MiDDELBURGSCHE COURANT.
Maandag
5 Juni
As 131
139° Jaargaüy
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vó6r één uur te bezorgen.
Verkiezingsgeschrijf.
Inderdaad, we'begrijpen het dat ,,De
Zeeuw'' herinnert aan het indertijd door
«Lr. Kuyper gesproken woord- Wanneer
zekere verkiezingen in 't zicht zijn, staan
sommige bladen voor niets' Alleen dach
ten wij dadelijk aan die woorden toen
we lazen wal Zaterdag in een hoofd
artikel in dr. Kuyper's blad. de „Stan
daard", geschreven werd over het „sluw
en slim bedoelen", dat voor de Staten
verkiezingen voorzit bij de „radicale
heeren", zooals ditmaal met doorzich
tige bedoeling de linkerzijde wordt aan
geduid.
We knippen uit dal artikel de vol
gende fraaiigheid
..Luk! 'thun de Provinciale Staten
zóó om te zetten, dat er bij generale
keuze een radicale Eerste Ka
mer uit zou komen, dan volgt op
staanden voet een ontbinding der
Eerste Kamer, of, doet Gort van
der Linden dit niet, dan gaat hij zelf
er aan. Dan wreken ze zich op zijn
overmoed, dat hij 't heeft aangedurfd,
om, builen hen om, als Kabinets-
formaleur op te treden. Dan stoort
men zich aan niets meer. Dan krijgt
hij in de Tweede Kamer een zoo
forsch votum legen zich, dat er van
aanblijven voor hem geen sprake
meer kan zijn. Aanstonds komt er
dan een radicaal Kabinet. Dat Ka
binet ontbindt dan de tegenwoordige
Eerste Kamer, en schept er een die
even radicaal is als de heeren zei
ven zijn. Weg is dan alle uitzicht
voor de lotsverbetering van onze
Christelijke onderwijzers, en heel liet
Rapport der Bevredigings-Commissie
gnat dan in de doos. Van de Eerd-
monniaucn gaat dan 't victorie-ge
roep uit. In de Tweede Kamer zal
uw Club dan nogmaals ter dege slin
ken. En niel lang meer, of heel het
Christelijk Nederland zal zijn overge
leverd aan de meest drieste wille
keur, die verre te boven gaat al wat
overmoed en willekeur in de vorige
eeuw tegen ons dorst beslaan."
Zooveel zinnen zooveel onwaarach
tige voorstellingen! Dat woord is uit
dc „Standaard" zelf.
We zullen maar lachen om die be
wering dat ook uuie- en vrije liberalen
streven naar een „radicale" Eerste Ka
mer. Het gebruik van dat woord is talc-
tiek om de goedgeloovige broeders bang
te knaken. Ieder moet zelf weten wat
voor het peil van zijn lezers past.
Maar een bewuste onwaarheid
durven we het noemen, dat links ook
maar ooit eenig wrokgevoel zou hebben
getoond of bezeten wegens den „over
moed" van mr. Cort van der Linden om
builen de linkerzijde om als Kabinets
formateur op te treden. Absolute fanta
sie is dan ook alles wat verder wordt
voorspeld van hetgeen er zou gebeuren
als de Eersle Kamer „radicaal" werd.
En de insinuaties worden „laaghartig"
ook dal woord is uit de „Standaard"
wanneer de schrijver beweert dal bij
een radicaal Kabinet alle uitzicht voor de
lotsverbetering van de christelijke onder
wijzers weg is, en „heel het rapport der
bevredigingscommissie de doos in gaat."
Zulke dingen durft dr. Kuyper be
weren, terwijl hij weel dal hij zelf hel
is geweest die eerst de grootste hindernis
voor het tot stand komen van dat bevre-
digingswerk was, en later de meest sma
lende kritiek daarop leverde, terwijl links
juisl door de meest vooruitstrevenden.
door de „radicalen", de krachtigste mede
werking voor dal werk is geleverd, en de
sterkste aandrang is uitgeoefend lot lots
verbetering van ae onderwijzers, óók de
•hristelijke.
Is hel niel treurig dat bij deze verkie
zing, die door links inderdaad op zoo
bezadigde wijze wordt gevoerd, nu al
weer door dc „Standaard" de sfeer worldt
vergiftigd door beweringen die ieder in
gewijde niet anders dan leugen lean noe
men, maar die de oningewijde» moeten
opzweepen
Er zijn cr, die het geschrijf van dr.
Kuyper niet meer ernstig opnemen. Pas
op! Ge kunt het zelf niet mogelijk vin
den dat iömand de verantwoordelijkheid
durft op zicli nemen voor zulk een tak-
tiek; ge kunl er op wijzen dat telkens
weer knappe mannen uit de anli-rev.
partij zich met weerzin afwenden van een
leider die zulke middelen bezigt. Maar
vergeet niet dat er nog altijd een groote
scliarc is, die den leider wèl volgt; dat er
«en zg. kleine anli-rev. pers is, die zulke
sthjeve voorstellingen zulko halv«
heele onwaarheden verder het volk in
draagt, dal de tegenspraken nooit onder
oogen krijgt.
Wie dat laatste wil constateeren, leze
maar eens eenige nummers van „De
Zeeuw".
In het jongste nummer van dat blad
staat een artikeltje met een opsomming
van al het goede dat Colijn heeft gedaan
als Minister van Oorlog. En dan volgt
een verontwaardigd protest tegen hel'
feit dat twee leden der Tweede Kamer,
de heeren Ter Laan en Ter Spill, dien
oud-minister beschuldigden van het ern
stig verzuim dal hij niet tegelijk met de
legeruilbreiding had gezorgd voor een
behoorlijken ziekendienst. Dat wordt dan
met aanhaling van de „Standaard" een
„laaghartige" lakliek genoemd, als een
voorbeeld van den laster in de vrijzinnige
manieren.
Maar liet is nu toch werkelijk noodig
in die beweringen eens recht te zetten
wol op z'n kop is geplaatst.
Want de heele aanleiding lot het noe
men van Minister Colijn in het debat
over den militairen geneeskundigen
dienst was een stukje in de Stan
daard zelf, dat niet ten onrechte in de
Kamer een schandaal is genoemd.
In de Standaard van 23 Mei ver
scheen een driestar geheel in de lijn
van zooveel andere die alle gebreken
van ons leger op schuld der linker
zijde schuiven waarin de fouten in
den geneeskundigen dienst werden ge
doodverfd als",,een liberale ergernis"
en waarin o. a. de enormiteit werd ver
kondigd dat „er nu onder de gemobili-
seerden zijn ,die als gevolg van gebrek
kige behandeling, voor hun leven lang
or,gelukkig zijn geworden of zelf weg
stierven, waar, li a d Links i ij n
plicht gedaan, van levensgevaar
nauwelijks sprake zou geweest zijn"
Tegen düt stukje is de heer Ter Laan
le weer getrokken. Hij herinnerde er
aan hoe hij onder den rechtschen Mi
nister Colijn namens zijn partij aan
dezen „den eisch had gesteld van een
behoorlijken ziekendienst, omdat het een
voudig onverantwoordelijk was, de
nieuwe mililiewet met haar zooveel ster
kere lichtingen in te voeren, zonder
dat men hiervoor had gezorgd Maar
Minister Colijn lieeït niet aan dien eisch
voldaan.
En wal voorts den heer Ter Spill be
treft, deze heeft zich ook in heel an
deren geesl uitgelaten dan door „Zeeuw"
en Standaard'2 voorgesteld wordt Hij
rekende (25 Mei) aan de Kamer voor dat
een afdoende regeling van den genees
kundigen militairen dienst een regelma
tige jaarlijksche uitgave met zich zal
brengen van thüïioenen En daarop liet
hij toen volgen: „Deze moeilijkheid geeft
mij ook de verklaring van liet feit dat
•roegere ministers van oorlog altijd wei
nig zin hebben gehad aan deze zaak te
beginnen, en dat ook de Minister Colijn
bij de aanmerkelijke uitbreiding van het
contingent door de gewijzigde militiewet
hel ernstig verzuim heeft gepleegd om
niet tevens in de uitbreiding van den
geneeskundigen dienst te voorzien." En
dan werd verder door hem betoogd dat
hél „.begrijpelijk" was dat ieder Minister
van Oorlog tegen deze enorme uitgaven
op zag
En dat wordt nu als laster, als laag
hartige taktiek gekwalificeerd'
"Wat een akelige geestesgesteldheid
spreeltl uit dat pogen eerst om een ander
door önware beweringen zwart te maken,
en dan, als de aangevallene zich ver
weert, hem als minderwaardig, als een
.laaghartig' lasteraar te bestempelen,
maar de zelf-gegeven aanleiding lot 't vcr-
■eer te negeeren, en van die verdediging
een volslagen onjuiste voorstelling aan
dc lezers voor le leggen
1NNENÜMB.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Vordering van wol.
In verband met een door de wolcom
missie aan den hoofdintendant uitge
bracht advies, heeft hij den burgemees
ters in overweging gegeven, om bij het le
bepalen bedrag der schadeloosstelling
voor de te leveren gevorderde wol uit le
gaan van een door hem voor eerste,
kwaliteit ópgegeven prijs en voorts bij
hel bepalen van *dc schadeloosstelling
voor afwijkende kwaliteit, zoo mogelijk
hel bedrag aan te nemen, waarop de
waarde van die 'wolsoorten door den
vertegenwoordiger van liet legerbestuur
wordt getaxeerd, zullende zijnerzijds met
die -schadeloosstelling genoegen worden
genomen.
Aanhouding van Neder-
landsche schepen.
Naar het Hbld. verneemt, zijn dezer
dagen verschillende vrachtschepen van de
Stoomvaartmaatschappij Nederland en van
den Rotterdamschen Lloyd door de En-
ge.schen aangehouden. Deze booten
moesten, voordat zij haar reis voortzet
ten. eerst de aniline lossen die zij aan
boord hladdeuAlleen de Rondo, waar
1400 kisten die zij meevoerde, ver
spreid waren over de geheele lading,
mocht uit Durban vertrekken, mits de
lading in Indië ter beschikking van den
Engelsehen consul zou worden gesteld.
De aniline, was als gewoonlijk gecon
signeerd aan den gouverneur-generaal
van Ned.-Indië en is noodig voor de
batik-industrie. Ter wille van deze in
dustrie maakten de Engelscheu de uit
zonderingsbepaling om deze aniline, hoe
wel Duitsch product, te laten passeeren.
Het gerucht loopt, dat de aanhouding
zou zijn te wijten aan het feit, dat vroe
ger verscheepte aniline niel volgens dc
gemaakte afspraak werd gedistribueerd.
0
Schipbreukelingen geïnter
neerd.
De met ae sleepboot „Thames" te
IToek van Holland aangebrachte Duit-
schers zullen worden geïnterneerd, vier
'an hen vertrekken heden naar Bersen.
Reden hiervan is dat blijkens het reis
rapport van de „Thames", deze door een
Engelsche torpedoboot werd verzocht, de
jeredde, Duitsche, schipbreukelingen aan
do Nederlandsche regeering over te
geven.
Men meldt van der Hoek van Holland
dal een der daar aangebrachte Duit-
scliers, een vaandrig, ontvlucht is.
Hedenmiddag omslreeks lialf twee zal
op het kerkhof le 's-Gravenzande met
militaire eer begraven worden de stuur
mansmaat Diessclberg, een der te Hoek
van Holland aangebrachte geredden van
den zeeslag, afkomstig van de Frauenlob,
dcch die aan boord van de Thames bij
de overbrenging was overleden.
0
We e k b e pa li n ge n.
Voor de week van 410 Juni is door
den Minister van L., N. en H.
de hoeveelheid ter beschikking te stel
len volvcrsche kip- en eendeieren voor
iedcie 100 uitgevoerde, bepaald op 100;
de prijs van Amerik. mixed maïs aan
gemeentebesturen voor ruiling tegen rog
ge, vastgesteld op f 225 per last van 2000
K.G. of f 7.87s per 70 K G. uitsluitend le
Rotterdam te ontvangen.
rente en de politieke beteekenis der ver
kiezingen.
Verder kunnen wij mededeelen, dat het
Middelburgscli Muziekkorps zich op den
Bondsdag zal doen hooren.
Ter bespreking van het belang der a.s
Statenverkiezing zal de heer W. J C. van
Santen deze week op verschillende plaat
sen in het district Middelburg voor de
kiezers optreden en wel Dinsdag le
O o s t k a p e 11 e, Woensdag, le Seroos-
rke. Donderdag te Veere en Zater
dag te Aruemuiden; bovendien
spreekt de heer Herman Snijders Don
derdagavond te Nieuwland en het
Kamerlid, de heer W. O. A. Koster, Za
terdagavond te Domburg. Al deze le
zingen gaan uit van het Centraal Vrijzin
nig Propaganda-Comilé op Walcheren.
Te Cats zal op 7 dezer de werkman
Kloosterman uit Wolfaartsdijk spreken
over Staatspensioen in verband met de
a.s. Statenverkiezing.
Zaterdagavond traden ook te W e s t-
k a p c 11 e in hel „Koffiehuis" de heeren
Van Niflrik uit Vlissingen, Van Santen uit
Kloelinge en Viruly uit Wcstkapelle in
:en openbare vergadering als sprekers op
met een uiteenzetting van het gewicht
der aanslaande verkiezingen voor de
Provinciale Stalen. Een 50-tal aanwezigen
luisterden met onverdeelde aaudacht naar
deze sprekers, die zoo duidelijk en be
vattelijk aantoonden het groote belang
van de aanslaande verkiezingen.-
VOQR ZEEUWSCH-VLAANDEREN
In hel verslag van bestuursvergaderin
gen van groep Nederland van het Alg.
Ned. Verbond vermeldt „Neerkmdia"
Op een vergadering op 16 Februari
stelt een lid voor, in Zeeuwsch-Vlaande-
cen „door haar ligging meer op
Belgische dan Hollandsche betrekkingen
aangewezen landstreek" propaganda te
maliën voor hel Verbond.
Een ander lid wil ook den nadruk zien
gelegd op het verkeer van Zeeuwsch-
Vlnanderen met Holland, dat do,or de ver
broken verbinding met Bclgic ais vanzelf
wordt bevorderd. Wordt dit gemakkelij
ker gemaakt, dan zal er meer toenadering
lusschen beide deelen van den slaat der
Nederlanden kómen.
Dc voorsteller wijst nog op een stukje
in Vreemdelingenverkeer, officieel orgaan
van den nalionalen Bond voor Vreemde
lingenverkeer in Nederland. Het zou aan
beveling verdienen als "afdedingen van
dezen hond in de nabijheid. Middelburg,
Breda, Dordrecht, enz. hun propaganda
boekjes op ruime schaal in Zeeuwsch-
Vlaanderen verspreidden om zoo de be-
■oners dier streek naar Holland le noo-
digen.
Besloten wordt de, aandacht der ge
noemde afdeelingen van Vreemdelingen
verkeer op haar belangen in dezen le
vestigen.
STATENVERKIEZINGEN.
Betreffende den op Maandag 12 Juni.
tweeden Pinksterdag, alhier te houden
Vrijzinnigen Bondsdag vernemen wij nog,
dal de reeds vroeger vermelde sprekers,
ds. T. II. Siemclink, mevrouw Bergsina,
mr. E. E. v Raalte en Th M Ketelaar,
in het algemeeu zullen spreken over de
n s Statenverkiezing en wel over vrijzin
nigheid, vrouwenkiesrecht, ouderdoms
Aangenomen naar Ilazerswoude J. J
C. Karres, te Oudemirdum
Geref. Kerken
Beroepen le Ouddorp T. Bouma, em.
pred. 'e Kampen, le Urk G Doekes-, te
Nieuwdorp, te Waarder G. v. d. Zan
den, te Renkum.
Sedert de vorige opgave zijn op de
alhier gehouden tentoonstelling van schil
derijen van den kunstschilder Joseph Po-
senaer nog verkocht: no, 14, Toren van
Aagtekerke, no 15, Toren an. Domburg;
no. 26, Na de houtveiling, 27, Zeeuwsch
boerenhuisje; no. 33, Hoekje in den die
rentuin le Antwerpen; no 37 Op de
Schelde, no 42 Domburg avondgloed/).
De tentoonstelling is thans gesloten.
Uit Statl en ProTiisie.g
Uit Middelburg
Hel Middelburgscli Muziekkorps zal
op Vrijdag 9 Juni 1916 des avonds ten
8 uur op het Molenwater een muziekuit
voering geven.
Bij K,on. Besluit is aan D. Verhelst,
hulpsluismeester bij het Kanaal door
Walcheren een pensioen toegekend van
f 593.
Uit Vlissingen.
De directeur-generaal der Staats
spoor heeft o m. een loffelijke vermel
ding wegens betoonde eerlijkheid toege
kend aan den poetser der S S W. Piket
te Vlissingen
Onder de 76 passagiers, die gister
avond met de mailboot „Koningin Wilhel-
mina' hier aankwamen, bevond zich de
bemanning van een Nederlandsche pe-
troleumboot, toebehoorende aan de Pe-
Irolcummaatscliappij te 's-Gravenhage
Deze boot werd gebruikt voor het ver
voer van benzine tusschen havens m
Frankrijk en Engeland of tusschen Engel
sche havens onderling Daar benzine con
trabande is, vroegen de mannen verhoo
ging van de gage, maar dit werd gewei-,
gerd. Hierop weigerde een deel van de
equipage verder te varen en werden al
len ontslagen. Thans wordt de boot door
Chineezen bevaren.
Uit Walcheren.
Van Zaterdag- op Zondagnacht is
bij H wonende aan den straatweg Kou-
dekerke-Vlissingen de wasch, die in het
water stond, medegenomen; het goed
stond i n een tobbe op een afgesloten erf,
geheel aan het oog onttrokken
De politie stelt een onderzoek in
0
Uit Tholea.
Door de vergadering van ingelan
den van den Nieuwen polder (annex
Stavenisse) is besloten niet deel te
nemen aan den Lokaalspoorweg „Tbolen-
Wesl-Noord-Brabanl".
- Als een bewijs dat het bouwland te
Stavenissc veel waarde beeft, kan
wel dienen het feit, dat daar Vrijdag
bouwland publiek verkocht is voor circa
f 1700 per geniet, de onkosten inbegre
pen
o
Uit Zee uwsch-Vlaandereu O.D.
Te Z u i d d o r p e werden door de
komraiezen, tevens soldaten, een vijftal
smokkelaars betrapt, die bloem naar de
grens brachten. Een werd in den arm
geschoten
Nabijde grens te Boachaut
s c h e Haven kwam een Duitsch soldaat
in burgerkleeren de grens over
KERKNIEUWS.
Ned II e r v. Ker k
Beroepen te Bruchem en Kerkwijk. P.
Kuylman te *Lunteren; te BmneveldB.
d. Wak, te Hoevelaken
KUNST EN WETENSCHAPPEN.
ONDERWIJS.
De heer J. J Bliek le Zuidzande
komt voor op de voordracht ter benoe
ming van een onderwijzer aan een open
bare school le Amsterdam.
Tol tijdelijke onderwijzers aan de
Openbare lagere school te Clinge zijn
benoemd de heeren A Minjon en E.
Wadpul
Door Burg. en Weth van Hoofdplaat
is, naar de. Br. Ct. meldt, uit vijf sollicila-
tiën ter vervulling der vacature aan de
school in de kom een voordracht opge
maakt, bestaande uit de dames M. C
Brandes te Meliskerke A M K van den
Berg te Vlissingen en A Lombaard te
Hulst.
Tot hoofd der school te Capelle aau
den IJssel is benoemd <le heer A S Ta-
venier thans hoofd der school te Hoo-
ge Zwaluwe
0
H e r h a 1 i n g s o n d e r w ij s
De cursus 1915 '16 van hei herhja-
lingsondervvijs alhier eindigde met 47 jon
gens en 74 meisjes, t w. 27 jongens e*
31 meisjes in de eersle klasse 11 jon
gens en 25 meisjes in de tweede klasse,
en 9 jongens en 15 meisjes in de derde
klasse.
Het getuigscbift, bedoeld in art. 13 dei-
verordening tot regeling van het herha-
lingsonderwijs werd uitgereikt aan Pie-
ter C Adamse, Casper H Baas, Abr A.
Caljouw Thomas Lorier, Andr Murk, A.
R Roth, Hendrik Rouffaèr, Leon. A. van
Westen, Leuntje Boone. Digna A Bruel,
Leintje de Bruijne. Johanna J Buijsse,
Cornelia Dingemanse. Josina M Ilen-
drikse, Pieternella Kampman, Maria C.
Kristalijn. Elis Leempoel, Alida F Lo
rier, Cornelia II Louws, Adriana G So-
nius, Christina Vergouwe eu Neehje Ver
meulen, allen leerlingen ider derde klas
se.
Aan 31 jongens en 67 meisjes werd
een 'belooning voor getrouw schoolbe
zoek toegekend, ze hadden allen minder
dan tweemaal om ongeoorloofde redenen
de school' verzuimd
LANDBOUW.
Een correspondent schrijft ons
De loonen der arbeiders op Walcheren
zijn in den laatsten tijd aanmerkelijk ge
stegen De oorzaak hiervan is nïel al
leen de duurdere levenswijze, doch ook
dal de landbouwers bijzonder hooge
prijzen van bun vruchten maken en dus
meer kunnen besleden, en ook dat
niet altijd voldoende werldsrachten
zijn Was vroeger algemeen het week
loon f 5.40 en f 6. thans is liet f 8
f 9 geworden
c
tCoöperatieve Kunstmest
fabriek
Aan de Landbouwvereeniringen in Zee
land en omgeving en aan afzonderlijk
staande landbouwers is door de commis
sie van voorbereiding tot stichting cener
Coöperatieve Kunstmestfabriek een cir
culaire gezonden, waarin zij de uieening
uitspreekt, dat thans de lijd aangebroken
is een besluit uit te lokken, om lot
stichting ecner coöperatie over le gaan
Zij is zoo ver gevorderd, dat ruim 20 000
aandeden toegezegd zijn en ze vertrouwt,
dat dit aantal binnenkort nog belangrijk
stijgen zal. Zij roept daarom tot een algc-
mcene vergadering op, die zal gehouden
worden op Maandag 19 Juni 1916 te
12 uur in de Prins van Oranje te Goes.
Tot die vergadering hebben toegang al
len, die voorloopig toetreden. De com-
