URANT.
Vrijdag
10 November.
iamerorerziefif.
IN H Eli. A IB.
Kd bh PmiBRie.
Deze ccurant verschijnt dageldjks, met *riteoirdering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middétbwrg en voor ben, die de cousW
bezorgd krijgen door de Agenten te Vüssmgen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Mi ouderlijke nowmers kosten 5 cent
Tijdelijke verhoogine der abonnementen met 25 et. p. fcw. wegens oorlogste eslag.
1916
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groete letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Tweede Kamer.
Zitting' van Donderdag
Art. 80 en de amendementen - de
kloek met de kiekens
Het had ook iets van het begin van
een worstelwedstrijd, door het vooraf
naar het voetlicht komen van de anien-i
dementen die één voor één zich voor
stellen
Toen gister art 80 aan de orde was
g|esteld i verkiezing van de leden der
Tweede Kamer), werd achtereenvolgens
ter belichting van door hen ingedien
de amendementen het woord gevoerd
door:
den heer Troelstra tot verandering
▼an de 1 e e f t ij d s g r e n s van 23 tot
21 jaar;
den heer Van der Voort van Zijp om
een niet veel beteekende woord-omzett-
ting aan te bevelen;
den heer Schaper om niet van s t e m-
plicht te spreken ,maar om zooals
ook in 't oorspronkelijke voorstel stond
alleen te zeggen dal die plicht „door
de wet kan worden opgelegd",
den heer Snouck Henlcemans om uit
te sliulilten ife wanbetalers in de be
lasting en de bedeelden;
den heer Hecres om ten opzichte van
het vrouwenkiesrecht te doen ver
vollen de later door de regeering inge
voegde, en reeds veel besprokj&n woorden
„indien en", in de bepaling dat de vrou
welijke ingezetenen het recht: van kiezen
hebben „indien en voor voorzoover" de
wet haar bevoegd verklaarl,
den heer Hugenholtz om le schrap
pen de bepaling dat de wel de schor
sing van militairen beneden den
rang van officier regelt.
Na die parade volgde nog eerst de
waarschuwing van den schcidsrechIer-
voorzitter dat er nu niet meer op de aP
glemeene beschouwingen kon worden
teruggekomen Daarbij is ruimschoots
gelegenheid geweest le opreken over
het algtemeen mannenkiesrecht, het al
gemeen vrouwenkiesrecht. Te meer daar
besloten is, de discussies daarover tot
later te verdagen.
En toen begon de worsteling'
Maar al heel gauw bleek dat er bij
de voorstelling van' de strijders nog
enkelen achter de coulissen waren ge
bleven:
de heer Mend els stelde voor de heele
alinea over stemplicht te schrap-*
pen,
de heer van Nispen (Rhenen) stelde
voor om de deur voor het vrouwen
kiesrecht in de Grondwet geheel
te sluiten.
Na- dat intermezzo sloot de ring
zich weer, en ging de strijd voort
Wat gister wet een van de eigenaar
digste dingen van het debat vormde,
was de onderlinge verdeeldheid der so
ciaal democraten over den stemplicht
De heer Schaper voelde veel voor
het beëindigen van de misbruiken bij
het ophalen van kiezers. Maar de hee-
ren Duys Kleerekoper en Men-
dels waren er absoluut tegen Ze voel-*
den er niets voor, om zooals de heer
Duys zei, den staal verldezingsagent le
doen spelen voor oe liberalen, die het
meest van de thuisblijvers lijden.
En tegenover den heer Van Hamel
die kiesrecht kiesplicht noemde, en die
van stemplicht opvoedende kracht ver
wachtte, betoogde de lieer Men de ls
dat nooit het bewijs geleverd is dat een
politieke bevoegdheid ook is een publie
ke plicht. Dal is slechts eenidealiseermg
van den burgerlijken ldassestaat Een
opvoedende kracht zit er ook niet in.
Slemplicht is paillaserie. Enz. enz.
Zou de argumentatie van Duys niet eer
lijker zijn?
Inzake het vrouwenkiesrecht heeft de
hc-er v N i s p e n miu-vleiende dingen
gezegd over de vrouwen, zoo bijv van
dit gehalte: Dat de vrouw geneigd is.
het voor de zwakken fop te nemen, is heel
mooi, maar kakelen is nog' geen eieren
leggen.
Hij wees er voorts op dat op het con
gres voor vrouwenarbeid mevr. Rutgers-
Iloilsema 't nieuw maltliusianisme'had ge
noemd een overwinning voor de vrouw,
die haar niet langer machteloos doet
staan tegenover de brutaliteit van den
man Als zulke vrouwen hier in het par
lement komen acht spr dat een groote
schade (Stemmen- voor den man') Een
groote schade voor den staat.
Gelukking stond tegenover deze be
schouwingen de breedheid van blik van
den frisschen grijsaard der Chr HjLs!
partijden heer Lohman die zeker
ook geen groot voorstander is van vrou
wenkiesrecht, maar die toch de opmer
king maakte „Wanneer ik zie hoe de
toestand' der vrouw in de laatste 30,
40 jaar is veranderd, hoe zij belang
stelt in zooveel zaken van zedelijlcen
aard, waarvoor wij mannen niet zooveel
belangstelling hebben, dan is het 'e be
grijpen, dat men haar gelegenheid wil
geven invloed te hebben op de samen
stelling van het parlement
Tot stemming' is het 'aog niet gekomen
Vandaag worden de discussies voortge-
9
UIT DE H'ATERJiT.lATSBEGlIOOTI.W
Bij het afdeelingsonderzoek van de
Tweede Kamer naar de waterstaalsbe-
grooling werd door eenige leden ge
vraagd, hoe het slaat met tie voorberei
ding der verbetering van de haven-
verken te Vlissingen, in het bij
zonder met de werken tot verbreeding
en verdieping van den sluisdoorgang in
de Haven. Met het oog op de industrie
werd op spoedige uitvoering dezer wer
ken aangedrongen. Andere leden wensch-
ten ten deze dat van Rijkswege voors
hands een afwachtende houding werd
aangenomen omdat met die werken in
hoofdzaak slechts particuliere belangen
zouden worden gediend
Eenige leden spraken den wenscli uit,
datde verbindingsweg tusschen
Oost- en West Zeeuwsch Vlaan
deren, door het rijk zou worden, aan
gelegd, desnoods met een bijdrage vapi
de provincie Bijdragen van belangheb
benden werden in dit bijzonder geval niet
noodig geacht.
Aangedrongen werd op Verbetering van
den weg van Bergen-op-Zoom naar liet
Tholensche veer
Van de talrijke onderwerpen vermel
den we de volgende
Volgens de dagbladen bestaan er bij
de twee groote spoorwegmaat
schappijen plannen lot samen
smelting van belangen. Voor zoover
die plannen mochten gericht zijn op be
tere aansluiting tusschen de treinen der
beide maatschappijen le Rotterdam, Gel-
dermalsen en elders, op leiding van het
goederenvervoer langs de kortste afstan
den en op uniforme regeling van de
uitzonderingstarieven voor vervoer van be
langrijke hoeveelheden goederen, kunnen
deze plannen goede verbetering met zich
brengen Verscheidene leden meenden
echter, dal het met de strekking dér
overeenkomsten van 1891 niet overeen
te "brengen ware, indien deze plannen
mochten leiden tot opheffing van de on
derlinge concurrentie tusschen de maat
schappijen. De staal heeft zijn lijnen
verhuurd aan de S. S. en met heide
maatschappijen gecontracteerd op den
grondslag der concurrentie, en terzijde
stelling daarvan 'achtte men zonder me
dewerking van de wetgeving macht of
althans van de regeering niet geoorloofd
Men Vroeg, of de maatschappijen met
den minister in overleg zijn getreden
Gaarne zou men verder vernemen, wat
hem aangaande die plannen beleend is
en welke houding hij daartegenover
denkt aan te nemen. Is tie minister
van de plannen niet op de hoogte, dan
wenschte men, dal liij daaromtrent een
onderzoek zou instellen en van den uit
slag daarvan aan de Kamer mededeeling
zou doen
Wederom werd door de leden geklaagd
over do veelvuldige vertragingen in
den treinenloop Verscheidene leden
schreven de vertragingen voor een goed
deel toe aan de wijze, waarop gehandeld
wordt ten aanzien van het vervoer van
bagage en rijwielen.
Uitvoerig werd gesproken over de
o v e r s t r o o m i n g van Januari '16.
Vele Joden betwijfelden of hel oppertoe
zicht van de Ivroon wel voldoende in
N.-Holland is uitgeoefend. Het was be
leend dat" er verschillende verkeerde toe
standen waren, maar or veranderde
niets.
Deze leden drongen verder aan op
indiening van een wetsontwerp op liet
voorkomen en beperken van overstroo
mingen Een daartoe strekkend voorstel
is reeds jaren geleden door d© staats
commissie voor de waterstaatswetgeving
opgemaakt. Ten deze komt het vooral
aan op aanwijzing van de autoriteit, die
bevoegd is bevelen te geven tot do
uitvoering van de noodige werken en, in
dien daaraan niet wordt voldaan, zelve
de werken uit te voeren. De vraag, wie
de kosten heeft (e dragen, is van latere
zorg. Bij de overstroomingen in Noord-
Holland "en bij die vau den Bath pol
der in Zeeland heeft men hel ge
mis van dergelijke bepalingen ondervon
den.
Door enkele leden werd hulde ge
bracht aan den Minister voor het in
dienen van. zijn voorstel tot afsluiting
van de Zuiderzee.
Andere leden konden zich bij de den
Minister gebrachte hulde niet aanslui
ten Uit de Memorie van Toelichting
van het w. o. blijkt duidelijk, dat zelfs-
aan het ontwerpen van voorbereidings
maatregelen van de uitvoering der plan-
binnen afzienbaren tijd niet kan
worden gedacht. Deze leden beschouw
den daarom bet wetsontwerp als een*
parade-paard, dat dc Minister beier ge
daan had op stal te laten.
DE ONTWATERING VAN WALCHEREN.
(Ingezonden).
Mijnheer de Redacteur.
Mag ik, naar aanleiding van. liet in
gezonden stukje van don hees S. Lako,
in uw blajd vtan gisteren, een kiens
plaatsje. Ik zal mij hier niet in een tech
nisch debat begeven met den heer Lako,
hoewel daartoe gronden genoeg aanwe
zig zijn; ik wensch mij Lot een enkele
opmerking te bepalen, die meer algemeen
begrijpelijk zal zijn.
De heer Lako erkent, dat mijn be
malingsplan beter is dan het zijne; dat
is mij ook reeds van andere zijde, on
der vier oogen gezegd, ik kan dus hier
mee tevreden zijn. Maai- dan is de vraag,
waarom komt de. commissie die de be
maling wil bevorderen dan met haar
plan, na hel mijne van 1913? Zij zal hier
op antwoorden, omde,- het minder geld
kost; maar goedkoop is meestal duur
koop.
Men behoeft niet de kennis tc bezitLbu
van den heer Lako, om te weten, dat
wanneer men, bij de beslaande natuur
lijke ïoozing door de sluizen, nog een
pomp in het werk stelt, zonder meer,
het waterbezwaar zal verminderen. Maar
in welke male dat het geval zal zijn, dal
dient op technische gronden te worden
aangetoond en dat is niet gedaan. Men
vil op zien komen spelen. Blijkt één
pomp niet genoeg, dan moeten er later
maar twee komen, zijn de watergangen
niet ruim genoeg, dan moeten zij latei-
maar verruimd worden. Als er maai- een
begin is, dan komt het ontbrekende later
wel van zelf, enz. Dat noem ik de zaak
in verkeerde banen leiden. De belang
hebbenden moeten vooraf zoo na mo
gelijk weten, wal verkregen kan wor
den en voor hoeveel geld.
Toen ik indertijd mijn idee van de
bemaling kort omschreef, in het jaar
verslag van den Polder Walcheren ran
1913, zei ik, dal nu de deskundigen op
landbouwgebied maai- eens moesten uit-
•ekenen, welke voordeelen dte landbouw
van bemaling kon verwachten. De com-
•sie heeft goed werk gedaan, daarom
trent cijfers tc geven. Ik neem aan dat
die cijfers gebaseerd zijn op een goede
ontwatering der landen; zij zijn mooi
genoeg om mijn plan tot uitvoering te
doen komen. Bij eeu minder goede be
maling zullen stellig ook de voordeelen
evenredig verminderen.
De verhouding van mijn plan tot dat
van de commissie is n.m.m. niet als van
hel betere tot het goede, maar als van
het goede tot het onvoldoende.
Met dank voor de plaatsing.
Uw dw.,
H. VAN GELDEREN
Middelburg, 8 November 191"6.
NEDERLAND EN »E OORLOG.
Over de 'grens.
tn den nacht van Woensdag op Don
derdag is het onder St. Jansteen drie
inwoners van de Belgische gemeente Sil
icone gelukt door delven en graven onder
de electrische versperring door te krui
pen en op Nederlandscli grondgebied te
komen
Aan den draad.
Tusschen Sint-Marg'uorite en Water
land-Oudeman bleef des avonds eea jon
ge Belg aan dc electrische grensversper-
ring hangen Het lijk word per kar
vervoerd.
Smokkelen,
Gistermiddag deden de Rijksambtena
ren te IJzcuaijke visitatie bij r. H
aan den weg van IJzendijke nlaar Water
vliet. Fr werden in beslag genomen een
groote partij zeep, koffie, suiker, ecu
paar caoutehouc-handschoenen en een,
dito paar laarzen, benevens een dolk.
Bij den werkman D. in de kom werd
eueens huiszoeking gedaan, waar wer
den in beslag genomen een groot aantal
stuleken zeep, verborgen onder een bfed
en toebehoorende aan een soldaat, die
aldaar ingekwartierd was.
Voor de eerste maal is het den amb
tenaren mogen gelukken handschoenen
■n laarzen van rubber in beslag te n)e-
men Wel was hel reeds geruimen lijd
bekend, dat sommige smokkelaars onge
deerd over de electrische versperring!
kwamen des nachts, doch hoe dit eigen
lijk ging wist men niet. Thans is de zaak
opgehelderd.
Een smokkelschip.
Hedenmorgen is te Bath aangehouden
hel schip „Pieternella", schipper P. B.
L., uit Hoek. Oogenschijhlijk was het
schip ledig, doch achter de schotten
waren 750 K.G. Buk (plantenvet) en 50
K.G. harde zeep verborgen, welke de
schipper naar België wilde uitvoeren.
Schip en lading zijn ter beschikking ge
steld van den burgemeester.
—O
Zakken voor meel en bloem.
Door den Minister van L N. en H is
tot de burgemeesters de navolgende cir
culaire gericht
Mijne aandacht wordt er op gevestigd,
dat in veel gemeenten de afnemers van
meel en bloem nalatig zijn om de zakken,
waarin meel en bloem aan de afnemers
geleverd wordt, aan de fabrieken terug
te zenden In verband 'met de heerschen-,
dc schaarschte aan jute zoude dit tol
stoornis iu tie meel- en bloemverzending
aanleiding kunnen geven
"i verzoek u derhalve beleefd uwe
medewerking te willen verleienen, dal
door dc afnemers van meel en bloem
in uwe gemeente voor een© behoorlijke
terugzending der zakken word zorg ge
dragen.
Officieren van de „Blommers-
d ijk".
Te Hoek van Holland is aangekomen
de Rijndam" van de Holland-Amcrika-
lijn, mei de officieren van de ,Blom-
mërsdijk" aan boord.
Granen en voederartikelen.
Do Minister van L., N. en H maakt
bekend, dal granen en voederartikelen,
die in de maand November worden;
toegewezen, tegen de volgendfe prijzen
door de regeering zullen worden afge
leverd
Mixea en La Plata mais f 16.75, voer-
tarwe f 16.75 voergerst f 16.75, Canada
gerst f21, voerhaver f18, lijnkoeken f 19,
alles per 100 K.G., basis onbepaalde
merken, van La Platazaad geslagen, be
paalde merken en soorten, ook schilfers
naar de gewone verhouding,- lijnmeeï
f20.70 per 100 K.G. inclusief baal, bruto
voor netto, af fabriek; samengestelde koe
ken f 18.90 per 100 K.G netto, af fabriek,
zonder verpakking. (St.ct.
o
Benzinenood.
Men meldt uit Amsterdam-
De voorraad benzine voor het gebruik
van automobielen eu molorbooten in ons
land is op het oogenblik buitengewoon
klein Alleen bedrijven kunnen van* hel
allernoodzakelijkste voorzien worden.
Particulieren, die voor hun genoegen
een auto houden en geen voorraad heb
ben, kunnen thans geen benzine koopen.
Wanneer er binnen enkele dagei# geen
toevoer komt, zulien oolc de maatschap
pijen genoodzaaxl zijn hun bedrijven stop
tc zetten. Reeds nu wordt door velen
met halve kracht gewerkt.
Men hoopt, dat binnen enkele dagerf
een boot door Engeland zal worden door
gelaten, maar zekerheid heeft men nitet.
Uit Middelburg.
- Tengevolge van het uitvallen van
een regel is een zinsnede in. het gisteren
opgenomen raadsversiag zoozeer ver
minkl, dat deze onherkenbaar was. En
deze zinsnede gold toevallig de belang
rijke meedeeliug, dat bij B. en W een
schrijven is ingekomen van God. Staten,
dat zij de nieuwe salarisregeling voor de
onderwijzers niet goedkeuren. Zij had
moeten luiden als volgt „Hoewel reeds
een schrijven is ingekomen, dat Ged.
Staten de nieuwe salarisregeling voor de
onderwijzers niet goedkeuren, wordt het
betreffend artikel vastgesteld naar de
berekening van de door den raad oca-
longs vastgestelde salarissen."
Bij de politie is aangifte gedaan van
vermissing van een rijwiel dat gisteren;
voor een café op de Markt was neer
gezet.
Uit Walcheren
l'it een bekendmaking in de Staats
courant blijkt, dat dc driedubbele boo-
menrij op en langs den Westelijken Ka
naaldijk dezen winter zal worden door
getrokken van Souburg tot Middelhui-*.
De proef, genomen met het traject Ylis-
singen—Souburg, is uitstekend geslaagd.
Uit Zuid-Beveland.
Tot lid van het algemeen armbe
stuur benoemde de raad van Katten-
dij ke gistermiddag den heer M. van der
V °ele wegens periodieke aftreding.
Voor het voorkomen van brandgevaar
en tot het aansluiten van huizen aan het
buizennet der waterleiding werd (Hm vér-
ordening vastgesteld.
Besloten werd met de centrale te Goes
inzette distributie van levensmiddelen
mode te werken en het maximum Jioófd.
oslag met f 1000 te vorhoogen.
Slechts één sollicitant heeft zich voor
de vacante betrekking van hoofd der
school te Kattendijke aangemeld. De.
districtsschoolopziener wilde de jaar
wedde verhoogen, doch de raad besloot
aar die sollicitant het gewilde school
hoofd blijkt, geen verhoogd salaris te
;even.
Donderdagmorgen werd de spoor-
vegwachteres D. te Schore bewuste
loos gevonden. Hoogstwaarschijnlijk heeft
ze bij het neerlaten der afsluitboom©»
den handel tegen haar gelaat gekregen,
waardoor dit ernstig verwond werd. Per
auto is ze naar Middelburg vervoerd.,
o
Uit Tholrb
Donderdagavond hield de gemeen
teraad van Tholcn een vergadering tot
het aangaan van een tijdelijke geldlee-
ning, noodig door aankoop van bouw
terrein gelegen in het Zuid-Westen der
gemeente.
Nadat de burgemeester mededeeling
had gedaan dat bericht was ingekomen:
an de hoeren Hollcslelle en De Jong,
dat zij verhinderd waren de vergadering
bij le wonen) stelde de voorzitter voor
de geheimhouding inzake den aankoop
van bedoeld bouwterrein op te heffen.
Nadat hiertoe was besloten werd het
voorstel van B en W. om een tijdelijke
geldleening aan te gaan van f 13 850
tot betaling van de kooppenningen van
genoemd, terrein dat door de gemeente
is gekocht voor f 13 848 07, met alge-
meene stemmen goedgekeurd
De arts te O u d-Vo s se m c e r is
steeds als geneeskundige tevens werk-
zaam le Nieuw-Vosraeer. Naar wordt mee-
geueeld wil men trachten in de laatst ge
noemde gemeente in verband 'met dte
omilaifdfgheid, dat geneeskundige hulp
eiaers moet gehaald worden, een vroed
vrouw aan le stellen. Aan den raad vau
Steenbergen is een verzoek gfbricht om
in deze een subsidie te willen gewen
van f 100 per jaar in de kosten der jaar
wedde van dc vroedvrouw, omdat d|p
eigenaardige ligging van sommige gedeel
ten van Steenbergen ten opzichte van
Nieuw-Vosmeer, zoo'u aanstelling aan de
bewoners dier deelen mede gelegenheid
zoude geven bij eventu'ëcle omstandig
heden daarvan te profiteeren. Een aan-
aag om f 100 subsidie is evenwel door
den raad van Steenbergen gewezen van
de hand.
o-
Uit Z.-V laan deren O. D
De St. ert no. 261 beval de statu
ten der vereeniging afdeeling Ter Neu
zen der vereeniging „Het Groene Kruis",
gevestigd 1e Neuzen.
Donderdagmiddag was het 3-jaiig
jongentje van den landbouwer C. I le
K o e w ach t aan hel spelen in de nabij
heid van een put achter diens woning.
Het kind geraakte te water waaruil het
bijna levenloos werd opgehaald, pogingen,
die onmiddellijk werden aangewend om
de levensgeesten nog op te wekken„
mochten evenwel niet baten.
o-
Besmettelijke ziekten.
Van 1--7 Nov zijn uit Zeeland de
navolgende besmettelijke ziekten ter ken
nis van den Centralen Gezondheidsraad
gekomen -
