MIDDELBÜR6SCHE COURANT
Maandag
25 September.
Jé 226
1.19' Jaargang
1616
F:
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en I
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
SM?" Advertenties vóór één nar te bezorgen.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
ZU, die zich nu op ons blad
atmnueeren, ontvangen de nog'in
deze maand verschUnende num
mers gratis,
Nieuwe moeilijkheden.
Onverwacht is de Duitsche marine
actief opgetreden tegen de geregelde
stoomvaartlijnen van'Nederland op Enge
land, Die lijnen hebben vrijwel gteref-
geld hun dienst onderhouden bijna zon
eter cenigen hinder te ondervinden van,
gfe Duitsche marine, liet èetjige voor
beeld daarvaii Was de aanhouding in
Maart 1915 van de „Zaanstroom' en de
Batavier V'*' die naar Zeebrugge werden
opgebracht wegens contrabande (levens
middelen).
.Gedurende dc daal'na' verloopen an
derhalf jaar hebben7 die geregelde dien
sten - afgezien van de mijnen die geen
nationaal etiquet dragën ongemoeid
kunnen 'dbor varen.
En nu ineens worden de „Prins Hen
drik., en de „Batavier II" aangehouden
en naar Zeebrugge opgebracht. 'Misr
©dhien komt ook uit dezelfde acVity
Voort het aanhouden Donderdagnacht
van het geregeld tüsschen Harwich en
honden Varende Engjelsche s.s. „Col
chester", èn misschien ook het lot van
vier Belgische lichters uit Rotterdam,
die nauwelijks voorbij het. vuursClvp „De
Maas" gekomen, dc Duitsche activiteit
op noodlottige wijze ondervonden, er,
door een onderzeeër tot zinken wer-
'len gtebraeht.
Maar die laatste gevallen daargelaten
is er wel reden voor de vraag: waarom
nu plotseling de zoolang ongemoeid ge
laten geregelde stoomvaartlijnen worden
onderzocht.
Uit de elders vermelde -• bijzondor
heden van het aanhouden der „Prins
Hendrik" weten we het waarom. Goede
ren waren er niet aan boord. Van con
trabande was dus geen sprake. Maar
de passagiers waren hier het doel. Vol
gens de Duitsche lezing vond men nan
hoord een groot aantal Russische en
Fransche krijgsgevangenen, die uit Duit
sche kampen waren ontweken of in Ne
derland geïnterneerd waren geweest, als
mede blijkbaar verlof hebbende Engel-
sche soldaten, evenals eenige vij'ande
lijke koeriers met opdrachten.
Die zijn allen van boord gehaald, en
men kan slechts diep medelijden bob
ben met de arme kerels die na zoovp. I
moeite uit de krijgsgevangenkampen ont
snapt waren naar het vrije Nederland,
en die nu weer in gevangenschap zuch
ten.
De vraag dringt zich op, waarom
eerst nu zoo door de Duitsche marine
is .opgetreden
Wist zij wellicht dat er zien bijzonder
veel van dergelijke passagiers aan boord
bevonden? De bijzonderheid dat de Duï'
sche officieren onmiddellijk vroegen naar
hut! no. 7 waar zich een Fransch
officier met zijn dame bevond, bew'Jst
wel dat er in weerwil van de eensuur
een zeer snelle en betrouwbare inlioh
tingsdienst tusschen Vlissingen en de
Duitsche regeering bestaat.
Dat vermoedde iedereen wel. Men
heeft er nu echter weer het bewijs van.
En we kunnen niet zeggen dat ons die
wetenschap van het aanwezig zijn van zulk
een spionnage-dienst prettig aandoet.
Vooral niet, nu blijkt hoe nauwkeurig
men op de hoogte is, en hoe snel het br
stellen in Vlissingen van een hut,
Eeebrugge hekend is.
Wat nu de kwestie van de wettigheid
volgens de tractaten betreft, brengen
we het volgende in herinnering.
In het verdrag van 1907 over de
rechten en verplichtingen der onzijdige
mogendheden en personen ingeval var.
oorlog te land leest men in ari. 6 „11
verantwoordelijkheid eener onzijdige m>
gendheid wordt niet gemoeid door hel
feit dat afzonderlijke personen de grens
overtrekken om bij een der oorlogvoe
rende in dienst te treden."
Die bepaling van landoorlog word
ook algemeen m den huidigen strijd toe
passelijk verklaard. Zoolang maar bij or
geen aanwervingsbureaux zijh gevestigd,
en. geen strijderskorpsen Worden grt-
vonmd, is dit Vertrek van afzonden
lijke personen, die bij een der legers
gaan strijden, geen schennis der neu
traliteit.
En ook niet het vervoeren van die.
personen aan boord van een" Neder-
landsch vaartuig.
In de zeerecht-conventie van 1909
wordt jn art. 45 bepaald, dat een onta
zijdig schip mag worden geconfisceerd
le wanneer het speciaal reist voor
he1: vervoer van individueele passagiers
beboerende tot de legermacht van den
vijand, of voor het overbrengen van hef-
richten in het belang van den vijand;
2e. wanneer met medeweten van den
eigenaar of van hem die het schip be-'
vrachtte, of van den kapitein, hel een
hiih'taire afdeeling van den vijand ver
voert, of een of meer personen die
gedurende de reis ,een directe hulp aan
de operaties van den vijand verieeneu.
Geert, dezer veronderstellingen past op
hetgeen hier heeft plaats gehad Het
schip Ss jclan ook vrijgelaten. Er was niets
op te zeggen.
Anderzijds heeft Duitschland hel volle
recht oorlogvoerenden van boord te ha
len, op grond van art 47 der zeevechip»
Conventie luidend: „Ieder persoon beu
hoorendc (incorporé) tot de vijandelijke
legermacht, en die bevonden wordt aan
boord van een neutraal handelsvaartuig
zal krijgsgevangen worden gemaakt, zelfs
als er geen reden is het sphip in beslag
te nemen."
Het komt er dus nu op artrt te we'-i
ten of de door de Duitséhers van het
schip gtehaalde personert allen werke
lijk tot een vijandelijke krijgsmacht be
hoorden. Van dié ontsnapte krijgsgevan
genen zal het Wel vast staan.
Maar van die geïnterneerde Engcfc
schen met verlof lijkt ons de aanhoufv
ding Volkomen onwettig! Die behooren
op het oogenblik niet tot de Engelsche
krijgsmacht Zij zijn hier geïnterneerd er.
hun reis naar Engeland geschiedde op
eerewoord dat zij zullen terugkomen
verwachten dan ook een ern
stig verzet van onze regeering.
Deze heeft voorts vroeger herhaalde
lijk 'geprotesteerd tegen „de gevangenneh,
ming door een der oorlogvoerende par
tijen van dienstplichtigen, die niet lot
de actieve strijdkrachten van de tcf-
jenpartij behoorende, aan boord van een
Nederlandsch handelsschip aangehouden
waren geworden" (Zie Oranjeboek).
Uit deze woorden blijkt, dat onze re
geering het dienstplichtig zijn, niet ver"
eenzelvigt met het tol de actievestrijd"
kracht behooren. Belgen die naar Eni
geland gaan om hun dienstplicht in hun
leger le vervullen mogen volgens onze
regeering niet worden aangehouden aan
boord van een Nederlandsch schip. Toch
schijnen nu ook Belgen van de „Prins
Hendrik" gehaald. Zeer nadrukkelijk moet
dan ook Vastgesteld Worden dat dit werkg)
lijk Belgische militairen waren, en niet
alleen dienstplichtigen.
Het is waar, dat in datzelfde Oranje-
boek pnze Minister van Buftenlandsche
Zaken de mededeeling liet volgen. „Vrij»-'
lating volgde tot lieden slechts ten aanzien
van enkele gtevangen genomen personen".
Maar kljat verandert niets aan hel recht'-,
vaardige van de protesten onzer regeering
en aan de wenschelijkheid om ook nu
met klem te eischen, dat geen andere
personen van boord onzer schepen ge
vangen worden gehouden, dan die. wer-
kc'ijk reeds behooren tol de vijandelijke
strijdkrachten, en dat de anderen weer
worden vrijgelaten.
De in 1911 door Engeland gevangen
genomen Duitsche en Oostenrijkscli-Hon-
gaarsche onderdanen aan boord van de
s.s Tubaulia en Zeelandia zijn trouwen^
na het protest der Nederlandsche regee
ring weer vrijgelaten.
De boven aangehaalde zinsnede heeft
betrekking op de latere aanhoudingen zóó
wel door Frankrijk en Engeland als door
Duitschland.
Engeland heeft echter in Jan '15 als.
haar gedragslijn aangekondigd, dal alle on
derdaiien van de met Gr. Brittannië in
oorlog zijnde mogendheden aan 'boord
van neutrale schepen in een aantal mejt
name genoemde Britsche haven
aan gevangenneming zouden bloot staan.
Dat sloot dus uit liet gevangennemen aan
boord van het schip in volle zee, zooals
Duitschland nu gedaan heeft.
van dezelfde lijn, die geregeld levensmid;-.
-tielen naai' Engeland vervoerden, niet war
ren lastig gevallen? Was het, omdat er
bijzonder veel boter vervoerd werd. naar
aanleiding van de. rïicuwe regeling mejt
Engeland?
Blijkbaar is ook hier de spionnage
ijverig aan 't werk geweest, om de Duitl-,
sche marine-overhekl in Zeebrugge zeer
spoedig in te lichten.
We herinneren er voorts aan dat. want-
neer in een aangehouden neutraal schip
meer dan de helft van de lading' contra
band blijkt te zijn, bel schip zelf ook ver$
jjeurd verklaard lean worden.
Ten aanzien van de Batavier II is nog
niets bekend van de Duitsche motieven
Er waren daar ook passagiers aan boord
maar bovendien, had die boot een lading
van 50 pCt. levensmiddelen.
Hier dringt zich echter zeer slerk.de
vraag naar vorenwaarom nn deze boot
in eens wel, nadat zoo langen tijd booten
BIN DB El li» Ml
NEDERLAND EN DE OORLOG.
D e a a n h onding van het s.s.
„Prins Hendri k".
Omtrent de aanhouding van deze boot
der maatschappij „Zeeland" seint Wolff
uit Berlijn de volgende bijzonderheden
De Nederlandsche mailboot „Prins Hen
drik" is 23 dez.er des morgens om 8 uur,
op weg van Vlissingen naar de Theems,
door onee marine ter hoogte van de kust
van Vlaanderen aangehouden en door
vecht. i i
Een groot aantal Russische en Fran
sche krijgsgevangenen, uit Duitsche kam
pen ontvlucht, alsmede in Nederland ge
ïnterneerd geweest zijnde en thans klaar
blijkelijk met verlof zijnde Engelsclie sol-
laten en ook eenige vijandelijke koeriers
met zendingen zijn gevangen genomen.
Denzelfden dag, des middags om twaalf
uur, is het stoomschip mei zijn neutrale
passagiers, vrouwen en kinderen weer
rijgelaten. Toen de mailboot weer uitliep
vei'd de -begeleiden.-te Duitsche torpedo
boot door drie vijandelijke vliegtuigen,
mej bommen aangevallen.
Hierbij werd het stoomschip licht be
schadigd en werden drie leden dpr he
manning verwond. Dc lorpedobool bleef
onbeschadigd. De „Prins Hendrik" zette
c reis voort.
De correspondent Le Londen van de
,N R. Ct." seint:
De „Prins Hendrik" is Zondagochtend
Gravesend aangekomen.
De heer A. Nolen uit Den Ilaag, ver-
lelde aan een correspondent van helt
Exchange-bureau
Wij bevonden ons niet ver van de Ne
derlandsche territoriale wateren, toen wij
6 of 7 torpedoboolcn zagen. Wij wisten
toen nog niet of dil Duitsche waren, tot
dal wij bevel kregen om le stoppen en er
Duitsche zeelieden en officieren «aan
boord kwamen, die de paspoorten onder
zochten en ons naar beneden zonden. De
Duitsche officieren vroegen onmiddellijk
naar hut no, 7, waar zich een Fransch
officier in bevond.
Nadat wij langen tijd beneden gebleve:
waren, kregen de dames bevel naar bo
ven le gaan en werden de' heeren naar
een ander gedeelte van het dek gestuurd
waar ieder ondervraagd werd I-Tet kostte
den heer Nolen eenige moeite den. Duit-
scheh officier te overtuigen dat hij geen
Belg was. Hierop werd wederom bevolen
naar beneden te gaan, hehalve de kapi
tein en de hofmeester. Dc Duitschers be
handelden ons met onderscheiding, be
halve in één geval.
Terwijl de Prins Hendrik door een
Duitsche lorpedoboot begeleid werd, wer
den er uit een Fransch vliegtuig bommen
geworpen naar de torpedoboot. Echter
is er één bom op de brug van de Prins
Hendrik terecht gekomen, waardoor aan
den binnenwand een scheur veroorzaakt
en een Hollander «aan den neus gewond
•erd
Reuter's particuliere dienst seint nog
Behalve schade «aan de brug van de
Prins Hendrik, veroorzaakt door de bom
men uit een vliegtuig, werd ook de
spreekhuis voor den kapitein vernield.
Fen Nederlandsch handelsreiziger werd
gewond aan den neus en voorts zijn er
nog twee stokers gewend.
men de Duitsche officieren opnieuw aan
boord met twee gearresteerde Belgische
icriers, om le zoeken naai" papieren en
documenten. Twee valiezen werden in be
slag genomen. Maar ze zochten blijkbaar
meer en boden 1000 Mark aan de passa
giers'indien deze widen vertellen waar
de documenleu waren. Maar niemand
antwoordde.
Drie Belgische dames zijn met hun
chtgenoolen naar Zeebrugge gegaan.
De Belgische consul F- Golïarl te VlisV
singen zou met deze boot zijn vertrokken,
maar bleef ten slotte toch aan wal.
Batavier-boot opgebracht.
Gistermorgen is de „Batavier II naar
Zeebrugge opgebracht.
Het schip heeft een groote vracht,
aaronder ongeveer 50 pet. [evensmid
delen die dus als contrabande kunnen
werden beschouwd. Aan boord w.as, vol
gens de „Tclegr. een bijzonder groote
partij boter, een gevolg van de nieuwe
•cgeiing met Engelaud inzake den uitvoer
naar dat land van onze producten. Vol
gens dat blad had het de aandacht ge
trokken dat cr door vermoedelijke spi
onnen nauwlettend werd toegezien bij het
laden aan de Boompjes. Een Duitscher
rd door de walbazen betrapt op het
maken van aanteekeningen.
--i t - j 0- I
Vier lichters in den
grond geboord.
De Zaterdagavond 5 uur van Hoek van
Holland vertrokken sleepboolen ..Gouw
zee" en „Lauwerzee" met de Belgische
lienters „Marie", „Rosalie", „Licht tevre
den" en nog een vierden lichter op sleep
touw. keerden zonder deze in den Water
weg terug. De vier lichters waren door
den Duif schen onderzeeër UB 6 buiten
hel 'vuurschip „Maas" met bommen en
handgranaten lot zinkeu gebracht.
es'chui-
Volgéns -den Loudenschen correspon
dent van de „Telegr. zijn er 67 passa
giers van boord gehaald, waaronder tien
Engelsclie geïnterneerden uit Groningen,
die met toestemming der Nederlandsche
regeering hun betrekkingen in Engeland
zouden bezoeken, en die hun woord ge
geven hadden dat ze zouden terugkeeren,
Voorts zouden ook aangehouden zijn
con jonge Zwitser, en een Nederland?
die op een Amerikaanscb paspoort reis
de, en een vertegenwoordiger van de
vischcontröle.
Op de terugvaart van Zeebrugge Jrtva-
an groenten onder ambtelijk toezicht kan
geschieden, o. a. toegevoegd. Krab ben-
"ijke.
vli egerbedr ij vig
il e i d.
Zondagochtend tegen twaalf uur was te
Vlissingen bijzonder zwaai" kanon
gedonder hoorbaar, komende uit AVi. Z. W.
richting. Door den nevel was echter niets
le onderscheiden. Ook 's middags werd
Herhaaldelijk zwaar kanongebulder ge
hoord.
Uil O o s t b u r g wordt gemeld, dal ver
scheidene vliegtuigen boven de Belgische
lust werden waargenomen, die door dc
Duitschers druk werden beschoten.
In den nacht van Zaterdag op Zondag
omstreeks half 12 uur was hel boven die
gemeente een geraas van belang, vermoe
delijk afkomstig van een vliegtuig of Zep
pelin. Door den nevel kon men echter
niets waarnemen.
Volgens onzen correspondent le Oosj-
burg kwam liet zware kanongebulder Zon
dag uit de richting van Yperen.
Hedenmorgen was wederom het zware
gedreun ook te Middelburg niet van de
lucht.
o
Uitvoer appelen en peren
De Minister van L„ N. en I-I. heeft be
paald, dat als soorten appelen en peren.
•aarvoor geen consenten zullen worden
afgegeven, worden aangewezen alle soor
ten zoete appelen en alle soorten stoof
peren.
Het percentage der aanvoeren Ier vei
ling, dat voor het binnenland moei wor
den geveild, wordt tot nadere beschikking
tgesleld als volgt- voor zure appelen
cp 10 pet.; voor maagdeperen op 10 pet
Handperen met uitzondering van maag-
deperen mogen geheel voor het builen
land worden geveild.
Appelen en peren, van alle soorten, met
uitzondering van maagdeperen, waarvan
ten genoege der Rijkscommissie van toe
zichl wordt aangetoond, dal zij bij de
uitvaardiging van het betreffende uit
voerverbod reeds geplukt waren, mogen
voor 100 pet. voor hel buitenland worden
'geveild, onder voorwaarde, rla! voor elke
60 K.G.. waarvoor consent wordt ge
raagd, ten genoege der fruiLcentrale 40
K.G. appelen van dc soorten zure belle
fleur, dubbele goudreinelte, slerappe
Court Pendu of Rabauw, in prima be-
waarbare qualiteit beschikbaar zulten
worden gehouden, welke appelen zijn aan
te koopen uil het voor het buitenland te
veilen gedeelte.
Als plaatsan, waar inlading van appelen
n peren onder ambtelijk toezicht kan
plaats vinden, worden aangewezen o. a.
Bergen op Zoom, Goes, Kapelle-Bieze-
linge, Krabbendijke, Kruiningen, Middel
burg, Neuzen, Oostburg en Vlissingen.
Uitvoer van groenten.
De Minister van L., N en II heeft
aan de lijs! van stations, waar inlading
Uil voer ver bode n.
Bij kon. besluit is de uitvoer van alle
verduurzaamde vleeschwaren en levens
middelen, in welke vleesch is verwerkt,
rboden. Eveneens is verboden de uit-
oer van runderhaar en alle daaruit of
karmede vervaardigde artikelen.
Wol.
Op een vraag van het Kamerlid San-
nes, wat geschiedt met de in beslag ge
nomen scheerwol, voorzoover deze niet
oor [pgordoeleinden wordt verwerkt,
heeft de Minister van Oorlog geantwoord:
,Voor zoover de gevorderde wol niet
geschikt blijkt voor de vervaardiging van
artikelen voor hel leger, wordt deze ter
beschikking gesteld van de Wolcommissie
van het Koninklijk Nationaal Steuncomité
191-1 en door die Commissie aan de bin
nen land sche fabrikanten van wollen goe
deren verstrekt."
o
Melk.
Officieel wordt gemeld, dat de melk in
den komenden winter in den regel niet
duurder aan de consumenten geleverd zal
worden, dan zulks den vorigen winter
geschiedde.
Weekbepalingen
Voor de week van 24— 30 dezer is door
den Minister van L„ N- en H.
de hoeveelheid ter beschikking te stel
len volversche kipeïeren voor iedere 100
uitgevoerde, vastgesteld op 50. terwijl an
dere ciersoorten niet beschikbaar behoe-
'cn le worden gesteld;
de prijs van maïs aan gemeentebestu
ren voor ruiling tegen rogge bepaald op
f235 per last van 2000 K.G. of f 8;22Ya
per 70 K.G.. uitsluitend te Rotterdam fe
ontvangen.
De ka a s-c ri s i s.
Men schrijft aan „Hel Volk"
Uw landbouw-mcdewerker schijnt in
de meening le verkeeren, dat de regeling
die betreffende den uitvoer van kaas naar
Engeland, in de maand Juni getroffen is,
door de Rijkscommissie van Toezicht is
gesanctioneerd en dat de uitvoering dier
regeling door haar moet worden gecon
troleerd. Dil is onjuist en mag ook niet
anders dan onjuist zijn. Opzettelijk ont
houdt zich de regeering en onthouden
zich <ie Rijkscommissies van Toezicht van
bemoeiing met de vraag, waarheen de uit
•oeren levensmiddelen zullen gaan
Of naar Engeland dan wel naar Duitsch
land uitgevoerd zal worden, en indien
naar beide landen wordt geëxporteerd, in
welke verhouding die export zal geschie
den dit wordt geheel overgelaten aan
de betrokken exporteurs en hunne ver-
eenigïngen. Het zal wel duidelijk zijn.
dat de regeering en de rijkscommissies
dit standpunt wel moeten innemen, willen
zij het gevaar vermijden, dal de regeering
aansprakelijk wordt gesteld voor de ver-
deelin-' van den uitvoer over verschil
lende landen en dat langs diplomat ie -
kon weg van haar wijziging klier verhou
ding wordt verlangd.
Het is dus geheel onbillijk de rijkscom
missie een verwijt te maken van de
moeilijkheden. wa«irin de kaasexporteurs
zich zelf hebben gebracht. En het is
totaal ongemotiveerd zoo'n verwijt te rich
ten tot rar. Schim v. o Loeff, die in de
zen niet anders dan loogst correct heeft
gehandeld en wiens aftreden als voor
zitter der rijkscommissie voor de ka.isdis-
Iributie geen andere reden heeft dan zijn
benoeming «als lid van de commissie van
biisland voor de uitvoering der Distrlbu-
tiewet.
o—
Gebruik van vuurwapenen.
Door het legerbestuur is den builenglé-
wonen militairen commiezen tast gegeven
bij hef betrappen van smokkelaars, wan
neer de commiezen van hun vuurwapenen
gebruik maken, zorg te dragen, dat geen
kogels op vreemd gebied terecht komen,
daar zulks aanleiding -geeft tot gren's!-
ïncidentes. (Av.p.1.
1>E ONLUSTEN IN D.VAMRI
De corresponded der N. R Ct. sein
de uit Soerabaja dd. 23 dezer:
Gisteravond werd er in de slad Djamu
bi alarm geblazen Dit veroorzaakte een
paniek. De Europoesche ingezetenen stel
de zich in veiligheid in de benjting
en aan boord van schepen.
De landingsdïvïsie ran H pantser-
schip „Koningin Regentes" bezette de
r
