CHE COURANT. MaandagI 8 Januari. FEUILLETON ■M 6 160° Jaargang. 1917 jfreze ceurant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen, Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courcwrf ineeorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1*50» Afzonderlijke nummers kosten 5 cent Tijdeljjke verhooginer dev abonnementen met 25. ct. p. ktv. wegens oorlogstoeslag Advertentign A 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cenf per regel Groote letters en randen naar de plaats die zij innemen. tw Advertenties vóór één uur te bezorgen. DE VERZORGING DER VLUCHTELINGEN Zaterdaig werd iu 'l vluchtoord Ede de ini- nistcrieele beschikking bekeml gemaakt dat bel vluchtoord zal worden opgehe ven cti overgebracht naar-Nunspeet. Al1- \e barakken zullen successievelijk wor den afgebroken en te Nunspeet worden opgezet. De bewoners worden geleidelijk ■overgebracht. Dc Telegraaf die dil bericht vermeldde, voegde er mei een tastbare liedoeliitg aan toe. «at dit overbrengen meer dan 1" 60 000 zou kosten En ,,Het Volk" schreef ook in schampere woorden over het afbreken van het beste kamp ter wille der zuinigheid Maar we willen er op wijzen, dat die twee biaden zicii tot spreektrompet heb ben gemaakt van de in Ede verpleegde Belgen, die klaagden over dc zuinigheids maatregelen. voor dal kamp beraamd Het is gewcnscht daartegenover ook de andere zijde van de kwestie in 'toog te nouden, nl ons eigen helang Mot voor de Belgische vluchtelingen wordt uitgegeven is iets wat volledig zal blijven drukken op den 'Nederlandschen belastingbetaler, in tegenstelling mei de onkosten voor de geïnterneerde soldaten, waarvoor de belroldcen staten later de rekening zullen hebben 'te voldoen. Voor de vluchtelingen zijn lot nu loc de volgende sommen door onze schat kist uitgegeven. Suppl begrooting 1914 f 3 000.000 1914 - 125.000 1915 - 3.500.000 Slaatsbegrooling 1916 - 2.000.000 Suppl begrooting 1916 - 3.000 000 Te zamen dus bijna 12 inillioen. En wc zrjn nog niet aan het eind. Die uilgaven lie treffen zoowel de ver pleegden in de kampen ongeveer Tó OOO'1 als de ondersteunde Belgen die «og in verschillende gemeenten gehuis vest bleven, niet 't minsl in Zeeland. Hef aantal dier ondersteunde Beigen buiten de kampen is natuurlijk toegeno men toen de eigen geldmiddelen opraak ten. Nu is liet goed en wel liefdadig zijn. Maar waar wij, Nederlanders zelf, ▼obr zoo'n enorme stijging aan uitgaven staan, en onze beiaslin'g op zoo'n schrik barende manier zien klimmen, daar kun nen wij de regeering slechts prijzen, wanneer zij doet wat zij kan om de uit gaven le bezuinigen. Er is ontegenzeg gelijk vooral -in den eersten tijd, toen alles no'? ongeordend was, veel geld over de balk gegooid En menigeen heefl zich geërgerd, als hij het bedrag - van de aan Belgen gedane uitkeeringen vergeleek mei heigeen menige arbeidc re ons eigen land mcl hard werken verdiende. Nn zijn 13 December in de Eerste Kamer door minister Gort van dei Linden eigenaardige meedeelingcn ge daan over bet kamp le Ede, in antwoord aan den heer Van Kol die zich tot tolk maakte van hen die klaagden over .de vervanging van den heer Mingels, ïïe 53i©©val]k, n uit het laatst der 16a «uw, - 1 Hnjpelsch van RAFAÊL SABATfNI. 51'. In den voorhof bleven alleen Asad. Marzak en de soldaten, en Sakr-el-Bahr met Ali en Jasper. Toen stelde Sakr-el- Bahr zijn nieuwen officier aan den De^- v-oór, ils iemand, op wien de genade van Allah was nedergedaald, een groot strijder en een beJnvaam zeeman, die zijn talenten en zijn leven aan den dienst van den Islam gewijd had, die doop "Sakr-el-Bahr was aangenomen, en nu voor Asad stond, om in zijn ambt be vestigd te worden. Marzak viel hem brommend in de rede, en riep uit, dat er reeds te wet vroegere Christenlionden in de gelede ren van dc strijders van het Geloof wa nen. en dat het onverstandig was, hun aantal te vermeerderen en vermetel van Snkr-el-Balir, om dit uit zichzelf ledoen Sakr-el-Bahr keek hem aan met oogen, waarin minachting en verrassing ver- amiga waren. „Zegt ge, dal hel vermetel is een be- ueerde voor de banier van ónzen Heer Mohamed te winnen?" vroeg hij. „Ga en tees het Heilige Boek en zie wat daar vederen geloovige als plicht wordt voor als regfeeringscommissaris van dal kamp door een ander De Minister wees er op dal deHos-1 len per dag en per vluchteling in de jroote vluchtooi'den bedroegen voor Nunspeet 55i/s eenl, voor Uden 55 cent, en voor Ede 73 cent' Dat de vluchtelingen het in Ede veel beter liadden is begrijpelijk, maar de Minister wees er op dal ze daar voor rechten genoten die als zekere luxe zijn aan te merken Hij noemde als voorbeeld een verwarming der slaap gelegenheid, een luxe die de Minister zei zelf met le bezitten. In diezeljfde rede zei de Minister dat men zich niel al te groole illusies an bezuiniging moet maken, omdat de opheffing van een inrichting ein hel overbrengen daarvan naar een ander kamp weer kosten meebrengt. De Minis ter zei echter een nadere becijfering toe, en die schijnt hem nu gebracht te hebben lol het besluit om het kamp te Ede toch op te heffen De lieele kwestie van de vluchtelin genverzorging wordt moeilijker naarmate "eze volstrekt abnormale toestand voort duurt. Men kan vaak hooren, en ook de heer Van Kol wees cr op m zijn Ka merrede. dat men de Belgen werk moet verschaffen omdat liet niets-doen maar ai te duidelijk verkeerde gevol gen heeft Maar de Minister heeft heefl toen gezegd dat er veel moeite gedaan wordt om hun werk te verschaffen maar dal er drie groote bezwaren zijn ten eerste zijn zij die zwaar werk kunnen doen grootendeeTS naar Engeland vertrokken, zoodal men nagenoeg alleen heeft overgehouden jongeren en oude ren, ten tweede komt men telkens voor de moeilijkheid, dal die Belgen geen concurrentie mogen aandoen aan onze "gen arbeiders; ten derde heeft men geen recht die Belgen te dwingen, en wanneer men ze niet dwingt om te arbeiden, dan zijn er, zei de Minister; velen, die verkiezen hc.t goed te hebben en niet te werken, dan het iets beter le hebben en te werken. En zegt men. "als gc niel will wer ken dan gaat ge hel kamp uit' dan vervalt juist de roden waarom dc Icam- pen zijn opgericht, n.l. de zeer ongun stige verhoudingen waartoe bun ver spreiding overal in de gemeenten aan leiding gaf Wie zooals de Telegr en Het Volk de Belgen in hun klachten over zuinig heidsmaatregelen steunt, neemt daarmee een groote verantwoordelijkheid op zich legenover zijn eigen Iandgenooten. Oiis land is werkelijk niet karig met zijn gastvrijheid legenover de vluchte lingen geweest, en hel is er mee voort gegaan. ook toen sommige der verpleeg den het tegendeel van erkentelijkheid lieten blijken Maar de bovengenoemde cijfers van onkosten maken strenge zui nigheid hoogst gewenscht geschreven. En bedenk, o zoon van Asad dat, wanneer gij met uw klein verstand, verachting werpt op hen, die Allah ge zegend en geleid heeft uit den nacht, waarin z.ij doolden, naar den schitteren den middag van het Geloof, dal gij dan smnaa werpt op mij en op uw eigen moeuer. wal nog hel minste is, en dat gij don gezegenden naam van Allah las ter!, wat den weg bewandelen is. die naar den afgrond voert". Boos, maar verslagen en tot zwijgen gebracht, ging Marzak een slap achter- uil. en slond, op zijn lip bijtend, maar den roover te loeren, terwijl Asad knikte en goedkeurend glimlachte. ,Gij zijl in waarheid volleerd in het ware selo.of. Sakr-el-Bahr", zei hij. „Gij zijl oo vader zoowel der wijsheid als an den moed". En daarop heette hij Leigh welkom, dien hij in de gelederen der geloovigen inlijfde onder den naam van Jasper-Reis. Daarna wei-den de renegaat en Ali beinen heengezonden, evenals de sol daten. die na hun plaats achter Asad verlaten te hebben, zich op wacht op- stelden bij de poort. Toen klapte de De\ in zijn handen, en aan de slaven, die op dit teelcen toeschoten, gaf hij bevel spijzen le brengen, en hij verzocht Sakr- el-Bahr naast hem op den divan te gaan zitten Fr werd water gebracht, dat zij zien konden wassclien. Daarna plaat sten de staven een schotel geurig ge- lï M t SU HET ZOEKGERAAKTE ARCHIEF VAN DE NEDERLANDSCHE LEGATIE BIJ DEN PAUS. Dr L. Lasonder schrijft in „De Pro testant Gaarne wil ik op verzoek van de re dactie in dit blad iets naders medjedeeleji aangaande bovengenoemde zaak, waar omtrent eenigen tijd geleden de dagblau den een aan de verslagen omtrent s rijks oude archieven van 1915 ontleend kort bericht bevatten Hel was in 1914, dal nu wijlen dr Gisberl Brom, de toenmalige directeur van het Nederlandsche Historische In stituut te Rome, zich wendde tot den A1L gemeeeen Rijksarcliivaris met 'een ver zoek om inlichting, waar hij zou kun nen vinden het archief van de Neder landsche legatie bij den Paus van 1814 tot 1872 In 1872 was deze legatie opge heven en 'de Algemeen® Rijksarchivaris kon dr Brom uit hem toenmaals ten dienste staande gegevens mededeelen, d&t in 1872 de stukken door onzen laatsten gezant, graat Du Cliaslet, waren overge dragen aan onzen toenmaligen gezant bij den koning van Italië, den heer Helde- wier Het lag dus vioor de hand te den- keu, dat de stukken nog in de kanselarij var, -de Nederlandsche legatie bij den koning van Italië in Rome berustten Het archief werd evenwel daar niet aangetroffen en evenmin in. de archie ven - van hel departement van builon- landsclie zaken, waartoe in 1915 de minister van buitenlandsche zaken zoo welwillend was een der ambtenaren het Algemeen Rijksarchief toegang te verleenen. Laatstgenoemd onderzoek heefl evenwel toch nog een tweeledig resultaat gehad; vooreerst is uil het proces-verbaal van overdracht, opge maakt bij het aftreden in Augustus 1872 van den lieer Helde wier en diens ver anging als gezant door den lieer We: ckerlim gebleken, dal in dat jaar »n liet archief ran het gezantschap nog het ar chief van het „Gezantschap bij den Heiligen Stoel' geborgen in „drie kof fers en een kist (gesloten) aanwezig wasen verder Ls voor den dag gekomen de in Juni 1872 door den laalslen ge zant bij den Paus, graaf Du Chastel. opgemaakte inventaris van hel archief van zijn gezantschap, welke inventaris met vergunning van den minister van buitenlandsche zaken in de verslagen omtrent 's rijks oude archieven over 1915, blz 242, vlg. is afgedrukt. Tot heden is dit echter alles, wal omtrent het archief bekend is Bij ide overgangen dc jaren na 1872 van het ambt van Nederlamdsch gezant bij den koning van Italië is geen proces-verbaal van over dracht der archieven opgemaakt er waarschijnlijk omstreeks 1895 is door den toenmaligen gezantschapssecretaris te Rome, jhr mr A. J van Citlers, samen gesteld een inventaris van het legatiö-ar- chief te Rome, waarin echter ran liet in 1872 nog aanwezige archief van het sioefo vleesch en eieren mei olijven, ci troenen en specerijen voer hen. Asad brak het brood mei een eerbiedig uilgesproken „Bismillah!" en stak zijn irtgers in den aarden schotel, aldus Sakr-el-Bahr en Marzak voorgaande, en lerwijl zij aten, noodigde hij den eerste uit zelf zijn avonturen te vertellen. Toen hij dat gedaan had en Asad hem neg eens met waardeerende en vriende lijke woorden geprezen had, deed Mar zak hem een vraag. .Was het juist om deze twee Engel- scho slaven, dat ge die gevaarlijke reis naar het verre land lieht ondernemer, ..Dal was slechts een deel van mijn oornemen," was het kalme antwoord. „Ik ging om op zee te zwerven hl dienst van den Profeet, waarvan de uil komst van mijn reis het bewijs geeft. „Ge wist niet, dat die Hollandsche koopvaarder Uw weg kruisen zou", zei Marzak met precies dezelfde woorden, die zijn moeder hem had ingegeven. .Wist ik dat niet9" vroeg Sakr-el- Bahr, en hij glimlachte vertrouwend, zoo vertrouwend, dat Asad bijna de woorden niet behoefde te hooren. die de toespe ling zoo slim logenstraften. „Had ik geen vertrouwen in Allah, dan Al wijze. den Alwetende?" „Goeo geantwoord, bij 'den Koran Asad stemde van harte met hem in, de te meer cmdat een verdenking er door te met gedaan werd. die hij vóór alles Nederlandsch gezantschap bij den Paus geenerlei melding meer gemaakt wordt. Tussclien 1872 en '1895 moeien de stukken dus in het ongereede geraakt zijn cn hel zon wellicht -de moeite loo^ navraag te doen naar de vermiste stukken hij de nog in leven zijnde, ach tereenvolgens gedurende die periode bij het gezantschap in functie geweest zijnde ambtenaren of, zoo ze reeds zijn overle den, bij hun erfgenamen De publicatie 'an den inventaris van het zoekgeraakte archief geeft daartoe nog te meer aan leiding Niel alleen dat we er uit zien kunnen, dal in 1872 het archief nog doorloopend van 1814 tot dat jaar aan1- wezig was, maar ook een opmerking als bijvoorbeeld bij de stukken van 1853- ,Aux pièces entrées el sorties pendant 'année 1853, oti doil joindre ie por tefeuille No 4 contcnant les documents relatifs a la négociation suivïc avec le St. Siège pour l'organisation réguliere l normale de l'Eglisc Catholique aux PavsMBas" maakt onze belangstelling in erloren geraakte stukken nog des te meer gaande Het mogelijk terugvinden der stukken mag daarombehalve uit een algemeen Nederlandsch geschiedkundig, ook uit een speciaal Protestantsch oog punt van helang genoemd worden en het is dus le hopen, dat op de een of andere wijze nog eens verder moeile gé- daan zal worden om de 1e loor geraakte stukken weder te recht te brengen, die als a rchief van een opgeheven legatie hel best in liet Algemeen Rijks Archief zouden geplaatst zijn en aldaar op de gewone voorwaarden voor een ieder zou den kunnen worden toegankelijk ge steld NEDERLAND EN DE OORLOG. Nederland en vredesbcvonl ring. Hel Kamerlid, de heer Van Best. heeft n he' eind der vorige maand den Minis- n Buitenlandsche Zaken verwezen naar de nota van Wilson en de adhaesie- eUiiging van Zwitserland en hem gevraagd of Nederland stappen ter bevordering an den vrede hoeft gedaan. De Minister heeft daarop geantwoord dal dc Nederlandsche regeering zulks niel deed. omdat zij overtuigd was. dal zoodanige stappen harerzijds -onder de omstandigheden van hel oogenblik hel beoogde doel niel zouden dienen. Voorts wordt gemeld dat de vredesnota n president Wilson aan onzen mi nister van buitenlandsche zaken is meegedeeld zonder verzoek om onder steuning (gelijk te Madrid wel schijnt ie zijn geschied); zij is eenvoudig door dr. run Dijke aan jhr. Loudon overhandigd, zonder eenigerlei verzoek. Uit de Engoischc en uit D u,i tsch e in ter neer 1 ng k arapco Men schrijft ons uil Vlissingen Langer dan den laatsten tijd mogelijk Was hebben wij ons kunnen onder houden meL enkelen der geïnterneer de Duilschcrs. die Zaterdag niet de mailboot ..Prins Hendrik" te Vlissin gen aankwamen. Uit hun nieedeclinge*. bleek ons dat hel lang niet in ieder ;amp eender is. Zoo ts het bijv. in het :amp op het eiland Mail, waar nog .on geveer 23000 geïnterneerden zijn minder dan in de kampen te Stratford en le Weckfield. In liet laatst genoemde kamp, zijn theater, concertzaal, biljartzaal ter wijl hier en te Stratford in de canti- nes van alles te koop is. al is het ook tegen hooge prijzen, terwijl men op het eiland Man moei leven van hetgeen men krijgt. Toch lijkt ons -dat nog niet zoo heel slecht Want wel spraken de Duitscliers van zuur brood maar er komt locli iederen dag' vleesch bij. Over hel algemeen kregen wij den m- indruk, dat men aanvankelijk m Enge land niet gereed was voor het naar om standigheden behoorlijk onderbrengen der geïnterneerden, maar dal hierin thans vrij wel voorzien is. Het is te begrijpen, dat onze* zegslieden met besl te spre ken waren over hel dikwijls visiteeren. het afnemen van geldwaardige papie ren enz., maar zij zijn ook geheel on bekend met het feit, dat het in htui jHeimat" niet veel heter toegaat Dat zij overtuigd waren van de zegepraal der centralen, nu de keizer zooals wij hen mededeelden voortzetting den krijg heeft aangekondigd, is te begrijpen Dit iaatsle was ook het gevat met een dame, die 18 jaar in Engeland had gewoond en nu de laatste jaren ziek was geweest, zij moest zich op twee krukken voortbewegen. In Duilsch- land heeft zij totaal geen familie of bekenden meer en zal. daar zij zonder middelen is, in handen der liefdadig heid moeten vallen. Zondagavond kwamen te Vlissingeu de Engelschen aan die reeds Zaterdag erwachl werden Er waren totaal 22 aennen vrouwen en kinderen De man- men kwamen óf uit kampen öf uit gast huizen, waar zij verpleegd werden, maar allen verklaarden ons als gezonde ster ke mannen te zijn geïnterneerd en nu zagen de meesten er zeer zwak uil. Een der jonge mannen moest zich a Londen weder direct voor het zieken-" huis aanmelden Trouwens een ver pleegster maakte de reis mede om de a-me stumperds te helpen. Enkele der vrouwen kwamen uit het kamp te liolzmiltei, waar zij gebracht werden omdal zij weigerden voor den vijand te •erken Daar zoowel als te Ruhleben zijn de pakettcn levensmiddelen die uit Engeland worden toegezonden eon uit komst Andere vrouwen kwamen uit Berlijn zelve en bevestigden de droeve berichten ten opzichte van den voorraad voedingsmiddelen Gisterenavond begaven zich nog aan boord van de Koningin Regentes" om evenals de helft der Fransche vrou wen en kinderen, die hier Vrijdag aan kwamen morgen naar Engeland over te steken Dc andere helft van deze laat sten vertrekken met de volgende reis te niel gedaan wilde zien. Maar Marzak gaf zich nog niet ge wennen. Hij was goed geschoold door zijn arglistige Siciliaansche moeder. Toch is er iets in dit alles, dat ik niel begrijp", mompelde hij met voor- gewcnac zachtheid. ..Bij Allah zijn alle dingen mogelijk!" zei Sakr-el-Bahr op ongeloovigen loon, alsof bij wilde zeggen niet zonder een zweem van spot -- dat hel ongelooflijk was, dat er iets in de wereld zijn zou dat Marzak niet kon begrijpen. Do jongen boog toestemmend. „Zeg mij. machtige Sakr-el-Bahr", vroeg hij. „hoe he' kwam. dat-gij, toen gij die verre kus ten bereikt hadt, tevreden waart met siechls twee slaven, terwij! gij er met uw volgelingen en de gunst van den Alziende gemakkelijk vijftig maal zooveel hadt kun nen nemen." Fn hij keek onschuldig in het oonkere, stoere gelaal van den zee- roover, terwijl Asad nadenkend het voor- hooTd fronste, want die gedachte was ook reeds bij liem opgekomen. Het werd noodzakelijk, dal Sakr-el-Bahr ging lie gen, om zich schoon te wassclien. Hier konden geen mooi klinkende woorden van Geloof helpen. Een uitleg was onver mijdelijk, en hij wist, dat hij er geen kon geven die niet wat mank ging. „Och, wat dat aangaat", zei hij, „deze gevangenen werden gevat in het eerste huis. waar wij kwamen, en hun gevangen neming veroorzaakte vrat rumoer. Daar enboven was '1 avond, toen wij landden, en ik hirfdc hol leven van mijn volgelin gen niel wagen, door ze verder van het schip te voeren en een dorp aan le vaL len. oat als het tegenstand geboden had, onzen terugkeer zou hebben afgesneden." Dc wolk bleef op Asad's voorhoofd, zooais Marzak slim opmerkte. .Toch stolde Othmani u voor, een sla pend norp dat niets van uw tegenwoor digheid af wist. le overvallen, cn gij hebt geweigerd." Hierbij keek Asaa scherp op. en Sakr- el-Bahr begreep met een beklemd hart, dat cr intriges tegen hem gespannen wer den, er. dal er alle moeite gedaan was, om inlichtingen le verkrijgen, die tot zija - :il noesten leiden. ..Is dm zoo?" vroeg Asad. van zijn zoon naar zijn onderbevelhebber kijkend mot dim loerenden blik, die een slechte cn wreeae uitdrukking aan zijn gelaat gaf. Sakr-el-Bahr sloeg een hoogen toon aan Hij keek Asad uitdagend aan Fn nl het zoo was, Heer?" vroeg hij. „Ik vraag ti of het zoo is." „Ja, maar, uw wijsheid kennende, ver trouwde ik mijn ooren niet," zei Sakr- el-Bnhr „Wat bcteekent het, teat Oth mani gezegd heeft9 Krijg ik bevelen van, of sta ik onder Othmani? Als dal zxmj, is. goed, geef dan Otnmani mijn plaats, geef hem hel bevel over en de verantwoor ding voor het leven der Geloovigen, die mei hem strijden". Hij eindigde met een verontwaardigd snuiven. (WiOrdt vervolgd)*

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1917 | | pagina 1