MIDDELBURGSCHE COURANT.
ióO' Jaargang
Vrijdag
16 Juni,
Kgsseroferac&t.
RIRRIRliRR.
üitSlaö oü Profil,cie.
M 140
1010
Deze courant verschijnt dagelijks, met uiteondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vtissingen en te Ooes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 eent.
Advertentiën i 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Os Statenverkiezingen van
gister^.
Zooals men weel waren gisteren Zuid-
Hollgnd, Overijssel, Friesland en Utrecht
aan de beurt.
Dal daarvan Friesland en UI recht
geen verandering van beteek&nis zouden
ondergaan was te verwachten. De alge-
mecne toestand is daar dan ook g|ebleven
zooals hij was.
Meer spanning was er voor Zuid-
Holland, en daarover konden We he
den het volgende bulletineeren
De stand avas 34 48 r.
Er traden af: 15 1. en 26 r., en wel in
Leiderdorp 2 r.'Leiden 1 r., J L,
Zoelcrmeer. 2 r.Den Haag 5 1.;
Vlaai-dingen 2 r.Delft 2 r.
Schiedam 1 r.; Rotterdam I 2 r.;
Rotterdam II 1 r.Rotterdam III 21.;
Rotterdam IV lr.; Rolterd. V lr., 11.;
Alphen 2 r., Gouda 3 r.
Gorinehem 2 1.Sliedrecht 2 r.
Dordrecht 2 O.-Beijerland 1 1.;
Ridderkerk 2 r. Brielle 1 I.
Middelharnis 2 r.
De uilslag der verKiezing was
Gekozen 21 rechts, 4 links, 16 her
stemmingen.
Onveranderd bicven Leiderdorp. Zoc-
lermeer, Vlaardingen, Delft. Schiedam,
AlienGorinehem, Sliedrecht, Oud-Beijer-
iand. Ridderkerk, Brielle en Middelbands.
In Dordrecht komen de beide aftre
dende liberalen in herstemming met een
antirevolutionair en een socialist; in
Gouda werden twee rechtschen herko
zen en komt een rechlschs met een
liberaal in herstemming; in Leiden wer
den de beide rechtschen gekozen en ver
liezen de liberalen 1 zetel.
In Den Haag komen in herstemming
vijf vrijzinnigen, twee socialisten en drie
TPchist'hen; in Roiterdara I komen de
beide aftredende rechtschen in herstem
ming met twee socialisten; in II de af
tredende rechlsche met een soeialist; in
111 de aftredende linkschen met een
rechtséhe" en een socialist; in IV de af
tredende rechlsche Met een socialist, in
V twee rechtschen met twee socialisten.
De vrijzinnigen verlorèn dus twee ze
tels, een te Leiden en een in Rotterdam:
V en hebben alleen kans op winst in
Gouda. Dc socialisten kunnen in Rotter
dam nog 5 zetels winnen .op rechts.
Loopt alles mee voor links bij de her-
stemminr dan kunnen dus in het geheel1
5 zetels van rechts naar links overgaan.
Zoover het bulletin.
We moeten voorop stellen dat onze
hoop steeds gering is geweest. Maar zeer
zeker is de uitslag voor de vrijzinnigen
teleurstellend. Het zou dwaasheid zijn
dn> ie ontkennen.
Maar wat dat gevoel' van teleurstelling
nog verandert in een van ergernis is liet
feil dal deze uilslag zeer duidelijk te wij
ten is aan het erbarmelijk aantat thuis
blijvers. Het is weer een Iriomf der lau-
wen' Vooral in de groote sLeden
Ziellier een paar slem min gsgetallen.
Kiezers- Uitge- Thuis-
tal bracht blijvers
Den Ilaag 48 807 25.052 23.755
Gouda 14.635 11.952 36S3
Roti. I 14.191 8393 5798
Rott. II 16,637 11.052 5585
Rolt III 6386 3996 2390
Roti. IV 23 645 14.739 8906
Rolt. V 9803 5818 -*3983
Wal voor conclusie moet men uit zoon
slaph >id van politieke belangstelling trek
ken? Zit daar iels in van parlements-ver-
mocidheid bij de kiezers?
We kunnen niet aannemen dat tot die
tienduizenden thuisblijvers niets is door
gedrongen van hetgeen er gezegd en
geschreven is over het groote belang
aan deze Statenverkiezingen verbonden.
Ongetwijfeld is de oorlogstoestand van
grootcn invloed geweest. Het hoofd der
meeste mcnschen stond niet naar ver
kiezingen. Maar al bemoeit men zich
ook niet met verkiezingsvergaderingen
e d men krijgt toch zijn oproepingsi-
kaart thuis, cn we zouden zoo zeggen,
dat men dan toch even zich wakker
schudt om ten minste de moeite te
nemen om te gaan stemmen
Maar neenbijna de helft van de
Haagsche kiezers bleef thuis En wc
zijn er zeker van dal de overgroote
meerderheid van die thuisblijve'rs links
te zoeken zijn Als wij nagaan wat er
ihier en elders in de provincie aan ver-
fciezirtgSwerk gedaan is, dan vraagt men
zich met Wrevel af, of cr wel eenige or
ganisatie der vrijzinnigen m de groote
steden bestaal IIoe\ is het anders moge
lijk dat de helft der kiezers weg blijft?.
In ieder geval hebben die vrijzinnige
thuisblijvers hun landgenooten in de rest
van het land voor jaren gedupeerd
In Den Ilaag moeten alle vijf de af
tredende vrijzinnigen een herstemming
ondergaan Van de 48 000 kiezers kwa
men slechts ruim 8000 hun stem op een
liberaal uitbrengen De candidaten van
rechts hadden er nog meer.; die brach
ten het tot ruim 9700
In Rotterdam V dal bij de Kamerver
kiezingen in '13 nog ruim twee duizend
stemmen op den Unie-liberaal uitbracht,
kon nu de aftredende vrijzinnige Moes
het nog niet eens lot duizend stemmen
brengen; hij had er 951.
In vier van de vijf Rotterdamschc
districten zijn de liberale candidaten van
dc baan 2e komen zelfs niet in her
stemming
Eu dat alles omdat er zoo velen thuis
bib ven
Het verschijnsel is ernstig, vooral als
men er op let dat ook in Gelderland
de opkomst in verscheidene districten
gering was Zoo ernstig, dat men zich
afvraagt of men het werkelijk voldoende
verklaren kan door verwijzing naar het
element van oud-Indiërs in Den Haag,
die lak hebben aan Statenverkiezingen,
naar Haagsche kieskeurigheid die niet
houdt van de drukte in een stembureau.
Die laatste motieven tellen niet mee voor
steden als Rotterdam, Arnhem, Zutphen
enz We hebben het reeds vroeger ge
had over verschijnselen die wijzen op
een vermindering van belaugslelling in
hel parlement, als gevolg van dc toe
nemende onmacht der volksvertcgcn!"
woordiging om af te werken wat haar
wordt voorgelegd
Dat onder de zakenmenschen in Rot
terdam steeds minder belangstelling is
te vinden voor de parlements-politiek,
is een bekend feil. Hel -befaamde Trcub-
adres heeft getoond dal die afkëerig-
lieid ook onder de zakenmenschen in
andere plaatsen te vinden is.
We vreezen dat de slechte opkomst
bij deze verkiezingen ook een symptoom
is" van die zelfde vermindering van be
langstelling in politieke zaken, welke
kwaal door den oorlogstoestand blijk
baar verergerd is.
In ieder geval blijft dc Eerste Ka
mer nu voorloopig rechts'
Er was gisteren tenminste nog één licht
punt, n 1 bij de verkiezingen in O v e r-
ij s s e 1
De stand in den Stalen van Overijssel
was tót nu 24 rechts 23 links De ver
kiezingen van gisteren hebben aan
rechts het verlies van één zetel in En
schede bezorgd. Daar traden af twee so
cialisten en één Roomsch.katholiek. De
laatste is vervangen door een liberaal
De rechter partijen moeten dus bij de
herstemmingen een zetel halen in Zwol
le öf in Ommen willen zij in Over
ijssel de meerderheid behouden
Tweede Kamer
Zitting van Donderdag
Het antwoord dal Minister Gort van
der Linden gegeven heeft op de in
terpellatie van den heer Schaper in de
nu zoozeer de gedachten beheerschende
levensmiddclemkwestie is van zoo groot
belang dat we er een uitvoerig uittrek
sel uit laten volgen Het geeft een
antwoord op veel vragen, zij 'i ook dat
in dat antwoord lang niet altijd een
oplossing uit dc moeilijkheden ligt op
gesloten.
Allereerst de vragen waarmee de
heer Schaper zijn interpellatie besloot.
lo. Kan de regeering verzekerendat
tot den nieuwen oogst" nog genoeg oude
aardappelen voor de behoefte van het
land aanwezig zijn en is do regeering
bereid de meest ingrijpende maatrege
len te nemen om ze tegen billijken prijs
onder liet bereik ;van liet vólk te brengen
2o, Zal de regeering alles doen om
te zorgen, dat van dc nieuwe aardappe
len cn van de voornaamste groenten
geen uitvoer plaats heeft, zoolang ze in
het binnenland niet tegen behoorlijken
prijs zijn te krijgen? Zorgt de regeering
zoo noodig voor vaststelling, van maxi
mumprijzen voor dit Volksvoedscl.
3o. Wil de regeering mededeelen hoe
het staat met de hoeveelheid suiker In
het land en wil zij; alle maatregelen ne
men om .door in beslagneming dit on
ontbeerlijk voedend genotmiddel onder
bereik der natie te brengen.
4o. Wat deykl de regeering te doen
om de ingezetenen tegen billijken prijs
vlcesch, sjiek, vet en van vTsch te
voorzien.
5o. Wil de regeering maatregelen tref
fen om de uitreiking van kaarten van
regecringïsbrood! naar vaste regels en
zooveel' mogelijk gelijkmatig te doen ge
schieden, zoodat willekeur wordt, uitge
sloten.
6o. Hoe is |de medewerking der ge
meentebesturen ih de noodvoorziening?
Is de regeering ia staat onwillige of on
verschillige burgemeesters te dwingen in
de levensmiddelen voorziening hun ingeze
tenen Ier wille le zijn.
Minister Cor t van der Linden be
gon met de verklaring dat bij het intre-
treden van de ongesteldheid van minister
Post hum a een interim is over
wogen Er is van afgezien om de moei-
moeilijklieid daaraan verbonden.
Maai- spreker's tegenwoordigheid hier
bewijst, dat er nog altijd is een verant
woordelijk minister en ook bij de dage-
lijksche leiding van het departement
blijft spreker, zij het langs den ongewlo-
nen weg van een politieken zaakwaarne
mer, verantwoordelijk
Voorts liet de Minister drie opmer
kingen aan zijp beantwoording der vra
gen vooraf gaan
Volkomen te begrijpen is het, dat
de huismoeders de schrik om het tytrt
is geslagen. De Minister ziet dat in Zij
hebben tegenwoordig een zeer zware
taak, op haar drukken de zorgen van
dezen tijd het meeste. Maar ware het
toch niet beter geweest, als die op
tochten, die hier en daar tol engere-
(eldlieden in Rotterdam bijvoorbeeld
- aanleiding hebben gegeven achterwege
waren gebleven5 (Stemmengeen sprake
van; die-onlusten waren tocli gekomen.)
Dié optochten, vervolgde spreker, kun
nen niets uitwerkenOverleg is beter cn
daarom heeft spreker de vrouwen ont
vangen Daardoor kreeg hij een inzicht,
dat hij anders niet zou gehad hebben
De maatregelen tegen de duurte wa
ren reeds genomen en voorbereid voor.
dat die optochten gehouden werden
Een tweede opmerking is, dat het
thans niet gaat om de fouten die
kunnen zijn gemaakt, hetzij door dc
regeering, door liet gemeentebestuur of
door anderen Spreker zegt, dat niet
om te beweren, dat er fouten zijn be
gaan of dat er geen fouten zijn begaan.
Elders heeft 'men spreker in dit. op
zicht misverstaan. Maar het gaat om den
toestand zooals die nu is.
Ten derde moet men begrijpen, dat de
Regeering niet alles kan Zij lam
niet ijzer met handen breken. De duur
te der levensmiddelen kan tot zekere
hoogte worden beperkt, maar zij kan
dit algemeen verschijnsel niet tegen gaan.
En mi de vragen
Hoe komt het, dat er klaarblijkelijk
een tekort aan aardappelen is?
Niet doordat er te reel uitgevoerd is,
behalve die welke gesmokkeld zijn, maar
doordat voor de industrie een groot aantal
consumptieaardappelen zijn gebruikt. Ten
tweede doordal toen de aardappelen
goedkoop waren een groot aantal is ge
bruikt voor veevoeder. Ten derde dooi
de fraude op groote schaal gepleegd
Toen de prijs van de aardappelen Laag
Was, is hierop gewezen door liet centraal'
administratie en dislributicbureau. Dat
was in Januari. Gewezen werd toen op
het gevaar, dat de aardappelen voor
veevoeder gebruikt zouden worden en
aangedrongen werd er op, aardappelen
in te slaan, of zich door voorkoop te
verzekeren. Op die circulaire hebben 14
gemeenten geantwoord. De anderen meen
den te goeder trouw dat het niet noodig
is.
Midden Mei is aan de aardappelveree-
niging het verzoek gericht om een aantal'
wagons iter beschikking te stellen van
lietdistributiebureau, omdat men vreesde,
dat speculanten bezig yvaren met opkno
pen. Door middel van de pers is toen
gemeld, dat er wagons met aardappelen
beschikbaar waren.
Langzamerhand kwamen er meer klach
ten en begin van Juni bleek in ver
schillende gemeenten een tekort, mei
prijsstijging. Toen is ingegrepen, zijn er
aardappelen in beslag genomen, waar
men maar vermoeden Icon, dat ze nog
beschikbaar waren. Het resultaat is, dat
op verschillende plaatsen in Zuid-Hol
land 1.200 000 K G., in Friesland 350,000
K.G. zijn onteigend en In Zeeland door
het militair gezag 1,400,000 K G zijn
vrijgegeven. Er is nu voldoende tot den
nieuwen oogst. Alleen zal de distributie
tijd vorderen, waar mén niet beschikt
r voldoende schepen en wagons om
de aardappelen binnen enkele daL
overal lieen te brengen. Inbeslagneming
der schepen zou niet helpen. Aan de
regeling der distributie wordt met kracht
gewerkt.
Men staat nu voor den nieuwen oogst,
waarbij het weer echter niet medewerkt,
Door den grooten overvloed van nieuwe
aardappelen zullen echter de prijzen
aanzienlijk dalen. D c u i t v o e r z a 1 ge
heel verboden worden, en eerst
dan toegestaan worden indien tegen re
delijke prijzen voorzien is in de behoef
ten van het Nederlandsclie Volk.
Ei* is voorts een uitvoerverbod van
peen en bloemkool en dienzelfden dag
zou nog komen een uitvoerverbod voor
postelein, spinazie, tuinboonen en dop
erwten.
Wat de peulvruchten betreft; de
boonen zijn eenigszins krap, maar erwten
zijn nog in voldoende hoeveelheid be
schikbaar, voor schaarschte behoeft niet
gevreesd te worden
De vlees cl)- voorziening is en
zeer moeilijk vraagstuk. Er is geen
slachtvee uit hel land gegaan, beliaRc
enkele kleine partijen, naar België hij
voorbeeld
In ieder geval staat nu alle uitvoer
van vee slop cn vooreerst zal geen uil
voer worden toegelaten Daardoor za!
binnen niet te langen lijd weer vee
aan de markt lïomen, waardoor de
vleeschprijs zal dalen.
In beslagneming van hel. vee is niet
moeilijk en spreker zou niet .aarzelen
het te doen, maar de groote moeilijk
heid is, wat niet da( vee te doen Daf
vee moet geslacht en daarna gedistri
bueerd worden Nu is de moeilijkheid,
dat slagers, om het vee le slachten
tegen een door de Regeering te bepa
len prijs niet te vinden zijn
Inlusschen worden maatregelen be
raamd om dit moeilijke distributievraag-
stuk baas te worden
Het varkensvleesch wordt overal
bijna door de gemeenten aangevraagd.
Aan alle aanvragen kan worden vol
daan Het wordt beschikbaar gesleld
voor 25 cent beneden den marktprijs.
Het vet en het spek vormen een
veel moeilijker quaes tie Men kan noy
niet beschikken over een voldoende
hoeveelheid van buiten Men is afhan
kelijk van den invoer van buiten, on
derhandelingen zijn gaande en wellicht
komt men lot verbetering
Toch is het vet voor de bevolking
een belangrijk artikel en al het moge
lijke wordt gedaan om er in te voor
zien. Er is inderdaad te weinig gedis
tribueerd, maar er is niet meer
Nu de suiker Tn groote mate
Wordt die achtergehouden en
'tis niet bekend waar die suiker
z i l Dat neemt echter niet weg, dat
spr toch maatregelen tot inbeslagne
ming heeft genomen In de laatste da
gen is er in Rotterdam 8 millioen K.G.
in beslag genomen en onteigend. Er
smrden maatregelen genomen voor ver
dere inbeslagneming Dc 8 millioen zul
len tegen matigen prijs gedistribueerd
worden; zijn deze 8 millioen niet vol
doende, dan zullen andere gezocht wor
den voor inbeslagneming en spr. maakt
zich sterk, die te vinden
De regeering heeft al het mogelijke
gedaan de buitensporige prijzen te druk
ken en zal daarmede voortgaan
Minder gemakkelijk te beantwoorden
is thans de vraag van een centrale
leiding Spr wil die wel overwegen
ook met zijn ambtgenoot, maar thans
kan hij er geen antwoord op geven.
Wat. de burgemeesters betreft, komen
r klachten in over plichtsverzaking,
dan zal hij tegen die burgemeesters
krachtig optreden Maar hem zijn tol
dusver zeer weinig burgemeesters ge
noemd
Het aanwijzen van B. en W. in
plaats van den burgemeester, zo'u niet
mogelijk zijn zonder wetswijziging en
de vraag is ook of de regeering dan
evenveel gezag zou kunnen uitoefenen
als tegenover den burgemeester. Ech
ter kan ook deze zaak overwogen wor
den
De Kamer heeft na dit antwoord een
debat over de kwestie geopend en
daarmee gister niet klaar gekomen
Wat in dat debat de aandacht ver
dient, zijn speciaal de opmerkingen, die
door verschillende sprekers zijn ge
maakt over de nalatige burgemeesters
Dc heer Teénstra die blijkbaar
zeer goed op de hoogte was en o a
ook wees op de vertraging in de leve
ring aan Arasterdam ontslaan door de
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Het lichtschip Noord-Hinder
(OfficieelHet departement van ma
rine deelt mede, dat met het oog op
de uitbreiding van liet Engelsclie mijn-
veld in de Noordzee, het. lichtschip
Noord-Hinder, zoodra dc gelegenheid
daartoe gunstig is, ongeveer 18 zee
mijlen in Noordelijke richting zal wor
den verplaatst naar een punt ten Noord-
Oosten van den Noordelijken hoek van
het mijnveld
Over den datum -van verplaatsing van
liet lichtschip en de juiste lengte en
breedte der nieuwe ligplaats zal nadere
mededeeling worden gedaan
—o
Een stoomschip opgelegd
Het stoomschip Maas, van de naam-
looze vennootschap Houlvaarl le Rotter
dam, dat bevracht was om een lading
hout uit de Oostzee voor een aldaar
gevestigde houtfirma naar Rotterdam te
vervoeren, heeft, naar men aan de N
R Ct. mededeelt, geen vergunning om
uit le varen kunnen verkrijgen Wel kon
oen dergelijke vergunning worden ver
kregen, wanneer de reederij or in toe
stemde, in plaats van hout uit een
Oostzcehavcn te halen, oen lading fos
faat van Timis le halen, bestemd Voor
de fosfaatcommissie
De reederij lieeft nu besloten het
stoomschip Maas op te leggen, daar
de aangeboden vracht een aanzienlijk
verlies aan vrachtpenningen zou ople
veren
lastige eischen van het gemeentebestuur)
kwam tol de slotsom dat er een wets
ontwerp moet worden ingediend, waar
bij de regeering macht krijgt over de
burgemeesters, want in deze leemte
schuilt z i dc oorzaak van de mis
lukking van verschillende maatregelen.
De heer De Meester drong aan op
een centrale leiding door een kleine
commissie uit fliuke krachten samen
gesteld.
Stippen we voorts nog aan dat de
heer Spiekman de straalbeloogingen
verdedigde.
Uit Middelburg.
Het Centraal Vrijzinnig propagan
da Comité hield gisterenavond een zeer
goed geslaagde vergadering in het
Schuttershof alhier, er waren slcelüs
weinig stoeien onbezet en de beide
sprekers, de heeren van "Ravenstein uit
Hilversum en jhr de Muralt, lid dei-
Tweede Kamer, hadden een aandach
tig gehoor, toen zij beiden het groote
belang der Statenverkiezingen uiteen
zetten.
Van de gelegenheid om te debaltee-
ren werd door niemand gebruik ge
maakt.
De voorzitter, de heer Herman Snij
ders, vond in zijn openingswoord ge
legenheid om. de gisteren alhier ver
spreide ongetcekende plarnfetten eu ook
de laatste circulaire van Nederland cn
Oranje" te bestrijden en hel onwaar
dige der ongetcekende circulaires aan
te toonen. Betreffende de circulaire
merkte spr o a op, dat daarin gespro
ken wordt van ongeteekendc vlugschrif
ten van Vrijzinnige zijde verspreid,
maar wees hij erop, dat dit vlugschrif
ten zijn van de Concentratie, die in
duizenden exemplaren door het heelc
land zijn verspreid, en dat reeds eeni-
gen lijd geleden een dezer vlugschrif
ten in ,,de Zeeuw" besproken is, zoo
dat men wist waar zij vandaan kwa
men
In de Concert en gehoorzaal hield
„Nederland en Oranje'" een vergade
ring, waar ih plaats van den heer
Voert van Zijp, de heer Snoek Hencke-
maris als spreker optrad; deze verga
dering was slechts matig bezocht
f
liet muziekkorps behoorendc bij
de infanterie, welke van gisteren lot
heden alhier was. ingekwartierd,
heeft gisterenavond aan velen een paar
aangename uurtjes bezorgd door het
spelen van een aantal nummers op
do Markt. Natuurlijk liepen in de eer
ste plaats vele militairen rond de mu
zikanten, doch ook een groot aantal bur
gers, vooral de jeugd was aanwezig.
- De stichting „Kindorzorg" te Mid
delburg werd deze week bedacht met