MIDDELBüRGSCHE COURANT.
Maandag
16 October.
Jfê 244
tr>ip (jaargang
1946
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courarft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tij'l-lijlvv yerhoogitiEC abmiunmeiiten in*» 25 ,cr. p. lov. wegens oorlog-mieslng
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetnigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel, Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
i N H E N L A g B.
HERZIENING V AX ART. 192.
Oiie algemeene vergaderingen hebben
Jch <le laatste dagen uitgesproken over
tie herziening van hel onderwijsartikel in
tie grondwet
de Rond van Vrije Liberalen,
de Bond van NederI onderwijzers:
de Verceniging Volksonderwijs.
De Bond van V r ij e L i h ex a 1 e n
leeft zicli naar aanleiding van nir P
denr-m en na een bespreking waarin
stomifiing tamelijk wel eensgezind
vas. vereonigd met de door het hoofdbe"
tuur voorgestelde conclusies waarin
.lechts enkele wijzigingen werden ge-
iracht en die nu luiden
lo dat hei voorstel lot wijziging van
irt. 192 der- Grondwet op zich zelf moet
worden beschouwd;
2o dat in art. 192 der Grondwet het
oeginsel moet vooropgesteld blijven, dat
iveral in het rijk van overheidswege
•o!doend .openbaar lager onderwijs wordt
egeven
3o. dat als grondwettelijke grondslag
an een algemeen bevredigende oplos
ing van het school vraagstuk de finan-
ieele gelijkstelling van openbaar en bij
outier algemeen lager onderwijs, dat
inn dezelfde eisclien van deugdelijkheid
ils liet openbaar onderwijs voldoet, kan
vorden aanvaard.
Van hetdebat brengen we als het
neesl frappante naar voren, dat het
Camérlid mr. Ter Spill financisele ge-
ijkslelltng dngewenschl aèhtte, en in
lat opziclil herinnerde aan het woord
an Kappeijne, dat de minderheden des-
loods maar onderdrukt moesten wor-
len, war hij een staatsmanswoord noein-j
en Instemming vonden deze woorden
liet, en dé heer Sterk kwam tegen
ezo oud-liberale opvattingen op
Op de vergadering van den Bond
an Ned. Onderwijzers heerschte
minder instemnjinglieid.
Er kwamen daar twee kwesties aan
de orde, le de vaststelling der bonding
tegenover de financieel^ gelijkstelling,
en 2e de houding tegenover art i92
Over dut eerste punt had het hoofd
bestuur een motie voorgesteld waarin
0.0 las. dat de'Bond
van oordeel dat algehcelc finairi
cieele gelijkstelling van openbaar en bij
zondere scholen iij zeer sterke mate zal
xleen toenemen, ten koste van de open
bare.
dal dit niet zal zijn in l belang
Tan ons volksonderwijs, noch in dat der
onderwijzers,
het echter zonder practiseh resultaat
achtende, zich na de genomen beslis
sing- in de politieke partijen legen ge
lijkstelling te verzetten,
besluit, .hoewel noode, Zich van actie
daartegen te onthouden.
draagt hel H B op, er bij do Regee
ring en 'de volksvertegenwoordiging op
aan te driugen, dat in'öcdoeld wetsont
werp die wijzigingen - wórden aange
bracht, die zonder liet- beginsel der go.
lijkstclling aan te lasten, kunnen dienen
om te voorkomen, dal het openbaar on
derwijs worde teruggedrongen van de
plaats, welke het rechtens toekomt, en
aan het volksonderwijs niet meer schade
worde toegebracht, dan deze gelijkstel
ling noodzakelijk met zich moet bren
gen
Bij het debat noemde de bondssecre-
taris- deze motie het gebaar van ctou
overwonnene, die door de bondgenoolmi
in den steek i$ gelaten, en zich moet
overgeven, maar weigert zijn eerewoord
te geven om niet te ontvluchten, d. w
z om later niet op de zaak terug te
komen,
Door sommige sprekers werd heftig
Ie keer gegaan tegen de. politieke par
tijen, die de onderwijzers hebben ver
raden.. terwijl enkelen aan don anderen
kant de1 gelijkstelling verdedigden De
meesten eek Ier., on ook de hoofdbe
stuursleden betoogden dat het een poli
tieke noodzakelijkheid is de gelijkstelling
te aanvaarden.
Ten opzichte van het grondwetsartikel
volgde op bovengenoemd deel der motie
van het hoofdbestuur nog de volgend*
alinea
..en acht liet 'den onafwijsbaren plicht
van vertegenwoordigers van die politieke
partijen, die zich altijd hebben doen
kennen als voorstanders der openbare
school, dat zij niet voor het nieuwe ar
tikel 192 zullen stemmen, als de onder-
slaande wijzigingen niet worden aange
bracht."
Op die wijzigingen komen wé zoo
terug
Bij de stemmingen werd met f32 le
gen 96 stemmen verworpen de mo-
(ie-Groningen om t voorgestelde art 192
zonder meer af te wijzen
Met groote meerderheid werd ver
worpen een voorslel-Leeuwarden om de
woorden hoewel noode" te doen ver
vallen en zicli dus vóór de gelijkstelling
te verklaren.
De motie van hel hoofdbestuur werd
daarop aangenomen, en vervolgens wer
den de bovenbedoelde wijzigingen vast
gesteld. Deze kwamen na aangebrachte
veranderingen- hierop neer:
Dat het openbaar onderwijs dóór de
wet. geregeld wordt niét ie,erttiediging
van ieders godsdienstige en staatkun
dige begrippen
dat overal allereerst voldoend open
baar onderwijs wordt gegeven, en dal
uitzonderingen worden toegestaan door
regeling van hel van overheidswege ge
legénheid geven tot ontvangen van dat
onderwijs
dat voor de eischen van deugdelijk
heid dezelfde bepalingen gelden, met in
achtneming van de vrijheid van richting*
dat het a. v 1 onderwijs kosteloos i\
Een voorstel tot vaststelling van de
vrijheid der ouders in de keuze van het
onderwijs hunner kinderen werrl ver
worpen
In de vergadering van V o 1 k s o n-
d e r w ij s liep het af met een nederlaag
van liet hoofdbe,stuur.
Dit had een motie voorgesteld waarin,
het beginsel der financieele gelijkstelling
aanvaard werd, mits-
in elke gemeente van ons land
voldoend openbaar algemeen vormend
lager onderwijs verkrijgbaar zij, met bij
de wet vast te stellen de uitzonderingen,
waarin slechts de gelegenheid lot het ont
vangen daarvan gegeven wordt, en b de
oorwaarden voor de deugdelijkheid van
liet openbaar en het bijzonder onderwijs
- met inachtneming voor zoover het bij
zonder onderwijs betreft van de vrijheid
van richting] gelijk zullen zijn.
Op [de ^vergadering werd deze zienswijze
verdedigd door den heer C. L. T. Bi
got, maar bestreden door de Kamerleden
Éerdmans, de Muralt én Olto en den lieer
Groenewioul
De heer H J. Ryssewijk iGocsse!) stel
de, mede' namens 25 afdeelhigen, een
ImolSe voor waarin de wenschelijkheiui
wordt uilgesproken van handhaving
n het bestaande art 192
En bij stemming werd deze motie aan
genomen met 131 legen 124 stemmen.
Met is;dus op liet nippertje geweest.
VROUWENKIESRECHT.
Hel dagelijlc.scli bestuur van den Na-
tionalen Vrouwenraad van Nederland,
heeft liet voornemen om in het belang
van de invoering van het vrouwenkies
recht een openbare vergadering te ne
leggen, en heeft zich nu tot verschil-1
lende Kamerclubs gewend met het ver
zoek éón hunner sprekers, die liet on
middellijke invoeren daarvan onge-
wensclit acht, af te vaardigen, om in
die vergadering het woord te voeren
en zoodoende overzijn bezwaren er
tegen van gedachten le wisselen met
die vrouwen, die de invoering bij de
Grondwet verzekerd wenschen le zien
Deze uitnoodigmg is verzonden aan
de Kamerclub der vrij-liberalen, aan d'C
der Unie-liberalen, en aan de roomsch-
katholieke, anti-revolutionaire en Chris
tel ijlc-htétorische Kamerclubs.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
E n q u t e;c o nun i s s i e
R e g e e r i n g s g. r a a n lve d r ij f.
Naar hel „Hand." verneemt, zal op
uilnoodiging van Miuister Posthuma bin
nen enkele dagen een enquête-commissie
voor het Regeeringsgraanbedriji' worden
in het leven geroepen. Deze commissie
zal een zoo uitgebreid moge lijk onder
zoek instellen naar de graanaanlcoopen
die sedert de oprichting van het Rijks-
graan bureau voor rekening der Regeering
worden gedaan, de onkosten, die in
band daarmede werdén in rekening ge
bracht voor opslaan enz., do boekhou1-
derij. kortom naar alles wal inet de fi
nancieele uitkomsten van het bedrijf sa
menhangt.
Zijn de vérstrekte inlichtingen juist,
dan hebben de heeren E. P. de Monchy
Rz'n.. voorzitter van de Kamer van Koop
handel te Rotterdam, en S. P.
Eegbeii. voorzitter van de Kamer vait
Koophandel té Amsterdam, 'zich bereid
verklaard in de commissie, zitting le ne
men.
Distributie van suiker.
Ter bevordering van een goede dis
tributie van suiker heeft de minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel
een regeling vastgesteld, waarbij o a
bepaald is, dat de handel in suiker al
leen aan diegenen geoorloofd is, die
bij hel Suiker-iDisiributio-kahtoor zijn in
geschreven, hetzij als raffinaderij, het
zij als wilfabriek, hetzij als lusschen-
liandelaar, hetzij als kleinhandelaar
Het verzoek om in een dier kwali
teiten te worden ingeschreven wordt ge
richt. tot en daarop wordt beslist door
hel bestuur der Süikervereenïgtng
Bij een beslissing door hel bestuur,
strekkende lot inschrijving in een der
genoemde kwaliteiten, bepaalt dit be
stuur, voor zoover betreft de lusschen-
handelaren en kleinhandelaren, de maxi
mum hoeveelheid suiker, welke door
ieder van hen zal mogen worden om
gezet.
Alvorens ingeschreven suikerfabrie
ken, raffinaderijen, wilfabrielcen en lus-
schenhandelareu hun handel mogen aan
vangen, zullen zij één garantie moeten
stellen, waarvan het bedrag en d~- nade
re bepalingen door de Rijkscommissie
van Toezicht op de Suiker verceniging
wordt vastgesteld
De beetwortelsuikerfabrieken stellen
de suiker, onmiddellijk na de produc-
ter beschikking van het bestuur
De prijs, waarvoor deze suiker zal
moeten worden ter beschikking gesteld,
zal nader door den minister worden
vastgesteld
\V e e'kbepal i n ge n.
Door den Minister van L., N. en H. is
-voor de week van 15—21 dezer de hoe
veelheid ter beschikking te stellen vol-
versche kipeieren voor iedere 100 uitge
voerde, vastgesteld op 50, en is de prijs
van maïs aan gemeentebesliu-en voor rui
ling tegen rogge, bepaald op f235 per
'ast van 20000 K.G. of f8.221/* per 70
K.G., uitsluitend te Rotterdam le ont
vangen.
o
Massa-aanhouding1.
Donderdag hield de politie en rijks
ambtenaren te Vcnlo een razia op de
Duitschers, die met honderden in de
stad vertoefden om smokkelwaar (e koo-
pen en er mee over de grens te
trekken Niet minder dan 400 personen
werden op die manier aangehouden en
vervolgens in de revisiezaal aan het
station opgesloten om later gezamenlijk
over de grens le worden getranspor
teerd. (Ll. Kr.)
Scheepvaart, op België-
Ten einde ongehinderd uit hol be
zette gedeelte van België te jjunnen
ertrekken, moeten Nederlandsche bin
nenschepen de navolgende documenten
aan boord hebben'.
lo. eene verklaring van een Nedér-
landschen bewaarder van kadaster eij
hypotheken, luidende dal het schip is
ingeschreven in de registers, welke ver
klaring moet gelegaliseerd zijn aan de
departementen van. financiën, en vare bui-
tenlandsclie zaken te -'s-Gravewhagé
2o. een bewijs dat de eigenaar vóór
1 Augustus 1914 Nederlander was en
sedert, zijn Nederlanderschap heeft be
houden. Een zoodanig bewijs kan wor
den aangevraagd, indien de eigenaar in
Nederland is, hij den burgemeester van
de plaats waar hij woont of laatst heeft
gewoond, en indien de eigenaar in Bel
gië is, bij een Nederland,schen consu-
lairen ambtenaar De eigenaar moet de
aanvraag persoonlijk doen en daarbij
overleggen de verklaring, ander lo ge
noemd, zijn portret, de zegtelkoslen ad
f 0.75 en kosten van porfto.
De assistent-resident J. Wi. J Wellan
vertrok met troepen naar Socroelangoen
De bevolking ui het stroomgebied van
dg Batang Hari Lek'o is over het algemeen
eensgezind met dé opstandelingen."
Het „Hand." teekenl hierbij aan
De Batang Hari Leko is een linker
zijn'vier van de Moesi in de noordwes
telijke binnenlanden van Palembang "en
heeft haar oorsprong in het laud der Koe
hoe's. terwijl zicli langs de rivier ook
eenigc"Kocboe-dorpen bevinden. DcKóe-
bocs zijn de oorspronkelijke bewoners
dier sirelcen. die lot voor korten lijd nog
geheel heidensch waren, maar in de laat
ste jaren door actieve propaganda groo-
tendcels voor den Islam werden gewon
nen
Dit Stad en Provincie.
UIT OOST-INDIË
Dj am bi en P a 1 em bang.
De correspondent te Soerabaja van het
„Ifand.' seint
„Iïcl „Soer. Handelsblad" verneemt
dal het in Pal om bang en omstreken Itfalmf
is. terwijl de ijcvollcing van de. Boveulan
den zenuwachtig en ongerust is.
Er zijn troepen' uit Djanibi aangeko
men.
De raderboot ..Nederland" word bij
Moeara Roepit door opstandelingen aan
gevallen, die levensmiddelen stalen. Er
werd niemand gewond.
Soeroelangan (in Rawas) werd door dé
opstandelingen verschoond.
Uit Middelburg.
Wij vestigen de aandacht op de in
dit nummer voorkomende publicatie van
hel Suiker-distributiekantoor.
- Door de politie alhier is pro
ces-verbaal opgemaakt legen een
Fransclvman die fotografische opnamen
nam in de Abdij alhier
Naar aanleiding van dergelijke bekeu
ringen wordt gevraagd of het niet mo
gelijk zou zijn aan de stations en bij
de ingangen der steden plakkaten aan
te brengen om vreemdelingen er op le
Wijzen, dat men in Zeeland onder den
staat van beleg verkeert eu zich aan
tal van ongewone verordeningen heelt
te onderwerpen. Ook in notels en kof
fiehuizen mochten wel diergelijke plak
katen worden aangebracht
Zaterdagavond tusschen 8 en half
negen uur geraakten de paarden, die
een militairen wagen gespannen
waren, bij het station alhier op hol,
vermoedelijk doordat zij schrikten van
het aansteken van een* lantaarn. Eerst
op de Markt werden zij tot staan ge
bracht Zekere W, die niet bijtijds kon
weg komen, viel en kwam onder den
wagen Hij werd den politiepost bin
nengedragen, waar bleek, dat hij zich
wonder boven wonder ^lechts aan een
der knieën had verwond. Na een half
uurtje kon hij zich naar huis hegeven
In den nacht van Zaterdag op Zon
dag vervoegde zich bij -de politie al-
hier zekere K. met 'een wij hevigbLoe-
dende hoofdwonde, die zekere F hem
bij een mishandeling met een mes zou
hebben toegebracht. De politie maak
te proces-verbaal op en zal de zaak
verder onderzoeken
Uit Zuid-Beveland.
- In de Vrijdagnamiddag gehouden
raa hz li ng van Hoed e k e n s k e r k e
waren de heeren J. Jaspcrse en A. Wal
raven. de laatste met kennisgeving, af
wezig Naar aanleiding van diverse ge-
oerde correspondenliën werd besloten,
de provincie f 8000 aan le bieden, zoo zij
bereid gevonden zou worden don grint
eg Hoedckcnskerke naar 's Gravenpolder
beheer en onderhoud over le nemen.
Als voorwaarden werden gesteld, dat!
de voorgestelde verbeteringen ftan dien.
weg ia macadam zullen worden uiige
cerd en Ged. Staten aannemelijke voor
w-aarden stellen voor de aflossing van de;
venlueel hiervoor aan te gnne geldlee<
ning.
Aan B. en "Wi. werd een blanco-.crediet
'erstrekt inzake de uitvoering der dislri
biilicwot
U i t Noor d-B e v e a n <1
Zondagnacht is aan den Thoorn
polder le W i s s e k e r It e een mijn aan
gespoeld.
Uii Scbouwen-Dniveland
- Des avonds tusschen 5 en half zes
had Vrijdag aan den zeedijk bij Pilcgnl'
gemeente Kerk w e r v een mijnonl-
ploifing plaats, die le Zierikzee heelgoetl
waarneembaar was. Bij de in den omtrek
wonende landbouwers heelt menige ruil
het moeten ontgelden bij C. B 36 stülcs
bij een anderen 6. Vooris schade aan den
dijk en aan- en in een woning.
Naar men verneemt dreven in de afge-
loopen week wcller mijnen aan en voorbij
de kust.
Zaterdag, 's morgens kwart over vier,
is nog een mijn ontploft in de omgeving
van die, welke den vorigen dag tol ontj-
ploffing kwam. Aan den dijk jnoet nog al
schgde aangericht zijn.
In de afgcloopen week is-te Zie
rikzee tengevolge van de vele klach
ten, Ier dege toegezien op de naleving
van verkoop der groenten en aardappe
len De politie heeft de zaak flink aan
gepakt. verschillende overtredingen ge
constateerd en waakt thans door nauw
lettend toe te zien op den handel van!
grocnieboeren vóór' meerdere overlre-.
dingen.
Bij de firma Ivoevoets sigarenfabri
kanten te Zierikzee, is Zaterdag
avond een slaking uitgebroken onder haar
thuiswerkers. De reden Is dal dé firma
Koevoets zich niet houdt aan do loon
regeling, door de Nederlandsche fede
ratie van sigarenmakers vastgesteld.
Uit Z.-Vlaanderen O: D.
- Zondagavond ontspoorde de tram
van Neuzen nabij hel station Dri-é
S c ii o u w n. gemeente Axel. De loco
motief kwam dwars over de rails le slaan'
en oen personenwagen hangt schuin uit
ae rails. Persoonlijke ongelukken vallen
niet le helix-uren De oorzaak is onbe
kend.
Ms een bewijs dal de vaststelling
van maximumprijzen op levensbehoeften
nijl overbodig is dieno. dat men lo
Neuzen een ingezetene aldaar voor
blauwe aardappelen f9 50 per 100 K.G.
vroeg.
Zeeuwse b-V 1 a a n d e r,e n W. D.
Zaterdagmorgen had onder groote
belangstelling te IJzendijke de be-
rafonis plaats van den verongelukten
jongeling Aug. Boerjan. die aan de Pyra-
luide op zoo jammerlijke wijze door do
tram overreden werd. Het lijk werd door
beambten van de Zecuwsch Vlaamscbe
Tramweg-Mij grafwaarts gedragen. Twee
kransen werden in den lijkstoet meege
dragen.
De opbrengst ten bate van het Bel-
oho Roode Kruis van de tentoonstel
ling, le Oost burg gehouden, be
draagt pl. m. f 300.
De padvinders te IJ z e n d ij k e,
hebben een vaandel gekregen geschon
ken door Prins Hendrik. Zaterdagavond
rd hel door den burgemeester na
een korte toespraak overgereikt. Voor
deze gelegenheid was hun vroegere troep-
leider, korporaal J. Kijne, overgekomen,
die ook nog c<jn woord van welkom en-
dank, uitsprak.
De troep telt thans 7 leden, wat daiü
genoemd kan worden de kern van wabcr
eerst was, jongens dus, die besloten zijn'
vol le houden.
KERKNIEUWS.
Aan de Zaterdag gehouden slem
mine voor 4 leden van hel kiescollege
der Ned. Her.v. gem. le C o 1 ij n s p 1 a a t
hebben 57 van de 197 kiezers deelge
nomen. Herkozen zijn de .heeren G. Is
raël SrA W. Potappél en L van Gilsl
Pz.. terwijl in de plaats van den heer (.-
Pri use gelcozen is de heer W Flipse
Zondagavond nam ds. J. II Lara-
mertsma, predikant bij de Ger. gemeente
te Axel, wegens zijn aanslaand vertrek
naar de gemeente Appingedam, afscheid
van zijn gemeente met een rede naar aan
leiding van Hebreen 13 vers 20 en 21
Na de gebruikelijke toespraken tol den
kerkeraad, de kerkvoogden enz. werd
den scheidenden leeraar loegezongjen
Psalm 121 vers 1, Psalm -134 vers 3 cn
Psalm 72 vers 11. Het kerkgebouw was
overvol: velen moesten zich niet een]
staanplaats behelpen.
Den 29on October d.a.v hoopt ds.
Lanimerlsma zijn intrede te doen bij de
Ger kerk te Appingedam, na bevestigd
I" zijn door ds. S. O Los van Leerdam»
- --o—
Geref. Kerken.
Beroepen te Waarder C J. Wie-
lcnga, te Hazerswoudcte s-Graveland
P. A Zeilslra, le Mildarn.
Aangenomen naqr Arnhem ds. Kunst,
van Barendreclit
Bedankt voor Marken L. M Wynia,
cand. te Nye Mirdum: voor Wesler-
bork H. Dekker, le Vcnlo
ONDERWIJS
-- De heer I. B. Bourdrez is geslaagd
voor hel machinist-diploma C (niet voor
B, gelijk in een vorig nummer abusieve»
lijk vermeld stond;