MIDDELBtlRGSGHE COURANT.
Donderdag
d December.
Jtt 301.
139"
1916
Öeze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courarft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50,
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Tijdelijk'.* verfaoogmg der abonnementen met 25 et. p. kw. wagens oorlogstoaslag.
Advertenttën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Qroote letters 2n randen
naar de plaats die zij innemen.
HG? Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Zij, dis zich an op ons M«4
abonneren, ontvangen de in deze
maan; ïsrsthtjas'ide nommers
gratis
WEGENS DE KEIISXDAGEN VEB-
SCHIJNT DIT BLAD MAANDAG EN
DINSDAG A S NIET
lameroYtsr zicht.
Tweede Kamer
Zitting van Woensdag.
Ruiui twee en een half uur is de
Kamer gister in besloten zitting ge
weest om nadere inlichtingen te ver
nemen over den ainmunitae-aanmaak. Al
thans dal was hel motief door den
heer V an id e r Y oort van'Z ij' p aange
voerd voor het door hem en negen an
deren gedane voorstel om in comité-
generaal over te gaan.
Van de algemeen© beschouwingen
over de staatsbegi'ooling is dan ook
dezen dag nog niet veel gekomen. Al
leen bovengenoemd lid heelt een rede
gehouden .over de vraag of er met de
ruim een half milliard, die voor de de
fensie is toegestaan, gedaan werd wat
maar mogelijk is Dat hij een politiek
elemeatjc door die rede roerde, door
hoog op te geven van de bereidwillig
heid der anbi-revolulionnaircn inzake
defensie-belangd}, tegenover de snood©
weigering links, lijkt ons m dezen tijd
nu niet de gelukkigste methode voor
bespreking
fn de avondzitling was een heel an
der onderwerp aan de orde, van wer
kelijk niet minder actueel belang' n.8.
de v o e d i n g s k w e s t i e en wel spe
ciaal die van de productie, van de
voorziening in de ooodige voedingsmid
delen
Dat er gebrek dreigt, wordt door nie
mand betwijfeld
Maar hoe komt men aan meer'' En
ai het bijzonder hoe komt men aan
meer voedingsmiddelen van eigen bo
dem?
Dat was de vraag die gisteravond
uitvoering is besproken, zoo uitvoerig
en veelzijdig' dat daaruit reeds bleek
hoe moeilijk liet is daar een goede op
lossing voor te vinden.
De heer Snoeck- H e n k e in a n s be
val drie middelen aanle diende z. i'.
de minister te bewerken, dal een g'roo-
tere oppervlakte dan lol dusver met
graan werd bebouwd, 2e moest door*
ruime toepassing van het verbodsar
tikel 7 der dislribuliewel de verbou
wing van bepaalde gewassen verboden
worden ten ten derde behoorden reeds
thans de graanprijzen voor den aan
staanden oogst te worden vastgesteld
De lieer Sanne s ging in dat alles
nog een stapje verder. Alle luxe gewas
sen als karwei, mosterdzaad, blnuw-
maanzaad, koolzaad, moesten verboden
worden, en aan den producent van
tarwe moeten de meerdere productie
koster. door den staat verzekerd wor
den benevens een normale winst.
Scheuren van grasland beschouw
de ook dc heer Sannes als een nood
maatregel maar het volgend jaar staal
mc n misschien al voor een noodtoe
stand.
Het bleek echter dat de toepassing1
van al die middelen in de praktijk np
teil van bezwaren stuiten.
De lieer Van Bereste ij 11 wees
er bijv. op dat men den verbouw van
alle handelsgewassen niet kan verbie
den omdat wij die zelf ook noodicj
hebben, bijv koolzaad; dat hel omb
zeilen van grasland in bouwland tot
zeer geringe proporties zou blijven be
perkt omdat er glebrek is aan werk
krachten cn omdat veel grasland een
deel van "t jaar onder water -staal
En de Minister vulde die ppmerkin-
(gen over de handelszaden nog aan
door de mee deel ing dat, wanneer hij
den verbouw van eten aantal gtewassen
verboden bad, liij slechts 16 pet ge-
{wonnen. zou hebben. Bovendien zo
een dergelijke maatregel schade gedaan
hebben aan de vruchtwisselingb v bij
karwei zaad. De Minister schetste ook
de practisclie bezwaren, die ten aanzien
van het verbod van spinaziezaad en
zaai-uien zouden gelden Waf het blauw
"maanzaad betreft moet men er reke
ning mee houden, dat bij eventngtje
moeilijkheden ook in Nederland de vet-
vraag op den voorgrond zal treden Bij
verbod van vlasbouw zou 1.2 pCt-
gewonnen, maar zeer groote belangen
geschaad worden Wat de suikerbieten
aangaat, er is geen gewas-, dat zooveel
voedingsstoffen per H. A. oplevert.
En ten opzichte van de scheuring van
weilanden wc.es de Minister erop, dat
zuivere weilanden niet omgezet kunnen
•orden. Hel is bovendien zeer bezwaar
lijk van nouwland weer grasland tema
ken, De financiêele voordeelen van om
zeilingen moeten al zeer gr,ooi zijn, wil
men er toe overgaan.
De prijzen zouden dus wij hoog moe
ten zijn. Naar een berekening van den
Minister zou dan de prijssLijging der tarwe
en rogge sinds 1912 tenminste 100 pCt.
inoefen bedragen. Dit middel zou onge
veer f 121 millïoen kosten. Ook als tie
normale tijd terugkeer!, dlenl de regee
ring zich aan de prijzen, die zij eenmaal
bepaald heefl, te houden en zou het geld
dus eenvoudig weg zijn.
Men dienl voor alles voorzichtig te
zijn; men zou er rekening mede moeten
houden, dal wanneer de productie van
graan, aardappelen en peulvruchten, die
than* 100.000 ton bedraagt, stijgen zou,
colt liet bedrag van 124 millioen, dat
slaal op de productie van dit oogenblik,
nog zou stijgen. Het denkbeeld is oolc
geopperd, om aan hen, die hun grasland
gaan scheuren, een premie van f 500 per
H.A. le geven. Waarschijnlijk zouden vele
landbouwers er dan nog niet toe over
gaan, Maar met de scheuring van 60.000
H.A. zou dan f 30 millioen gemoeid zijn.
Wal hel nu reeds bepalen van de prij
zen der granen betreft, .dien weusch zei
dc Minister niet te kunnen inwilligen
Met dc prijzen, die in 1916 gegeven zijn,
zouden de boeren in '15 zeer tevreden
geweest zijn, maar nu zijn ze hel niet,
ornaat ze nu de producti.eo,'ms t an d ig-
hodeu kennen. Mogelijk zou zijn, Ihans
inira umpr ij zen vast le stellen, cn
de correctie van deze prijzen over tie
laten aan den loop van zaken in 19 J7.
Maar een vaste toezegging heeft de
Minister in geen enkel opzicht gedaan.
UIT OOST-INDIË
D Jfa m b i.
(Officiéél Bij het departement van
koloniën is ontvangen het volgeude be
richt van den gouverneur-generaal van
Nederlanascli-Indiê
De controleur van Moearalcbo be
zocht op een inspectiereis van drie we
ken zonder 'geleide de soescens aan de
Balaughari en Djoedjoehan, Overal was
de bevolking aanwezig. De politieke loc
stand was beslist gunstig.
SMIEILiRI.
DF. VERKIEZINGEN IN 1917.
Heden wordt te 's Gravenhage een bij
eenkomst gehouden van de leiders dei-
verschillende politieke partijen, ter be
spreking, op uilnoodiging van de Vrij
zinnige Concentratie, van de kwestie van
uitstel der periodieke verkiezingen in 1917
Hel verluidt, zegt het Iidbl dat de
stemming voor uitstel steeds gunstiger
wordt en dal een zeer invloedrijk poli
ticus, die aanvankelijk bezwaren moet
hebben geliad, thans geneigd is tol uitstel
mede le werken
NEDERLAND EN OF OORLOG
Behoeftige Nederlanders l e
B r u s se 1.
Naar de N. B CL. verneemt, is of wordt
door hef Koninklijk Nationaal Steunco
mité voor behoeftige Nederlanders le
Brussel een hoeveelheid levensmiddelen
aangclcochl. De Nederlandsche Vcroeui-
ging van Weldadigheid, aldaar, lieefl zich
r mede belast, voor een billijke verdee-
ling te zorgen en Loe le zien dal de goe
deren slechts verstrekt worden aan in-
dtffaaad noodlijdende personen.
H o e de n s to f f e n.
Eenige hoeclenfabrikanten zeggen in
een adres aan den Minister van Land
bouw, dat sedert korlen tijd de uitvoer van
vilten "hoeden loches (halffabrikaat, bte-i]
ncodigd bij hel fabriccereiï van hoeden),
uit Italië naar Nederland verboden is;
dal dit artikel in Holland niet gefabrl
oeerd wordt, noch uil andere landoni
op het oogenblik le verkrijgen is; aal
indien dit uitvoerverbod niet wordl' op
geheven, de Ilollandschc hoedenfabrilcnn-
Icn genoodzaakt zullen zijn, binnen kor
ten lijd hun fabrieken le sluiten en bun
personeel te ontslaan; dal van ile zijde
der llaliaansche leveranciers de wenk ge
geven is, de tusschenkomst tan onze
Rcjgeering in te roepen. Zij verzoeken
daarom den Minister aan deze zaak de
nopdige aandacht te willen schenken en
zoo mogelijk stappen le doen om ophef
fing van het verbod, of uitzonderingen
daarop te krijgen
dan zoo mogelijk een vereeniging voor
Wijkverpleging aldaar op le richten
Dinsdagavond vergaderde te N. en
St. Joosland de afdeeling van Het
Groene Kruis. In 1916 hebben zes nieu
we leden zich aangemeld, zoodat er
nu 107 zijn Dc begrooliftg voor 1917
werd vaslgesleld op f 178 in ontvang
Hit Stafl Én ProYineia.
Uit Middelburg.
De jaarlijlcsehe collecte voor de
Roomsch-Katholiekc armen op 11 De
cember j.l. gehouden heeft opgebracht
mei nagekomen gif ten de som van f 136,01.
Ook zijn ontvangen 10 soepkaarlen
van ae Commissie to! Spijsuitdeeling)
ilhier. v
De Chr. Jong. Ver. llun. 1 16a
a 1 h i e r hield gisterenavond haar twee
den propaganda-avond. Ds. J. A. van
Selms trad voor haar op met een rede
over „Pessimisme cn Christendom'
Na do,or den voorzitter met een kort
woord te zijn ingeleid, maakte spr. zijn
hoorders allereerst bekend met het pes
simisme als stelsel, hetwelk hel leven
verklaart als een bankroet.
Om het stelsel uiteen \e zetten, voerde,
spr den Duitschen filosoof Arthur Scho
penhauer. die het stelsel uitdacht, spre
kende in
Spr behanaeltle den pessinmlischen
geest van de. litteratuur van onzen tijd,
ten sLotte tegenover het pessimisme
hel christendom le stellen, dal naast vele
punten van overeenkomst daarvan weer
hemelsbreed verschilt.
Door dc politie a L h i c r is aange
houden J. A. J. uil Tilburg, die in het al
gemeen politieblad gesignaleerd stond
naar hij nog een week gevangenisstraf
moet ondergaan.
Dinsdag a.s., op tweeden Kerstdag,
dus, zal in ,,De Vergenoeging'' alhier
optreden de oorlogsjournalist: cn -foto
graaf „Rido". De ons getoonde recensies
luidden zeer gunstig'. Voor bijzonderheden
verwijzen wij overigens naar de in dit
nummer voorkomende advertentie
Uit Wal cb e rei
Het zal hen, die de laatste dagen
den Noord weg passeerden lopge vallen zijn
flat vanaf Huis Om" lot den hoek voor
bij het café van den heer West dorp over
liet land een weg is afgepaald. Naar wij
vernemen houdl een en ander verband
1 een verzoek van hel bestuur van
Vreemdelingenverkeer aan het Polderbe
stuur vaD Walcheren om door hel aan
leggen van een weg als nu afgepaald is
de twee scherpe hoeken bij den Gaping-
schen weg en bij het genoemde café af
Le snijden voor het verkeer Lusschen,
Middelburg en Seropskerke. De afpaling
van den weggeeft echter nog inde versie
verte geen zekerheid, dal dc plannen vas
ten vorm zullen krijgen, daar het hier
nog alleen geldt hel mogelijk maken van
een kostenberekening.
Door de vereeniging „Het Groene
Kruis", afdeeling Vee re, is Maandag, 18
dezer, onder leiding van dr. Weyland'
vergadering1 gehouden, om een wijk
verpleegster voor Vcere, Yrouwepoldter
en Gapinge le bekomen Onder meer
waren genoodigd de besturen dier ge
meenten, der diaconieën, burgerlijke arm
besturen en van hef Godshuis.
Mej. Bruinprovinciaal huisbezoeksier
lot bestrijding der tuberculose in Zee
land, was als spreekster aanwezig en
gaf ren overzicht van de geschiedenis
der lulxM-culose en haar bestrijding,
loonde duidelijk aan het verhand tus-
schen wijkverpleging en tuberculosebe
strijding. en eindigde met den wenseh,
dal ook hier wijkverpleging tot stand
mocht komen
Reeds slaande dc vergadering ver
klaarden zich dc diaconieën der Herv.
Kerk te Yeere en die der Gcref. Kerk
te Vreuwepolder er voor, terwijl ook
het Burgerlijk Armbestuur van Veore
en dat van Vrouwepolder benevens het
bestuur van het Godshuis lot medewer
king bereid waren
Tot verdere uil werking van het plan
zal met Februari a.s. een vergadering
worden gehouden met mej Bruin, om
De magazijnmeester, bode en de af
tredende bestuursleden werden herkozen.
Bij dein voorzitter was een schrijven
ingekomen van Hel Groene Kruis, hoe
men dacht over het aanstellen van een
'ijkverpleegster voor Arnemuiden en N.
Cu Sl Joosland samen
Aangezien daaraan geen behoefte is
in die gemeenten, omdat er een beschik
baar is te Middelburg, waarvoor subsi
die wordt verleend, en met het oog op
dc hooge kosten, werd besloten op dat
verzoek niet in te gaan.
Uit Zuid-Beveland.
De verkiezing le Heinkenszand
an een gelneenleraadslid in de vacature
Kloosterman zal plaats hebben op (inle
veren candidatenlijsten) 10 Januari, stem
ming op 24 Januari eu eventueele her
stemming op 7 Februari.
Woensdag kwam de raad der ge
meente N i s s e bijeen. Het nieuwgekozen
lid, de heer Jan Yermue, werd beêedigd.
Hel suppletoir kohier van den hoofde-
1 ij ken omslag werd opgemaakt tot een
totaal bedrag van f 47.651/?. De Raad
besloot met de opbrengst der hoornen
op hel dorpsplein de gemeenteschuld le
delgen. Verschillende gratificatiën aan de
politie werden goedgekeurd. Het land-
bouwverslag werd opgemaakt.
In 'de .vergadering vau den gemeente
raad te Waarde op Woensdag 20 De
cember, was/de heer J. L Overbeeke,
wethouder, door ongesteldheid afwezig.
In dc eerste plaats werd door den raad
vastgesteld een verordening op het be
heer Van hel levensmiddelenbedrijf.
Besloten werd om een geldleening,
groot f 2000, aan te gaan ten behoeve
vau de gasfabriek.
Roodvonk 1 geval te Burgh, 1 le
Haamstede, 2 le Koewacht 1 le Phi
lippine, 3 te Ierseke
Diphteriüs 1 te Bruinisse. 3 (e El-
lewoutsdijk, 1 te Groede en 2 te Krui-*
ningen
Uil Tholen.
In de vergadering van den gemeen
teraad op 19 dezer te Scherponis1-
was dc wethouder C, Hartog door
ongesteldheid afwezig.
De oud gemeente-ontvanger J. N Oudc,-
siuijs werd van de rekening 1915 ontlast
cn zijne zekerheidstelling als ontvanger
opgeheven
D.c jaarwedde van den klokkenist werd
met ingang van 1 Januari 1917 van f 25
op f 40 gebracht.
Er werd besloten tot hel aangaan
cener tijdelijke geldleening ad f 4 100
voor eerste storting ad 10 pCt. op hel
aandeelenkapitaal in de Waterleidingmaat
schappij „Tholen".
Aan den nachtwacht I). O pree werd
over 1916 een gratificatie verleend van
50.
lal verband met de kosten der distribm-
tiewel 1916 werd de Iloofdelijken Om
slag van f 3200 verhoogd tot f 1400
Op verzoek van Ged. Slaten werden
eenige wijzigingen aangebracht in do
begrooting yoor 1917. in verband met
do geldleening waterleiding en koster;
Disiribuliewet, waardoor de eindcijfers
der inkomsten en uitgaven met f5764.50
werden verhoogd. Het suppl. kohier ïloof-
dclijkem Omslag 1916 werd vastgesteld
op een bedrag van f 11.255.
h-V lSflTtT0»!
De landbouwer P. uit Nieuwvliet reed
Maandag met zijn phaelon langs hel
beursgebouw te Oostburg, toen zijn
paard plotseling hevig schrikte van de
muziek der militaire kapel', die hare otefe-
ttimgen hield in gemeld gebouw. Illet
paard holde met het rijtuig de Nieuw-
slranl en tegen een sloep op met 't gevolg
dat het rijtuig plotseling stilhield en P
er uit vloog Deze bezeerde zich deerlijk
aan 'gezicht en hoofd.cn moest zich direct
onder geneeskundige behandeling stellen
Het paard holde met den dissel door cn
kwam een eind verder m een tuintje aan
de straal terecht, waar hel werd opge
vangen.
B e s m e tl e 1 ij k e ziekten
Van 1319 December zijn de navol
gende besmettelijke ziekten in Zee
land ter kennis van den cetatralen ge
zondheidsraad gekomen
typh«s:»l geval te Brouwershaven.
KERKNIEUWS.
Het Icoor van de vrijzinnig-gods-
diensligen hier ter slede, dal zich, zooals
men zich zal herinneren, reeds dit jaar
met succes deed liooren in de openluchl-
samcnkcmslen op „Veldzicht" en te
Schoon dp.e, zal op den eersten Kerstdag
een'ge liederen zingen in de godsdienst
oefening in de Ooslkerk.
De gedrukte liederen zullen aan de
ingangen aan de kerkgangers worden uil-
gereikt
Op de algemeene begraafplaats te
Vlissingen had lieden onder zéér.
jroote belangstelling de ter aardebestel-
ing plaats van wijlen ds. A. A. Vermeer,
in leven predikant bij de Ned Herv.
Gemeente aldaar
Op verzoek van de familie werd aan
de geopende groeve alleen hel woord
gevoerd door den heer ds. C L. Voor
hoeve, ambtsbroeder van den overledene
Ben broeder van den zoo vroeg ont
slapen voorganger dankte voor de be
wezen belangstelling en de gesproken
woorden
L'itgenoodigcl door het bestuur vau
de prov. afdeeling vau Vrijz. Herv. m
Zeeland heeft zich georganiseerd een
comité tot verbetering Aan vrijzinnige
'predikants-iractemenlen m de Ned.
Ilcrv. gemeenten in Zeeland Het co
mité bestaat üit de hoeren m'* F, J.
N. van Dam, kantonrechter te Oostburg,
•oorzitter. mr. S R. Bakker, kanton
rechter te Zierikzee; P Adama Zijlstra,
nolans te IJzendijke. Herman Snijders,
lecraar M. O. te Middelburg; Iz dc IIullu—
Steenhart, landbouwer le Schoondijke,
F. Eekhout, wethouder te Aardenburg,
:n ds. E van Ruy ten berg, te Oost-
burg secretaris-penningmeester
In een circulaire aan de vrijzinnige
kerkvoogdijen, kerkeraden en diaconiën
en aan alle die belang' stellen in liet
vrijzinnig godsdienstig leven in de Ned.
Iiorv. kerk in Zeeland wordt o! a. het
algen de gezegd.
„Weliswaar, het aantal vrijzinnige ge
meenten is in onze provincie niet zoo
verbazend groot, maar dat zou wel eens
kunnen gaan toenemen, en vooral er
zijn er dan ook onder, die nog niet
of maar nauwelijks f 1100 aan den pre
dikant uitkeeren Dat dit in deze dagen
beslist onvoldoende is, dal dil een
noodlijdende toestand wordl, zullen we
wel aan niemand behoeven voor le re
kenen Daarom, vrijzinnigte kerkvoog
dijen, diaconieën, gij allen, die iels
oelt voor het behoud en dc verster
king van het vrijzinnig element in onze
kerk, steunt ons in ons pogten, helpt
ons dezen misstand uil den weg te
ruimen, opdat wij aan de verschillende
gemeenten ten minste een voldoende mi-
himum-'tractemenl kunnen waarborgen,
opdat, ook als eens meerdere vrijzin
nige gemeenten onzen steun zouden J>c-
lioeven, zij niet te vergteefs onze hulp
inroepen Ons plan is om nïeti ter
stond alle te innen gelden uil te koe
ren. maar liefst - en wij hopen, dat
het ons ruimschoots worde mogelijk ge
maakt een gedeelte voor reservefonds
te bestemmen
Komaan, er zijn toch in Zeeland wel
zooveel vrijzinnigten, die het kerkelijk
lieven steunen willen, dal ons plan
spoedig kan worden ten uitvoer ge
bracht!
Het gaat om hel behoud en om het
versterken van onze beginselen in de
Ncd Herv kerk. Gaarne zal uw jaar
lijlcsehe bijdrage, op nevensgaand intee-
kenbiljot ingevuld worden tegemoet ge
zien."
Dc heer W. van Haarst alhier
i geslaagd voor adjunct-ijker der ma
ten en gewichten.
Geslaagd voor diploma C. rje heerea
Pi Zevenhuizen en P. J. Corstanje, leer
lingen van de ..De Ruvferschool" (e
Y i i s's in gen.
Te Hoofdplaat is benoemd tot
onderwijzer dc heer A Bruijnotoge, tij
delijk onderwijzer aan de Drieweegsche
school te Biervliet.
