MIDDEL6ÜRGSCHE COURANT.
Vrijdag
17 November.
M 272
489* Jaargang
1916
Oeze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de cour&rft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1,30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Tijdelijk» verhooging der abonnementen met 25 cfc. p. kvr. vregeue torlojfStoeslag
AdvertentiËn k 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters sn randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
SaineroYeraciit.
Tweede Kamer.
Zitting van Donderdag
Birr wat een plotselinge nettigheid
na dc kalmte van de voorafgaande dagen
Dat enze brave Kamer zóó op de
Fransclie zou gaan lijken, dat de zitting
onder groot rumoer zou worden ge
schorst. wie zou dat hebben gedacht?
Het was de heer Nierslrasz die
dat op zijn geweien had door een bui
tengewoon scherpe redevoering over de
voorgestelde verhooging der schadeloos
stelling aan de Kamerleden tot f 3000
benevens f 5 presentiegeld en vergoe
ding der reiskosten, en een pensioen van
f 10G voor ieder zittingsjaar
het bijzonder dat presentie-geld
kod het bij den beer Nierslrasz gedaan
Venijnig ging hij er tegen te keer, en
scmaniigc van zijn opmerkingen verdie
nen zeker wel te worden overdaclilt,
bijv of men de Kamerleden wit opslui
ten i» een politieke atmosfeer in plaats
van beu in hel werkelijke leven te laten.
Eo wij zeil' kunnen ook zeker instem
men met zijn bewering dat de nu aan
hangige politieke zaken evenals zooveel
«oudere, niet de belangstelling hebben
van „de mannen die voor het dagelijksch
brood werken" De Kamerleden die hun
werkzaamheden en hoofdbestaan buiten
de Kamer hebben, voelen den pols van
bet volksleven, en welen dat men daar
belangstelling heeft voor andere dingen,
bijv. de verdediging van Indië, de droog
legging der Zuiderzee
Dat zijn opmerkingen die veel waars
niboaden, maar ze werden gezegd op
den hooghartige» boon die aan den
heer Nierstrasz eigen is. en die telkens
tieitige interrupties uitlokte van den
drom Kamerleden welke zich om den
spreker verzameld had
De voorzitter sprak als zijn mee^
uing uit dat er geen verband beslaat
fcusschen hel artikel en deze beschou
wingen. Als iemand als zedemeester zou
moeien optreden zou oat de voorzitter
moeien zijn en niet de spreker
De heer Nierstrasz Er is wel
verband Men lean beter werken buiten
«ie Kamer, dan hier te luisteren non--
derd dagen lang naar politiek en an
dere wijsheid. Dat gaat de inspanning
van een normaal menscli te boven Bij
de regeling van werkzaamheden wordt
er met naar gevraagd, of een Kamer
lid nog iets anders te doen heeft De
Kamer legt eenvoudig beslag op zijh lEjd
Sr daartegenover laat de minister mei
hanfaie gebaar enkele rijksdaalders val
len m de hand van het Kamerlid, dat
de kiezers zand in de oogen strooi?
en. aijn mandaat beschouwt als middel
van bestaan, een opvatting, die spr al-
lerverdcrfelijksl acht (luid rumoer;
Dit voorstel mag niet worden aangeno
men Benoemt een Kamer van mannen
van zaken, en die zal heel wat nuttiger
kunnen werken Spr zal stemmen voor
bet amendement van den heer Rutgers
Het slot van de rede ging echter ge
heel verloven onder het geweldig rumoer
dat ontslaan was ,na die opmerking over
de „enkele rijksdaalders"
Me» zag toen verschillende Kamerle
den, en ook Minister Gort van der
Linden naar den spreker toegaan
Wat de minister met verontwaardigde en
teormge houding tot den heer Nier
strasz zei, kon men niet verstaan
Wel hoorde men den heer Lohman
tot den heer Nierstrasz roepen ,,Dat is
eene gteineene rede die u daar gehou
den hebt" En boven alies uit klonk de
stem van den heer Duvmaer „Het is
schandeschande! (en tot den voorzit
ter/ De Minister wordt bcleedigd. I
moet voor den Minister opkomen
De voorzitter hamerde ten sprak
maar men verstond licm met meer
Want het rumoer werd nog luider
toen de heer Troclstra, bleek van
woede den heer Nierstrasz toebeet „Er
uit' Er uil met jou' Durf jij over idea
listische zaken spreken, jij die alleen
opkomt voor de kapitalistische belangen.
Je hebf ons allemaal heleedigd! Eruit!"
Hij scheen den heer Nierslrasz 'die
uiterlijk zijn kalmte behield) te wil'en
aanvliegen Zijn partijgenooten hielden
hem tegen Maar telkens vloog de heer
Troelstra die doodsbleek was, en wild
met zijn armen zwaaide weer op En
plotseling schenen zijn krachten hem
te zullen begeven. Hij had tie veel
zij» zenuwen gevergd en de heer Duys
riep luid „Als Troelstr» er wat van
ïrïJgH zotten we bet joo w«Q inpepSre»'"
Op dat oogfenblik schorste de v o o r-
z'itter de vergadering, wat heel wijs
was.
Een half uur later werd zij her
opend.
De heer Nierstrasz was er niet, en
ook de heer Troelstra niet We lazen
in het Hand. dal laatstgenoemde zonder
verdere gebeurtenissen naar zijh huis is
gewandeld.
De voorzitter nam het woord, en
wees er op dat hij herhaaldelijk reed
den heer Nierslrasz lot dé orde had
geroepen, maar dat hel slot van diens
rede op de voorzitltersplaats niet ver
staanbaar was Hij had nu uil het ste
nografisch verslag gelezen wat de spre.
ker zei over de rijksdaalders en den afge
vaardigde die liever zijn kiezers zand
in de oogen strooit en ziel» vastklemt aan
zijn mandaat als een middel van bestaan
Deze woorden achtte de voorzitter zóó
ergerlijk, dat indien hij ze had verstaan,
hij niet alleen den afgevaardigde lot de
orde zou hebben geroepen, maar onmid
dellijk aan de Kamer zou hebben voorge
steld, hem het woord te ontnemen 'Zeer
juist 1)
Intusschen, dit is geschied En nu lieei't
de afgevaardigde wel hel woord gevraagd
om zijn bedoeling beter te verduidelijken,
maar de "voorzitter meende dat de heer
Nierstrasz beter doet, nader te overwegen
wat hij tegenover den minister en de Ka
mer heeft misdreven en wal hij morgen
doen kan
Hij slool daarom de vergadering en ver
daagde de beraadslaguigen tol hedenoch
tend half twaalf.
We weten niet wat de heer Nierslrasz
als nadere toelichting tot zijn woorden
zal meedeelen We gjelooven dal de kweit-j
sende termen over Kamerleden die zich
ter wille van een paar rijksdaalders aan
hun mandaat vastklemmen en hun kiezers
zand in de oogen strooien, door hem wel
verzacht zullen worden.
Maar dat zijn opmerkingten tot zulk
een heftigheid aanleiding gaven is alleen
■crklaarbaar, als men hoort dat het in 't
bijzonder de minachtende, honende toon
was, die de Kamerleden opzweepte
Want de inhoud van de rede, hel be
toog van de verwijdering tusschen de Ka
merleden en het maatschappelijk leven,
de wenschelijkheid om hen ook eens bui
ten de politieke atmosfeer der Kamer te
brengen, wat men zeker niet verkrijgt
door presentie-geld, dat alles Is door
anderen ook gezegd, zonder zooveel ver
ontwaardiging uit te Lokken
En we durven voorspellen dat daarover
nog wel meer gezegd zal worden, vooral
in de wereld van zakenmannen, waartoe
ook de lieer Nierstrasz behoort Want
daar voelt men, sterker dan ergens an
ders, do tegenstelling tusschen bet werk
waarmee de Kamer zich bezig houdt en
de onderwerpen van actueel belang in
maatschappij en Volk
ÜINEILAI1.
VOORTZETTING VAN DEN STRIJD.
Het Bestuur van de Vereen voor Vrou
wenkiesrecht zond ons het volgende pro
test ter puhliceering
„Namens duizenden en duizenden in
den lande protesieercn wij tegen de be
slissing aoor de Tweede Kamer genohien
bij aanneming van art. 80, zoioals dat
thans ten opzichte van liet Vrouwenkies
recht luidt
Innig verontwaardigd gevoelen wij ons,
dat hierbij de belangen van alle wouwen
zijn opgeofferd aan die van een klein
procent der mannen
De stroom van mooie woorden, waar
mee liet belang van Vrouwenkiesreclil
voor den Staal door den Minister en vele
Kamerleden werd aangetoond, zijn ijdele
klanken gebleken
Onbegrijpelijk is het, wgflr men erkend
beeft dal Vrouwenkiesrecht in den geest
van onzen tijd ligt, dat liet ook in ons
land komen moet en spoedig komen zal,
mén den moed heeft gemist om bij de
ze Grondwetsherziening, nu de juiste tijd
voor ons land daar was, liet kiesrecht
den vrouwen te verleenen
Door deze inconsequentie der Tweede
Kamer worden de vrouwen nu genood
zaakt den strijd in liet land te hervatten,
den strijd die zwaarder en bitterder zal
zijn dan te voren.
De vrouwen zullen llians het Binnen
liet verlaten, omdat daar voor haar
vcorloopig niefs meer te wachten is
Doch laten de mannen niet mcenen dat
zij met de aanneming van artikel 80, de
rroawe» trcit zwijye® faebbe» gebracht.
De agitatie voor Vrouwenkiesrecht zal
niet eindigen alvorens hel algemeen vrou
wenkiesrecht in «le Grondwet is vastge
legd
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Schieten op IJmuider t rei Iers.
De berichtgever te IJmuiden van het
Handelsblad deelt in verband met het
bericht uit de N 11 Ct. over liet schie-
ten op IJmuider treiters de volgende bij
zonderheden mede, uit den mond van een
der opvarenden van den stoomkorder IJM
136 „Clasina Nulher vernomen
Dit vaartuig en de stoonikordcr IJM.
164 „Thor" waren beide er waren
geen andere stoomkorders in de nabij
heid thuisstoomende, toen Woensdag
middag omstreeks 12 uur een Duilsche
duikboot, waarvan men de merken niet
kon opnemen, naderde en op eenigen
afstand voor den boeg van den stoom
korder „Thor", welk vaartuig het eerst
varende was, terwijl de „Clasina Nu
lher" eenige tientallen meters achter
aan kwam, enkel-- kanonschoten afvuur
de, waarschijnlijk om de schepen te doen
stoppen, teneinde te kunnen waarnemen
met welke vaartuigen men te doen had
Volgens de geschriften, die' de schippers
van sloomkorders allen indertijd gekre
gen hebben, begaf men zich van de
„Thor" in de seheepsboot om de
scheepspapieren aan den Duitschen com
mandant te tooaeai, en. roeide zoo spoe
dig mogelijk in dc richting van de duik
boot. Deze wachtte echter de komst van
scheepsbo.pt niet af en dook onder
Dit voorval had plaats op 15 mijlen
afstand van de kust, op de hoogte van
Texel, dus in geen geval binnen de ter
ritoriale wateren. De sloomkorders aan
vaardden na deze gebeurtenis onmid
dellijk de thuisreis en ontmoetten ruim
een kwartier later eenige Nederlandi-
sclie torpedobooten Dat er Nederland-
schc oorlogsschepen waren op de plaats
van de aanhouding, is dus onjuist.
Duitschland en Nederland.
De Köln Ztg. verneemt uit Berlijn
Duitschland heeft op eten voorstel van
Nederlandsche zijde een commissie naar
Holland gezonden, om de wenschen van
Duitschland en Nederland met e lkaar
in overeenstemming te brengen. De on
derhandelingen hebben tot een uitkomst
die Duitschland bevredigt, geleid.
De brandstorvoorziening
De Minister van Landbouw heeft op
vragen van het Kamerlid Heercs mede
gedeeld, dat van hem geen maatregelen
op grond der Distributie wel 1916 te
verwachten zijn ter zake van de voor
ziening van brandstoffen builen die,
welke hij reeds heeft genomen ten aan
zien van turf.
roene erwten en bruine slam-
b ooic ii
De Minister van L N en H heeft
bepaald, dat onder toezicht van de
Rijkscommissie van Toezicht op de Peul
vruchten vereeniging, aan deze vereeniging
wordt opgedragen, door lussehenkotnst
van de leden der vereeniging van han
delaren in Peulvruchten, voor rekening
van hel rijk de voor dc distributie be-
noodigde groene erwten en bruine stam-
booncn aan te koopen. Voor de verdere
bijzonderheden verwijzen wij belangheb
benden naar de St. cl no. 270.
UIT OOST-INDIÊ
Opruiend geschrijf.
De correspondent van het Hdbl. te Soe-
rabaja seint, dat de officier wan justitie
bij den raad van justitie te Batavia ver
oordeeling lot 2 jaar gevangenisstraf heeft
geèischt tegen den Japanschen journa
list Alinami Deze is de schrijver van
in de „Pertimbangan"oen Bandoengscli
blad, verschenen artikelen, waarin pro
paganda werd gemaakt voor Japan tegen
de Nederlandscli Indische 'regeering en
o a was gezegd, dat de inlanders inge
val van opstand op Java zeker konden
zijn van den steun van Japan
Do uitspraak is bepaald öp 22 dezer.
Ut Stad 8B ProïfMe.
Uit Middelburg.
- Gisterenavond hield de Christelijke
Bcstuurdersbond een huishoudelijke ver
gadering in liet Militair Tehuis alhier.
Al spreker trad op de lieer B. Kruae
met het onderwerp ,,De tevensmiddelen
voorziening voor o*s"
Spreker begon met te zeggen, dat wij
recht hebben op ons dagelijksch brood.
Daar God de Schepper is van hemel en
aarde, gelooven wij dat gezorgd moet
woraen dat alle inenschen behoorlijk wor
den gevoed.
Hierin heeft een elk kunnen voorzien,
totdat in J911 de vreeselijke oorlog uit
brak. Daardoor werd het noodzakelijk
dax in korten tijd verschillende wetten
werden saarogesleld in verband met den
economisehen Loestand. Spreker bracht
hukte aan Minister Treub voor alles wat
hij heeft ten uitvoer gebracht. Maar al
lereerst behoort hulde 1e worden ge
bracht aan H. M de Koningin, die ge-
tooud beefl den nood van haar volk te
begrijpen, o. a. door het initiatief te ne
men voor de oprichting van het Natio
naal Steuncomité, waarvan hier ook zoo-
velen hebben genoten
M at betreft dc levensmiddelen voorzie
ning is spreker dankbaar voor hetgeen
tot nu toe door de regeering werd ge
daan, maar in geen geval voldaan
De bruinbroodregeling kwam velen ten
goede, maar spreker vraagt waarom ook
niet getracht is witbrood tegen goedkoo-
pen prijs beschikbaar te stelten Verschil
lende artikelen welke gedistribueerd wor
den, zijn slecht; zoo is de Normaal Mar
garine abnormale margarine; er moet
worden aangedrongen op het geven van,
betere kwaliteiten. Dat hel voor de over
heid niet altijd makkelijk is in alles goed
le voorzien, wil spr. echter niet ontken
nen. Maar daarom is hel nuttig dat op
alle plaatsen levensmiddelencomniissies
worden gevormd, die den burgemeester
op verschillende dingen wijzen en mede
werken om het knoeien bijna onmogelijk
"e maken.
Als zeer gewenschl voor een goede
contröle noemde spreker hel boiuicn-
stelsel. Er wordt veel gedaan maar er
moet nog veel meor geschieden, wil
de arbeider zich zelf behoorlijk kunnen
Kiecaen en voeden, want de loonsverhoo-
Hing heeft geen gelijken tred gehouden
mat de stijging der prijzen van de eerste
levensbehoeften. Spreker wekte allen op
het hunne te doen, opdat wij ook hier
nlfe artikelen krijgen welke van regee-
ringswege worden verschaft en sprak
uen wenscli uit, dat B. en W'. spoedig
mogen besluiten een levensmiddelencom
missie samen te stellen.
Bij Kon. besluh van 3 dezer is, als
blijk van goedkeuring en tevredenheid
de zilveren eerepenning voor menschlie-
nd hulpbetoon en een loffelijk getuig
schrift toegekend aam D. L. Rijnsberg.
milicien-korporaal bij de 3e Cie. wiel
rijders alhier, wegens de door hem
met levensgevaar verrichte redding van
een kind uit het water van het dok „Prins
Hendrik" alhier op 21 Aug. jl.
Dinsdag a.s zal in het Schutters
hof alhier een variété- en cabaretavond
worden gegeven, waar in zullen optreden
Louise Fleuron, Lucien en Maupie Staal
u
Uit Walcheren
Het gister gemelde treurige onge-
•al betreffende een jonge ongehuwde
moeder, blijkt ons niet onder de gemeen
te Veere te zijn geschied, maar onder
Vrouwepolder
Het kind is gister overleden
Uit Zuid-Beveiaad.
- Aan den heer mr. H C J Zaaijer
te Goes is met ingang van 15 Nov
jl eervol ontslag verteend als correspon
dent der Intercommunale Arbeidsbemid
deling te Goes en met ingang van dien
datum als zoodanig aangesteld de heer F
G C Rothuizen, gemeente-lxouwmeester
aldaar
Door den heer II Drorikers te Goes
is met ingang van 1 Januari a.s eervol
ontslag aangevraagd als ontvanger van die
gemeente
- Donderdagavond is S e h ore voor
het eerst officieel door gas verlicht ge
weest Hier en daar in een winkel kon
men aan liet witte licht zien, dat de
petroleum afgedaan had I-Jet gemeente
huis was eveneens schillerend verlicht,
terwijl één straatlantaarn als het ware
demonstreerde, dat deze gemeente voor
taan zal baden in „een zee van licht"
Donderdagavond had hel dagelijksch
bestuur van S chore zich met het jacht
gezelschap „Zeelandia" in de raadzaal ver-
eenigd, om de zetels voor de raadzaal,
geschonken door gemeld jachtgezelschap,
m ontvangst te aetnen
Bij kon besluit van 3 November
1916 no. 54 is, als blijk van goedkeuring
en tevredenheid de zilveren eerepenninjg
voor menschlievend hulpbetoon en een
loffelijk getuigschrift toegekend aan J.
C. Rinders schipper te Ellewouts-
dijk, wegens de door hem met levens-
gevaar verrichte redding van een kind
Ui, het water vfan den Trekvliel tie1
's-Gravenhage, op 7 September 1916.
Bij Kon. besluit van 3 dezer is'
goedgekeurd, dat J Ermerins, burge
meester der gemeente Baarland, is
benoemd tot secretaris dier gemeente.
Donderdagavond vergaderde in ee*
spoedeischende vergadering de raad djer
gemeente Kruiningen onder voorzit
terschap van den heer Elsraan Tegea-
woordig waren 9 leden De voorzitter
deelde o a mede, dat eene wijziging in
de hegrooling over 1916 door Ged Sta
ten is goedgekeurd, evenals het plan
tol aangaan van een geldleening door
do gemeente Door B es W. is een
■ordening op het beheer der levens
middelen in de gemeente ontworpen e»
'asfgesteld, die aan de raadsleden zal
worden uitgereikt
Vervolgens werd de heer J N Elen-
baas benoemd tol secretaris en amb
tenaar van den Burg Stand in de ge
meente Kruiningen
Uit Tbolen.
- Benoemd lot agent van politie le
Rotterdam met ingang van 24 dezer, A
de Wilde van Poortvliet.
Uil Zeeuwseh-VlaaDiier' D W D
In de gister gehouden buitengewone
vergaoering van den Isabellapolder lie
noorden Aardenburg werd in d®
plaats van den heer P. B Wijffels, die
als zoodanig bedankte, tot dijkgraaf be-
noemö M. B. Buijsse, gezworene, en tot
gezworene A. E de Bruyckere.
Tot ontvanger-griffier werd in de
plaats van wijlen den heer mr. A. A. J.
v a. Broecke benoemd de heer G. P H
Wijffels, gemeente-ontvanger ran Aar
denburg.
Sedert eenigen tijd liep het
gerucht, dat massa's koeien bij Ee de e»
Meers hoofde over de grens werden
gesmokkeld Ofschoon het niet twijfelach
tig was, dat die verhaten sterk over
dreven waren, hielden onze commieze*
een oogje in. 't zeil en 't mocht giste
ren 2 soldaat-commiezen gelukken, be
slag te leggen op 5 koeien, die men
trachtte in den Oosthoek de grens over te
smokkelen
BEVOLKING.
In de eerste helft van de niaaad Nor
rember zijn in de gemeente
GOES
Ingekomen
K Houtennan, oakkcr, uil Kapelle,
Zrsierstraat A 90, J. de Munck, huis
knecht, Middelburg, Nieuwstraat D 218;
A I. Lamain, bakkersknecht. Seroos-
Ic -rite (W.), Korte Kerkstraat A 114, J
D. Timmermans, schoenmaker, Kloe
tinge, Nieuwstraat D 198; M. Meeuwse,
machinist, Vlissingen. C. Eversdijkslraat
D 200 c.
Vertrokken
A. M. van Zweden, fruittelersknecht,
naar N en St. Joosland; M M Barlelse,
«vntoorbediendeRotterdam, J. J P. Mos,
waschmeester, Alkmaar; Chr. Zondee,
comroieur, Broek op Langendijlc, I). J
Zsnaec, bakkersknecht, WemeldingC; K.
Le Cointre, drukker. Driebergen
DE BEMANNING VAN DE „KONINGIN
REGENTES TEHUIS.
Men schrijft ons uil V lissin gen
Nadat gisteren eerst de verblijdende
tijding, dal de mailboot was losgelaten
spoedig gevolgd werd door een tegen
spraak, en bleek, dal zij naar Oostende
was gebracht, en men de hoop op spoe-
digen terugkeer der bemanning ook reeds
had opgegeven, kwam gisterenavond laat
plotseling bericht, dat de mannen onder
weg waren en met den laatsten trein kon
den worden verwacht.
Daar dit aangename bericht niet meer
aan familie of vrienden bekend werd,
waren er geen belangstellenden, toen de
trein met drie kwartier vertraging te
ongeveer 12 uur binnenreed in het stalia»,
Fr kwamen 35 leden der bemanning
aan. terwijl reeds 14 van hen in Middel
burg, hun woonplaats, waren uitgestapt.
De geheele bemanning bestond mei den.