MIDDELBURGSCHE COURANT.
159® Jaargang
W oensdag
5 Juli.
A° 156
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.5©
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Grootc letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Kmemmicht.
Tweede Kamer.
Zitting van Dinsdag
De Kamer werkt als een millioeneir-
pomp. In de laatste weken der vorige
maand heeft zij door aanneming van de
oorlogswinstbelasting en van de twee z.g.
verdcdigingsbelastingen (heffing ineens)
er voor gezorgd dat er ongeveer 150 rail-
lioen, waarschijnlijk echter meer, in de
schatkist komt ter betaling van hetgeen
er van de crisis-uitgaven nog niet gedekt
werd door de groote oorlogsleening, die
ons op 45 millioen per jaar komt
En de eerste weken van de maand
Juli zal ze gebruiken om althans eenige
der belastingvoorstellen af te doen, wel
moeten dienen om hel tekort op den ge-
wonen dienst aan te vullen.
Hoe groot dat tekort zal zijn hangt
af van de beslissing1 ,die de Eerste Kar
mer zal nemen over de Ouderdomsren
te. Neemt ze die aan dan zal er 30 ïnif-
lioen Ie kort zijn Verwerpt ze die dan
moet er nog voor 20 millioen dekking
gezocht worden. En in dat laatste geval
zal de Minister van Financiën wel niet
doorgaan met de pensioenbelasting, die
toch al zoo'n slecht onthaal vond bij het
afdeelingsonderzoek in de Tweede Ka
mer; de beantwoording van dit afdee"
lïngsverslag zal de Minister vermoedelijk
uitstellen tot hij Weet wat de Eerste Ka
mer met de Ouderdomsrente doet.
Maar in ieder geval blijft cr dan nog
20 millioen te dekken waarvan de eene
helft komt op rekening van de nog altijd
ongedekte Talraa-renten, en waarvan de
andere helft ontstond door verhoogin,-
g|en van verschillenden aard.
Uil liet stel belastingen van minister
Treuh zijn er acht naar voren gehaald om
voor dat tekort te dienen til. de dividend
en tantième-belasting; de wijzigingen der
inkomstenbelasting; der vermogensbelas
ting; van hel successierecht; hel zegel
recht en het registratierecht; de heffing
van een stalislïekrecht en de verhooging
van den bieraccijns (met afschaffing van
den azijnaccijns).
Maar vóór hel zomerreces zal de Ka
mer slechts drie van deze acht onder han
den nemen, nl de dividend- en inliöme-
belhsling (2 millioen), de verhooging van
het successierecht (8 millioen) en het
statistiek-recht (3 millioen1).
Gister is ze begonnen en ze heeft er al
dadelijk, bijna zonder discussie, en zonder
stemming een aangenomen, nl. het sta-
tistiekrechl, dal trouwens een belasting
van heel bijzonder soort is, en dat voor
namelijk dienen moet om de kosten voor
een betere handelsstatistiek te dekken. Ze
wordt ten bedrage van 1 per mille gehe
ven van de waarden der in- en uitgevoer
de goederen.
Én daarna heeft de Kamer de verhoo
ging van het successierecht aan de orde
gesteld. De algemeenc beraadslagingen
daarover zullen heden worden voortgezet.
B1NRENIA9D.
GRONDWETSHERZIENING.
Het verslag van het afdeelingsonder
zoek is verschenen van dc regeerhigst-
voorstellen voor grondwetsherziening, d
w. z. alleen die inzake kiesrecht
Over art. 1.92 (on der wij s-ar t i kei)
loopt dit verslag nog niet. Alleen werd
door sommige leden betreurd dat de
regeering niet met haar voorstel gewacht
hoeft tot ook een voorstel tot herziening
van art 192 kon worden ingediend,
waartegenover door een aantal leden der
linkerzijde werd verklaard dat zij, als
een voorstel tot herziening van artikel
192 tijdig in staat van wijzen mocht kom
men, geen bezwaar hadden dat tegelij
kertijd met de voorstellen betreffende
het kiesrecht te behandelen.
De hoofdpunten van het verslag zijn
dan ook
mannenkiesrecht
vrouwenkiesrecht
evenredige vertegenwoordiging.
In zalcc mannenkiesrecht werd
door een een deel der leden het or-
glanis'ehe kiesrecht verdedigd tegenover
het nu voorgestelde individueele kiesi-
recht, waartegenover weer door -,vele
andere leden" de gronden ter aanbe
veling van het gezinshoofdenkiesrecht
uiterst zwak werden genoemd
Een deel der leden meenden uil de
opmerkingen in de M v T over domot
cratie de conclusie te kunnen trekken
dat het alg. kiesrecht den "Minister van
Binnenlandsche zaken volkomen koud
laat, en hij zijn voorstel alleen heeft in-
•ediend omdat het naar zijn jggening
overeenkomt met den volkswil En dit
laatste werd betvföst. In 1913 legden de
tariefkwestie en de staatspensioneering
meer gewicht in de schaal dan het kies
recht.
Van andere zijde werd de nuchter
heid in de Mem. v. T. verklaard door de
positie van dit extra-parlementair mini
sterie, dat alles wil vermijden dat par
tij-strijd kjin bevordefcen
Onder de voorstanders van het ret-
geeringsvoorstel vielen verschillende
stroomingen waar te nemen Er waren
leden, die meenden ,dat het algemeen
kiesrecht een noodzakelijkheid is gewor
den Vele andere achten de invoering
er van noodig, ten einde den invloed
der geheele bevolking op de richting
van wetgeving en staatsbestuur te ver
sterken Een derde groep van leden ver
dedigde liet algemeen kiesrecht boven
dien op grond van de sociaal-democra
tische beginselen
Vrouwenkiesrecht.
Vele leden betoogden, dal de door de
vrouwenbeweging, niet in 's lands belang,
maar als strijdmiddel, verlangde volko
men gelijkstelling der beide sexen met
de roeping der vrouw niet is overeen te
brengen.
Van de zijde van de vele leden, die
voor invoering van het vrouwenkiesrecht
gestemd waren werd betoogd, dat het
er hier niet op aankomt de vrouw in al
len deele met den man gelijk te stellen,
maar alleen op de vraag, of aan vrouwen
'l kiesrecht behoort te worden toegekend.
Deze leden ontkenden verder ,dat er
tusschen mannen en vrouwen een zoo
danig verschil van geaardheid bestaat,
dat deswege onthouding van kiesrecht
-gerechtvaardigd zou zijn. Eenige leden
waren bovendien voor het vro uwen kie si-
re eht gestemd op grond van liet klasse*,
belang der arbeidsters
Erkennende dat de regeerhig door
haar voorstel om het passieve kiesrechf
aan de vrouw toe te kennen' verder ging
dan haar programma, waarin alleen van.
opheffing der grondwettelijke belemmer
ringen voor het vrouwenkiesrecht sprake
was, meenden verscheidene leden dat
het gCwenscht is zich ten aanzien van
het actieve kiesrecht niet tot het weg
nemen dier belemmeringen te bepalen
Doet men dit wèl, dan zal het gevolg
zijn, dat het nog vele jaren zal kunnen
duren, voordat in de wet een regeling
van vrouwenkiesrecht wordt opgenomen.
De kwestie zou dan een storenden in
vloed op de verkiezingen blijven uitoefet-
nen
Deze beschouwingen vonden bij an
deren tegenspraak. Zij waren van oor
deel, dal het vrouwenkiesrecht een meer
persoonlijk en subjectief karakter aan
den politieken strijd zou geven
Dat een bruikbaar tusschenstelsel niet
zou zijn te vinden, werd door verschei
dene leden niettoegegeven.
Verschillende overwegingen werden der
overweging waard geacht. Hel denkbeeld
om het kiesrecht voiorsliands alleen toe le
kennen aan de vrouwen, die in eigen on
derhoud voorzien, vond instemming. Som
migen wilden, ten einde verband met den
»elsland zooveel mogelijk te vermijden,
kiesrecht toekennen aan de vrouwen, die
zelfstandig wonen, waardoor hetgeen
men wenschelüjk achtte de inwonende
dienstboden zouden worden uitgesloten.
Verdediging vond ook liet denkbeeld om
hel kiesrecht te beperken tot hen, die het
verlangen te kennen geven op de kiezers
lijst geplaatst te worden of tot lien die
aan zekere eischen van bekwaamheid vol
doen. Er waren verder leden, die zouden
kunnen meegaan met toekenning van het
kiesrecht aan dc vrouwelijke gezinshoof
den en daarmede gelijk te stellen vrou
wen, mits dan voor de laatste de mini
mum leertijd hooger gesteld werd dan
voor de mannen. Toekenning van kies
recht aan gehuwde vrouwen werd door
hen in elk geval niet toelaatbaar geacht.
Tegen hel uilsluiten van de gehuwde
vrouwen werd door anderen aangevoerd,
dat dit tot verzwakking van het arbeiders
element zou leiden, omdat de arbeider
over hel algemeen op jongeren leefLijd
huwt dan de man uit de gegoede kringen
De uitsluiting der bedeelden vond
enkele verdedigers maar meer bestrijders.
Evenredig kiesrecht. Zeer
vele leden konden zich in beginsel met de
invoering van evenredig kiesrecht voor
de vertegenwoordigende lichamen ver
eenigen. Door enkele leden werden prin-
cipieele bezwaren tegen het stelsel ge
opperd.
De heer Drion heeft aau het Verslag
een nota toegevoegd, waarin hij uitvoerig
betoogt, dat het voorgestelde stelsel van
evenredige vertegenwoordiging deels prnc-
lisch onuitvoerbaar, deels om principieele
redenen niet le aanvaarden is.
Stemplicht. - Zeer velen achtten
dadelijke invoering van stemplicht met
opneming van een daartoe strekkend im
peratief voorschrift in de Grondwet ge-
wenscht.
De Commissie van Rapporteurs heeft
den Minister van Binnenlandsche Zaken
uitgenoodigd lot hel houden van een
mondeling overleg teneinde bij hem aan
te dringen op opneming van een dergelijk
imperatief voorschrift in de Grondwet.
De Minister heeft zich bereid verklaard
de zaan nader te overwegen.
Meervoudig kiesrecht. Eeni
ge leden achtten invoering van een stolsel
van meervoudig kiesrecht gewensclit,
doch anderen meenden, dat dit geen aan
beveling verdient, omdat er geen goede
criteria voor de toekenning van meer dan
een stern zijn. te vinden.
De Eerste Kamer Naar aan
leiding van het voorstel der Regeering
om de bijzondere vereischten voor dc
verkiesbaarheid der Eerste Kamer 'e doen
vervallen <in verband met de invoering
van evenredig kiesrecht) betreurden som
mige leden, dat de Regeering deze gele
genheid niet heeft aangegrepen om een
voorstel1 te doen tol afschaffing der Eerste
Kamer.
Vele andere leden waren echter van
meening, dat de Regeering le recht geen.
vèr-slrekkende voorstellen ten aanzien van
ède Eerste Kamer heeft gedaan
VERSTERKING DER INDISCHE VLOOT
Het aangekondigde wetsvoorstel tot ver
meerdering der Indische vloot met een
kruiser en drie onderzeebooten is bij de
Tweede Kamer ingekomen.
In dc memorie van toelichting wordt
er op gewezen, dat verleden jaar een be
drag van zes millioen gulden is toegestaan
als eerste termijn voor den bouw van
twee kruisers en vier onderzeebooten
voor den dienst in Ned -Indië, waarvan
do totaal-kosten op ongeveer 28 millioen
gulden werden geraamd.
Voor het dienstjaar 1916 werden als
tweede termijn voor den bouw van be
doeld materieel, voor de beide kruisers
3 5 millioen en voor de vier onderzeeboo
ten 2.5 millioen, dus te zamen 6 millioen
gulden toegestaan.
De Regeering Ss echter van oordeel, dat
zonder uitstel verdere stappen moeten
orden gedaan lot versterking van de
vloot in Indië, zoodat thans gelden wor
den aangevraagd voor het op stapel zet
ten van een derden snellen kruiser van
hetzelfde type e n van drie onderzee
booten, en wel een som van 1 millioen
gulden voor den kruiser en 1 millioen
voor de onderzeebooten
Bij gereedheid van «lat materieel zal
dan in Indië de beschikking worden
verkregen over 3 kruise-rs en 10 on
derzeebooten, zoodal bij eiken kruiser
een 3-tal onderzeeboot en kan worden
ingedeeld, terwijl liet mogelijk zal zijn
door het naar Indië zenden van de
thans in aanbouw zijnde ruim 300 ton
groote torpedobootenaan eiken krui
ser ook nog twee jagers en twee zee
gaande torpedoboolen toe 'te voegen.
OORLOGSWINSTBELASTING.
Bij resolutie van den minister van fi"
nancièn is ingesteld een commissie, wier
taak zal zijn den minister desgevraagd
van advies te dienen in zake de uitvoer
ring dor wet op de oorlogswinstbclasting
1916, voor zooveel betreft het toelaten
van arschxijvingen of daarvoor in de
plaats tredende reserveeringen bij de be
rekening van de in eenig beclrijf ge
maakte oorlogswinst, en zijn in die com
missie benoemd
tot lid, tevens voorzitter de heer dr
A. Plate, oud-voorzitter der Kamer van
koophandel en fabrieken te Rotterdam;
tol leden ,de hecren C L Bressers,
industrieel, lid van Gedeputeerde Staten
van Noordbrabant te Dongen; D Croll,
oud-directeur der Maatschappij voor
scheeps- en werktuigbouw ..Fijcnoord"
te Rotterdam; H. (er Kuile, industrieel,
voorzitter van de Kamer van koophandel
en fabrieken te Enschedé; mr J P V.
Laman dc Vries hoofddirecteur der <11-
recte belastingen .invoerrechten en ac
cijnzen te 's GravenhagoR U. Mesdag,
directeur der directe belastingen, invoer
rechten en accijnzen te Rotterdam, II C
Rchbock, koopman te AmsterdamAd
Roelvink, bankier te Amsterdam; dr C
A Verrijn Sluart, hoogleeraar aan «le
rijksuniversiteit te Groningen
Aan de commissie is als secretaris
toegevoegd de heer mr G II A. Gros
heide Jr., accountant en advocaat le Am
sterdam.
GED. STATEN VAN ZEELAND.
Dat de heer J G van Niftrik jr. niet
herkozen zou worden als lid van God
Staten was te verwachten na den uitslag
der verkiezingen. k
Wij zien hem met leedwezen heen
gaan van een plaats waar hij met zijn
optimistisch ijveren voor de welvaart van
Zeeland nog veel goeds had kunnen1
doen Al is bij «le beslotenheid van de
vergaderingen van liet college van Ged.
Staten ook naar buiten niet waar te ne
men, wat precies hel aandeel van ieder
lid was, we meenen toch nu en tlan
aanwijzingen te hebben geconstateerd van
zijn persoonlijke zienswijze En we wis
ten dat we in den heer Van Niftrik een
man van onverdacht vrijzinnige begin
selen in de Ged. Stalen hadden
Hij is vervangen door mr P Diele-
man, iemand van wien wij, al is hij
onze politieke tegenstander, zeker niet
zullen ontkennen dat hij door zijn reeds
vroeger betoonde bekwaamheid in dit
college veel voor de provincie zal kunnen
doen
Merkwaardig is het zeker dat bij «fe
stemming de coalitie niet censgeziml
bleek De vermoedelijk van de katho'ie-
ken afkomstige zeven stemmen op den
heer Fruytier dwaalden eerst bij tie
tweede stemming en dan nog op één
af op den candidaat der antit-
revolutionnairen.
De verhoudiug in Ged. Staten is nu
3 rechts, 3 links, benevens den voor
zitter, n 1. den Commissaris der Konin
gin.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
51 et verkeer met Engeland.
Hef verkeer tusschen Engeland en het
wisteland zal, volgens een bekendmaking
ran het Engelsche ministerie van oorlog,
aan een strengere controle worden on«ler-
worpen, in het belang, heet hief, van de
algcmeene veiligheid. Noodelooze reizen
orden «laarom door het ministerie ont
raden.
Kool
De minister van L N. en H heeft
bepaald, dat onder zekere voorwaarden
consent tot uitvoer kan worden ver
leend voor vroege roode, savoije- en
witte kool.
Het percentage van den dagelijkschen
:anvoer ler veiling van vroege roode,
savove en witte kool ,dat op de inge
schreven veilingen voor het binnenland
moet worden geveild, wordt van 5 tot
9 Juli 1916 gesteld op tien pet
Een verdwaalde bode
Op een land bij Beverwijk is een zeer
vermoeide postduif gevangen, met groen
en gele vleugels Op den eenen vleugel
stond gestempeld M. van Gent 55, op den
anderen 105 Aan een poot was een al-
Itiminiutn kokertje bevestigd, waarin een
briefje van den commandant «ler Duit-
schc duikboot UB. 16 dd 27 Tuni 3
uur), waarin assistentie gevraagd werd
de Belgische visschersboof. Z Z 20
(van Zierikzee) op te brengen, het-
n gelijk wij de vorige week meldden,
ook gebeurd is.
Kraaien naar Duitsehland
Naar het Rott Nwsbl verneemt, wor
den uit het land van Maas en Waal
kraaien naar Duitschlaml verzonden. Zij
brengén 45 ets per stuk op
Hit Stad en ProFincle.
Uit Middelburg.
1 Gistermiddag had een glazcnwas-
scher, die op den I)am alhier zijn
beroep uitoefende, het ongeluk achter
over te slaan. De voeten bleven tusschen
«le sporten van de ladder hangen, terwijl
de man met zijn hooftl op een ijzeren hek
terecht kwam en een bloedende wonfle
opliep Door «jen ter hulp geroepen ge
neesheer werd de man verbonden en
per rijtuig naar huis gebracht
Tijdens de hevige regenbui viel gis
teravond een boerenmeisje, dat hard
naar huis liep, in de Langedelft alhier
in een plas en kwam met het hoofd op
een stoep terecht Na bij een der ornwor
nenden te zijn binnengebracht, werd zij
door een in de buurt zijnden geneesheer
onderzocht en geholpen, «laar zij een
wonde aan het hoofd had. Na een uurtje
kon zij te voet huiswaarts keeren.
Hedenmorgen omstreeks vijf uur
zou de schoenmaker De Ruit de
Lange Noordstraat alhier aan het
werk gaan en had een petroleumlampje
aangestoken om enkele gereedschappen
van een kast te nemen Hierbij kwam De
R te vallen en ontstond een begin van
brand Een paar doozen verbrandden.
Door de bewoners en een buurman met
emmers water, en door de politie met
een minimax, werd het vuur in den aan
vang gestuit.
Overmorgen, Vrijtlagavond, stelt het
bestuur van het Middelburgsch Muziek
korps zich voor in den tuin van het
Schuttershof alhier een feeslconeert
te geven van een bijzonder karakter, n 1
ter viering van het 25-jarig «lirecteur-
sebap van den heer J Morks en tevens
van het 100-jarig bestaan van het korps.
Alle contribuanten (met een dame- zijd
uitgenoodigd en voorts ook verschillen
de autoriteiten
Als nu het weer wat wil meewerken
kan het een avond worden die in de
geschiedenis van het korps onder de bij
zondere uitvoeringen zal worden (opgetee-
kend.
Uit Vlissingen.
De spoedeischende zitting van den
gemeenteraad te Vlissingen is bijeen
roepen tegen Donderflag 6 Juli. des
middags 2 uur. Behalve het punt waar-
r de vergadering is belegd, komen op
den oproepingsbrief nog voor: mededee-
lingen en over te leggen stukken.
Blijkens het verslag van het Re-
erings Comité voor vluchtelingen tel
len de naai- en breikassen 129 vrouwen
en 23 meisjes. Het aantal gebruikte
werkkrachten «oor de pantoffel-indus
trie bedroeg 52, thans nog 44 Boven
dien werd het vak aan 41 personen ge
loerd. Gemaakt werden 8286 paar pan
toffels zomler zolen en 5011 paar met
gevlochten zolen. Aan grondstof werd
gebruikt 1018 KG. zelfkant, 1010 KG.
touw, 58199 M. zcilgaren en 17508 M.
hand. De opbrengst bedroeg f 3974. Aan
werkloon werd f 2079 651). uitbetaald.
- Door den directeur-generaal der
SS. is de hooMconducteur le klasse
P. Vos alhier eervol vermeld wegens
betoonde eerlijkheid
Uit Zuid-Beveland
Van de te Kruiningen .beschik
baar gestelde Regeeringsrijst is door de
ingezetenen oen ruim gebruik gemaakt
Te Kruiningen en te Hamweert werden
ieder zes balen uitgewogen
Uit Schouwe n-D uiveland.
- In Bruinissc komen In ver
scheidene gezinnen vele gevallen van
mazelen voor. Hoewel eenige kinderen
erg ziek zijn kwamen nog geen steriV
gevallen voor Op de bewaarschool wa
ren hedenmorgen slechts drie kinderen
aanwezig, zoodat deze gesloten zal wor
den.
Zomerzittirp Prov Staten
Vergadering van Dinsdag
avond.
In de gisteravond gehouden vergade
ring van Frov. Stalen werd do zomer-
zitting op de gebruikelijke wijze geopend.
Aan «te orde was liet onderzoek van de
geloofsbrieven der herkozen en nieuw
gekozen icdeu. Hiertoe benoemde de
voorzitter twee commissiën. de eene. be
slaande uil de luieren Dieleman, Van
Teijlinren cn Ysebaert voor hel onder
zoek der geloofsbrieven van de gekozenen
in Zierikzee, Goes en Sluis, de andere
bestaande uil de heeren Fruijtier. Dekker
en Blciker voor die der gekozenen in
Middelourg, Vlissingen, Tholen en Hulst.
Tijdens liet onderzoek van de geloofs
brieven werd de vergadering tijdelijk ge
schorst.
Er bestond op de publieke tribune zeer
veel belangstelling voor deze vergadering.
Onderzoek geloofsbrieven.
Nadat de vergadering heropend was,
