MIDDELBÜRGSCHE COURANT.
159° Jaargang
1910
Donderdag
9 November.
affigrsmriiciïl
UMMEMLIBl.
lilt SM SE Pro?lB0l8.
M 265
Oeze ceurant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de countert
Bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afeonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tijdelijke verhooging der abonnementen met 25 ct. p. kw. wegens oorlogstoeslag.
Advertent#!» h 20 ce»t per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle an'dene famifiebeaeftten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 ce*i Reclames 40 cent per regel. Groote letters an randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
M
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
We zijn er door! De algemeene be
raadslagingen over de grond we tsherzie
Ming zijn gisteren afgeloopen. In de mor
gen vergadering repliceerde de leider der
vrijzinnig democraten, inr. Marchant.
welke het daarbij nog weieens met recht
sclie cn socialistische tegenstanders aan
den stok had, zocriaL de voorzitter lus-
schcjibeide kwam, al had ook de heer
Marchant verklaard voor interrupties toe
garikelijk te zijn. Na den heer Marchant
sprak de heer Van ld.sin ga een rede
Md, die later door den premier terecht
i.an haar doorwrochtheid werd geprezen.
Hel behoeft wel geen beloog, dal de héjer,
Van Idsiixga het standpunt bleef inne
men waarop men hem in eerste instantie
reeds vond, een vrouwenraad, geen vrou
wenkiesrecht, geen uitbreiding van man-
ncnMesrecht en vooral geen evenredige,
vertegenwoordiging, die de onafhankelijk
heid der volksvertegenwoordigers te niet
doet en de partijen te veel invloed gepft.
Op de knappe speech van den heer Van
Idsiuv.a volgde een korte repliek van
den heer Nolens en vervolgens wist
de heer Van Raalle den heer Troel-
s t r le bewegen zijn vrouwenkiesrecht-
motie voorloopig op te schorten. Spre-
to r achtte het juist gezien van den lei
der der sociaal democraten ora zijn amen
dement te vervangen door een motie. Wij
zonden echter nu, zoo zei spreker, in
voering van het algemeen vrouwenkies
recht als een dringende éisch uitspreken
op een oogenblik, dat, indien wij dit in
derdaad van meening waren, wij hel in
de Grondwet konden zetten. Wij zouden
du* een onzuivere stemming krijgen cn
spr. zou dus de stemming willen doen
geschieden op een nader te bepalen :lag,
4>.v na hel ICerstrecès
De heer Troelstra had allerminst be
zwaar de stemming over de motie een
paar maanden uit te stellen, maar wel
tot na de tweede lezing over de Grond
wet. Spr kan zich dus mei den aan
drang van den heer van Raalte vereeni
gen, waarop toen natuurlijk werd beslo
ten de motie op le schorten.
Dc dupliek van minister Cort van
der L i nd en was in verhouding tol Üe
replieken kort en bondig. Aan den wensch
van den heer Troelstra om de herziening
uit le breiden tot het hoofdstuk van
veranderingen der Grondwet kon spr. niet
voldoen. Alen weet dan wel waar men
begint maar niet waar men eindigt Zet
men de schaapskooi op een kier dan ko
men alle schapen eruit. Spr wijst vol
strekt niet alle geleidelijke uitbreiding
van hef vrouwenkiesrecht van de hand.
Maar als men thans in de Grondwet het
vrouwenkiesrecht wilde opnemen, dan kon
het alleen algemeen vrouwenkiesrecht
zijn. Het denkbeeld van een Staatscom
missie waarin vrouwen zitting hebben
is spr nieuw Hij moet er zich ernstig
over beraden doch wijst het niet voet
stoots van de hand.
Ten opzichte van art 192 legde de
minister de b e 1 a n gr ij k e verkla
ring af, dat hij', in de omstandigheden,
waarin het land thans verkeert, zich
niet gerechtigd zou achten, uit de ver
werping van het artikel de politieke ge
volgtrekkingen te maken, die anders on
vermijdelijk zouden zijn. De minister ver
dedigde zich tegen het verwijt, dat hij
de zorg voor dc openbare school zou
miskennen als van weinig beteekenis. liet
behoud der overheidssch,ool staal ook
hem nis een landsbelang v,oor oogen. De
ongerustheid over de openbare school is
spreker niet geheel verklaarbaar De Ka
mer is het eens over deze drie punten
behoud van de openbare school, finan-
cieelc gelijkstelling, eischen voor goed
onderwijs. De verschillen loopen over
redactickwestiesniet over een beginsel
Daarom is de onrust slechts verklaarbaar
als men de gelijkstelling niet wil. Ten
aanzien van alinea 1 betreffende bet
openbaar onderwijs schijnen bij spr. geen
overwegende bezwaren te beslaan om
een andere redactie te vinden. Veel
moeilijker is dit ten aanzien van de ali
nea's 5 en ,6.
Ook hier komen dc verschillen den
Minister niet heel groot voor. De Grond
wet zegt dat de wet eischen van deug
delijkheid zal stellen IToe die eischen
zullen zijn, hangt geheel af van de wel
En dat blijft zoo, als we van „gelijke
eischen" gaan spreken, De moeilijkheid
van een andere formulcering zit hierin,
dal daardoor de vrijheid van hef onder
wijs zou kunnen worden in gevaar ge
bracht. Eb daarin kunnen Öe voorstan
ders van bijzonder onderwijs niet tre
den. Het zal zeer moeilijk zijn, de
juiste grenslijn te trekken tusschen de
deugdelijkheid van 't onderwijs en de
vrijheid van richting. Maar onmogelijk
acht de minister het niet Het zou van
belang zijn als deze Grondwetsherziening
hij tweede lezing met griooter vertrou
wen zou kunnen worden aangenomen
(stemmen volkomen juist!) Maar het be
ginsel van de vrijheid van het bijzonder
onderwijs dient gewaarborgd te blijven.
Na de rede van den minister van
binnenlandsche zakon werd de vergade
ring verdaagd tot hedenmorgen half
twaalf
TWEEDE KAMER.
Amendementen Olto.
Dc heer Otlo heeft op art 192 drie
amendementen voorgesteld
lo om tusschen het 4de en 5e lid
een nieuw lid in te lasschen aldus lui
dende: ,,De bijzondere scholen, waarin
algemeen vormend lager onderwijs
wordl gegeven, worden door den Koning
naar x-egelen bij de wet te stellen er
kend, indien hare besturen het verlanJ
gen daartoe te kennen geven, en ze
aan de bij de wet te stellen voorwaarde
voldoen.
Ter toelichting merkt de voorsteller
op dat de bedoeling is het noodeloos
oprichten van bijzondere scholen zoo
veel doenlijk te voorkomen;
2o. om het 5de lid aldus te lezen
De openbare en de door den Ko
ning erkende bijzondere lagere scholen
voldoen wat de deugdelijkheid van het
maatschappelijk onderwijs betreft aan
even hooge eischen, bij de. wet te re-f
gelen met inachtneming voorzoover het
bijzonder onderwijs betreft, van de vrij
heid van richting.
Ter toelichting zegt de voorsteller,
dat het doel van deze wijziging isrf
waarborgen te verkrijgen, dat beide soor
ten van onderwijs van gelijke deugde
lijkheid zullen zijn zonder óén van bei
de meer or minder als norm op den
voorgrond te plaatsen,
3o. om het zesde lid aldus te lezen
De door den Koning1 erkende bij
zondere scholen worden naar denzelf
den maatstaf als dc openbare scholen
uit de openbare kas bekostigd
Voorloopig verslag begroeting
B u i l e n 1. Zaken
In hel voorloopig verslag over de bc-
grooting van buitenl. zaken wordt hulde
gebracht aan den minister voor de wijze
waarop hij ook in het sinds de indiening
'der vorige bcgrooling verloopea jaar,
dikwijls onder zeer moeilijke omstandig
heden de rechten van Nederland had
verdedigd en tevens de door die onzijdig
heid opgelegde plichten liad welen le
vervullen. Men vertrouwde, dat hij op
dezen weg zoude doorgaan, in den geest
der fiere verklaring in de Troonrede,
die men met groote instemming hadi
vernomen.
Men drong aan op het geven, meer1
dan tot dusver geschiedde, van afzonder
lijke publicaties ter aanvulling van de
jaarlijksch verschijnende oranjeboeken.
Naar aanleiding van heigeen het Oranje-
boeit bevat omtrent inbeslagneming
(Ier over zee vervoerde post, werd'
gevraagd of deze mededeelingen wellicht
in verband met lalèr gevoerde onder
handelingen kunnen worden, aangevuld.
Men wenschle te worden ingelicht om
trent de juistheid van een bericht dat
zelfs de aan het departement van kolo
niën gezonden dagbladen uit onze In
dische koloniën door de Engelsche re
geering worden aangehouden.
Men zou gaarne de verzekering ont
vangen, dat het mogelijke wordt gedaan,
om de bemoeilijking, welke onze v i s-
sch ersvloot ondervindt, uit den weg
te ruimen.
Het had zeer de aandacht getrokken,
dal onder het opschrift: Vergaan of
beschadiging van Nederlandsche schepen
«oor torpedo's" in het Oranjebock xxiets
omtrent de Palembang vermeld wordl.
Men zou prijs stellen op mededccling
van den loop der onderhandelingen ook
ten aanzien van deze aangelegenheid
Eveneens verwachtte men ie zijner tijd
nadere inlichtingen omtrent hetgeen de
Duitsche regeering voornemens is ledoen
inzake dc vernieling van dc Bloramcrs-
d ij i« cn welke waarborg er zal worden
gegeven om herhaling van zoodanig feit
te voorkomen. De na het verschijnen:
vau hel Oranjebock verstrekte modedoe
j-
lkxgen omtrent de 1' n b a n t i a waren
met voldoening ontvangen al voldeden zij
niet aan aller wenschen. Men vroeg of
zoowel h. I. 1 als je Berlijn alle maat
regelen waren genomen, noodzakelijk
voor hel behoud in ongeschonden toe
stand van liet voor hel onderzoek der
internationale comrfiissie onontbeerlijke
bewijsmateriaal.
De nog immer voortdurende schen
ding van hel Nederjandsch gebied door
I u eh t va ar t uigeai deed sommige le
den er op wijzen dat ook op dit punt
ons recht ernstig irjoet worden gehand
haafd. Het feit, dat nog telkens lucht
vaartuigen van oorlogvoerende mogend
heden worden gesignaleerd, gaf aanlei
ding tot twijfel of de regeering steeds
met voldoenden nadruk 'is opgetreden.
Ook wex'd aangedrongen op steun van
i'egeerixxgswege voor eejx organisatie, die
zich zou beijveren om betere begrippen
omtrent Nederland te verspreiden met
behulp van de bujlcnlandsche pers.
Consulaat- Gen oraal in tl h 1 |i
In een nota van wijzigingen brengt
de minister van builenlandsehe zaken
op zijn begrooting een post voor de
vestiging van een consulaatgeneraal in
Santiago, de hoofdplaats van Chili De
vestiging van een beroepsvertegenwoor
diging wordt noodig geacht daar de
Nedex'landsclie handelsbelangen in Chi
li voortdurend aan beleekexds winnen
en de kans op uitbreiding in de naaste
toekomst nog groot is.
BOSCH AANKOOP BOOR DEN STAAT.
De N R. Ct verneemt, dat het „Ugj-'
chelsclie bosch" ter grootte van niet
minder dan 1000 .t l A gelegen aan
den weg Hoenderlooi- Apeldoorn voor
f 242 000 is aanglekocht door den Slaat
Het blad merkt naar aanleiding liieri-
van op
Onlangs heeft de minister van land;-»
bouw in antwoord op de interpellatie
an bet Kamerlid Gerhard gezegd, dat
hij een uitgestrekt boschbezit voor een
land van groot hygiënisch, economisch
en klimatologisch belang acht, en dat
hij lot uitbreiding van dat bezit hier
te lande krachtig wilde meewerken En
thans reeds volgt op deze woorden de
krachtige daad, te verblijdender, in
dezen tijd nu in ons hoscharme land
zóó telkens weer de behoefte blijkt aan
veel bosch in onvervreemdbaar Staa'lsf*
bezit.
Inderdaad, deze eerste aankoop van
een uitgestrekt bosch complex vanwege
oen staat, verdient algemeen dankbare
erkenning
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Een ontvluchte torpedo
Een arbeider te Borssele gaf
Woensdagavond kennis aan den eoux-t
mandant van het detachement aldaar,
dat hij meende een torpedo te hebben
zien lisgen op de Kaloot. Bij ondexv
zoek bleek het bedoelde voorwerp een
geladen Nederlandsche torpedo te zijn
Er is een wacht bij geplaatst en men
heeft bericht gezonden aan de marine
autoriteiten te Vlissingen
Te vroeg.
Door de politie is uit het bezet ge
bied geleid de koopman C de B uit
Aardenburg Hij meende, dat zijn
tijd om was en kwam in zijne woon-i
plaats, zonder een officieel bewijs le
hebben Gedurende al dien tijd verbleef
hij op hel door de Duilschors prijsge
geven gebied.
-0
Rijst, gort en havermout.
De Minister van L., N en II heeft
ingevolge artikel 6, tsle lid, der Distribu
tie wol 1916 verboden, dat zonder zijn
schriftelijke toestemming rijst, gort en ha
vermout anders worden gebruikt dan
voor menschelijk voedsel (St.ct.)
Uitvoer van groenten
De Minister van L., N. en H. heeft
bepaald
Art 1 van de beschikking van 12 Aug.
jl wordt gelezen als volgt:
Uitvoer van bepaalde parlijen van alle
soorten van snijbeonen, van spercieboo-
nen, van Heinrichs Riesenboonen, van
witte kool ('met uitzondering van Deern"
sche witte kool) van roode kool (met
uitzondering van roode kool in Noord-
Ilolland benoorden het Noordzeekananl
geteeld en van roode bewaarkooT, van
Savoye kool (met uitzondering van gele
Sonore kool in Noord-HoUatfd benoor
den het Noordzeekanaal geteeld van
boerenkool, van uien, van Eriesche peen,
cn van andere soorten fijne peen mag
alleen geschieden op vertoon van con
senten, afgegeven door de Rijkscommissie
van Toezicht als bedoeld in art 6 der
staluten van de vereeniging „Groenten
Centrale", wanneer die producten op
een veiling van eene bij de vereenigin;
Groenten Centrale ingeschreven vei-
iingsvereeniging, volgens door de „Groen
ten Centrale" te geven voorschriften zijn
geveild en wanneer zij onder ambtelijk
toezicht ten uitvoer ingeladen worden op
door jden Minister voor uitvier van groen
ten reeds aangewezen of alsnog aan le
wijzen plaatsen
Winke 1 s 1 ui.t in g.
De Prov. Gron Ct. verneemt uit Nieu
we Schans. Binnen eenige dagen zullen
op bevel van hoogerhand alhier de win
kels na 5 uur 's avonds gesloten zijn
zulks wegens den grootten sluikhandel.
De ingezetenen zullen verplicht zijn bij
•dag hun inkoopen le doen.
Uit Middelburg.
Woensdag, 20 December zal a 1-
h i e r een lezing over theosophie wor
den gehouden door mej. Dyserinck
e
Uit Vlissingen.
De mailboot „Koningin Regentes"
wo I'd I hedenavond 6 uur verwacht.
- Het ijzeren aakschip „Niets zonder
Gods zegen", liggende in lossing aan de
electrotinfabrick le Vlissingen, is heden
morgen aan den ketting gelegd door een
deurwaarder wegens het niet betalen van
schuld door den schipper
Uit Zuid-Bevel'and.
- In de vergadex'ing van den ge
meenteraad van Ellewoutsdijk werd
Woensdag overgelegd de door de te
Goes samengestelde commissie ontwor
pen verordening regelende de distribubc
van. levensmiddelen in Zuid- en Noord
Beveland.
De vei'gadering besloot met algemeene
stemmen niet tot de centralisatie toe
treden. Uit de door den voorzitter,
namens B en W gegeven loelichling
bleek namelijk, dal het bestellen cn af
leveren van allerlei regceringsgiederen
geregeld plaats heeft en op eene wijze,
die niets te wenschen overlaat, terwijl
daarbij nog geen enkele moeilijkheid
werd ondervonden
Verzekerd werd, dat uil deze laatste
regeling, heel wat werkzaamheden
\oorlvloeien, maar dat de gemeente er
bij gebaat is.
De centralisatie die in de geboovto
heeft er .allen schijn van nog al
kostbaar te worden Ook daarin, vond
de vergadering aanleiding om het nog
maar eens te blijven doen volgens de
regeling van art 1 der wet
Aangezien de verdere levensmiddelen-
voorziening een afzonderlijk beheer zal
erlangen, zooals dat door Ged Stalen in
de jongste circxilaïre werd aanbevolen,
werden de secrctarisbeambte Sxnalle-
g'angc voor wat de boekhouding en de
veldwachter voor wat aangaat de ver
spreiding, daarmede belast
Aangezien de leden dc voorkeur ga
ven aan een leening op korten lermijnj
boven lasten verhooging, ten einde dc dis
tributie le dekken, werd aanB. en W op
gedragen bij Ged Stalen op goedkeu
ring1 van een besluit tot leening aan te
dringen j
Uit Z.-Vlaanderen O. D.
Tc Hulst is 750 KG. suiker
bij een winkelier in beslaggenomen, die
verkocht werden boven den maximum-i
prijs.
- Naar verluidt moet bij het gemeen
tebestuur van Koewacht het plan be
staan eindelijk eens de straatverlichting
in een vergadering als punt van behan
deling te stellen, Waar in die gemeente,
het aantal straatlantaarns, alleen in de
kom van het dorp, slechts tot vier be
perkt is, die gewoonlijk nog niet eens
worden aangestoken en de menschen,
die zich des avonds in de pikdonkere
stralen wagen tot over de enkels in do
modder waden, wordt dat plan door
alle inwoners met vreugde begroet
-TeKnewacht zijn een geval van
diphteritis en een van roodvonk gecon
stateerd
ü.lt Zeeuwsch-Yilaanderen W. D
We vernemen ,dat hel Kamerlid
van Oostburg jhr. R de Muralt, voorne
mens is binnenkort eene bespreking te
geven van de hangende grondwetsherzte-/
nïng in een der voornaamste plaatsen
van zijn district
arbeidsbeurs.
Bij de Arbeidsbeurs te Middelburg
zijn als werkzoekenden ingeschreven
1 timmerman, 58 jaar, 1 aank bouwt,
teekenaar, 19 jaar. t schilder, 31 jaar;
1 schilder. 48 jaar, 1 schilder, 10
jaar, 1 schilder, '28 jaar; 1 schilder, 36
jaar, 1 fabrieksarbeider 18 jaar; 1 fa
brieksarbeider, 41 jaar. 1 koperslager,
19 jaar, 1 kollncr, 29 jaar
Verder eenige loopknechten en losse
werklieden
GEMEENTERAAD VAN MIDDELBURG
Vervolg van hel verslag van de verga
dering van gisteren, waarvan liet begin
is ongenomen in ons vorig nummer
Alididagvergade ring.
Om 2 uur wordt de vei'gadering voort
gezet, die onmiddellijk overgaat in eene
met gesloten deuren
Na 20 min wordt de openbare ver
gadering heropend en wordt overgegaan
tot de
Artikelsge wijze behande ling
der begroeting van
u i tga ven.
Bij het desbetreffende artikel wordt be-
sloten lot herstel der schilderijen op het
raadhuis, volgens het voorstel van B en
W.
Het voorstel tot salarisverhoogfuig
van den keurmeester van visch- en
schaaldieren van f 415 op f 450
wordt goedgekeurd 'Bij vergissing
stond in het oorspr voorstel, dat zijn
jaarwedde f 100 bedroeg).
De jaarwedde van den werkman heiast
met do reiniging van de urinoirs wordt
verhoogd mol f 25, dat van de werklie
den belast met do behandeling der pom
pen voor de rioleering met f 50 en dat
van de straat reinigers wordt op f 10 per
week gebracht.
De heer Yertregl dringt er nag eens
op aan, dat cr maatregelen zullen wor
den genomen om hel tonnenstelsel, voor
zoover het nog beslaat, afgeschaft te
krijgen.
De heer van der 11 arst geeft bij
het desbetreffend artikel in overweging
hel opwinden van carillon en uurwerk
electriseh le doen geschieden.
Bij het artikel onderhoud van stralen
wordt gewezen op den slechten toestand
van de Ilelm enden singel bij Poelendale.
Bij dit arlikel is uitgetrokken f 425 voor
bediening en onderhoud van een sproei
wagen. Dit staat in verband met een ver-
derop voorkomende post aanschaffing
van een sproeiwagen
De. heer V e r t r egt verneemt van de»
wethouder, dat met het teeren der sin
gels zal worden voortgegaan.
Het werkloon van de plantsoenarbei
ders wordt met een cent per uur ver
hoogd.
Ten opzichte van de werklieden der
sladsschuur drong de heer Oude rdijk
er op aan dc loonen met 2 cent te
vei'hoogen (d. \v. z nog 2ct. hooger te
stellen dan d or B en W werd voorge
steld). wat zou neerkomen op een loon
ran 24 cent voor de vakarbeiders en 20
ct voor de opperlieden
Dc heer Ja pi kse (weth.) wijst er
op, dat de werklieden met den duur-
leloeslag, die blijft doorgaan, meer heb
ben dan in het adres der vereeniging
van gemeentewerklieden wordt aangege
ven als minima Men moet ook in aan
merking nemen, dat die! lieden recht heli-
ben op pensioen, op doorbetaling, ge
durende ten minste 6 maanden in geval
van ziekte, op verlof en dat zij 's Za
terdags om 4 uur vrij zijn.
De heer Onder d ij k meent echter,
dat do werklieden meer hebben aan een
lo ons verhooging dan aan duurieloesLag,
wal volgens- wethouder Japikse in dit
geval niet zoo is, omdat zij 2 ct. loons-
vorhooging krijgen, doch de toeslag oM-
verzwrakt gehandhaafd blijft (Dit in af
wijking met hetgeen indertijd ten opzich
te van de politiebeambten enz. is aan
genomen).
Nu is aan de orde de post: aankoop
van een sproeiwagen f 800. Deze wordt
echter door den wethouder teruggenop
xnen in verband met de geweldige prijs
stijging van dit artikel Daarmee ver
valt ook de onderlxoudspttst voor de*
sproeiwagen.
