MIDDELBURGSCHE COURANT.
Maandag
28 Augustus.
As 202
189* Jaargang
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de counwft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en, te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 cent per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel.
Dit Stad en Provincie
Onder de advertenties in dit num
mer vindt men de dienstregeling op de
nieuwe lijn van den Provincialen Stoom-
booldienst op de fester-Schelde, nl. de
lijn Neuzen--Hoedekenskerke- Hansweert
Vlake, in correspondentie te Vlake op
den staatsspoorweg Vb _ngen—Roezend -
daal. Zooals men uit die advertentie ziet
vertrekken dagelijks drie booten van Neu
zen naar llansweert, nl. Ie acht uur,
twaalf uur en half zeven; en gaan ook
dagelijks drie booten van Hansweert naar
Neuzen, nl. 10.35, drie uur en 8.48. Al
leen 's Maandags vertrekt de eerste boot
uit Neuzen naar Hansweert niet om: 8
uur maar om 5.50, eh geeft dan aanslui-;
ting op de train van 7.25 van Hansweert
naai* Vlake.
Te Hoedekenskerke leggen de booten
aan ongeveer een half uur na het ver
trek van Neuzen of van Hansweert.
«Nu we hel hier toch over den pro
vincialen stoombootdiensl hebben, wil
len we er op wijzen dal de nu geldende,
20 Aug. ingevoerde dienst van de lijn
Vlissingen—Breskem—Neuzen, den 15en
Sept. weder gewijzi.d wordt lot 30 Sep
tember.
o-
Uii Middelburg.
In de heden in het Schuttershof
alhier gehouden alg. vergadering van
de onlangs opgerichte coöp. landbouw-
vereeniging „Eiland "Walcheren" (inen
zie het verslag in dit nummer stond o.a.
op de agenda do aankoop van het pak
huis „De Hoop" aan de Nieuwpoortstraat
alhier. Een combinatie van 16 personen
die het pakhuis in Mei kocht, is bereid
he* aan den kostenden prijs (f 14.500) aan
de coöperatie over Le dragen, als pakhuis
voor het opslaan van verschillende waren.
Het aanbod werd aangenomen.
Uit Vlissingen.
Zaterdag is in de Wagenaarslraat
le Vlissingen een vechtpartij ont
staan tusschen veld-artilleristen en bur
gers. waarbij een der arlillerislen tamelijk
ernstige snijwonden opliep. I)e dader is
onbekend.
De artillerist werd op het politie
bureau voorloopig verbonden.
Zondagavond werd bij een vechtpartij
in dezelfde straat weder van het mes
gebruik gemaakt. Thans was de twist
ontstaan tusschen burgers en matrozen.
Een der Jantjes kreeg een snede van
G. C. M. over den rechterschouder. Ook
hij werd op het bureau voorloopig ver
bonden. De dader van deze snijpartij
werd door de politie gearresteerd.
o-
U i t "W a 1 c e r e n
Het „Zeeuwsch comité voor huisves
ting van kinderen uil Noord-Frankrijk",
waarvan het algemeen bestuur reeds is
gepubliceerd, heeft drie commissiën ge
kozen voor onderdeelen van den arbeid
en wel a. commissie voor financiën, ne-
slaande uit de heeren M. Baelde, J. Ge
vers en K. Mezger te Domburg, en G. M.
Ghijsen en mr. A. A. de Veer te Middel
burg: b. commissie voor huisvesting de
dames mevrouw Sprenger—Duncan, me
vrouw Hendrikse—Versloot, mej. Van
der Harst, mej. Mezger en de heërêh
P. J. Elout en dr, B. Vaandrager, allen
te Domburg; c. commissie voor kleeding
de dames mejonkvrouw C. Boogaert en
mevr. Van Voorlhuijsen—von Stein Cal-
lerifels le Domburg, en mevrouw Van Reg-
teren Altena—Mollerus, mevrouw Van
DeinscBroücrius van Nidek en mevr.
Heijse—Van Luttervelt te Middelburg.
Uit Zuid-B eve land.
De commissaris der Koningin in
Zeeland brengt ter kennis van belang
hebbenden, dat, in verband met de ver->
Wisseling van de ebdeuren van het
huitenhoofd der groote schutsluis van het
Kanaal door Zuid-Beveland, te Hans
weert, van 28 Augustus a.s af en
uiterlijk tot. en melt 2 September o
a v., door die sluis niet met de eh-
Ceuren, maar uitsluitend met de vloed-
'deuren zal worden geschut.
Uit Schouwe n-D u i v e 1 a n d.
Ter gelegenheid van de installalk-
van den nieuwen burgemeester, den heer
mr. A. J F. Fokker te Z i e r i k z e e gaf
liet muziekgezelschap „Kunst en Eer''
aldaar Zaterdagavond een serenade. Eat
dit met dien avond een massa belangstel
ling trok laat zich begrijpen. Voor
jeugd was hel een genoegen dat „Kunst
en Eer" daarna nog een ommegang deed
door de stad, natuurlijk omstuwd door
zeer velen.
Uil Tholen.
Aan A. Luijendijk, directeur der en
onderwijzer aan de Rijksnormaallessen te
Tholen is een pensioen toegekend van
532 en aan denzelfde is in zijn qualileit
van hoofd eener O. L. S. een pensioen
verleend van f1190.
Uit Z e e u w s ch-V laa nde r e n OD.
- Naar men van welingelichte zijde
verneemt, zal binnen korten tijd worden
aanbesteed hel Leggen van het gedeelte
TerneuzenPhilippine van de Zeeuwsch
Vlaamsclie Tramwegmaalschappij, daar de
onteigeningen zoo goed als afgeloopen
zijn.
- In de op Vrijdag gehouden raads
vergadering le Hoek werd besloten tot
aanschaffing van een motor-brandspuit.
Verder werd besloten een herhaalde
oproeping te doen voor een onderwijzer
met verplichte hoofdakte en het trakte
ment vast te stellen op f150 boven het
wettelijk minimum.
Nabij Waterlan d-0 ud eman is
een 25 jarige Belg dood aan de electrische
rersperring gebleven.
Zaterdagavond vergaderden in een
zaal vap den heer A. Adriaansen op de
haven te Breskens de havenwerkers
een bespreking le houden over het
inladen der suikerbieten in de aanstaan
de campagne. Een rede werd gehouden
door den heer Lindeijer uit Vlissingen,
dfe de samenwerking der havenarbeiders
van Rotterdam, Vlaardingen, Detl'zijt en
meer andere havenplaatsen uiteenzette
mei het gevolg dat alle aanwezigen zich
verbonden om in deze campagne de sui
kerbieten voor niet minder in te laden
dan f 0.60 per 1000 K.G., Waarvoor 33
personen die aanwezig waren hun hand-
leekening op de lijst plaatsten. Een aan
lal anderen die niet aanwezig konden
zijn, hadden hun toezegging gedaan om
de lijst te zullen teekenen. Voor de re
geling werden 4 personen aangewezen
die de zaken verder zullen behandelen.
Hel ligt in de bedoeling om een haven-
arheidersvereeniging op te richten.
Zwemmen.
Dat ook hier te Middelburg goed©
zwemmers gevonden worden, bewees
wederom onze stadgenoot Albert Frank,
welke op de gisterenmiddag gehouden
zwemwedstrijden in de zweminrichting
,Boeimeer" te Breda, den 4den prijs be
haalde op 200 meter borstzwemmen
Tegenover de bekende zwemmers <:ls
d. Grient en Leusden maakte hij een
goed figuur
Bij het estafette-zwemmen verkreeg
den derden prijs de Middjelburgsche
ploeg, bestaande uit: W. .Kleijn v. d. Poll,
A. Frank, J. Snoek, M. Boasson en P.
Adriaanse.
KERKNIEUWS.
G e r e fKerk.
Aangenomen naar Appingedam J. H.
Lammertsma te Axel.
V r ij z. Godsdienstige B ij e e n-
komSt.
Het zag er Zondag voor de opcnlucnt-
samenkomsl van Vrijzinnig Godsdienst!-'
gen, te S c h o ,o n d ij k e te houden's
morgens niet heel gunstig uit. En zelfs
een half uur voor den aanvang stond de
lucht zóó dreigend, dat het te bezien was
of de hervormde kerk niet gebruikt zou
moeten worden
Gelukkig klaarde het weer wat od en
kon de samenkomst doorgaan op de zeer
gunstig gelegen hofstede van den heer
J de Hulster. Immers, deze samenkom
sten behooren beslist in de open lucht
te worden gehouden
Het aantal bezoekers was redelijk in
den beginne, maar steeds groeide het aan
en ten slotte Waren een kleine 700 op
het terrein, een aantal waarover men te
vreden kan zijn.
Na een hartelijk openingswoord van dr
J van Beek, predikant te Waterlandkerk
je, voerden achtereenvolgens het woord
prof Eerdmans uit Leiden, ds Vermaas
van Lochem en ds v. d. Ven, veldpredi
ker.
De toespraken werden met volle aan
dacht aangehoord, terwijl de zang van
de zangvereeniging van Vrjj'z Godsdieh-
stigen uit Middelburg, die goede afwisse
ling bood, niet minder in den smaak
viel
De muziekvereeniging uit Schoondijke
zorgde voor begeleiding van het gemeen
schappelijk gezang van Ps 8-1 en 66.
Ds E van Ruijtenberg uit Oostburg
kon in zijn slotwoord dan ook beslist
spreken van een goed geslaagde samen
komst.
Was het weer in den morgen beter ge
weest, zeker zou 'het aantal bezoekers
•hog grooter zfj'n geworden uit andere
plaatsen
SPORT
LANDBOUW.
Coöperatieve Landbouw-
vereeniging „Eiland
W a Icheren."
Hedenm,orgen werd in de groote zaal
van het Schuttershof een algemeene ver
gadering gehouden van de op 24 Juni
jl. opgerichte bovengenoemde vereeni-
ging onder voorzitterschap van den heer
J. H Ge sc hi ere, die de aanwezigen
welkom heette en mededeelde dat dp
vereeniging is opgericht met 36 leden en
de Kon. goedkeuring op de statuten is
verkregen.
Uit de voorgelezen presentielijst blijkt,
dat 94 personen, leden vain de dorpsver-
eenigingen, aanwezig zijn.
De voorzitter deelde mede, da,t het
bestuur spijt heeft, dat juist ook lieden
de coöperatieve suikerfabriek vergadert.
Nog deelde hij mede, dat dé boerenleen
banken te Grijpskerke en St. Lauréns
bereid zijn een crediet voor de vereeni
ging te openen.
De heer Geschiere kon verder bekend
maken, dat de vereeniging direct veevoe
der kan bestellen bij het rijk zonder
tusschenkiomst van het bemiddelingsbu
reau en dat bericht is ontvangen, dat de
regfeering, gezien hel loslaten der graan
schepen Ln Engeland, niet meer zal be
hoeven over ie gaan tot het. opvorde
ren van het graan
Thans verkreeg de heer C. Zwager
man, rijkszuivelconsulenf, het woord over
het ontstaan, het doel en de heleekenis
voor de toekomst van de coöperatie.
Spr. kon beginnen !met mede te dieelen,
dat reeds 1100 lecten liet register hebben
ge teekend, welk aantal zeker m,og zal
stijgen
Spr. ging na lioe door moderniseering
van het land- en tuinbouwbedrijf, die be
drijven al meer en meer van industrie,
van kunstmeststoffen, veevoeder en zui
ver zaai- en pootgoed afhankelijk wer
den. Maar juist hierdoor ontstond veel
geknoei, En dit deed weder «Je behoefte
gevoelen aan gezamenlijk inkoopen, op
dat voor billijke prijzen goede, zuivere
waren te bekomen zouden zijn. De heer
G A. Vorsterman van Oyen begreep dit
en richtte in 1877 te Aardenburg de eer
ste inkoopvereeniging in Nederland op.
In 1913 was dit aantal in Zeeland tot
82, op Walcheren alleen lot 11 dorps1-
vereenigingen gestegen. Deze verenigin
gen hebben zeker goed gewerkt, maar
konden toch 'niet voldoende werken op
het gebied van aankoop.
Zoo was de toestand, toen de oorlog
uitbrak, de oorlog, die op veel gebied,
maar vooral op landbouwgebied, de be
hoefte aan samenwerking deed gevoelen.
Dit bleek ook aan het bemiddelingsbu
reau op Walcherens dat in 2 jaar tijd
3.100 000 K.G. veevoeder voor f 360.000
aankocht. De behoefte werd gevoeld ook
na den oorlog op deze wijze voort te
werken en dit had de oprichting van
de coöperatieve lengevolge. Het doel der
vereeniging is niet de dorpsvereenigin-
gen te doen verdwijnen,integendeel in
het belang der coöperatie moeten deze
zoo sterk mogelijk zijn; en moeL ieder
lid der coöperatie lid eener dorpsver-
eeniglng zijn. Het aantal dier vereeni-
gingen moet juist worden uitgebreid,
De contributie dier verenigingen: tmoelt
zoo laag mogelijk zijn, terwijl haar kas
zich zou vullen door presenten van de
aankoopsommen.
Spr. zette in het kort de werkzaam
heden van bestuur, commissie van toe
zicht, commissie van advies en van de
ambtenaren der vereeniging uiteen
De aansprakelijkheid dei- leden voor
eventueele tekorten zal evenredig zijn
aan de vroeger betrokken hoeveelheden
kunstmest, veevoeder enz. Spr zette
verder de noodzakelijkheid van een flink
reservefonds uiteen, bijv bij dalen in
prijs van op de Rotterdamsche markt
aangekochte waren.
Voorloopig zal de vereeniging zich
moeten bepalen lot gezamenlijken inkoop,
later kan daar wellicht gezamenlijk ver-
verken en verkoop op volgen.
De voorraad is bestemd voor kleine
boeren die niet zoo gemakkelijk vooruit
opgeven en voor gevallen waarin men
plotseling iets noodig heefL
Mei een warm pleidooi voor de coöpe
ratie eindigde de heer Zwagerman zijn
rede die in druk aan de leden zal wor
den toegezonden.
Als nu was aan de orde bet verkiezen
van een definitief bestuur.
De heer A. Geschiere zou gaarne zien,
dat het voorloopig bestuur nog aanbleef
tot de volgende algemeene vergadering.
De voorzitter zegt, dat dit niet gaat,
daar alleen een definitief bestuur vol
doende recht van handelen heeft.
Bij eerste stemming werden gekozen
dc heeren J. H Geschiere, Grijpskerke,
A. Aarnoutse, ICoudekerke, G van de
Putte, Vlissingen, B. Franse, Araemuiden
en A. Minderhoud J.Kzn., Westkapelle,
allen lid van het voorloopig bestuur met
"—96 .stetomen.
Voor de verkiezing van elf leden van
de commissie van toezicht was door de
elf aangesloten dorpsvereenigingen ieder
een tweetal opgemaakt, waaruit de ver
gadering één keuze moest doen
Gekozen werden de heeren C. Boone
voor Koudekerke; C. Polderman voorBig-
gekerke; J. J Mesu voor Rilthelm; W. C.
Allaart voor SevooskerkeA. Maljaars
voor Zoutelande,- J. Kodde voor Sou
burg; A. de Visser voor Grijpskerke; C.
Roose. voor Nieuw land; A. Simonse voor
Vee re; J. Verhulst voor Westkapelle en
J. Gideonse voor St Laurens.
Door den heer Tj. E B. Kielstra,
secretaris van de Z. L. M., werden cenige
ïnededeeliugen gedaan omtrent de vee
voedervoorziening, waarbij hij er 'den
nadruk oplegde, dat ieder landbouwer
slechts één kaart mag invullen óf van
een veree ïiging, öf van een héndelaar.
Fraude in deze komt direct uit en dan
krijgt de betrokken landbouwer niets.
Ook wordt er tegen gewaarschuwd, dat
geen voorraad mag worden opgeslagen.
Uit de thans gevoerde besprekingen
bleek, dat het door den voorzatter jn
den aanvang meegedeelde over liet op
vorderen van graan, meer een wensch
dan een voldongen feit is, althans de
heeren Kielstra en Zwagerman deden
uitkomen, dat to tdit oogenblik het op
vorderen nog vast staat, maar dat voor
loopig het opgevorderde nog in handen
der eigenaren blijft.
De voorzitter dankte den lieer Kielstra
voor de gegevenc inlichtingen en sprak
zijn vreugde er over uit, dat de heer
Kielslira lid van het bureau voor .de
voorziening in de behoefte aan veevoeder
te Rotterdam is.
De heer B Franse deed enkele mede-
deelingen over de vergadering van het
Centraal Bureau te Goes gehouden. Spr.
was v<7or een coöperatieven grondslag
van het Centraal Bureau volgens de wet
vau 1876, maar acht het zich gronden
op de wet van 1855, geen bezwaar
voor Samenwerking met het bureau.
Aangenomen werd het voorstel tof
aankoop van hef pakhuis „de Hoop' Van
een combinatie, die dit pakhuis in Mei
jl. gekocht heeft voor f 13 100 of met
de onkosten f 14 500
Goedgekeurd werd eveneens het voor
stel om bij een boerenleenbank op Wal
cheren een crediet te openen tot een
bedrag van f 50 000 Dit zal zijn bij.
de boerenleenbank le Grijpskerke of Sb
Laurens.
Alsnu was aan de orde het vaststellen
an hef huishoudelijk reglement; het
werd vastgesteld, zooals het door 't be
stuur was ontworpen.
Het volgende punt der agenda was de
bespreking van den verkoop van zaai
granen; die zal kunnen geschieden op
dezelfde wijze als met hel veevoeder,
terwijl het bestuur een lijst, zal krijgen
van de goedgekeurde zaaigranen en poot-
gjoed.
De heer Kielstra voegde hieraan toe,
dat de Minister een afzonderlijke rege
ling zal treffen voor de goedgekeurde
zaaigranen, zulks in verband met de-
opvordering van graan.
De 'bedoeling zou zijn, dat de zaai
granen gewoon verkocht mogen worden
De heer Zwagerman lichtte nader
toe, dat het bestuur verschillende par
tijen zaaigranen zal «pkoopen en in het
pakhuis opslaan, waar de leden ze kun
nen afhalen.
Bij de rondvraag werd de wensche-
lijlcheid betoogd een maandelijksch pro-
paganda-blaadje uit te geven
Er kwam ook gelegenheid om (e wij
zen op het in omloop zijn van waarde-
delooze aangifte-kaarten voor veevoeder;
de officieele kaarten zijn nog niet uitgege-1
ven Men zal, indien men op zoon kaart
geleekend heeft, zeker een 'tweede, offi
cieele, ter teekening krijgen en dan
kan men altijd nog weigeren De kaarten
tot nu toe geteekend, zijn onwettig
Met dank voor de opkomst werd de
■ergadermg hierop gesloten
COÖPERATIEVE BEETWORTEL
SUIKERFABRIEK ZEELAND
Heden had te G o'e s een algemeene
vergadering plaats van de coöperatieve
suikerfabriek Zeeland.
De vergadering werd door den voor
zitter, den heer Jac. Welleman ge
opend met een rede, waarin hij na een
woord van welkom een antwoord gaf op
de vraag wal er gebeurd is na do vorige
vergadering.
Hij gaf de verzekering dal er veel is
gewerkt, veel gesproken en geschreven
en steeds is daarbij voor oogen gehouden
het doel om in 1917 de bieten coöperatief
te verwerken.
Immers dat was de grondtoon, die de
vorige algemeene vergadering be-
heerschte?
Gij zult u herinneren, zei de heer Wel
leman, dat 'om lot dit doel te geraken,
de vorige algemeene vergadering drie ge
wichtige besluiten nam
1. het als gelijkgerechtigden overne
men van de combinatie Sluis;
2. de macliliging aan het bestuur om
lol den aankoop der beuoodigde gron
den over te gaan;
de machtiging eveneens om met
een machinefabriek beslissende ondèr-
handelingen le voeren.
Over dat alles, mijne heeren, een heel
kort woord in het algemeen.
Ofschoon ik de vorige algemeene ver-
jadering sloot ion dankbare stemming voor
hel groote vertrouwen in het bestuur
daardoor uitgesproken, wat door al mijne
bestuursleden natuurlijk mede zeer werd
gewaardeerd, ontveinsden wij ons toch
niet, dal daardoor een groote verantwoor
delijkheid op onze schouders was gelegd.
Immers nog altijd leven wij onder buiten
gewone tijdsomstandigheden, die zich wel
niet in ongunsligeu zin voor ons Isnfl wij
zigden maar groote ernst moest toch
slpeds blijven voorzitten.
Immers kort daarna werden wij op
1 April er weder eens aan herinnerd dal
ons land nog steeds in oorlogsgevaar is,
wal zeker op onze handelingen terugsloeg.
Niettemin gingen wij rustig met onze
werkzaamheden door. Wij J>egrepen daar
bij spoedig, dat wij iemand moesten heb
ben, die zich geheel en. al aan de zaak
kon wijden cn begonnen daarom om op
1 Februari dr. Van Ginneken tot ons te
roepen, die sedert dien tijd ons met raad
en daad volledig heeft ter zijde gestaan
.Wij ontveinzen ons niet, dat wij nog
zeer vele moeilijkheden zullen hebben
le overwinnen", zoo sprak ik in de vorige
algemeene vergadering.
En inderdaad, die moeilijkheden wa
ren vele.
Dat bleek allereerst bij onze ouder-
handelingen met een Duilsche machinefa
briek-, de bekende fabriek te Halle. Niet
alleen ging liet moeilijk eenige garantie
te krijgen, maar ook werden heel be
zwaarlijk vaste cijfers gegeven, zoodat
een volledige koslenaanslag nog heel kort
in ons bezit is.
Tijaens de onderhandelingen bleek ons
reeds dal de meeste prijzen veel omhoog
waren gegaan, meer zelfs dan wij had
den gedacht.
Geen wonder, dat in ons bestuur stem
men opgingen tot het aanwenden van.
pogingen om langs anderen weg ons doel
te bereiken.
Dit icon gevoegelijk, omdat ons aan
biedingen tot koop van een bestaande
fabriek hadden bereikt.
Ons bestuur zou zicli tegenover u niet
vrij uitgaand hebben gevoeld, wanneer wij
deze zaak niet men den noodigen ernst
zouden hebben bekeken, zij het dan ook,
dal wij ons eerste plan daarbij niet uit
'hel oog verloren.
Zoo werden de onderhandelingen naar
twee zijden gevoerd. Het resultaat daar
van ligt in het hoofdvoorstel, dat straks
in behandeling zal komen.
Nadere loelicliling daarvan zal ik uit
stellen. totdat dit onderwerp straks aan
de orde komt; alleen wil ik zeggen, dat
wij lol dit voorstel zijn gekomen niet dan
na rijpelijk overieg, maai- overluigd ten
