MiDDELBüRGSCHE COURANT.
139* jaargang
1016
Woensdag
22 November..
1INNEKLAMB,
Kameroverzicht.
Bit Stad en Proflneie.
-
M 276
Deze ceurant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de coutkrft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tijdelijke verhoogjag der abonnementen mot 25 ct. p. kw. wegens eorlogstoeslag.
Advertenttën i 26 «ent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alk andere familieberichten en Dankbetuigingen van l*-f regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 «ent per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
WW Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Om tot vooruitbetaling der
abonnementsgelden te komen,
wordt deze week een aanvang
gemaakt met het innen der abon
nementsgelden over het 4de kwar
taal 1916. Wij verzoeken onze
abonné's de kwitanties bij aan
bieding te voldoen.
De Administratie.
Dï „KONINGIN REGENTES
Men kan, in verband met het nog te
Zeebrugge vasthouden van drie leden der
bemanning van de „Koningin Regentes",
nog al eens de redeneering hooren dat'
die. drie dan toch wel iets gedaan zuilen
hebben, 't zij" gesmokkeld, hetzij hulp
verleend aan de koeriers om hun brie
venzakken te verdonkeremanen. En dan
vvordt geconcludeerd dat daarin een vol
doende reden zou te vinden zijn voor»
het vasthouden van het schip.
Die redeneering is er naast. De „Ko
ningin Regentes" was een Nederlaridsch
schip, en de Duitschers hebben geen
enkele rechtsmacht over de particuliere
daden van Nederlanders aan boord van
zoo'n schip. De eetnige die daarover iets
te zeggen zou kunnen hebben, is de
Neoerlandsche rechter, gesteld dat die in
hun daden een gevaar voor onze neu
traliteit zag, of iets van dien aard. Van
smokkelen kan trouwens heelemaal geen
sprake zijn. En als een der leden van de
bemanning iets onder zich had, dat de
Duitschers als contrabande beschouwen,
don gaat dat buiten de reederij om die
geen lading vervoerde. Nooit kan dat'
rechtens een motief voor Duitschland
zijn om aan de reederij het schip te ont
nemen.
Neen, daarin zit het blijkbaar niet. En
we betwijfelen sterk of de Duitschers
met de aanhouding van die drie leden
iels anders Dedoelen dan een verhoor
•rn nog iels te weten te komen over een
der, naar men zegt weggeraakte zakken
van een der koeriers.
Het blijft een raadsel, maar van zeer
onaangenaam soort.
Gisterenavond schreef het Handelsblad
in een scherp gestelde beschouwing, dat
het „aanleiding heeft te gelooven", dat
Duitschland met de aanhouding van dit
schip een „bewust onvriendschappelijke
handeling legen Nederland" wenschle te
doen. En hét vroeg of onze regiering
dat over haar kant mag laten gaan.
Wanneer het blad geen andere gege
vens bezit dan ieder uit de couranten
berichten heeft kunnen lezen, het geeft
geen andere motieven aan dan is die
conclusie minst genomen overijld,
Maar bovendien hebben we genoeg
vertrouwen in onzen Minister van buiten-
landsehe zaken, om er zeker van te zijn
dat deze niet stil gezeten heeft.
Alleen zouden we met aandrang wil
len vragen, is er geen mogelijkheid om
ons spoedig in te lichten? Er is een nieuw
Oranjeboek aangekondigd. Maar het blijft
nog steeds uit.
En toch zijn er onbeantwoorde vragen
dit. onder het publiek zorg wekken: Hoe
is hel gesteld met de Blomrnersdijkkwes-
lie? De hier gerezen verontwaardiging]
over de vernieling van dat tusschen neu
trale havens varende neutrale schip met
graan voor onze regeering, is slechts be
dwongen door de bekende toezegging van
volledige schadevergoeding als 't bleek
dat de duikbootkapiteiii onrechtmatig
heeft gehandeld. Nu is die kapitein terug,
en er komt niets. Is er dan nag wat an
ders gaande?
Fn hoe is het met het aanhouden der
..Koningin Regentes", die tol het stil
leggen van de Zeeland-lijn leidde,
en gevolg waarvan het nadeel niet al
leen door reederij en bemanning, maar
ook door ons land gevoeld zal worden.
te worden. Den 10en November werd 't
schip aangehouden. We schrijven nu den
22sten
Maar het telegram spreekt van „de di
rect belanghebbenden". Hoe is het met
onze regeering? Heeft die ook niets ver
nomen
Wat noopt Duitschland tol zoon hou
ding? Zou het Hand. werkelijk gelijk heb
ben dat het een „bewust" onvriendelijke
daad is? Met wal voor doel dan? "Om
ons tol oorlog te dwingen? 'I Is onaanne
melijk. Om ons economisch tot opheffing
van uitvoerverboden te dwingen? I Is
mogelijk, maar we weten het niet.
Na liet bovenstaande telegram kunnen
we slechts nog dringender aan de regeer
ring vragen om mee te deelen wal zij
weet.
EEN NIEÜlVE LEENING.
Naar wij vernemen zal een wetsont
werp to, het aangaan eener geldleening
van 125 mülioen ten laste van den Slaat
lieden naar de Tweede Kamer worden
gezonden.
We hadden den laatslen zin van 't bo-
premstaande nog niet geheel afgeschre
ven, toen we van liet Nedu-Corrospou-
dentïe-Bureau in Den Haag, het volgende
telegram ontvingen
„Wij vernemen dat tot heden aan
de direct-belanghebbenden in Neder
land geenerlei meedeeling is gedaan
ran Duitsche zijde ten aanzien van de
reden tot aanhouding van het Nedt
stoomschip „Koningin Regentes»"
Dus ook dèt zelfs niet! Wat toch anders
wél ui de eerste plaats gedaan behoorde
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag.
Minister Bosboom heeft een gevoeligen
tik rp zijn vingers gekregen. Hij zal er
niet om aftreden, maar hel is hekend dat
de Kamer nu niet zoo bijsier ingenomen
is met dezen bewindsman, en de bijna
unanieme afkeuring van zijn beleid zal
zijn positie niet versterken.
Het ging over de aflossing van de in
dienst zijnde troepen door nieuwe lich
tingen Bekend is het dat eerst de land
weer is vervangen door jonge landstorm
lichtingen, d. w. z door hel oproepen van
lion die bij de mililie-lichtingen vrijge
steld waren. Later is dat uitgebreid, zoo
dal ook de militie door landsiormers,
werd afgelost.
Nu is men daarmee zoover gekomen,
dat thans de landslormklasse 1909, d. z.
mannen van 26 jaar, aan de beurt zijrt
om mililie-lichtingen le vervangen.
Van verschillende zijden is er reeds
<p gewezen dat dil onpractisch is, daar
aie mannen van 26 jaar minder gemak
kelijk kunnen gemist worden dan de
nog niel opgeroepen mililielichting 1917,
welke jongens van 19 jaar belreft.
En nu vroeg de heer Mar chant, on
dersteund door denheer Duvmaer,
Ter Laan en Arts, om die militielich-
ïg" 1917 vóór te laten gaau.
De Minister weigerde. Die land-
slormlicliting 1909 is nu eenmaal opge
roepen, en uitstel zou verwarring geven.
Fn bovendien vreesde hij voor tekort
aan manschappen in de kazernes als de
militie 1917 te vroeg op kwam, en de
vrede kwam plotseling tot stand, een
veronderstelling die niel veel indruk op
de Kamerleden maakte.
Het was dus hoofdzakelijk een admi
nistratief bezwaar, en de Kamer heeft
zich daardoor niet laten dwingen.
De heer Ma reliant stelde een motie
voer hel ooi-deel uitsprekend: „dat tol
oproeping van de iandslormpfichligen van
de jaarklasse 1909 eerst behoort te wor
den overgegaan na de oproeping van de
militie- en landstormplichtigen Van de
lichting en de jaarklasse 1917."
Sprekers van verschillende partijen
kwamen den heer Marchnnt steunen. Ze
waren door den Minister niel overtuigd.
Toch gaf de Minister niet toe. Al
thans niet voor de nu reeds getroffen re
geling. Zijn concLusie was dal hij de aan
neming der motie ontraadde, en hij den
lieer Marcliaul in overweging gaf zich er
bij neer te leggen, dat met de lichting
1909 gehandeld wordt als hij Jiacl uileen-
gezet, en zich er mede levreden le stel
len. dat de landstormlichting 1908 eerst
onder de wapenen zal komen na de mili
lielichting 1917.
Het heele verschil oetrof dus slechts
één lichting, en slecht een uitstel van een
maand. En of verschillende leden ook al
•zpiden - dat liet automatisch volgen van
em eenmaal aangenomen regel niet nood
zakelijk was, de Minister bleet de
aanneming der motie ontraden. Vérdere
gevolgen zou liij aan de aanneming der
motie niet verbinden, en aan liem zal het
blijven, of hij do gedachten, in de motie
neergelegd, wil uitvoeren. Maar de Kamer
moet wel weten, dat aanneming dezer
ffiolié beteekent een opvatting der wet
en der uilvoering daarvan, die niet Juist
is. Hel gevolg zal ook zijn, dat met groote
waarschijnlijkheid de diensttijd der mi
litie, lichting 1917, zal moeten worden
verlengd.
De Kamer dacht er anders over en nam
met 59 legen i stemmen do motie aan.
Of de Minister die ni» werkelijk naast
tich near zal leggen?
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Naden oorlog.
De oud-Minister Treub heeft in Leiden
voor de studentenvereeniging voor so
ciale lezingien twee voordrachten ge
houden over den vermoedelijken invloed
van de in Nederland tijdens den oorlog
genomen economische noodmaatregelen
op de toekomst
In de eerste lezing heelt hij de tijdens
den. oorlog in Nederland genomen eco
nomische noodmaatregelen besproken
in de tweede sprak hij over hun ver
moedelijken invloed op de toekomst van
ons land.
Mr. Treub wees op de talrijke maat
regelen die niet aangewezen zijn om na
den oorlog te worden bestendigd Hij
dacht daarbij - in de eerste plaats aan
de uitvoerverboden. Men moet echter
met denken dal de opheffing zal kun
nen geschieden onmiddellijk na den oor
log'. Na den oorlog zal de drang met
name aan de zijde der geallieerde lan
den, om de overzeesche artikelen te
gen te houden blijven beslaan. Ook de
uitvoer uit ons land zelf van alhier
geproduceerde producten. Maar we moe
ten niet vergeten, dat wij drievierde van
de hier benoodigde tarwe van buitjen
moeten hebben Met rogge is dc toe
stand met zoo ongunstig, doch wij kun
nen ons zelf toch niet langer dan zeven
maanden per jaar voeden. Vermoedelijk
zullen d.e oogsten bij gebrek aan Voldoen
de bemesting in den eersten tijd niet
zoo groot zijn. W ijzullen dan ongetwij
feld meer behoefte aan broodkoren van
het buitenland hebben dan in normale
tijden Bovendien zal er een groote vraag
naar broodkoren bestaan in de Centrale
landen. En in Rusland zal men nieli
onmiddellijk op een normalen uitvoer
berekend zijn. Voeg daarbij, zegt spr
dat er ook na den oorlog nog gebrek
aan scheepsruimte zal bestaan, dan be
grijpt men, dat wij niet dadelijk onze
grenzen zullen kunnen openstellen. Even
eens zal men met dadelijk de maximum
prijzen kunnen opheffen, hoe weinig
deze in -normale tijden ook passen. Men
moet dan ook zoo spoedig mogelijk
weer komen tot het vrije ruilverkeer^'
Maar onmiddellijk zal dit zeker mei,
kunnen geschieden, dan alleen ten koste
■an de magen der verbruikers en ten
voordeele van speculantent.
Er zullen echter ook maatregelen een
blijvend karakter behouden. Spr. noemt
als zoodanig de verzekering legen werk
loosheid "met steun en medewerking van
den Staat en de arbeidsbemiddeling door
dc overheid.
Ook andere maatregelen zullen niett
geheel worden losgelaten, naar spr meent.
En dan noemt hij allereerst de beurswet
Dieze zal wel met geheel ongewijzigd
worden gehandhaafd doen*- hij vermoedt,
dat er in ieder geval een algemeen toe
zicht op de beurs met name op de effecf-
lenbeurs zal blijven bestaan.
In groote lijnen gezien, kan wel wor-
den geconstateerd, dat na den oorlog de
maatschappij er meer georganiseerd en
gesocialiseerd uit zal zien dan vóór den
oolrlogsloestland, waardoor hel indivS*
dueele meer en meer op den achter
grond zal komen, hoewel het indivi
dualisme gélukkig niet geheel zal ver
dwijnen,
Komende tot de financieclc liquidatie
na den oorlog merkt spr op dal geen
enkele econoom zich daarover reeds
een zuivere voorstelling' zal'kunnen ma
ken. Hoe zal men in oorlogvoerende
landen niet tot muntverzwakking zalover-
weldige leeningen die men reeds heeft
moeten sluiten en misschien nog zat
moeten sluiten? Hoe zullen de inter
nationale finaucieele verhoudingen wor
den geregeld? Ziedaar moeilijke vragen,
die moeten worden opgelost of misschien
ook wel niet opgelost kunnen worden
zonder maatregelen die aan vroegere
ffijden doen denken. Spr. is er nog
niet zeker van, dal men in sommige
landen niett ot muntverzwakking zal ovêr
gaan, wat weer een sterken invloed zou
uitoefenen op de credietwaardigheid van
zulke staten. Er wordt ook wel eens
gesproken van halveering of tlerceering
d#r s «hulde» ran den Staat, doch dit is
.ook niet zonder groote bedenking Als
een voorbeeld van de pernicieuse gevol
gen van zoodanige maatregelen wijstt
spr er op, hoe de levensverzekeringen
daardoor zouden te lijden hebben
Hoe het zij, gemakkelijk zal het niet
zijn voor de oorlogvoerende landen in de
allereerste plaats en ook niet voor de
neutrale staten om uit deze impasse te
komen, waar er ontzettend veel van de
draagkracht der burgerij zal worden ge
vraagd. En daarvoor zal men m ieder
geval niet uit directe belastingen alles
kunnen vinden Men zal indirecte belas
tingen moe-ten heffen, die op het ruil
verkeer hun mvloed zullen doen gelden!
Een gevolg daarvan zal ook zijn een
verhooging van loon, ook reeds daarom
omdat de levensmiddelen in prijs zullen
stijgen In'verband met de geheele finan-
c.eele Iiquiuatie en andere gevolgen van
dezen oorlogstoestand zal men hoogst
waarschijnlijk krijgen een verscherpten
strijd tusschen arbeiders en wcricgieverst
De eersten zullen om hun levensUvntlaard
op peil te houden meer loon moeten ver
dienen; de werkgevers zullen de uitgaven
vvilten drukken Geldt dit voor de oorlog
voerende landen, ook, zij hel dan in min
dere mate, zal dit plaats hebben in neu
trale landen en ook-in Nederland Want
Nederland heeft meer kosten glemaakt
dan cenig ander land, wat ook weer
niet toevallig is omdat wij midden in de
oorlogvoerende landenzitten en groote
koloniën hebben
Ten opzichte van de internationale ver
houdingen wees rnr Treub op den voor
sprong die Amerika en Japan zullen krij
gen Zal hun expansiezuéhU .of expansie-
noodzakelijkheid ook g!aan in de lichting
van onze koloniën? Spr. gelooft niet, dat
men daar dadelijk op onze overzeesche
bezittingen - zal aanvliegen, maar zonder
zorg daarvtoor is spr niet
Te verwachten is, dat na den oorlog
met wapenen er een tarievenoorlog zal
volgen En als wij niet voorzichtig zijn
is de kans groot, dat wij daartusschen
doodgedrukt worden. Gedurende een
vrijen langen tijd zal zoowel het dogma
tisch protectiestelsel als het dogmatisch
vrijhandelstelsel volgens spreker voor
ons land moeten worden opgerold, al
moet volgens hem zooveel mogelijk onze
vrije handel blijven gehandhaafd. Verder
moet men letten op het feit, dat de gees
tesstemming der oorlogvoerende landen
doordat wij neutraal zijn gebleven, er niet
beter op is geworden Ons land zal ech
ter waarschijnlijk na den oorlog door zijn
ligging en invloed de rol krijgen van eer.
lijken makelaar tusschen de oorlogvoeren
de mogendheden, die elkaar niet dadelijk
zelf tegemoet komen
poch in dat opzicht liggen er ook
oetangels en klemmen. Vermoedelijk zal
men hier krijgen handelshuizen in naam
I^derlandsch doch m wezen uitgaande
van het buitenland. Dit zou wel ten ge
volge kunnen hebben dat dezelfde animo
siteit, die nu tusschen de oorlogvoerende
rijken beslaag ook voor Nederland zon
gelden Men zórge er dus voor dat de
Nederlandsche handelsinrichling1 vooral
niet onder buitenlandsche invloeden komtt
Spionnage te Vlissingen.
Dc politie te Vlissingen is op het
spoor gekomcu van een uitgebreiden spi-
orniagediensl. In verband daannede zijn
eds meerdere Belgen, waaronder 2da
mes, gearresteerd. Bij huiszoeking bij
een der aangehoudenen moeten compro-
mitteerende stukken gevonden en in be
slag genomen zijn.
-o—
Fransc 1;c burgers.
Gisteravond zijn te Vlissingen met
den trein van half zes 110 Fransche
burgers aangekomen, voor liet over-
groote deel vrouwen en kinderen en
enkele manuen, die door de Duitschers
in de gelegenheid gesteld zijn naar hnn
vaderland terug te keereij Zij waren
s ochtends le negen uur uit Brussel
vertrokken.
Door tusschenkomst van den Fran-
schen consul gingen allen per extrar
tram naar de stad ,waar zij in hotels
bij particulieren werden onder go
bracht Het was een gVoote teleurstelling
voor hen te vernemen, dal de bootdienst-
op Engeland thans gestaakt en de duur
van hun verblijf nu geheel onzeker isi"
Er waren veel kleine kinderen bij,- oa.
bevonden zich onder hen een aantal wee
zen onder leiding van enkele katholieke
zusters.
Verkeer me» Engeland
Te Hoelt vatt Holland is gister flan-
gokoraoa bet stoomschip ,.Stavg)er".
{ongeveer 9000 zakken post en mail
aan boord.
Nederlandsch schip getor
pedeerd.
De te Groningen fhuis beboerend]©
schoener „Dolfijn", die op reis was va»
Christiania naar West-Harllepool, bela
den met mijhslutten, is in de Noordzee
getorjtedeerd. De bemanning is gered.
Mijnstutlen zijn, gelijk bekend, con
trabande.
Steenkolen
Het Haagsche Correspondentie bureau
verneemt „van bevoegde zijde", dat i»
den geregelden aanvoer van Engcische
kolen lol dusver geen stoornis plaats
vindt
In verband met den zeer on bevredi
genden aanvoer van kolen uit Duitsch
land wordt reeds gferuimen tijd liet
mogelijke gedaan om den aanvoer uit En
geland te versterken.
Indien het inderdaad mogelijk z.al blij
ken uit Engeland meer kolen aan te voe
ren, zal 'wel voldoende scheepsruimte
kunnen worden verkregen om die-n aan
voer te doen plaats hebben
't Spreekt van zelf dat de regeering bij
voortzetting diligent blijft.
Gebrek aan grondstoffen
De aardewerkfabriek „De Sphinx te
Maastricht is gedurende deze week stop
gezet, wegens gebrek aan grondstoffen.
Ruim 2500 arbeiders zijn daardoor
werkloos.
Aanvoer van levensmiddelen
Ingevolge een desbetreffenden wenk
an de regeering en het daarop gevolgde
overleg, zullen, naar de N. R Crt meldt,
de oj> Ned -Indiê varende maatschapf-
pjjen 50 pet van haar Scheepsruimte aan
de regeering afstaan ten behoeve van
den aanvoer van levensmiddelen
De schepen, die opgelegd zijn, blij
ven opgelegd
Handelsmaterialen in ijzer e*
staal
De Miuister van L., N. en II. heeft
ingevolge artikel 8 der Distributiewet
1916 vastgesteld maximumprijzen .voor
handeismateriaten in ijzer en staal.
O
Loopgraven aan de grens.
Verschillende gren scorrespondftnten
van bladen deelen nog mede j dat de
Duitschers voortgaan met het aanleggen
■an loopgraven. De grenswachten ver
klaarden, dat het aanleggen van die loop
graven als oefening voor de troepen be
doeld was.
Langdurige overtocht
Het „N. v. o D. meldt dat onze con
sul-generaal te Londen de heer H S. .T
Maas gisteren te Amsterdam uit Engeland
aangekomen is na een reis vr 3 etma
len, op een der vrachfbooten van de Ne<i_
Stoomvaartmaatschappij De reis was niet
alleen abnormaal lang, maar door het
ruwe weer ook buitengewoon onaange-
naanr en gevaarlijk
Uit Middelburg.
Ten opzichte van de in dit nummer
voorkomende bekendmaking over de inle
vering en Verkrijgbaarstelling van brood
kaarten verzoekt men ons er op te wal
len wijzen dat men zich daarvoor Don
derdag 30 Nov. beeft te vervoegen in de
trouwkamer, ingang Helm.
We herinneren er aan dat morgen
hier de zg. Klompjesdag zal worde»
gi houden.
Met ingang van 17 dezer is de heer
A Avink definitief benoemd tot in
specteur van politie 2de klasse alhier.
ot dien datum was hij tijdelijk als
zoodanig werkzaam-.
Uit Walcheren.
- Gisterenavond reed een fourage-
wrtgen van de 'infanterie uil het dorp
Sorooskerke naar Middelburg, Door
de duisternis misleid kwamen paardett
manschappen en wagen even vooroij het1
café Westdorp op den hoek van den Ga-
pingschen weg, waar deze een korte wen
ding neemt, in een vrij diepe sloot te
recht. Manschappen en paarden werden
spoedig op het droge gebracht Het on
geval liep inet wat materieele schud» af