MiDDELBÜRGSCHE COURANT. w Zaterdag 15 Juli. JVs 163 i3ft' jaargang 1916 Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en I Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courarft bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50. Afzonderlijke nummers kosten 5 cent. Advertentiën et 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50 elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen naar de plaats die zij innemen. Advertenties vóór één uur te bezorgen. Dit atanmer bevtaat uit TWEE bladen EERSTE BLAD. 8INNENLAMD. HET ONDERWIJSARTIKEL DER GRONDWET. Verschenen is hel verslag van hel af- deelingsondcrzoek der Tweede Kamer over het wetsontwerp tot het in overwe ging nemen van het bekende voorstel ter wijziging van art. 192 der Grondwet. In dal verslag zijn natuurlijk nog veel meer dingen besproken dan alleen dat artikel. Maar we kunnen het begrijpen dat een deel der leden er hun verbazing over uitte, dal enkele leden" zoover terug gingen dat ze de samenstelling van de Staatscommissie afkeurden, welke commissie ze een voorparlement noemden en de wijze van voorbereiding „inconsti tutioneel" en een zeer bedenkelijk ante cedent. Het lag voor de hand dat daartegenover door anderen werd gewezen op het feit dat tol dusver in de Kamer algemeene instemming was betuigd met de poging der regeering, om door het bijeenbren gen van vertegenwoordigers der ver schillende politieke richtingen tot een compromis te komen Waarom het incon stitutioneel zou zijn een Staatscommissie enkel uil ledeu der Kamer samen te stel len. begreep men niet. De laak van deze, gelijk van elke andere Staatscommissie bepaalde zich lol het geven van een ad vies aan de Regeering en dit advies logt den leden der Kamer geenerlei hand aan. Een tweede onderwerp dat we uit het verslag aanstippen >s de bekende sja cher k we s t i e met hel kiesrecht. „Eenige" leden waren van oordeel, dat dc voorstellen tol grondwetsherziening ter zake van liet kiesrecht en ter zake van het onderwijs in onderling verband zijn te bescnouwen. Zij waren slechts dan bereid mei eerstgenoemde voor steden mede te gaan, indien tegelijkertijd de financiêele gelijkstelling van openbaar en bijzonder algemeen vormend lager ouderwijs in de G.W. wordt opgenomen De eene concessie was h. i. de andere waard. „Vele anderen" waren echter van mee- ning, dal de voorstellen betreffende het kiesrecht en die betreffende liet onder wijs met elkander niet in verband slaan en dal van een politieken ruilhandel ten aanzien van deze beide vraagstukken geen sprake mag zijn. Wal hel voorgestelde artikel zelf' betreft, werden tegen de strekking daarvan zoowel van de zijde van voor standers van hel bijzonder als van voor standers van het openbaar onderwijs be zwaren geopperd. De mannen van de bijzondere school beloonden zich niet bevredigd; le. omdat het middelbaar en gymna siaal onderwijs nicl'Mrp <k> financiêele gelijkstelling bcgrepeir' fsj 2e. omdat het voorge"iteldor rt*Hk«l den voorrang blijft toekennen aan hetfiofaónf' baar onderwijs. II i moet de bijzondere school regel, de openbare aanvulling zijn. Daartegenover betroffen de bezwaren ran eenige voorstanders vau het openbaar onderwijs le liet niet voldoend waarborgen dat werkelijk overal voldoend openbaar on derwijs wordt gegeven 2e. de onzekerheid dat op de bij zondere scholen voldoend staatstoezicht zal worden uitgeoefend 3e het feit dat het bijzonder algemeen vormend lager onderwijs, dat aan de bi de wet te stellen voorwaarden voldoe' naar dcnzelfden maatstaf als het open- baai- onderwijs uit d'e openbare kas be kostigd wordt Aangevoerd werd, dal hel geenszins onbillijk is van hen, die niet tevreden zijn met de van over heidswege verstrekte scholen, te ver gén, dat zij zich ten behoeve vai de particuliere scholen, welke zij op richten, financieele offers getroosten Deze beide groepen van bezwaren werden uitvoerig bestreden door de le den die zich met het regeeringsvoorstel vereeniglden. Het voo r s tel-T y d e m an, strek kende om le bepalen, dat in elke ge meente van Overheidswege' voldoend openbaar lager onderwijs wordt gege ven, maar dat hierop naar regelen bij de wet te stellen uitzonderingen kunnen worden toegelaten, verschaft volgens deze leden minder waarborg voor het verstrekken va* voldoend openbaar on derwijs dan de voorgestelde bepaling Daardoor zou de wetgever volkomen "Vrij zijn in het stellen der uitzonderingen, zoowel ten aanzien van de gelegenheid tot het verkrijgèn van openbaar onder wijs als ten aanzien van de voorwaarden, waaraan met betrekking tot het onder wijs moet worden voldaan Vermeld zij nog dat veel gesproken is over de vraag of, al of niet, dit grondswetsarti^el verband houdt en be slist over de door de staatscommissie voorgestelde regeling Van dc zijde van de leden, die zich met het regeeringsvoorstel niet konden vereenigingen, werd betoogd dat aanne ming daarvan niet zal leiden tot paci ficatie. De politieke strijd ,die op het gebied van het onderwijs gevoerd wordt, is naar hun inzien het noodza kelijke gevolg van het bestaan van twee lijnrecht tegenover elkander staande le vensbeschouwingen Zij noemden het eene illusie te meenen, dat aan dien strijd door de. wetgeving een einde kan won den gemaakt Vele andere leden konden zich met deze beschouwingen niet veretenigen Het spreekt huns inziens vanzelf, dat de aanneming van het regeeringsvoorstel niet kan leiden lot verzoening tusschen tegienover elkander staande Ievensbet schouwingen De vraag is alleen of daar door aan den politieken strijd op het ge bied van het onderwijs een eiude zal woe den gemaakt. Al heeft nu niemand de toe komst in de hand, te verwachten is, dat de voorgestelde financieele gelijkstelling aan den strijd het politieke karakter zal ontnemen. Voorstanders van hel bijzonder onder wijs voegden hieraan toe, dat zij natuurlijk liever zien, dat de kinderen naar een bijzondere school gaan, evenals hunner zijds prijs wordt gesteld op aansluiting bij de kerk, waartoe zij behooren, en op trouw kerkbezoek De arbeid, ter bevor dering van een en ander te verrichten, behoort lot het gebied der inwendige zeit- diug De politieke strijd zal een einde' nemen, zoodra ook op het gebied van list onderwijs alle burgers gelijk zijn voor de wet. UIT DE PERS. De S c h e I d e m o n d. In een beschouwing over dit onder werp van prof. Van Hamel im de „Amster dammer". lcomt deze na een uiteenzetting van de positie der groote mogendheden lol de conclusie dat de „groote mogend- hedenlogica" tot tweeërlei voorstel kan leiden. Of- afstand van Zeeuwsch-Vlaande- ren, waardoor de Schel demoud een in ternationale stroom wordt, en dus ons recht tot sluiting van zelf vervalt. Of. behoud van het grondgebied, doch instelling van een recht van vrije doorvaart op de Schelde voor oorlogs schepen in oorlogstijd Maar dan moet 't goed begrepen zijn, in en buiten Nederland, dat wij ons le ger beide slechts kunnen verzetten. aflet gcwtfiehier- niet om nationale over gevoeligheid, mac»"- om onze waarachti- ge, ntnstbaii? staatsbelan; ge Erwanhecr er landgentiotëh zijn, die verklaren dnbi historié levert voorbeelden genoeg I Europa rooi- unoet -i larean&eéer-- "fcrifekenfand bij zijn onafhankelijkheid*. de openstelling van de Schelde Maar ook deze kwestie denken zij dan niet voldoende door. Het zou hier alweer niet alleen gaan om een vormkwestie, een idee van sou- vereiniteit. De sluiting van de Wester-Schelde vcor vreemde oorlogvoerenden is voor Nederland een der noodzakelijke mid delen om zijn eigen gebied buiten den oorlog te houden. Itomers, bij de enkele doorvaart zal het toch nooit blijven' Actie veroorzaakt reactie. Openstelling van den ScheJde- mond voor oorlogsvaartuigen zou nood-' zakelijk lol tegenoperaties leiden en ons Zeeuwsclu- en Brabantsche land- en watergebied maken tot strijdtooneel der mogendheden, ten laste van óns eigen volk, onzen eigen vrede en ons eigen bezit. Het zou Walcheren blootstellen te worden tot een tweede Sakmiki, Zuid Beveland, Noord-Brabant, Zeeuwsch- Vlaanderen maken tol een ander Mace donië,xof erger. Ernstig, welbegrepen nationaal belang zal dus onzen staat verbieden, zelfs de zen vingier te geven, en hem doen 'erzoeken, van zulke verlangens ver schoond te blijven. Het zijn zeker geen pleizierige moge lijkheden, welke wij lieden onder de oogen hebben willen zien. En dubbel onplcizierig stemt de ge dachte aan hel tijdstip, waarop zij, wanne?r zij rijzen, zich ami ons voor zullen doen Namelijk, op 't oogenblik, dat geheel Europa, uitgestreden, in vergaderingver- eenigd zal zijn en alleszins geneigd, een stemmig aan de kleine staten „zekere eisclien" te stellen. Zelfs durven wij veronderstellen, wat thans menigeen nog zeer belachelijk zal vinden, dat de verstandhouding tusschen ""ngcland er. Duits.-bland dan een veel leterc zal' zijn, dan op 't oogenblik mo gelijk lijkt. Zal dan een kleine mogendheid tegen de eventueele eisclien van het vergaderd Europa in iets kunnen vermogen? Wij behoeven in dit opzicht niet pes simistisch te zijn mits.wij maar wel bewust en voorbereid zijn. In de eerste plaats is hier een taak voor onze diplomatie, die ongetwijfeld bij de vredesonderhandelingen ook haar werk zal moeten doen, en reeds nu lean zorgen, op alles gevat te zijn. Men mag hierbij zelfs ook de vraag opperen, of 't juist met het oog op de ons zelf drei gende complicaties, niet raadzaam is het verlangen, om 't vredescongres in ons land. in Den Haag. te zien en om een zekere rol van bemiddelaar le spelen, op izij te petten. Wij krijgen misschien genoeg met ons zelf te doen, en vrijheid van handelen, pok vrijheid tegen intriges, kun nen een groot belang zijn I In de tweede plaats zullen een krach tige openbare meening en een vastbeslo ten, weerbare houding, altijd nog heel vrat vermogen. Toen wij indertijd pleitten voor een algemeenmaking van den oefenjJlicht ge- durend^. eenige uren per week, hadden wij er juist het oog op dat bij zulke gebeurlijkheden 'een ic zijn geheel over eind staand volk, "een -iwUlfcnend argu ment lom ivobh' onze diplomatie De verzorging der Belgische vluchtelingen. in de uoLa over een stippl. begroeting deelt de Minister van Binneulandsche Zaken mee, dal lol dusver voor den dienst 1915 werd uitgegeven uit s Rijks middelen A. voor het onderhoud in de vlucht oorden f 5.253 919 80 B. voor onderstand aan vluchtelingen builen de vluchtoorden in verschillende gemeenten, waaronder begrepen dc z.g. ,pauvres honleux", f4.426 593.001/:}; t;. voor onderwijs aan kinderen van vluchtelingen 189.581.04; D. voor werkverschaffing builen de luchtoorden (naai- en breiklassen) f245.178.09; E. vcor onderstand aan gezinnen van geïnterneerden f 109.161.79'/». Te zamen f9 124.441.73. Hel aantal in de vluchtoorden opgeno men vluchtelingen wisselde in het afge- loopcn jaar tusschen de 16.000 17.000. Wat liet cijfer der vluchtelingen betreft aan wie builen de vluchtoorden onder stand is verleend, dit kan zonder uiterst lijdrooveiideu arbeid niet met juistheid opgegeven worden, maar is volgens glo bale schatting op 30.000 k 35.000 te stellen. land, dan Gqp.fcfel anlwvj$Üd'<ïat Europö mans gèribégis; zich fc beveiligen, zonder dat Nederiandsche belangen daarvoor behoeven té worden prijs gegeven. Dé1 eerste onderstelling kan nauwelijks woj-den 'neergeschreven Zeeuwsch-Vlaan- deren is een eeuwenoud Noord-Neder- landsch gebied, welks bevolking ook Noord-Nederland gehecht wil blijven. De Amsterdammer heeft dat doen zien, door een onderzoek ter plaatse te doen instellen, waarover door dr Haye ge schreven is in de nos. van 16, 23 en 30 Mfei 1915. Later heeft de heer Deibei in een uitvoerig Gids-arlikel hetzelfde bewezen Daarbij komt, dat Zeeuwsch Vlaande ren voor de Veiligheid en neutraliteit an ons eigen grondgebied een belang rijk bolwerk oplevert, gelijk hel zich nu reeds loont. Eene verhapstukking van ons Zeeuwsch grondgebied zou een slag in ons aange zicht en een snee in ons lichaam zijn. Een schande voor wie haar hadden te endergaan, maar een nog grootere scschande, voor wie haar zouden willen opleggen. Ook met compensatie-aanbie dingen, waarover wel gesproken wordt kunnen wij daarin niet treden. Er schijnen sommigen te zijn, die an ders denken over de tweede hypothese, oorlog. Noord-Nederland en België in 1831; Albanië nog uit den jongsten lijd, dat ook kleine naties tegenover de groo te mogendheden hunne nationale belangen nog zeer wel kunnen doen gelden, wan- zij zich maar waarlijk kordaat en met nalionalen geest gedragen. Maar, in de allereerste plaats mag, dunkt ons, toch wel' Nederland zich be roepen op den internationalen goeden trouw en op zijn eigen recht met de ver wachting, dat het belang der andere sta ten halt zal welen te maken voor rech ten van den onzen Opdat dan de som bere veronderstellingen, welke wij hier onde.r de oogen meenden te moeten zien, in het rijk der overdreven zorgen kun nen blijven rusten' NEDERLAND EN DE OORLOG- Van de grens. Enkele inwoners der Belgische ge meente Bouchaute, wier woningen staan tusschen de beide draadverspcr" ringen, hebben aanzegging gekregen te verhuizen Hierdoor worden weer eenige gezinnen dakloos, enkele hebben reeds een onderkomen gezocht in aangrenzen de Nederiandsche gemeenten De beschieting van de „Neen- land ia." Omtrent het beschieten van dit Hol- landsche kofschip door een Russische duikboot, ontleent het N". v d D het vol gende aan een brief van den kapitein „Dinsdag 4 Juli ca 1 uur zagen wij onverwachts een onderzeeboot opduiken, welke direci begon te schieten, waar op wij dadelijk bijdraaiden, zeil minder den en onze boot overboord zetten, be zet met 2 man, die met de scbeepsh papieren naai- de duikboot roeiden On derwijl ging liet schieten mam- steeds door, één schot kwam in onze deklading terecht waardoor onze reeling werd verbrijzeld en een gal in hel hout ge maakt werd van ca 50 c M diep en 30 c M middellijn. Toen onze manschappen bij den on derzeeër kwamen, werden de papieren nagezien en twee matrozen meegegeven tot een onderzoek van ons schip Na afloop daarvan werd ons gelast, de maj- trozen weer op den onderzeeër te bren gen. waaraan wij voldeden; deze men- schen waren zeer onvriendelijk Den volgenden dag 's morgens 7 uur dook weer een Russische onderzeeër in onze nabijheid op en begon ons ook dadelijk weer met zijn kanonnen te be werken. Op de onderzeeboot stond men te lachen, waarschijnlijk om onze verbaasd heid of om het feit dat ze ons zoo hul peloos hadden gemaakt Toen de commandant onze scheeps papieren had gezien en in orde had bevonden, wezon wij dezen ep op, dat wij nu met ons schip hulpeloos in zee rond dreven. Hij zeide „Dat pfrgtl mij niets aan," .en .verViel ons weer door onder de duiken. Gelukkig werden wij spoedig door een motorboot opgepikt, die ons naar Dalarö sleepte. Daarna heeft een sleepboot ons naar Stockholm gebracht, waar ik na aap komst bij het Nederiandsche consulaat en gezantschap een verklaring heb afge legd welke naar mij gezegd werd, zou worden opgezonden naar Den Haag Engeland en onze scheep vaa Te IJrnuidcn vergaderde gisteren de vereeniging van reeders van visschersf. vaartuigen te ÏJmuiden, ter bespreking van de le treffen maatregelen in vee- band met het opbrengen van een groot aantal Nederiandsche stoom- en zeilvis- schersvaar tuigen naar Engclsche havens Donderdag heeft, naar de N R Crt meldt, ook te 's Gravenhage een spoed- eiscliende algemeene reedersvergadering plaats gehad naar aanleiding van liet aanleiding van hel aanhouden en opbrcn.1 g'en van zeevisscbersvaartuigen door En- gelsche oorlogsschepen Er is een commissie van 3 leden be noemd die naar Engeland zal gaan om met de Engelsche autoriteiten hierover te confereeren Invoer van tabak Bij de Kamer van Koophandel te Rot terdam is van de uitvoerende commissie van de N O T bericht ontvangen, dal, volgons kennisgeving van de Engelsche legatie, alle tabak voortaan weer aan de NOT moet worden geconsigneerd, met u ilzondcring echter van de Neder1- landsch-Indische tabakken welke vrij blijven. De uitvoerende oommissie overweegt thans welke stappen in het belang .-an den tabakshandel kunnen worden ge daan en welke maatregelen zullen moei ten worden genomen iip&oMeB Mettetteetiapei. De gevaarlijke hoek Past op voor de verrassingen van den weg Zijne hoeken kunnen gevaarlijk zijn voor den reiziger die er zonder voorzor gen over gaat Het zelfde is het ge val op den weg van het leven voor den man die, op het hoogtepunt van zijn bestaan aangekomen niet oppast voor de oneffenheden bij de daling Zoo kan een man in volle gezondheid, vlug opgewekt en vroolijk, in enkele weken zonder merkbare reden een oude man worden, met een slepen den gang, een dof oog, een vermoeid gelaat Zijn wil is vernietigd; zijn veerkracht heeft plaats gemaakt voor een onover winlijke ongevoeligheid, zijne manne lijke krachten schijnen uitgeput Deze jammerlijke gedaanteverwisseling gaat ge paard met verschillende storingen moeilijke spijsvertering, langzame bloeds omloop, ademloosheid, kloppingen, over- loedig zweten, slaaploosheid Wanneer die verschijnselen zich voordoen is het hoog tijd te handelen want uw toestand kan nog verergeren De verandering die in uw lichaam plaats heeft zal zonder schade voor uw gezondheid zijn, indien gij zorg draagt den arbeid van het bloed le vergemakkelijken door de krach ten er van te vernieuwen en door aan uwe zenuwen him verzwakten weerstand r 'e geven Daarvoor zijn meer clan Genig ander middel de Pink Pillen in het bijzonder aangewezen gedurende lie( moeilijke tijdperk van den kritieken leeftijd die, wij moeten dit niet vergeten zich zoowel bij de vrouw als bij den óian voordoet De Pink Pillen bezitten inderdaad de deugd liet bloed van zijne onreinheden te zuiveren en de roode bolletjes te vermenigvul)- digen, die er de kracht van zijn. en, dank zij die dubbele werking op het bloed en op de zenuwen, geven zij aan de verzwakte organen al hunne werk zaamheid en al hunne kracht weer Dc Pink Pillen zijn verkrijgbaar f 1 75 per doos, en f 9 per zes doozen bij hel Hoofddepót der Pink Pillen, Da- costftkade 15 Amsterdam Bij Joh. de Roos, Vlasmarkt K157, Middelburg, S. A. Luitwieler, A. C. Beniest, Vlissingen, Gebr Mulder, Goes, en in alle goede apotheken Uit start es PrttYÏSSiÈ. uit Middc'burg. - Mej A. T de Wijs, bibliothecaresse der Op. Leeszaal alhier is in gelijke functie benoemd te Delft. Nadat een paar maal slecht weder de muziekuitvoering op hel Molenwater alhier had doen uilstellen, is zij gis teren eindelijk door kunnen gaan en trok zij weder vele muziekliefhebbers naar het Molenwater. - Gisterenmiddag is op den hoek van de Gorlslraal en de Korte Geere alhier P. H.. uil zijn hillenwagen geval len doordat deze tegen den stoep van het hoekhuis aanreed. Hij werd bij den 'al aan hel gelaal gewond en op last van een geneesheer naar hel gasthuis over gebracht o Uit Vlissingen. Op uitnoodiging der directie van het Villain lira-Theater le Vlissingen zijn wij gisterenavond wezen kijken naar den film „Onder Aira's schrikbewind", een episode uit de geschiedenis der Neder landen onder de Spaansche overheer- sching, en wij hebben onzen gang naar de bioscope niet betreurd Het geldt hier een prachtige, in delicate linten gekleur de film, die hoogst spannend is en dan ook den bezoeker van bet begin tot het einde, boeit, zoo dat in de zaal werkelijk een buitengewone stilte heerschte. De fraaie costuums der acteurs dragen zeer tot het artistiek effect van het geheeli bij, terwijl de opnamen alle genomen zijn in of nabij de schitterende praalgebouven van Brugge en Ieperen, die een onverge lijkelijk mooi natuurlijk décor vormen,

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1916 | | pagina 1