MiDDELBURGSCHE COURANT
Maandag
26 Juni
Jft 148
1S9" Jaargang
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courarft
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Advertentiën k 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Zij, die zich nu op ons blad
übsnneeren, ootraiigen de nou in
deze maand verselvnende Hom
mers gratia-.
Denk aan Woensdag!
Nog twee dageu en in liet district
M i d d e 1 b n r g voor de Provinciale Sta
ten zullen de kiezers ter stembus moe
ten trekken voor de definitieve beslissing
inzake de afvaardiging naar het Pro
vinciaal college.
We zullen ons niet laten afleiden van
de hoofdkwestie door de vele bijkomstige
kwesties die men van rechts in deze
hen-stemming weeft. lederen dag vindt
men er nog meer, van den meest verrasf-
rassenden aard We zijn zelfs (in. Zelan-
dia en in De Zeeuw) het praatje tegen
gekomen dat in vrijzinnige kringen ver
teld wordt dat Minister Posthuma man
van rechts is, iets waartegen dan onder
het opschrift Misleiding" gewaarschuwd
wordt Dat is wel een van de brutaalste
voorbeelden van onwaarachtigheid dat we
in den laatslen tijd gelezen hebben. In
weerwil van de verontwaardiging der
Zeeuw'' over het beruchte duurle^straoi-
biljet', zit immers in dat stukje ,,Mis'-
leiding" van hetzelfde blad de hoop dat
.de ontevredenheid over de duurte zich
tegen de vrijzinnigen zal keeren.
We meenen nog altijd dat deze strijd
een heel oenvoudïgen vorm heeft; dat de
vraag welke meerderheid de Eerste Ka
mer zal hebben, haar nog altijd be-
heerscht. Als bij deze herstemming mr.
Adriaansche wordt gekozen, zullen bij
een lusschentijdsche verkiezing slechts
-twee stemmen behoeven te worden
omgezet om de Provinciale Staten van
jrechts, links te maken
En we herhalen nog eens: in de naas
te toekomst is er alle vooruitzicht dat
de Eerste Kamer over belangrijke pun"
-ten van het programma der vrijzinnigen
zal te beslissen hebben.
We zijn er vast van overtuigd dat
het district Middelburg in meerderheid
der kiezers links is Of dat bij deze
herstemming tot uiting zal komen, hangt
alleen af van de opkomst der kiezers.
Gc hebt allen uw oproepingskaart
thuis Ge* weet dus dat ge verwacht
wordt. Hebt ge uw kaart verloren, ga
dan tóch, want op het stembureau krijgt
..ge een andere.
Maar bedenkt goed dat het Woensdag
van één stem kan afhangen.
En als ge er iets voor voelt om op
den duur aan de Zeeuwsclie Staten de
linksdie meerderheid te verschaffen, die
zij na lange jaren in 1913 voor eenigen
tijd had, en die haar reeds één links lid
naar de Eerste Kamer, deedzenden,
stemt dan op
Mr. .1. AORIAANSP.
SINNJENLANB.
DE TUBANTIA.
De Yadcrlandechc Club lieeft tot den
Minister van Bnilenlandsclie Zaken een
adres gericht inzake de Tubantia, on-
derteekend door liet bestuut-, nl. dehee-
ren prof mr. .f A. van Hamel, mr. dr.
C. F. Schoch, J Th Boelen, prof. dr.
D van Embden, dr II. T. Colenbrander,
A F, Dinger, prof. mr. D. P. D. Fabius,
,J. B. A* Jonckheer, mr. dr E. van Kel-
vvich Verschuur, K- van Lcijnep, dr W.
Lulofs, prof J. F Nierlncijer, B Nier-
strasz, mr. dr J. H. W. Q. ter Spill, prof.
oir. A. A. II. Struycken, C. G. Vattier
Kraane, mr. H F. van Leeuwen en mr.
IC. .Tahslnb.
In dat adres spreken de bnderteeke-
naars als hun oordeel uit, dat dc naar
hun stellige overtuiging onaannemelijke re
sultaten van liet Duitsche onderzoek
geenszins het gevollg behoeven te zijn van
kwade trouw van dc zijde der Duitsche
regeering of wol van de zijde van den
staf der Duitsche admiraliteit. Doch zij
willen er tegelijkertijd op wijzen, dat in
allen geValle niet op voor Nederland af
doende wijze is gebleken, dat bij „bet
onderzoek de vereischte volledigheid is
in -acht genomen
Gewezen wordt op dc- onwaarschijnlijk
heid dat een drijvende torpedo een zich
nog met ongeveer 4 mijl's vaart voortbe
wegend s'chip midscheeps zou treffen,
op de tegenstrijdigheid van die veronder
stelling met het zien van. een bellenbaan;
op het in gebreke blijven vah Duitsch-
land om de billijkerwijze verwachte con
sequentie te trekken uit het vaststaande
feit dat een Duitsche torpedo de Tu
bantia -tot zinken heeft gebracht.
De onderteekenaars meenen dal de
waardigheid van ons land niet toelaat
met de jongste Duitsche verklaring ge
noegen te nemen. Vergissingen zijn bij
duikbooten meer voorgekomen; o a. bij
de Sussex.
Nederland mag: daarom niet berusten,
doch moet duidelijk ejx onbeschroomd
doen uitkomen, welke de aan Nederland-
sche zijde hèerschende overtuiging is,
en dat deze niet kan worden prijsgege
ven dan op grond van afdoende bewijzen.
Indien Duitschland niet bereid mocht
worden gevonden liet onderzoek te her
openen en voort te zetten onder de door
Nederland billijkerwijze te verlangen
waarborgen van volledigheid en doel
treffendheid, dan zoude de zaak moeien
worden voorgelegd hetzij aan liet Iloi'
van Arbitrage, hetzij aan een bijzondere
met voldoende bevoegdheid toegeruste in
ternationale commissie van arbitrage.
Daartoe mede lie werken kan voor
Duitschland niet gevoegelijk worden ge
weigerd. 1
I. 1
In een merkwaardig artikel in „Van
Onzen Tijd" geeft prof. Struycken een be
schouwing ovei4 den stand van deze kwes
tie. - i
Op de vraag wat er nu gedaan moet
worden antwoordt hij, dat men eerst
moet weten wat men will
Wil men vóór alles, als een zaak die
ons nationaal aanzien raakt, de schuld
vraag lot .klaarheid zien gebracht?
Of wil men vóór alles trachten scha
devergoeding te verkrijgen voor het ma
te riee le verlies, dat werd geleden'
In hel; eerste gevall behoort onze regee
ring thans, zooals de Amerikaansche deed
in de Sussex-zaalc, haar oordeel over de
oorzaak van de ramp vast te stollen. Een
mathematisch zeker bewijs is daarvoor
niet noodig; onze regecring is in deze
geen rechter maar partij, en kan er
staat op maken, dat ook de Duitsche
regeering zich als zoodanig gedraagt
Luidt liaar beslissing, dat de Duitsche
marine schuldig is, dan heeft zij een
vordering te richten tot de Duitsche re
gecring van denzelfden aard als Amerika
de Sussex-zaak stelde. We moeten af
wachten wat Duitschland zal antwoor
den. Maar we hebben dan onzerzijds ge
daan wat liet aanzien van ons volk vor
dert.
Kan onze regeering zich gieen oordeel'
vormen cn is Duitschland niet bereid, na
dere gegevens bij te brengen, dan is het
onderzoek der zaak op liet doode punt
gekomen. Ons volk heeft dan evenwel
reclit er op, omdat de Tubantiezaak, ook
naar het getuigenis der regeering, eien na
tionale zaak is, alles te weten, èn
wat de feiten, èn wat de deskundige voor
lichting betreft, wal aan de regeering
bekend is, opdat het zich zelf een oor
deel' vormc en de door de regecring aan
genomen houding naar hare wagrde kun
ne schatten.
Telt men de nationale zijde vade
zaak licht en meent men, dat bij voor
keur, dien weg moet worden gevolgd,
welke de meeste kans biedt, dat aan
de belanghebbenden schadeloosstelling
worde gegeven, dan moet op geheel an
dere wijze worde gehandeld' Men krijgt
zelfs den indruk, dat de Duitsche nota
hot daarheen wil sturen wél vergoe
ding, maar met aanvaarding van de fei
ten, zooals ze door de Duitsche ma
rine worden gesteld. Immers, de Duit
sche nota zelve gleeft een ondubbcl-
Zinnig'en rechtsgrond aan voor zooda
nige vergoeding De torpedo is 10 da
gen gewapend drijvende gebleven, en
heeft als zoodanig de Tubantia getrof
fen. Hierin ligt de duidelijke erkenning
van een volkenrechtelijk onrecht, dat
tot schadevergoeding verplicht; en on
aannemelijk is, dat de Duitsche Re-
geering dit niet zou hebben begrepen
Art 1 van het ter tweede Vredescon
ferentie vastgestelde Verdrag nopens liet
stellen van onderzeescbe zelfwerkende
contactmijnen verbiedt torpedo's ie o
bruiken, die niet ongevaarlijk worden,
wanneer ze haar doel hebben gemist.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Conflict in het visschers-
bedrijf te IJmuiden.
Door de bedreiging van de Zcevisch-
verceniging te IJmuiden om de verceni-
ging te ombinden als de Commissie van
toezicht niet meer overleg pleegt mei
liaar bestuur "n de bedreiging van de
viscldmndelaren om hnden den aankoop
van de aangevoerde visch le zullen sta
ken (wat in verband staat met een uitge
vaardigd kon. besluit, waarbij de uitvoer
van alle visch, met-uitzondering van zalm,
aal, spiering greater dan 9 c.M, cn alle
wcclc- en schaaldieren en alle zoetwater
visch wórdt verboden tenzij op consent;
dreigt een ernstig conflicl' in den zee-
ïschhandel.
Behalve het voorgestelde conscnlreeht
heeft vooral bij de handelaren Kwaad
bloed gezet dc bepaling, dat vanaf één
Juli de door dc remeenlebesturen op te
geven bestellingen, over het bureau voor
afzei vau visscherijproduclen moeten loo-
pen en alles door dit bureau moet wor
den uitgevoerd, zoodat de tusschenhan-
del wordt uitgeschakeld.
Naar hel Hand. verneemt, maken de 1e
IJmuiden gevestigde Duitsche vischkoo-
pers gemeeno zaak met hunne Nederland-
sche collega's en zullen zij eveneens wei
geren visch le kóopen. Hierdoor zal dus
vermeden worden, dat de visch tegen
eiken prijs dcor de Duitschers wordt op
gekocht en dc regeering ,cp die wijze toch
hare voorgeschreven maatregelen door
gevoerd krijgt ten, opzichte van het con-
senlTecht.
De vereemging van recders van vis-
schersvaartuigen te IJmuiden heeft Za
terdag hel «volgende telegram aan het mi
nisterie van landbouw verzonden:
„Naar aanleiding van de afwezigheid
n minister Posthuma en de onmo
gelijkheid tot het aanvragen van audiëntie
verzoeken wij dringend, den regcerings-
maalregel betreffende consenlrechl op
den uitvoer van zee\isch op te schorten
tot terugkomst van den Minister, aange
zien wij de vischvangsten niet kunnen
lossen wegens de „bezwaren, welles zich
als uitvloeisel van dezen maatregel ziü-
len voordoen. -
Heden meldde men ons nog:
Het geheele visscherijbedrijf is thans
door het in werking treden van het con-
sentreclit stop gezet. Een 25tal schepen
zijn thans binnen, doch geen wordt ge
lost, zoodat er geen visch aanwezig is in
de rijkshallcn.
Hedenmiddag wordt vergaderd door
de betrokken partijen.
0
Vordering van schepen.
Een wetsontwerp is bij de Tweede Ka
mer ingediend, strekkende om aan de
Regecring dc bevoegdheid te verleeuen
tot hel opeischen van laadruimte in Ne-
derlandsche schepen, ten behoeve van
hel vervoer van goederen naar Neder
land. Echter zal die oneisching .alleen
kunnen geschieden, wanneer het geldt
goederen, welke door de Regecring wor
den aangevoerd of wanneer de distri
butie hier te lande van de aan te voeren
goederen, of van hun producten na be
werking, is geregeld door den Minister
van L., N. en H. of allliaiïs onder zijn
goedkeuring.
Naai- hel „Hand." meedeelt heerscht
er in de kringen van den Indischen
import veel ontevredenheid over het feit
dal dc Regeering hel stoomschip „Bat-
jan" van de Maatschappij „Nederland"
lieeft gerequireerd voor het vervoeren
ran een lading graan van Noord-Ame
rika naar Iner.
De gpedcren voor de „Batjan' lagen
reeds ter verzending gereed en moeten
nu in pakhuizen ea op schuiten opgesla
gen blijven. Bovendien is er toch al groot
gebrek aan laadruimte naar en van
Indiê.
-o
De smokkelhandel.
Uit liet Oosten des lands wordt aan
de N. Crt geschreven, dat ondanks dc
scherpe maatregelen op het papier, de
smokkelarij weinig verminderd is.
Vooral in de grensstreek tusschen Nij
megen en Venlo en in Limburg smokkelt
een groot deel der bevolking. Na afloop
van den wereldoorlog is vrij zeker een
belangrijk deel der grensbevolking ge
demoraliseerd en aan geregelden arbeid
ontwend.
De smokkelaars verbrassen ook nog
vaak het geld, dat zij zoo gemakkelijk
verdienen.
De ambtenaren met ole hulpkommie-
zen zijn, volgens den correspondent, niet
talrijk gienoeg om geregeld alle grens-
wegen te bezetten en groote troepen
smokkelaars kunnen zij niet tegenhou
den Als er van een groep van 60 smok
kelaars 30 worden aangehouden, maken
trouwens de overigen dé verdiensten nog
goed.
Kooplieden organiseercn achter de
grens den smokkelhandel (vooral in vet
en vee) en vanuit de groote sleden worden
spek en vet waaraan onze bevolking be
hoefte beeft, eerst naar grensplaatsen en
an daar naar Duitschland gesmokkeld.
Speciale reizigers en reizigsters in
smokkelwaar bereizen geregeld het grens
gebied
De organisatie van den smokkelhan
del is beter dan die van de bestri
ding er van.
Onder de smokkelwaar is ook veel
minderwaardig goed. In de omgeving van
Venlo werden kort geleden o a een ge
storven geil en een varken opgegraven
en naar Duitschland gesmokkeld'
Uitgewezen.
Dc vice-admiraal, commandant 'n Zee
land heeft hel verblijf in zijn ambtsge
bied ontz.egd aan Cornclis Minicus Mar-
cusse, broodbakkersknecht, geboren IS
April 1897 te Axel, wonende aldaar.
Chilisalpeter
Dc Knnstmest-commissie maakt in de
St.et. bekend, dat, met herroeping van
een vorige mededeeling, werd besloten,
alsnog tol_ verdeeling van de lading Chili-
salpeler per stoomschip „Riouw" over
te gaan, welk stoomschip Zaterdag te
Amsterdam is aangekomen.
W eekbepalingen
Voor de week van 26 Juni—1 Juli is
door den Minister van L N, en II
de hoeveelheid ter beschikking te stel
len hoeveelheid volversche kip- en eend-
eieren voor iedere 100 uitgevoerde vast
gesteld op 100 terwijl andere eiersoorten
niet beschikbaar behoeven te worden ge!-
steld;
de prijs van Indische maïs aan ge
meentebesturen voor ruiling tegen rogge
bepaald op f 225 per last van 2000 K G.
of f 7.875 per 70 K G., uitsluitend te Am
sterdam te ontvangen.
0
Tamme konijnen.
Hel SI.hl. no. 286 bevat een Kon be
sluit, waarbij de uitvoer van tamme ko
nijnen is verboden.
o
De opgebrachte Harwich-boot.
De Harwich-boot, die door Duitsche
torpedobooten naar Zeebrugge is opge
bracht. is vermoedelijk <fe „Brussels".
De boot was bij vertrek van Rotterdam
hoofdzakelijk geladen met levensmidde
len als margarine, eieren,'enz. Aanboord
bevonden zich als passagiers ruim 50
Belgische vluchtelingen, mannen, vrou-
i en kinderen, benevens 24 Russen.
Geen ambitie,
'e „N. R. Cl." ontleent aan een brief
uit Winnipeg dd. 2 Juni, dat in Canada
pogingen worden gedaan om een Hol-
landsche brigade samen te stellen voor
het gevechtsterrein 'n Europa. Onder de
Hollanders sehiint echter geen ambitie te
zijn om dienst te nemen, in weerwil van
alle moeite.
DE ZIEKENFONDSKWESTIE.
De burgemeester van Amsterdam heeft
zijn bemiddeling aangeboden in de quaes-
lie van de ziekenfondsen en de gc-
neesheeren Men verwacht, dat daar
door wel een "minnelijke schikking zal
worden verkregën
ült Stad en Frotinoie.
Uit Middelburg.
We herinneren met een enkel' woord
aan de vergadering der vrijz. concentra
tie morgenavond 8 uur in het Schutters
hof alhier. Sprekers: de Kamerleden
De Jong en Koster.
Naar wij vernemen hebben de vrijz.
concentratie en de soc.-democraten al
hier om de reeds vroeger gemelde re
denen besloten ook morgenavond met ge
bruik te maken van de door de rechlsche
partijen geboden gelegenheid lot debat
op de morgenavond aan die zijde 1e hou
den vergadering.
- In de gisterenmorgen gehouden ver
gadering Van dc afdeeling Middelburg
der S D. A. P. werd met algeraoejie
stemmen besloten, overeenkomstig het
herstemmingsadvies van het partijbestuur,
Woensdag a.s. bij de herstemming voor
de Provinciale Staten met alle kracht
te steunen de candidatuur van den heer
mr J Adriaanse.
- Wij vestigen de aandacht op de in
dit nummer voorkomende bekendmaking
van den burgemeester, waarbij is be
paald, dat de inlevering van de brood
kaarten en de verkrijgbaarstelling van
nieuwe kaarten moet geschieden op
Vrijdag 30 Juni a.s. van des voormiddags
IO1/2 lol des namiddags 5 uur en van
's avonds 6i/« tot 9 uur in de trouwka
mer ten Raadluiize.
En tevens op de publicatie betreffende
de beschikbaarstelling van rijsl.
- Hel Mlddelburgscli Muziekkorps zal
op Vrijdag 30 Juni 1916, des avonds ten
8 uur. een muziekuitvoering geven op
hel Molenwater
- Woensdag 19 Juli wordt te Mid
delburg in liet Schuttershof de jaar-
ergpdering van den Nedcrlandschen
Bakkersbond gehouden. In den middag
ran dien dag wordt aan de dames, die
de leden vergezeLleu in den Buitentuin
een hiatinéc aangeboden, ferwijl des
avonds een concert in het Schuttershof
plaats heeft. Bejde muziekuitvoeringen
worden gegeven door het Middelburgsch
Muziekkorps. Des Donderdags zal een uit
stapje worden gemaakt, vermoedelijk naar
Vlissingen
0-—
Uit Vlissingen.
- Met de mailboot „Koningin Wilhel-
mina" kwamen Zaterdag te Vlissingen
een 40-lal geïnterneerde burgers mede.
waaronder behalve'een aantal Duitschers
ook een twintigtal Oostenrijksche zee
lieden. die bij den aanvang van den oor
log gevangen genomen waren. Velen de
zer mannen waren van alles ontbloot;
een verzekerde ons, dat hij in al dien tijd
niel gerookt had en sigaren en cigaretten.
door menschlievendc omstanders aange
boden, Waren dan ook zeer welkom.
Zondag kwamen met de „Prins Hen
drik" een 12-tal geïnterneerden mede,
waaronder weder enkele zendelingen uit
Afrika en Indië.
De ladingmecstcr der Staatsspoor A'.
Geluk te Vlissingen wordt met ingang
2 Juli overgeplaatst naar M i d d e t-
b u r g.
♦Uit Z ui d-Be ve lan d
Hedenmorgen had te Goes de be
grafenis plaats van den heer G. H- van
der Meer Mohr, die van 1880—1914 ont
vanger-griffier was van bet waterschap
,,de Breëde bewatering bewesten Ierse-
ke". Tevens was hij ontvanger-griffier
van de buitenpolders van Nissc en Nissc-
Stelle. Bij de familie sloot zich op het
kerkhof aan het geheele bestuur van de
Breede Watering, de waarnemend ont
vanger-griffier, en de waterb. ambtenaar
met de opzichters
De dijkgraaf van „de Breede Wate
ring", de heer J. Oele Hz herdacht in
een lcorte rede de groo.te verdienste van
den overledene voor het waterschap- De
zoon dankte voor de belangstelling
- Te W o 1 f a a r t s d ij k werd Vrij-
dagavoncL door den beer J <lo Kramer,
commandant van den vrijwilligen laud-
slorm te Goes, en den korporaal Dagevos,
eveneens van den vrijwilligen landstorm,
een lezing gehouden Ler aanmoediging
en tol deelname aan do oefeningen van
den vrijwilligen landstorm. Hoewel er
nog geen der aanwezigen was die zich
als vrijwilliger opgaf, werd het toch door
een tiental' jongelieden ernstig overwogen
om, na toestemming van hun ouders ont
vangen te hebben, zich .als vrijwilliger
te (loon inschrijven.
De heer M. Kloosterman stelde zich
bereid voor het geval er nog jongeman
nen in deze gemeente mochten z»in die
dc lezing niet hebben bijgewoond en iets
voor deelname voelden, alle noodige in
lichtingen te geven. Dc oefeningen zullen
plaatselijk worden «ehouden.
De heer P. van Weel© te Rilland
Bath is met ingang van 1 Juli benoemd
tot cotninies bij de rijksbelastingen te
Baarle-Naussau
Uit Schouwe n-D uiveland-
Met ingang van 1 Juli is benoemd
tot burgemeester der gemeente Duiven-
dijkc J. Padmos.
<s
Uit Zee u w s ch-V 1 a a nd e re n O. D.
De knecht van den landbouwer de
Mul te Zaam slag is Zaterdag met zijn
fiets zoti ongelukkig gevallen dat een pols
ernstig werd gebroken