MIDDELBURGSCHE COURANT.
is??* Jaargatss»
Dinsdag
li Juli.
BINNENLAND.
Dit Stad en Profincie.
JV° 161
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën h 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van f—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
8^*" Advertenties vóór één uur te bezorgen.
DE HEER DE SAVORMN LOHAIAN EN
DE ONDERWIJS-COMMISSIE.
In een door den heer De Savornin
Lobman mei zijn naam onderteekend arti
kel in de „Nederlanden" wijst hij er op,
dat meer dan eens in. de Christelijke
pers, vfoorzoover deze zich over het On-
derwij's'rapport uitliet, le kennen is ge
geven, dat dit stuk oen „compromis'
was, in. den zin dat men over en weer
zijn beginsel min of meer ontrouw was
geworden. Dit werd dim, bij de veroor
deeling van het werk der Commissie,
als „verzachtende omstandigheid" aange
voerd."
De heer Lobman acht het eereplicht
te verklaren, dat hij voor zich deze
„verzachtende omstandigheid" niet kan
aanvaarden en dat hij overtuigd is dat ook
dr. Bos ware hij nog in leven, van deze
welwillendheid tegenover zijn persoon,
niet gediend zou geweest zijn.
„Het is zeer wei' mogelijk, zoo schrijft
hij verder, dat het werk der Commissie
broddelwerk is; dat de Commissie noch
de strijdpunten goed gevat, noch de op
lossing gevonden heeft, en de Commissie
zal' zeker gaarne de kritiek annhooren,
waaraan evenwel, dunkt mij, een ietwat
uitgewerkte (uiteenzetting van een b e-
tere oplos&ing niet ontbreken mag.
Groote woorden en klinkende phrases ge
ven in dit stadium der quaestie hoe
genaamd niets meer.
Het is natuurlijk ook mogelijk, dat ik,
bij gebrek aan j|uist oordeel of tenge
volge van mijn „pacificatiezucht" mij bij
den neus heb laten neuten, en de heeren
critici zullen dan goed doen met dit dui
delijk in het licht te stellen
Maar bij' mij en ik durf met stellig
heid le zeggen ook bij dr. Bos is ran,
modderen nimmer sprake geweest; bij
ons ik Trie en ook bij geheel' de com
missie was dit de eenïgte vraag, hoe
kunnen in een land, zoo verdeeld als het
onze op godsdienstig gebied, de openba
re schooi en de bijzondere scholen
beide even onmisbaar zóó naast
elkander leven, dat redelijkerwijze nie-
mands consciëntie wordt gekreukt, de
vrijheid der keuze van scholen zoo groot
mogelijk zij, en het schoolonderwijs aan
de eisëhen voldoet die in een staat als
den onzen lieden ten dage moeten wor
den gesteld.
Aan die eisChen die boven den
partijenslrijd en de partijgevoeligheden
staan en de zaak zelve beheersclien
dient m. i. de deugdelijkheid van het
werk dor Commissie ie worden getoetst"
DIT DE ANTI-REV PARTIJ.
De „Standaard" had in een beschou
wing over de Rotterdamsche Statenver
kiezingen o a. geschreven, dat men daar
de gevolgen ondervond van de felle op
positie die in 1904 tegen liet Kabïnel-
Kuyper in de Maasstad los kwam, en niel
minder van ,,de nog altoos doorwerkende
poging om voor het beleid van het Cen
traal Comité en het streven van dr. Ituy-
per, door middel van de Rotterdammer
Pers, een afwijkend slreven in de plaats
te schuiven."
Tegen deze ,.krenkenden en door niets
bewezen dooddoener" zegt de „Rotter
dammer" met evenveel recht de bewering
te kunnen plaatsen dat door het optreden
van de „Standaard", dat trouwe parlij-
genootcn verketterde, en afstootte, een
kwaad is gesticht, dat nu nog nawerkt
En bovendien acht hef blad uitlatingen
als deze in strijd met liet accoord door
dr. Ituypcr en de vijf heeren van Leider
en Leiding gesloten, daar alle bespreking
van geschil zou blijven rusten
DE GEMEENTEN EN DE VOLKS
VOEDING.
B. en W. van Amsterdam, s-Graven-
hage en Rotterdam hebben in een uit
voerig schrijven aan de regeering hun
ernstige bezwaren le kennen gegeven
tegen het ingediende wetsontwerp tot re
geling van de volksvoeding.
Hun hoofdbezwaar is dat daarin aan de
gemeentebesturen de verplichting wordt
opgelegd, zorg le dragen, dat steeds vol
doende hoeveelheden aanwezig zullen
zijn. Zij meenen dat noch deze besturen
noch de burgemeesters beschikken over
de ïriacht om te zorgen, dat de voor de
bevolking vereischle voorraden, hetzij in
<le gemeenten, hetzij, voor zoover het
producten Wan buitenlandschen aanvoer
betreft, binnen de grenzen van hel Rijk
zullen komen, terwijl ook het treffen van
uitvoerregelingen voor net hier le kmd<
geproduceerde geheel buiten de macliC
der gemeenten ligt.
De Onteigeningswet van 1911 geeft den
burgemeesters slechts de bevoegdheid tol
inbezitneming van de voorraden, die in
hunne gemeenten aanwezig zijn. doch
'erschafl in geen opzicht het middel om
te zorgen, dat er voorraden komen. In
dien die voorraden er niet zijn, zijn de
gemeentebesturen op aankoop dezer voor
raden en opslag aangewezen.
De adressanten meenen dal de zorg
vcor de aanwezigheid van voldoende voor
raden levensmiddelen en brandstoffen al
leen in handen van het rijk moet berus
ten en dal het Rijk de regelingen moet
treffen, waardoor deze voorraden in de
vereischle hoeveelheden de gemeenten
zullen bereiken en ter beschikking van
de gemeentebesturen zullen komen, 'die
dau de nog zeer zware taak van de ver
dere distributie dienen le vervullen.
Een tweede bezwaar belreft de door
den Minister aangegeven welsfandsgrens,
die in Amsterdam en Rotterdam f 2750
bedraagt, en in Den Haag f 2500. Boven
deze grens zal slechts zoo n klein per
centage der bevolking vallen, dal het
verre de voorkeur verdient den maatregel
algemeen te maken. Voor Amsterdam zon
dat uitgesloten volksdeel zijn 8 pCt„ voor
Rotterdam 6 pCt., voor den Haag 13
pCI. Door hel algemeen maken der rege
ling voorkomt men ook de moeilijkheid
dat Kvee soorten niet van elkaar te her
kennen waren in één winkel aanwezig
zouden zijn.
Bovendien hebben B. en W van A ma
ster dam en vim Rotterdam in een adres
nog eens hun bezwaren uiteengezet tegen
het aan de gemeenten opleggen van een
deel der kosten. Zij meenen dat de ge
meentebesturen geen invloed kunnen uit
oefenen op de factoren die het nadceüg
verschil tusschen den inkoopsprijs en den
verkoopsprijs beheerschen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Het niet vergoeden van schade
door mijnen.
In een beschouwing over de gister
vermelde regeeringsinlich t ïngen inzake het
niet vergoeden van schade te Retran-
chetaent, Vlissingen en Dom
burg, veroorzaakt door liet doen sprin
gen van mijnen, Schrijft de hoefijzer-cor
respondent vim het Hand. o. a. liet vol
gende
,Wij vinden het heele standpunt, dat
de Minister van Oorlog in deze inneemt,
klein en benepen. Den heelen juridischen
kant van de zaak had hij, in dezen tijd
aarin men waarachtig wel wat anders
tc doen heeft dan ooiriogsverschijnselen
taet advocatenoogen te beturen, links
moeten laten liggen. Hij, of de Minister
van Binneinlaudsche Zaken als die van
Oorlog vond dat hel: niet onder zijn de
partement hoorde, had moeten zeggen
Er is, in dezen buitengewonen tijd, door
ecnige Nederlanders schade van geheel
abnormalen aard geleden tengevolge van
oorlogsdaden der strijdenden. Zij kunnen
niemand daarvoor iji rechten aanspreken
Welnu, dan zal de Staat, die- in dezen
buitengewonen tijd zooveel buitenge
woons doet, waartoe geen wet hem
verplicht, ook de kleinigheid - want hét
is een kleinigheid voor de schatkist, maar
recl voor de benadeelden - óók nog op
zich nemen. Te meer daar in de meeste
gevallen de schade, rechtstreeks is ver
oorzaakt door een maatregel, genomen
•oor de openbare veiligheid 1e zor
gen" en liet ongerijmd, ware, wanneer hij
daarmee ten aanzien van enkelen precies
Wet tegenovergestelde (mocht uitwerker
zonder zich daarom verder te bekreu
nen. En te mt-er nog omdat, in sommige
gevallen, de scliade niet, of in slechts
zeer onbeduidende, mate ware aange
bracht indien men van den aanvfmg af
het juiste inzicht hadde bezeten in de (e
bezigen methode.
Het ware belachelijk en ergerlijk wan
neer wij uit 's rijks schatkist tientallen
millioencn bleven spe.ndeeren ter bijpas
sing van levensmiddelen voorziening
toch ook niet iets waartoe de Staal, juri
disch, 'verplicht is, Excellentie- en wan
neer wij eenige honderdduizenden arme
Belgen met vijf millioen gulden- uit onze
schatkist zouden hebben geholpen op
wolken .juridischen" grond? en een
klein aantal Nederlanders hun ei'gen deu
ren en vensters en zolderingen lieten op
knappen, die kapotgeslagen zijn door mij
nen, welke vanwege den Staat tot sprin
gen zijn gebracht „óm voor de open
bare veiligheid te zorgen". Bewaar ons
voor den Staat der Nederlanden, zouden
de benadeelden anders :dlicht zeggen, had
vader Staat die mijnen maar laten liggen.
De Noordzee zou ons misschien genadi
ger hebben behandeld. Erger dan de
Staat had zij 't in geen geval kunnen ma
ken.
Wij hopen, dat de Tweede' Kamer, die
meer dan eens genade voor recht heeft
laten gelden wanneer het, in volkomen
normale tijden, ging om een pensioenver-
zoek, dat niet door een wetsartikel was
te halen maar waarvoor dan een „grati
ficatie" werd gevonden, toonen zal dat
zij de afmetingieu van dezen tijd beter be
grijpt dan de Minister van Oorlog.
En dat zij een streep zal halen door
diens kleine politiek op dit punt
De uitvoer van manufacturen.
Hel valt mei deze, gister vermelde
kwestie nog al mee, wat. de beteekenis
van den Engelschen maatregel betreft.
Het Ned Corr. Bureau meldt ,dat de
onderhandelingen over een beperking van
den uitvoer uit ons land van manufactu
ren tusschen de Engelsche regeering en
de N. O. T. nog niel beëindigd zijn, maai
de N. O. T. aanleiding geven te verwach
ten, dat bedoelde uitvoer slechts voor
een zeer klein gedeelte zal behoeven
le worden stopgezet.
Reeds gister wist de N. Ct. mee tc
deelen dal de zeer categorische vormi
van het bericht der N. R. C. geen juisten
indruk gaf van den. eisch, die door do En
gelsche regeering (natuurlijk niet aan
onze regeeri ng) inderdaad gesteld
moet zijn. De bedoeling daarvan is geen
andere dan die van de overige belem
meringen, door Engeland aan onze han
dels vrijneid in den weg gelegd, nl. le ver
zekeren dat geen Nederl'andsclie export
artikelen, ten aanzien waarvan het in
staal is den toevoer van grond- of hulp-
sloffen te beletten, aan Duitschland of
Duilschers verstrekt worden. In dien ge-
dacnteueang zou de maatregel alleen kun
nen celden voor den uitvoer van manu
facturen naar die neutrale landen, van
welke wederuitvoer naar Duitsciiland mo
gelijk wordt geacht of waar die goederen
op andere wijze aan Duilsche belangen
ten goede zouden komen. Hoewel deze
nieuwe aantasting van onze handelsvrij
heid zeker erg genoeg is, zou dan de
eisch niet betreffen onzen uitvoer van
manufacturen naar Britsch-indiê, Oost-
Azië, (onze eigen koloniën uiteraard in
begrepen) en wellicht, hoewel daar Duit-
die belangen bij menigte vertegen woor-
gd zijn, ook niet Zuid-Amerika.
Uitvoer van aardappelen
Het Landbouw'-Export-bureau heef
weten te bewerken, dat van de voor
het buitenland bestemde aardappe1-
len 25 o/o naar Bngelaud gezonden zal
worden. De regieling is ongeveer als
met de kaas Wat de aardappelen min
der opbrengen dan de vrije marktprijs
•zal later worden vergoed
Aanvankelijk schijnt men zich in de
kringen van de Duitsche inkoopsccntrale
een weinig tegen deze regeling verzet t<
hebben De veilingen werden vandaag
echter gehouden, zonder dat er iets
bijzonders voorviel Niemand kan trou
wens meer aanknopen dan ten verkoop
ordt aangeboden En op de vrije
markt blijft bij de tegenwoordige rege
ling toch nog 100 o/o 30 o/0 voor het
binnenland 70 o/o Daarvan 25 o/o voor
Engeland. Rest dus 52i/2 °/o van 'l totaal
voor de vrije markt
(Hand
De r ij s t d i s t r i b u ti e l e Roer
mond.
De Burgemeester van Roermond heeft
Zaterdag in den raad meegedeeld hoe hel
met de distributie van de rijst is gegaan.
Volgens hem had er met het doen der
opgave aan het distributiebureau zooveel
haast gemaakt moeten worden en had
het dientengevolge zóóveel moeite gekost
ohi op deugdelijke wijze in contact te
komen met het bestuur der winkelVeree-
nigimg, dat Siij het, ten einde althans oen
behoorlijk quantum regeeringsrijst in de
gemeente te krijgen, gewenscht had ge
vonden om tevens een inschrijving te
openen voor de beambten en werklieden,
zoowel raste als losse Van die gelegen
heid was ook, zooals uit een voorgelezen
opgaaf bleek, door verschillende bij de
gemeente werkzame arbeiders die 2, 5
en 10 KG. besteld hadden, gebruik
maakt. Hij erkende ten siotfe dat er eett
ernstige fout was gemaakt, al was dat
dan ook geheel te goeder trouw
schied en hij verklaarde dat de door
hem en de beide wethouders ingesla
gen hoeveelheden, in totaal 250 KG,
voor nadere distributie beschikbaar wa
ren gesteld.
De meerderheid ran den raad was van
meening dat de burgemeester te goeder
trouw had gehandeld.
o
Rubber.
De bandenfabriek Hevea te Hoogef-
zand heeft weer rubber gekregen en is
gisteren, na 6 weken stilstand, weer in
Werking gesteld
De in den grond geschoten
Sch. 10 3.
Omtrent den door een Duitsche duik
boot in aen grond geschoten Nederland-
scheii trawler Sch. 103, meldt het Cor
respondentie-bureau, dat van de heman-
ning, behalve de schipper, ook de 2e ma
chinist en een matroos aan boord zijn ge
nomen, ten einde getuigenis af te leggen
Ier plaatse van terugkeer.
De overige bemanning werd. nadat het
schip met meer dan 20 schoten vernield
was, en zij overboord was gesprongen in
de uitgezette sloep, door den onderzeeër
op sleeptouw genomen, tot zij aan de
Sch. 307 werd overgegeven.
Volgens eenparige opgaven van de 11
man, die gisteravond binnenkwamen, heeft
de duikboot na het eerste schot zonder
waarscliinving te hebben gelost, geen
respijt gegeven, maar dit schot doen
•olgen door ruim een 20-tal schoten,
vaarvan verscheidene de masten, den
schoorsteen, de brug en andere belang
rijke deelen van het schip raalclen, tot,
bij hel laatste schot, dat van veel zwaar
der kaliber was en door de machineka
mer heen ging, het schip binnen 3 minu
ten zonk.
Gelukkig kreeg niemand van de beman
ning verwondingen.
Hel schip droeg alle kenleekenen van
zijn nationaliteit. Ten eerste had het de
kleine Nederlandsche vlag in top en na
hel eerste schot werd de groote Neder
landsche vlag geheschen.
Inmiddels was de duikboot, die op 1000
meier afstand had gevuurd, de sloepen
genaaerd. De schipper van den drifter
maakte den duikbootcommandanl op
merkzaam dat hier een Nederlandsch
schip, dal zich van niets bewust was en
reeds een 4-tal duikbooien was gepas
seerd, de beschieting had oudergaan.
Hierop antwoordde de commandant dat
hij in de meening verkeerde, da! de koers
an den drifter N. "W. was. nlzoo in de
richting van Engeland. Het vaartuig bc-
ond zich dicht bij de Engelsche kust op
>7° 15' N B. en 1 15' O, L., dit is ver
benoorden de Doggersbonk, ter hoogte
van Aberdeen.)
De bemanning verklaart verder eenpa
rig, dol het schip, dal op weg naar huis
was, omdat de kolen op waren, dadelijk
was stil blijven liggen. Het vaartuig was
geladen met 70 kantjes liaring. De be
manning icon zich de daad van den duik-
bootcommandant slechts daaruit verkla
ren dat hij de stoomspil voor een mi
trailleur had aangezien.
Toen hij op zijn vergissing opmerkzaam
werd gemaakt, zeide de commandant
..Duilschland zal hel wel betalen."
Enkoio leden van de bemanning kregen
op hun verzoek iets te drinken.
De „We Ida ad"
Om tien ïict werpen van een bom van
uit een Zeppelin naar den Nederland-
schen schoener „Weldaad' verneemt de
V Ct van een der opvarenden van een
zeetjalk, die liet gebeurde met de „Wel
daad" van nabij heeft waargenomen'dat
men aan boord van de tjalk de bewe
gingen van het luchtschip goed had kun
nen volgen, en dat men daar de mee
ning was toegedaan, dat de aanval1 niet
den 'Nederiandschein schoener betrof, doch
een of anderen Engelschen onderzeeër,
die beschutting tegen een aanval had
gezocht achter don schoener.
Men had weliswaar geen duikboot
waai'genoimen, doch liet is bekend, dat
deze vanaf een groote hoogte spoediger
wordt opgemerkt dan vanaf een varend
schip Met groote snelheid had men het
luchtschip in de richting van Helgoland
zien terugkoersen, waardoor men nog
meer in het vermoeden versterkt werd,
dat er iets bijzonders aan de hand was.
het welk met grooten spoed aan de Duit
sche autoriteiten moest worden bekend
gemtaakt.
Uit Middelburg.
Aan G. Kooman, arbeider bij de gas
fabriek alhier is bij Kon Besluit een
pensioen toegekend van f 263.
e
Uit Vlissingen.
Aan B. en W. van Vlissingen is een
adres gezonden, met verzoek maatregelen
te willen nemen, teneinde den nadeeligen-
invloed der bioscoopvoorstellingen op de
jeugd tegen te gaan.
Dit adres is onderleekend door alle
bedienaren van den godsdienst, alle ge-
neesiieeren op één na en alle hooiden van
scholen.
O—
Uit Walcheren.
- Aan L. Bosselaar, gemeente-secreta
ris van Meliskerke, is bij Kon Be
sluit een pensioen verleend van f 171.
Gisteravond viel te V-eere een ze
venjarige jongen hals over kop van den
muur voor de sluis in den Veerschen
ratergang. De sluisknecht E van Offen-
beek sprong gekleed te water, greep den
jongen die al onder de sluis was gedre-
oh hield hem al zwemmende boven
water, waarna door middel van een toe
gestoken haak beiden behouden aan wal
gebracht werden,
Dinsdag 18 Juli zal de stemming
plaats hebben voor een lid voor den
gemeenteraad van Serooskerke W.). va-
calure-J. de Visser. Twee candidalen-lijs-
len zijn ingeleverd een voor den heer
W. Jobse en een voor den beer Joh.
Wondergem. Eerstgenoemde is door
twaalf vrije kiezers candidaat gesteld en
laatstgenoemde door de u. r. kiesvereeni-
ging.
Uit Zuid-Beveland
Maandag hield de raad der gemeente
Schore een openbare vergadering,
waarbij alle leden tegenwoordig waren-
Mei algemeene stemmen werd benoemd
tot onderwijzeres aan de openbare lagere
school mej. P. L. Kriekaart legen 16
luli op een jaarwedde van f 500 en f 50
voor hel geven van handwerkonderwijs en
onder verplichting in die gemeente te
wonen.
Besloten werd tot den verbouw van
het gemeentehuis.
Bij de rondvraag vestigde de heer Gle-
rum de aandacht van B. en W op de
vacantie aan de school mol de Kruiaingsche
kermis. Hij meent dat die vacantie geen
doel meer heeft en ziet liever eenige da
gen vacantie gegeven tijdens het bessen
plukken. De voorzitter zal rekening hou
den mei hel gesprokene en zoo mogelijk
verandering in de vacantie brengen.
De lieer In 't Anker meent, dal de om
wonenden van „de Va te" volgens raadsbe
sluit f 1 voor uitweg moeten betalen. Dit
geschiedt niel meer. De voorzitter erken
de vergelen le hebben, dezen post op de
begroeiing te brengen. Hij acht het ge
wenscht. dat de raad op dergelijke din
gen bij de begrooting de aandacht vesligt.
Uit Noord>-Beveland.
- In de Maandag gehouden gemeente
raadsvergadering te C o 1 ij n s p I a a t die
bij ontstentenis van den burgemeester ge
presideerd werd door den lsten weüiouj-
der, den lieer P Tazelaar, werd de ge
meenterekening over 1915 aangeboden.
Op een request van J D de Koster
om ecu stukje gemeentegrond voor zijn
nieuw aangekochte woning in de Krui si-
straat aan te koopen, werd in beginsel
gunstig beschikt Tot ambtenaar van den
burgerlijken stand (vacature de heer M.
Noordijke) werd benoemd de heer A J
Ridder. Afwijzend werd beschikt op een
reclame in den hoofdelijken omslag van
Adr. Iloogerheide Cz. Op de voordracht!
voor zetters, wegens aftreding van de
heeren C Kievit en J M Haringman, wen
den geplaalsL de heeren C. Kievit met
1. P vim der Weele en J M. Haringman
met. M. J Krijger
Uit Zeeuwsch-Vlaanderen W. D.
Tot lid van den gemeenteraad te
II o o f d p 1 a a t is bij enkele candidaat-
stelling benoemd de lieer .1. Dieriks, in
do plaats van den heer Hijp Temmer
manThomaes. Deze was gedurende 14
jaren lid van -den raad
- Te Biervliet is een vervol
ging ingesteld tegen bakker Dwijl
zijn brood van 14 tot 17 dekagram te
weinig gewicht had
Reeds lang was aldaar geklaagd over
#e kleine broodje».
