalen van
de schoot, die eventueel voor noodJ
ziekeninriebting moet dienenwerd door
bet comité volledig als ziekenzaal in
gericht, en deze inrichting werd zeer
waardeerend door de militaire autoritei
ten besproken
Hel. verslag werd goedgekeurd.
Eveneens werd goedgekeurd dc re
kening van den penningmeester, deu
lieer dr R Bijlsma, welke rekening
aanwijst in ontvang en uitgaaf f 929 65
met een goed slot van f 151.90, te-<
gen f 578.61 over liet vorig jaar
Tot bestuurslid werd herkozen de
heer dr R Bijlsma, die deze. herbe
noeming aannam.
Tot afgevaardigdeu naai' de alge-
mecne vergadering werden benoemd de
voorzitter en de secretaris
Naar aanleiding van de in dit ver
slag genoemde rekening en de groote
ermmdenng van dc gelden waarover
het comité te beschikken heeft, wjil-
len wij gaarne een opwekking schrij
ven om dit comité, dat toch zeker wel
een uitstekend werk beoogt, krachtiger
te steunen. Een opbrengst van eenc
collecte voor het comité gehouden op
4 October, bedragende f 142.50 is voor
onze gemeente zeker veel te gering Ai!
mogen wij nog zoo krachtig' Hopen, dat
het comité met zijn colonnes niet meer
acbef zal moeten optreden, toch blijft
de mogelijkheid bestaan en dan moet
men gereed zijn.
Hierboven vindt men de aclressea
waar men zicli kan aanmelden
- Gisteren 'den geheclen dag maar
ook in den afgeloopen nacht was hier
een zwaar geschutvuur hoorbaar
Uit Vlissingen.
- Zaterdagmiddag is de Nieuwe Bei'- 1
jingsmaalschappij er in geslaagd de na
bij Vlissingen gestrande torpedoboot
G 1 vlot te brengén en te Vlissingen
binnen te slopen. Zij is nu in het dok
der Mij „Dc Schelde" geplaatst ten einde
io worden hersteld
De heer A. v. d Velde, lading-
meester der staatsspoor le VI i ss'in-
gen herdacht beden den dag, waarop
hij voor 25 jaren bij de S.S, in dienst trad
Van de zijde der Directie Ontving hij
de gebruikelijke gratificatie 'met oor
konde
Te Vlissingen zijn heden mor
gen met de Provinciale boot aangeko
men 4 o.vej" de grens gekomen Russen,
die met den trein van 9.10 verder reis
den
Uit Walcheren
- Zaterdagmiddag rond lialf zes wer
den een achttal koeien, komende van
Middelburg en bestemd voor de militai
ren Ie Souburg, tusschen den spoor
dijk en het kanaal gedreven. Even voor
den Abeete schrokken de beesten van de
stoomfluit van een passeerende boot, zet
ten bet op een k'open over den dijk en
renden den spoorweg op, toen juist do
haifzes-sneltrein passeerde. Twee koeien
werden vermorzeld. De stukken werde*
hoaderaen meiers van elkander langs!
de spoorbaan gevonden. De trein stopte
ongeveer 20 minuten, om het vleesch
zoover op te ruimen, dat andere treinen
hier geen hinder meer van zouden heb
ben. Do machine was weinig beschadigd.
De stukken van deze 2 koeien werden
gevonden tusschen Abeele en Souburg.
Later vond men tusschen Abeele en
Middelburg nog drie koeien dood. Het is
