MIDDELBURSSCHE COURANT.
139» Jaargang
Dinsdag
10 October.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
Dit Stad en Provincie.
As 239
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de cour&rft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes 11.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Tijdelijke verkonding der abonnementen" met 25 cfc. p. kw. wegens oorlogstoesiag.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
I>E NIEUWE DUITSCHE- DUIKBOOT-
ICTÏE.
De gisteravond gemelde berichten over
het optreden van Duitsche duikbooten
tnnbij de Ameriltaanschc ltusl, brengt
in eens weer de h ouding van de neu
tralen tegenover den handelsoorlog naar
voren.
Dat er ook een Nederlaudsch schip
het slachtoffer van werd n.l. de met
regeeringsgraan geladen „Bloirfinersdijk"
(de gister vermelde naam Sommelsdijk
werd verkeerd aldus per telefoon ver
staan) maakt ons direct bij dit geval be
trokken. 'Maar na de wijze waarop in
den laatsten tijd Duitsche duikbooten
optraden tegen Noorschc schepen in de
Noordelijke IJszee, kon men er hier
op verdacht zijn, dat ook andere neu
tralen den invloed van die nieuwe actie
weldra zouden ondervinden/ In Noor
wegen was daarover reeds een sterke
ontstemming ontstaan. Die zal zich nu
wel uitbreiden tot ons land, en tot de
Vereenigde Stalen zelf, waar men er
wel zeer onaangenaam door zal worden
getroffen, dat de plotselinge verlevendi
ging der, op Amerikaanscheu aandrang
aanmerkelijk beperkten duikbootenoor
log, nu plaats heeft vlak bij de kust der
Amerikanen die daardoor de veiligheid van
hun kustvaart verliezen. Een boot
met New-jYorksche toeristen die van
New Foundland terugkeerden, bleek niet
(eens veilig.
Hoe de zorgwekkende factoren in
deze kwestie zich verder zullen ontwik
kelen, hangt echter geheel af van de na-»
dere bijzonderheden der torpedeeringten.
Een bericht uit New-Vork zegt dat de
Duitsche onderzeeërs alle voorschriften
der internationale oorlogswetten in acht
genomen hebben.
Of dat ook gebeurd is bij do vérmelï-
|ging van een schip als de „Blommcrsdijk",
dat tusschen twee neutrale landen een la
ding graan voor een neutrale regeering
vervoerde,en dal toch vernield werd,
zullen we eerst uit nadere berichten kun
nen welen. Het klinkt vreemd.
Af aar we willen reeds even in herinne
ring brengen dal onze regeering nog nooit
tegenover de Duitsche hel recht der Duit
sche duikbooten erkend heeft om een
neutraal schip lot zinken te brengen, ook
al 'is dit met contrabande geladen. Hef
dient altijd eerst voor een prijzenhof uit
gemaakt ie worden, dat het schip ver
beurd verklaard mag worden. In hel
Oranjcboek van het vorig najaar heeft
zij uitdrukkelijk betoogd dat tiet Volken
recht de rechtmatigheid van zoodanige
vernietiging nimmer erkend heef!. Zij
heeft bij de Duitsche regeering dan ook
geprotesteerd tegen de vernietiging van
de Maria" en de „Medaa" in 1915, en
legen de vernietiging van de „Elsina He-
lenc" en de Berkelslroom" in den loop
van dit jaar.
Dal Je Duitsche regeering in antwoord
op. die protesten, volhield dat het doen
zinken van neutrale schepen met contra
bande wèl veroorloofd is, spreekt wel
haast van zelf. Maar daarmee is de kwes
tie natuurlijk niet uitgemaakt Het ont
breekt op het oogeublik aan een lichaam
dat over die beweringen van de twee
partijen een uitspraak kan doen. Maar
juist zoo'» lichaam, bijv. een Internatio
naal Prijzenlnf, bestaal -niet.
!De Zeevalk:,
11 oman uit hel laatst der 16e eeuw,
naar 't Engelsch van RAFAÊL SABATINI.
Hij erkende ook, dat er ialoesie in
hel spel was. Sir Olivier's daden ter zee
hadden hem rijkdom verschaft en met
dien rijkdom herstelde hij weer het
evenwicht der Tressilkuis in die streken,
dat. door Rudolf Tressilian zoo ten on
der gebracht was, zóó zelfs dat hij dreig
de de KilligTcws van Arwenack te over
vleugelen.
Maar in het uur van reactie ging hij
niet zoo ver, om toe te geven, dat.
Sir Olivier Tressilian een geschikt echt
genoot voor Rosamunde Godolphin was
Zij en haar broeder waren door hun
overleden vader onder zijn zorg gesteld
en hij had zich waardig van zijn voog
dijschap gekweten tot den tijd dalPie-
ter meerderjarig was geworden. Zijn ge
bogenheid voor Rosamunde was leeder
Dat het gebeurde met de „Blommers-
dijk" ons berooft van een voorraad graait
dien wij noode missen, en dat het verlies
van het schip weer onze scheépsruimte
ermindert, zijn bij-omstandigheden, die
de zaak voor ons nog onaangenamer ma
ken.
"Maar behalve dat alles rijst de vraag
of die-hernieuwde actie opzettelijk in1 den
nieuwen vorm geschiedt, en wat voor be
doeling Duitschland heeft met iets waar
van zij kan Weten dat het de neutralen
slerk zal ontstemmen. Die vraag kon wel
eens de ernstigste van 'ffile zijn.
I)E KONINGIN OVER DE DIENST
WEIGERING.
Naar de „Telegr." meedeelt schreef
een jong decoratieschilder te -Hilversum,
de lieer J flagemeijer, die als landslonn-
pliehtige van de jaarklasse 1910 begin
October onder de wapenen-moet komen,
dd. 27 Aug. een brief aan de Koningin,
waarin hij Hare Majesteit vroeg hem voor
te lichten bij de oplossing van een moei
lijke gewetensvraag. Hij schreef dal twee
figuren voor zijn geest slaan de Christus,
die hem geoiedl zijn naasten lief te heb
ben, en Hare Majesteit, die van hem
ergt. dat hij zich in den wapenhandel
zal oefenen en op bevel moorden zal op
groote schaal. Hij herinnerde voorts aan
lief woord, door de Koningin over de
wereld geslingerd..Christ avant tout"
(Christus vóór alles).
De heer Hagemeijer ontving daarop het
olgende schrijven:
Den heer J. HAGEMEIJER
te Hilversum.
Naar aanleiding van uw schrijven van
den 27cn Aug. j 1 gericht tol Hare Majes
teit de Koningin, ben ik gemachtigd u
enkele woorden le antwoorden.
Bij eenig nadenken moet het u duide
lijk zijn, dat „dienslweigeren' onder wei-
ken vorm en om welkereden ook,
nooit de goedkeuring van het Hoo-fd
van den Staat kan hebben en dal het
Hoofd van den Slaat voor „dienslweige
ren" nooit verzachtende omstandigheden
kan vinden.
Do door u aangehaalde woorden „Christ
avant fout" zijn niet door H, Af. de
Koningin uitgesproken of .,de wereld in-
geslingerd", zooals n zegtmaar deze
woorden werden door Hare Majesteit
neergeschreven op een portret, dat H. M.
schonk aan de Argentijnsche dame, die
een reproductie van hel fraaie Christus
beeld uit de Andes aan bel Vredespaleis
ten geschenke gaf. Dus een geheel par
ticuliere handeling.
Mijns inziens is er volstrekt
geen tegenstrijdigheid in* deze woorden
en het zich gereedmaken om zoouoodig
de zijnen en huis en hof te kunnen ver
dedigen. Integendeel. Mij dunkt dat men
van het hegin af tot het einde uit de Bij-
belsclie geschiedenis moet leeren hoe -de
mees! heilige plicht van den man is om
rouw en kinderen, huis en haard te ver
dedigen, zooals zelfs elk dier is aangc
boren door hel hem door God gegeven
instinct.
De gchcele natuur is daarop gegrond.
Laai' mij u een werkelijk goeden raad
-en, jonge- man! Laat u niet afleiden
door theatrale w-oorden en gedachten; heb
vertrouwen in hen die u hebben te leiden,
al kunt gij net niet begrijpen; denk u
rustig en kalm in, in den plicht, dien niet
alleen de regeering, maar de geheele na
als van een minnaar, maar getemperd
door een zuiver vaderlijk gevoel Hij
aanbad liaar bijna en toen hij alles ge
zegd liad, toen hij zijn. geest gezuig
verd had van p.Ile oneerlijke vooroor-
deelcn, vond hij nog zeer veel af te
keuren in Olivier Tressilian, en hfeï
denkbeeld dat hij Rosamunde's echtge
noot zou worden, stond hem tegen In
de eerste plaats dal slechte bloed der
Tressilians befaamd slecht en nooit
sterker voor den dag gekomen dan bij
wijlen Rudolf Tressilian Het was on
mogelijk, dat Olivier er niet door bevlekt
zou zijn: Sir Jólin kon dit dan ook wel
bemerken Hij had de traditioneele ou-
stm'migheid d»er Tressilians Hij was
hartstochtelijk en driftig en voor liet
zeeroovershandwerk had de natuur hem
het best uitgerust Hij was ruw en
heerschzuchtig, boos over aanmerkin
gen, en geneigd de gevoelens van ancie-
Ven mer voeten te treden Was dit,
zoo vroeg hij zichzelf in volle eerlijkheid
af, een echtgenoot voor RosamundeKon
hij haar geluk aan de zorg van zulk een
man toevertrouwen? Zeker niet.
.Toen hij dus hersteld was, ging hij met
tuur, uw eigen mannelijk gevoel, u op
legt, om gereed te zijn de uwen te kun
uen verdedigen. En klamp u daaraan
alleen^nst.
Doe uw plicht en tracht Christus te
dienen door in uwe naaste omgeving
steeds zooveel mogelijk liefde, toewijding
en zelfopoffering te betrachten; maar
niet door theatrale woorden of daden.
Nogmaals, (uister naar mijn raad. Er is
ge*en tegenstrijdigheid.
riv, j De Particuliere Secretaris
van II. M- de Koningin
VAN GEEN.
Dat, blijkens hetgeen de Telegr "ver
der meedeelt, de h;er Hagemeijer door
dit schrijven niet overtuigd is, zij slechts
aangestipt.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Ernstige bedreiging van onze
scheepsbouw en metaal
industrie
Gisteravond deelde het ..Hand." 'hei
volgende mee -
Sedert oenige weken dreigt onzen Ne-
derlamlschen scheepsbouw een ernstig
gevaar. Het is bekend, dat de productie
van de Duitsche walswerken den laatsten
lijd zeer was gedaald Veel wordt gewerkt
.oor den munitie-aanmaak, terwijl boven
dien het -aantal werklieden in deze in
dustrie belangrijk daalde. Het gevolg is
geweest, 'lal onze seheepsbouwwerven
den laatsten lijd uit Duitschland zoogoed
als geen profielslua! en spanten hebben
ontvangen. De toestand is thans apio ge
worden, dat, komt cr niet spoedig wijzi
ging len goede, de kans beslaat, dat onze
seheepsbouwwerven, hoezeer zij ook als
'l ware met werk overladen zijn, een ge
deelte van lnrn werklieden zullen moeten
ontslaan. Men zal natuurlijk overal zoo
lang mogelijk aan don arbeid blijven
plaatijzer wordt betrekkelijk nog in ruime
hoeveelheid gezonden." Maar liet geuren
aan profielsUal en spanten Wordt hier en
daar reeds nijpend. Zoo vernamen wij,
dat op de Ned. Scheepsbouwmaatschappij
jin Juli van het vorige jaar reeds de kiel is
gelegd van een nieuwe vrachtboot, de
Jolian de Wil'Maar de moeite die men
heeft om materiaal te verkrijgen, is oor
zaak geweest, dal men tot dusver de
werkzaamheden niet heeft voortgezet. De
schepen die thans op stapel slaan
zooals men weet bouwt de Ned. Scheeps
bouwmaatschappij voor de Regeering vier
lorpedobooten en een kruiser zullen
weliielu mei hel aanwezige materiaal
afgemaakt kunnen-worden, maar komt er
niet spoedig wijziging in den toestand,
dan zal het om zoo te zeggen ondoenlijk
zijn het bedrijf in zijn tegenwoordige» om
vang voort te zetten.
Hel Hand. zegt hieraan nog te leunnen
toevoegen, dal óver deze aangelegenheid
reeds besprekingen gevoerd zijn lusschdi
hel bestuur van de „Vereeniging van
Melaalinduslrieelen' en een vertegen
woordiger van do Duitsche regeering. D"
bedoeling schijnt tc zijn voor ons land
een distribuliebureau op te riehtep. Dit
op zich zelf beteekenl echter reeds
onafhankelijk van de voorwaarden die ge
steld zullen worden een belemmering
van de volle ontplooiing onzer scheeps
bouwindustrie.
De N. Cr(. zegt dal dit bericht aanvul
ling behoefi, in zoover niet alleen onze
scheepsbouw-industrie maar onze gof-
haar spreken,-zooals hij zijn plicht achtte
en Pieler hem verzocht had. Doch de
'ooroordeelcn kennende, die hij gehad
had, droeg hij zorg zijn redenen eer te
onderschatten dan te overschatten.
„Maar, Sir* John", zei zij, „als ieder
meïiseh veroordeeld moet worden voor
zonden zijner voorvaderenzullen
maar zeer weinigen aan veroordcelin;
ontsnappen, en waar zult ge een echtge
noot voor mij vinden, die uw goedkeuring
wegdraagt
„Zijn vaderbegon Sir John)
Spreek mij niet van zijn vader, maar
van hem zelf." viel zij in de rede.
Hij werd ongeduldig zij zalen in
haar icamer boven de rivier,
..Daar kom ik ook aan", antwoordde
hij. een beetje knorrig, want door die
onderbrekingen, die hem bij de zaak
zelf hielden, verloor hij zijn beste argu
menten „Hoe het zij, laat hef voldoende
zijn, dat hij veel van zijns vaders slechte
hoedanigheden geërfd heeft, zooais wij uil
zijn handelingen zien; dat hij nog geen
andere meer geërfd heeft, kan alleen
de toekomst ons leeren."
„Met andere woorden," spotte zij, boe-
li eele metaalindustrie (machine
fabrieken, consh'uciic-werkplaatsen grolt*
smederijen enz.) haar aanvoer van grond
stoffen uit Duitschland v r ij w e 1 geheel
pie t ophouden.
Van 7 Oct af toch is in effect getreJ
den een uitvoerverbod uit Duitschland
van ijzer, ijzorsamenstellingen en daaruit
vervaardigde artikelen Dat staat in ver
band mot een inventarisatie van de in
Duilschland aanwezige voorraden en van
de iegerbelioefte
De Vereen, van Melaalindustrieelen
heeft geenerlei besprekingen over een
distributiebureau gehad met eenig verte
genwoordiger van de Duitsche regeering
Voor zulk een bespreking zou trouwens
g'eenerlei aanleiding hebben bestaan,
aangezien het niet de Duitsche, maar de
Nederfandschc' regeering is van wie de
instelling van distributie-bureau van ijzer
en staal moet uitgaan.
Visehvoorziening van Enge
land.
In verband met de steeds grooter wor
dende hoeveelheid -visrb, welke de Engel
schc handelaren .te IJmuiden opkoopen,
en de minder goede gelegenheid lot ver
scheping, is de Britsche stoomkorder H
1321 Eastward van de Great Northern
S.S Fishing Cy. Lid te Hull, 1e IJnniiden
in de Visscher shaven aangekomen om een
volle lading visch in te nemen.
Deze border is van zeer groote afme
tingen en behalve op groote lading levens
op snel loopen ingericht, dus in tiet bij
zonder aangewezen voor dit vervoer.
Naar men verneemt, zal het vervoer
verder hoofdzakelijk met dit soort sche
pen geschieden.
Uitvoer jonge hanen
De vorige week werden over "Dl-
denzaal circa 96.000 jonge hanen naar
Duitschland uit gevoerd.
Het Kamerlid Schaper te
B e r lij n.
Naar de ,,Avp." verneemt, is liet Ka
merlid Schaper te Berlijn geweest en
heeft hij er een onderhoud gehad met
onzen gezant om de vrijlating van den
heer Barcnds le Delfzijl, die verdacht
wordt van Spionage en le Berlijn gevan
gen zit, te bewerken. De gezant ver
zekerde, dat alles gedaan wordt om de
zaak lol opheldering te brengen.
Uit Middelburg.
Evenals in tal van plaatsen zal ook
de vrijzinnig-democratische kiesvereeni-
ging, behoudens nadere goedkeuring van
de militaire overheid, op Maandag 16 Oc
tober, dus aan den vooravond van de
openbare behandeling van de Grondwets
herziening in de Tweede Kamer, eene
openbare vergadering beleggen, met het
onderwerp „Algemeen kiesrecht voor
mannen en vrouwen, vastgelegd in de
Grondwet De namen der sprekers zullen
later worden bekend gemaakt De ver
gadering heeft plaats op de bovenzaal van
de sociëteit de Vergenoeging.
-
Uit Vlissingen.
De gisteren gehouden collecte voor
het Vlissingsch Steuncomité heeft f416.1?
opgëbraclit
Uit Walcheren.
Te O o s I- en W e s t-S o u burg igl
opgericht een afdeeling van den Chris-
tolijken Metaalbewerkersbond in Neder
land. Het oesluur beslaat uit L. Da-
vidse. M. A van de Putte, A. David-
se, P Suurmond en J Davidse.
Uit Z uid-Be veland.
Gisteren hield de Vereeniging voor
Algemecne Wetenschappelijke Belangen
te Goes hare jaarlijksche algemecne
vergadering, onder te*'ding van den lieer
L. van Bruggen, die bij de opening den
vertrokken hoer I. G. J. Kakebeeke lier-
dacht, mede oprichter der vereeniging en
in de Laatste jaren voorzitter.
De vereeniging telde in hel afgeloopen
dienstjaar 109 leuen, welk getal thans
nog met enkelen is vermeerderd; vijf le
zingen werden gehouden. De rekening
sloot met een nadeelig saldo van f 2.96',(>.
In plaats van den heer Kalcebeeka
werd als voorzitter gekozen de heer L.
van Bruggen en als bestuurslid de heer
C. Stevens; de vacature, ontstaan door
het overlijden van den heer T Y van den
Broek, wed vervuld door de lienoemiug
van dr I.' Mol Voor den aanstaanden
winter is reeds voor dc vijf of zes le hou
den lezingen van drie sprekers toezegging
verkregen. Bij de rondvraag werden eeni-
ge punten in hel belang der vereeniging
besproken o a. de herdenking van haar
weldra 12»/®-Jarig bestaan.
Door de jonge doch Iers vereeniging
Arbeid Adelt" le Wolphaartsdijk
werd op 6 en 7 October eeu bazaar ge
houden (en bate van de ziekenvoeding
en wijkverpleging. Niettegenstaande het
slechte weer mocht de bazaar zich in
een druk bezoek verheugen.
Het grootste deel der goederen, alle van
eigen maaksel, werd verkocht. De over
geblevene worden in den loop der maand
verloot-
Ook Van de grabbelton werd een druk
gebruik gemaakt.
Te W o 1 f a a r t s d ij k geraakte
Maandag jl oen 1-jarig dochtertje van
een schipper, welke met zijn vaartuig
in de haven lag om bieten in te ne
men, te water. Door liet luid om hulp
roepen der moeder, schoten verschei
dene personen ioe en mocht het aan
een hunner gelukken de kleine op het
'droge te brengen, die er met den schrik
en een nat pak af kwam.
Een zoontje van den herbergier de
J le Scliore had hel ongeluk in de
diepe „Vale" le vallen. Een toegeschoten
buurman smaakte hel genoegen liet jon-
getje van een anders wissen dood te
redden.
Uit Schouwen-D ui ve 1 and
- Maandagnamiddag heeft een Belg,
die met een zoon en een dochter van den
landbouwer A. S. 1e Haamstede, bij
wien hij inwonende was, op het land
bezig 'was suikerbieten te rooien, de docln
(er verscheidene steken toegebracht met
een mes, waardoor de "dood spoedig in
trad De zoon, tor hulp willende snellen,
bekwam nog eenige wonden aan de hand
De dader meldde zich inmiddels vrijwillg
aan bij den burgemeester te Noordwelle
die hem terstond liet overbrengen naar
Zierikzee Omirenl de oorzaak van dezen
moord verkeerl men nog in bet duister.
wel toch zeer ernstig, „ik moet wachten
toldal hij -.an ouderdom sterff, om zeker
Le zijn, dat ."lij uicI zulke zonden heeft,
welke hem ongeschikt maken voor echt
genoot
.Neen, neen," riep hij uit. „Goede
liemcl, waf ben je onredelijk!"
„Ge zijt zelf onredelijk. Sir .Toliu. Ik
her er slechts de afspiegeling van."
Hij draaide in zijn stoel heen en weer
en gromde Het zij zoo", snauwde hij
,AVe zullen dan alleen relrenen met de
hoedanigheden, die hij reeds" toont te
hebben En Sir .Tolin somde ze op.
„Maar dit is alleen uw oordcel over
hem niet anders dan wal gij over hem
denkt."
„Het 's, zooals de wereld over hem
dcnkl."
„Maar ik trouw niet iemand om het
geen anderen van hem vinden, maar wat
ik. zelf van hem vind. En in mijn oog
belastert ge hem. Ik ontdek die hoe
danigheden niet in Sir Olivier."
..Opdat zulk een ontdekking je bespaard
zou blijven, smeek ik je hem niet te
trouwen."
„Toch zri ik, vóór ik hem trouw, zulk
een ontdekking niet doen; en totdat ik die
doe. zal iic steeds voortgaan hem hef
le hebben en te wenschen met hem te
trouwen. Moet ik mijn geheele leven
zoo doormengen?" Zij lachte, en ging
naast hem staan. Zij sloeg een arm om
zijn nek. zooals zij bij haar vader kion
gedaan henben. zooals zij in de laatste
tien jaren telkens gewoon was geweest
te doen waardoor hij zich vrij oud
had gevoeld. Met haai* hand streek zij
verzijn voorhoofd.
„Wal leelijkc rimpels van boosheid",
riep zij uit. ,,Ge zijt door de slimheid
van een vrouw in de war gebracht en
dal vindt ge niet prettig."
„Ik ben in de war gebracht door do
koppigheid van een vrouw, door de vast
beslotenheid van een vrouw, om niet te
willen zien."
„Ge hebt me niets te laten zien. Sir
John."
„Niels? Is alles, wat ik gezegd heb
niets?"
(Wordt vervolgd.}
