MfDDELBcRGSCHE COURANT.
m 2oa
Dinsdag
29 Augustus.
FEUILLETON,
ui defied!fiij
II) i©
'üeze ccurant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de cour&rft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent Reclames 40 een' per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
De regeling dar Visscherij-kwestie.
We kunnen niel antiei's zeggen dan
dat de regeling die de Engelsche regee
ring nu getroffen heeft melt de Neder-
landsche visschers-reederijen een loyale
poging is oni te heietien dat het nieeren-
'deel van onze vischvangst naar Duitsch
land gaat, doch zonder onze visschers
te benadeelen in hun volkomen recht
matig bedrijf
Hel schijnt dat Engeland in dit geval
niet gebruik kan maken van het meest
voor de hand liggend middel (n i. zelf
koopen op de open markt) omdat het
in zijn eigen land geen afzet heeft voor
de op Hollandsclie wijze gekaakte ha
ring De Engelschen eten hun haring
anders. En daar het voor de ovorgroo'.e
meerderheid over haring gaat, kon En
geland niet zelf als kooper optreden
op' onze vischmarkt
Vandaar de bijzondere vorm van het
gekozen middel: één vijfde voor Neder
land; niet meer dan één vijfde voo.
Duitschland, en de rest naar neutrale
landeii 'waarbij blijkbaar voornamelijk
aan Amerika is gedacht) maar met dien
verstande dat Engeland 30 shilling per ion
haring bij betaalt op ieder prijsaanhod
.van neutrale zijde gedaan
Biedt bijv. Amerika 40 shilling voioir een
Son haring dan komt daar nog 30 shil
ling bij van Engeland, en komt dat
dus neer op een totaal-aanbod van 70
shilling.
In de praktijk zal dit dus lnerop neer
komen, dat Duilschland zelf moet zor
gen dat het aan zijn maximum van 20 pet.
komt Ilel blijft een open markt, en als
Duitschland nieL wil gaan boven den to
taalprijs die van andere zijde geboden
wordl, dan krijgt liet zijn visch niet.
In dien toeslag., door Engeland gege
ven op den prijs, door anderen geboden,
zit zeker niets ongeoorloofds. Engeland
moei' het zelf weten of het dat geld over
licefL voor dat doel. Het resultaat is een
zuivere koopmanskwestie, nl. het levéren
'aan het hoogsLe. bod.
De eenige dwang ziL hierin, dat de
smederijen zich, in ruil voor dien gewaar
borgde» toeslag van 30 shilling per Ion,
hebben moeten verbinden om van hun
vangst niet meer dan 20 pet. aan Duitsch
land te verkoopen. Als we er pp letten
op welke wijze de Duilsche Inlcoop-
conlrale, de Algimex, of welk ander
lichaam er achter heeft gezeten, getracht
heeft door ondergrondsche organisatie, de
■alleenheerschappij op onze vischmarkt
te krijgen, dan is de Engelsche methode
•royaler. Zelfs heeft het ons verwonderd,
•dal Engeland toestemt in een reserveering
van hoogstens één vijfde voor afzet in
Duilschland.
Zonder dwang ontkomt echter geen en
hele neutraal, die hel ongeiuk heeft in de
oorlogsfeer le liggen. En we vinden den
dwang van een openlijke regeling verkie
selijker dan een slechts te vermoeden
dwang van een macht die zich onder
•vermomming in de zaken mengt.
Opmerking verdient het dat deze re
geling blijkbaar geheel huilen onze re-
ge ©ring om is getroffen. We hebben nogit
anders gelezen dan van onderhandelingen,"
en van een overeenkomst van de Engel
sche regeering met onze reederijen. Een
regcoring zou trouwens door zoo'n toe
zegging haar neutraliteit schenden. Maai*
een particulier "kan natuurlijk wel zoo'n
afspraak maken.
Wé kunnen echter slechts betreuren
dal de manier waarop Engeland die re
geling van om£e reederijen heeft afge
dwongen, van dien aard was, dat protes
ten en verbittering niet uitblijven konden.
Dal plotseling Engeland ons heele vis-
schersbedrijf stil zette door aanhouding
en opbrenging' onzer visschersschepen,
was minst genomen, een daad van machts
misbruik.
Of Engeland hel onrechtmatige daar
van erkent door toezegging van schade
vergoeding, is niet duidelijk. De „Daily
Mail" beweert dal volledige schadever
goeding wordl gegeven voor hel -verlies
an een deel van het seizoen Volgens de
Cr(." zou dit niet juist zijn, en wordt
alleen schade vergoed, verkregen aan
schip, fading of vischtuig' bij of na de
inlerneering:
De opbrengst van reeds iri Engeland
rkochte haring, zout enz. komt volgens
de N Grl. ten bale van de betrokken ree
derijen en door deze kan een vordering
worden ingediend óver de mindere op
brengst daai'van in verhouding tot de
marktwaarde in Nederland, ecliler is con
tractueel daarvan nie.ts vastgesteld.
De meedeeling van de „DaiLy Mail" dal
de toeslag van Engeland door de reode
rijen moet worden belegd in- Engelsche
leeiiingen. krijgt in de N. Crl, den ietwat
gewijzigde» vorm. dat de Engelsche re
geering zich hel recht voorbe'houdt den
toeslag te betalen in contanten of in En-
jeischc schatkistbiljetten die ©en jaar
looptijd hebben.
De regeling geldt lót hel einde van den
•oorlog met Duilschland of lot aan de
opzegging van de zijde van de Brilsche
regeering.
We mogen er tevreden over zijn dat
deze kwestie op die wijze is opgelost.
Hel betreft hier werkelijk niel slechts
en kwestie van geld. Sedert half Juli
liggen honderden visschersschepen in En
gelsche havens geïnterneerd, d. w. z.
n e u I r a 1 e schepen die niets misdaan
hebben, worden anderhalve maand een
voudig vastgehouden door eeu der oor
logvoerenden. Dal Engeland nooit zoo iels
gewaagd zou hebben me'l bijv. Amcri-
caansclve visschers, stemde olis nog wat
minder opgewekt over die behandeling,
waarbij tegelijkertijd nog de zorg kwam
over het aanhouden van zooveel graan
schepen.
Laten we nu maar hopen dal hel1
oorloopig uit is met zulke omvangrijke
dwangmaatregelen, al geven we toe dat
liet een hoop is met een zucht.
SIAMEILAAII.
Ma 1 «un.®© jarem
uatar net Engel sch
<to©r L. G MOBBRLW
„Woont mijnheer James Douglas hier'.»"
vroeg zij en een oogenblik staarde de man
haar nieuwsgierig aan.
„Niemand van dien -naam" begon hij
en loon scheen hij le begrijpen, „ten min
sic dal is je zeggen. Mr. Tracey's vóór
naam is James Douglas".
„Mijnheer Tracey'? Zijn voornaam'? Nu
was hel de beurt van Joyce om verwon
derd ie kijken en haar stem beefde een
weinigj ecu gevoel van plicht had haar
'kracht gegeven zich aan te gorden lot de
taak die zij op zich genomen bad den
'man dien zij verfoeide en vreesde, te ge
moet le treden, maar zij zag op legen de
ontmoeting die haar wachtte met een
vreescjijk afgrijzen dat zij niet kon over
winnen en haar stem was nog niet geheel
vast, toen zij herhaalde: „Zijn vóór
naam?"
„Mijnheer James Douglas Tracey woont
hier", «mtwoordde de knecht, „ik ben
Jiier nog niet lang, maar ik geloof dat lilj
bij zijn huwelijk den naam van Tracey
heeft aangenomen. Misschien wist u dat
IÏET ONDERWIJS IN INDIË
Een lezenswaardig woord heeft gister
o,uze Minister van Koloniën gesproken ter
opening van hel Koloniaal Onderwas Con
gés in Den Iiaag.
Hij heelt daarin vooral in het licht
gesteld dal wij eerst aan het begin staan
van de onderwijsvoorziening in Itttdië; dat
Lot voor korten tijd bij de regeering hel
inzicht niet bestond, dat volksopvoeding
nuttig en noodig was©n dat er bij de
bevolking geen drang naai' ontwikkeling
tol uiting kwam.
In 1S72 had de eerste inrichting van
het inlandsch onderwijs plaats. De regee
ring meende den eersten steen te leggen
voor een groolsch bouwwerk. In 1884
had zij al haar. bekomst van den nfaal-
regel.
De bevolking waardeerde allerminst,
wal haar was, toegedacht, de uitkomsten
hel ondWwijs lx:vredigden niet. 's
Lands middelen gevolg van den Atjeh-
oorlog drongen tot zuinigheid.
Men ging uitbuiten.
De zaak werd op ©en goedkoopje
voortgezet.
Toen in het begin dezer eeuw een
•aardig en onverschrokken dagbladschrij
ver, de heetgebakerde inr. P. Brooshoiofl,
in een vlijmend vlugschrift bel opschrift
dragende „de Ethische koers in de ko
loniale publiek", die poliliek onder liet
ontleedmes nam, legde hij een barer
groote onvolkomenheden, de onderwijs
voorziening, bloot.
.Alles ie zamen", riep hij uil, ,,de 30
scholen voor do meergegoeden medege-
rekend, 600 scholen lop een bevolking- van
251/3, millioen hoofden, waarvan zeker
15 millioen lande.-e
Vijftien jaren zijn sedert verstreken.
Jaren, waarin in hel Verre Oosten
gebeurtenissen plaats vonden ol' nawerk
ten. die oorzaak zouden worden van
groote gevolgen, die een nieuw tijd
perk zouden inluiden, ook 111 de geschie
denis der volleen, levend aan de stran
den der zeeën, die zich uitstrekken tus
schen het vasteland van Azië en Austra
lië.
Op 17 April 1895 te Sljimoncseki de
•ede gesloten tusschen China en Ja
pan; het Rijllc der Rijzende Zon zag
zijn gebied behalve niet grondgebied op
vasteland uitgebreid met Formosa én
de Peseadores-eilanden. Op 10 December
1899 werd tusschen Spanje en de Ver-
eenigde Stalen van Noord-Amerika iiet
Iraclaal van Parijs gestolen, waarbij Cu
ba, Portorico, Guam en de Philippijnen
onder de vlag der Stars and Stripes
gebracht werden.
'Bij het vredesverdrag van Portsmouth
van 25 Augustus 1905 moest Rusland
aan Japan de wije hand laten in Ivorea
en werden de havens van Port-Arlhur en
Taliën met de territoriale wateren van
hel Moscovische rijk afgescheiden.
Een andere geest kwam in het- Oos
ten "gevaren, ook in de volkeren, die
niet mevrouw. Maar mijnheer Tracey is
erg ziek en op 'l oogenblik niet in slaat
iemand le ontvangen."
Joyce s hart bonsde. Erg ziek? Zoo ziek
dat bij niemand kan ontvangen? Als hij
eens slicrf voordat zij hem spreken kon
•n de zaak bepleiten van den man die
onrechtvaardig lijden moest? Als hij eens
ten grave daalde zonder het woord le
hebben uitgesproken, dat Raebürn in vrij
heid kon stellen. Die gedachte was te
vreeselijk om in le denken. Het kostte
wal hel wilde, zij moest zien den zieken
man te spreken te krijgen, hoewel zij er
nauwelijks den moed loe had.
,Zou ik iemand kunnen spreken, die
ceii boodschap aan mijnheer Traoev zou
willen overbrengen?" vroeg zij na een
kleine onaangename pauze en er was iels
111 haai' mooi gezicht en statige houding
dal Morton, den huisknecht onwillekeurig
<Ked begrijpen, dal dil niel een bezoek
sier was, die hij eenvoudig kon weg
zenden
Vis u binnen wilt komen, mevrouw
dan zal ik het aan mevrouw Tracey vra
gen luidde zijn antwoord; in haar opge
wondenheid drong de beleekenis van die
woorden i.11 liet geheel niet lot haar door
en zoo volgde Joyce hem, de ruime,
weelderig ingerichte hall door naar de
bibliotheek vol boeken en rijk en defti;
gemeubileerd, zooals bij hel geheele land
goed scheen te passen. Er was niets in
dat slatige vertrek dat aan. den nieuw
bakken millionair debd denken; de atmos
feer zelf «prak van oude overleveringen,
oude lieflijke herinneringen, lange rijen
voorouders met hooge idealen en hooge
eerzucht; bel lage, gemeene, hel kwade
kon geen plaats vinden in een kamer als
deze. En James Douglas vertegenwoordig
de voor haar alles wat laag was en ge
meen en slecht; zij kon hem niel vereen
zelvigen met de bekoorlijkheid het door
luchtige van „de Gratigewat zij van
hem wist maakte hem onmogelijk voor
deze omlijsting. Toen de knecht haar
alleen liet, stond zij 0111 zich heen le kij
ken en haar gedachten waren nog sleeds
verward, haar verbijstering werd gevolgd
door een plotselinge bijna angslige begeer
te le vluchten uit de bibliotheek,
deftigheid van hel vertrek deed haar stik
ken - le vluchten uit het huis waar de
stilte liaar zenuwachtig maakte te vluchj
ten. 'het kostte wat het wilde om het
onderhoud te vermijden waarvoor elke
zenuw in haar terugdeinsde. Nu het
oogenblik zoo nabij wa.s gekomen, hoe
kon zij met mogelijkheid zich ov/ingen
-James Douglas in het aangezicht lezien?
Of hij ziek was of gezond, hoe kon zij
krachl vinden 0111 haar plan leii uitvoer
le brengen? Zij had haar eigetv krachten
van moed en volharding overschat, zij
had zich zelf een taak opgelegd dïe zij
zich niet bij machte voelde le violbren
gen, zoo dwarrelden' de gedachten door
haar hoofd, terwijl de stilte rondom haar
;een deelnemers waren geweest in d n
strijd.
Hel' Oosten, opgeleid aan de hand
an hei, Westen, had aefloond^eeh
eigen weg, eu welk een weg, te kïinne i
gaan E11 in liet ontvankelijk gemoed
van zoo menige 11 Oosterling, die lijde
lijk den weg afsukkelde, hem door den
min of meer belangloozeu Westerling
•ebaand. ontvonkte de hoop, dal zijn
ras, zijn volk, eenmaal door eigen
kracht een betere plaats onder de zou
zou kunnen innemen, dan liem werd
aangewezen door den vreemdeling, die
"ch zijner had aangetrokken
Men had het verstaan, kennis haart
welvaart. Kennis schaft levensvreugd
Kennis is macht. Eten zou hij van
den boom der kennis.
Leeren zou hij, met stalen geest
kracht.
De evenknie zou hij wórden van
hem, dien hij zijn meester noemen
moest
Het inzicht der Regcering was, dank
zij ook den invloed van liet parlement,
den drang der bevolking vóór geweest;
het kwam er op aan dien bij Ir©
houden.
Men moet erkennen dat veel is tot
stand gekomen
In 1855 werd lager onderwijs geno
ten door 17000 leerlingen, waarvan
14.000 inlanders. De kosten beliepen
rond drie ton, waarvan drie vierden
werden besteed aan het onderwijs voor
de kinderen der Europeanen.
In 1915 werd lager onderwijs geno
ten. door bijna 700 000 leerlingen, waar-
'an rond 666 000 inlanders.
De koslen beliepen rond 10'A milli
oen, waarvan '3/5 werd besteed aan iict
onderwijs van de kinderen der inlan
ders, terwijl de gezamenlijke kosten van
her onderwijs, dus ook middelbaar en
vakonderwijs raedegerekend, 163/- milli
oen bedroegen
Is de drang naar onderwwijs bijge
houden, zóó dat in alle behoeften kap
arden voorzien?
De vraag moet ontkennend beant
woord
Veel is gedaan,. maar niet genoeg.
Jammeren over tekortkomingen van
hen, die ons voorgingen, zal geen baat
geven Er moei aangepakt worden, in
gehaald wat werd verzuimd, door mij,
door u, door allen, wien da ontwikke
ling1 onzer koloniën, Ned-Indië in 't
bijzonder, ter harte gaal.
Op welke wijze?
Zóó dal een iegelijk zeggen kau
Ik heb mijn plicht gedaan
De rede van den minister werd lui
de toegejuicht
I>E BESTUURSCRISIS
A. N. D. 11
Gisteravond had in hel Concertgeb )inv
le Amsterdam de eerste der drie Rdnds-
gaderingen plaats. op verzoek van 6000
leden van den Alg Ned. Diamanll ew
kersbond belegd, in verband me! de be
stuurscrisis, ontslaan ten gevolge vau h
eer werd verhoogd dan verminderd djoor
hel plechtige tikken van leen groote louder-
wetsche klok in een hoek van de kamer.
Voordat de huisknecht terugkwam moést
ze maken dat ze wegkwam. Deze ge
dachte deed haar snel haar de deur loo-
pen. maar werd dadelijk door een andere
verdrongen en ze gaf aan de eerste geen
gehoor.
Eric Raeburn. Zijn vrouw in hel een
zame huis op de heide. Het was een
voudig haar plicht haar uiterste best
voor hen beiden te doen, zelfs al was
dit bijna meer dan zij zelf kon verdra
gen Welke inspanning het ook van haar
orderde, zij moest een wanhopige po
ling wagen om Raeburn recht le doen
wedervaren. Indien het in de macht lag
van eenig menschelijk wezen, die daad
van rechtvaardigheid le volbrengen, dan
lag hel in de hal'c; bij ingeving wist zij.
dat zij kon rekenen., en zeer rijkelijk re
kenen op den iuvloeu dien zij op James
Douglas kon uitoefenenindien -hel in de
versie verte mogelijk was hern over te
halen hel kjvaad te horstellen, dal hij
gedaan had, dan was zij de persoon die
dal kou bewerken; zij kende haar eigen
macht. Zij kende die eu zij moest ex ge
bruik van maken dat was eindelijk de
zekere overtuiging die te voorschijn
kwam uit de pijn en verbijstering, die
haar geest in beroering hadden gebracht.
Bleek en bevend, zoowol door Jen
anas! voor alles wat baar wachite als den
bij referendum verwerpen van de rechts
positie der bestuurders.
Het bestuur verklaarde bij monde van
den voorzitter Polak geen voorst-Hen te
gullen doen Maar de voorzitter van de
commissie die op deze vergadering heeft
tedrougen, A. Pam, stelde een motie
waarin de uitslag van het referen
dum betreurd wordt; ongeschokt vertrou
wen wordl uitgesproken in hel bestuur
met verzoek om op de ontslagaanvrage
terug te komen; en waarin den Bonds
raad verzocht wordt een nieuw voorsiel
oor de regeling der rechtspositie aan
leden voor te logged
Bij het debat lokte een der sprekers
'tel rumoer uit door zijn bewering dat
op die manier aan de leden hel recht
van referendum met potiha oc.no-
men wordt
Namens den Bondsraad zei De Miran
da dat dit college zal overwegen op zijn
besluit van af le treden terug 'e ko
men als oen groote meerderheid het
voorsiel aanneemt
De voorzitter Polak bleef cynisch ge
stemd. Als de leden nu de rechtspo
sitie geven, doen zij het niel als een cr-
ikcnning van een recht, maar uit vrees
da' hun belangen zullen worden ge
schaad. Het eenige wat gebeuren kan, is
dat door aanneming der motie gezorgd
wordl dat de. toekomstige bestuurders
niel meer zulk een conflict krijgen.
Gestemd werd er op deze vergadering
nog niet.
NEDERLAND EN DE OORLOG
Koffie
Men meldl aan de N, H Cl,, dat gis
teren zijn vrijgelaten 44.496 zakken kof
fie, herkomstig uit Zuid-Amerika, Afrika
en onze koloniën, benevens een aan
merkelijke hoeveelheid koffie u.t Eng—
"and en Frankrijk, welke koffie ,gerui-
men tijd was vastgehouden, hangende
de onderhandelingen over een nieuwe
regeling betreffende den invoer van kof
fie in ons land
De w0 1 voor z i e 11 i ng
Door het Kamerlid den heer Sonnes
zijn de volgende vragen gesteld aan
den minister van oorlog
1 Wal geschiedt met de in beslag
genomen scheerwol. voorzoóver de
ze niet voor legordoeleinden wordt ver
werkt?
2. Indien do in vraag 1 bedoelde"
scheerwol wordt gesteld ter beschikking
an fabrikanten welke voor de vrije
markt ïabriceeren, op welke voorwaar
den heeft alsdan deze beschikbaarstel
ling thans plaats
Hout- en kalk gebrek
Uit Den Haag schrijft men aan „De
Timmerman"
Het schijnt met den aanvoer van de
houw materialen en voornamelijk niet
het hout en de kalk (kluitkalk) spaak te
loopen De voorraad welke nog aan
hout ill hel land was, raakt blijkbaar
op en de aanvoer is niet in die. mate
dwang dieir zij zich zelf Oplegde, zal zij
néder op"een groote canapé naast het
raam en trachtte haar trillen te doen
bedoren door naar het zonnige hosch le
kijken, naar de groote blauwe vlakte, naar
de blauwe, nevelachtige lucht; uit die
redzaamheid schenen de woorden van
den Psalmist haar in de gedachten le
komen
..Ik zal dan gedurig bij u zijn.
Met deze woorden daalde een gevoel
•van rust in haar ziel; de beroering bin
nen in haar bedaarde; er kwam een ver
zekerheid in haar. boven allen twijfel
erboven, van de alomtegenwoordigheid
van God, van een Macht waarop zij vast
keu rekenen: De Stem van den Eeuwige,
die niel kon wijken of bezwijken.
Nu beefde zij niet meer, er 'twain oen
glimlach om haar lippen toen zij de deur
hoorde opengaan, den blik afwendde van
het venster en van haar zetel onstond.
Een kleine vrouw kwam de kamer bin
nen, een11 vrouw meL een' bleek, ver
wrongen gezicht, oogen zoo somber van
sinari, dat. ofschoon zij geen begrip had,
wie die kleine vrouw kon wezen of waar
om zulk een ellende sprak uil haar oogen,
Joyce's hart tol medelijden en troost werd
bewogen.
(Wordt vervolgd).