MIDDELBURGSCHE COURANT.
139" Jaargang
Zaterdag
21 Mei.
Kameroverzicht.
8tnie®iaiÉ
0
Dit Stad en Provincie.
De zenuwen en de oerfot?
J\i° 123
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen,
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de counmt
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent
Advertentiën A 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Bij dil nummer behoort een Bijvoegsel.
Tweede Kamer.
Zitting van Vrijdag.
De Minister van Oorlog heeft
hel er gisler kranig afgebracht. Hij kan
de voldoening hebben dal hij door rijn
zakelijke uiteenzetting verschillende spre
kers beeft overtuigd, ten eerste van zijn
goede trouw en ijver en ten tweede van
het feil dat er naast de erkende gebre
ken toch ook tal van goede dingen zijn
op le merken, die bij het debat wel wat
genegeerd waren.
Dal gold vooral van den geneeskundi
gen dienst bij het leger. De Minister
trachlle niet de gebreken weg be doeze
len, al gaf hij van sommige aangehaalde
voorvallen een andere lezing dan de Ka
merleden hadden gedaan.
Inderdaad is het een argument van
gewicht dal in de twee jaar van de mo
bilisatie, terwijl eenige honderdduizenden
soldalen onder de wapens waren, sleclils
ruim 400 slerfgevallen over het geheele
land werden geteld (behalve 27 meningi-
tislijders, en dan nog 52 zelfmoordenaars
uit de eerste zenuwachtige dagen). Door
de beslaande hospitalen, de noodzieken-
inrichtingen en de contracten met bur
ger ziekenhuizen zijn 120.000 bedden
beschikbaar voor 't geval het tot oorlog
mocht komen.
Er zijn in de hospitalen gebreken,
zeker, maar de Minister heeft reeds na
zijn bezoeken gezorgd dat de meest noo-
dige aanvullingen en verbeteringen wer
den aangebracht, en hij gaat daar mee
door
De Minisler wilde geen cijfers noemen,
maar wel mededeelen, dat van het totaal
aantal militaire arisen burgerartsen
zijn, onder wie specialisten op elk gebied,
die in de hospitalen zijn werkzaam ge
steld. Gedurende de mobilisatie is het in
stituut \an de militaire tandartsen door
den Minister ingesteld.
In de opleiding van verplegend perso
neel moet verbetering lcomen. De Minis
ter roemt overigens den ijver en prac-
tischen zin van dat personeel. Waar daar
aan behoefte bestaat, zal het aantal zus
ters worden uitgebreid. Het aantal gedi
plomeerde verplegers is niel groot en
uitbreiding daarvan wordt .belemmerd
door de moeilijkheden die de opleiding
ondervindt van de tijdsomstandigheden.
Behalve gediplomeerde militaire verple
gers zijn ook gediplomeerde burgers er-
plegers te werk gesteld.
Over een nieuwe organisatie van den
geneeskundigen dienst kon de Minister
zich nu niet uitlaten. Wat de verpleging
in burgerziekenhuizen betreft, wees hij
op de groote moeilijkheden, die daaraan
verbonden zijn. Men moet verzekerd
zijn van de opneming en dus bedden
reserveeren, maar dit is zeer duur.
Ten aanzien van de moties wilde de
Minister niet zeggen, dat de balans geheel1
ten gunste van den geneeskundigen dienst
overslaat, maar spr. liet zich ook niet
meeslepen door de alarmeerende pers
berichten. Aan hetgeen aan den dienst
ontbreekt, heeft dc Minister part noch
deel. Hij heeft gedaan wat hij kon, en zal'
daarmee voortgaan. De Kaïner kan de
motie-Ter Laan aannemen of verwerpen
voor spreker blijft de zaak dezelfde. Spre
ker zal voortgaan te doen wat zijn hand
vindt om te doen. Tegenover de molie
van der Voort van Zijp staat de Minister
niet vijandig. Het was reeds zijn voorne
toen om een commissie in den geest
van de motie in te stellen. Wil de heer
van der Voort van Zijn na deze verklaring
zijn molic handhaven, dan is het den
Minister wel.
Het resultaat van deze ministerieel®
verklaringen was, dat de wel is waar
overbodig geworden, maar ook van alle
scherpte beroofde motie-Ter Laan zon
der hoofdelijke stemming werd aange
komen.
De tweede kwestie van beleekenis was
de extra-straf voor hen die eigenmach
tig Paaschverlof namen.
De Minister gaf daarbij voorlezing
«en legerorder van 17 April, waarin
de schorsing der verloven werd be
sproken en verklaard, dat de schor
sing gebiedend door 's lands belang werd
gevorderd en betreurd werd, dat uitin
gen van slechten geest te zijner ken
nis kwamen. Aan de commandenten
■werd aangemaand op bezadigde en ern
stige wijze legen dergelijke onvader
landslievende uitingen op te komen. Zij
tooeslen de soldaten wijzen op hun
plicht en tevens met klem elke uiting
van verzet onderdrukken Zwakheden en
vergoelijking mochten niet w orden geduld
Waarom die order niet gepubliceerd
werd? Hel is weer een raadsel Zij zou
niet anders dan goed hebben gewerkt.
En de Minister erkende zelf dat pu
blicatie wellicht beter was geweest
In ieder geval i^ het niel gebeurd,
en een feit is het geweest dat met
de Paaschdagen duizenden zijn gedrost
Evenwel niel de gehuwden, die naar hun
gezin verlangden. Het waren bijna allen
zeer ionge manuen, die nog kort in
dienst waren En de opperbevelhebber
heeft juist om hen tucht te lecren be
paald dat behalve de krijgstuchtelijke
straf ook nog strafoefening en inhou
ding van „bewegingsvrijheid" zou wor
den opgelegd.
Op de vraag, -of men er op kon reke
nen, dat met 1 Juni de gestraften weer
periodieke vprloven zouden krijgen, her
haalde dc Minister Dat hangt af van de
beslissing die elke commandant zal ne
men in zake den duur van het „strenge
régime", maar hij voegde er aan toe
„Laten we nu maar vertrouwen dat het
met 1 Juni uit zal zijn" Waarna hij nog
min of meer ter zijde lot eenige om
hem heen staande afgevaardigden, zei-
de „Gij begrijpt dat ik het hier zóó zeg.
maar dat het tol de commandenten" nog
wel een weinig anders zal worden ge
zegd."
Dc voornaamste mededeelingen over
andere onderwerpen zijn reeds vermeld
onder Laatste Berichten in ons vorig
nummer.
We kumien er nog aan toevoegen dat
het ontwerp van het buitengewoon oor-
logscrediet z. h. s. werd aangenomen.
Maar één onderwerp van algemeene
beleekenis, ter loops in het debat aange
rold, dienen we nog even aan te stippen,
omdat er later waarschijnlijk meer over
gezegd zal worden.
Bij de bespreking van het maken van
stalen helmen zei de Minister dat het
moeilijk was het daarvoor benoodigds
erkrachtigc staal le krijgen. Bestellen
wij, zoo zei hij, dat in het buitenland, dan
loopt het ook zoo glad niet. De regeering
heeft zich op hel standpunt gesteld
geen ruilhandel aan te gaan. Nu
is het voor den Minister van Oorlog een
hard gelag als hij voor millioenen aan
producten, die wij te veel hebbende grens
ziet overgaan, terwijl hij niet kan zeg
gen: houdt dat nog even vast, totdat wij
het benoodigde staal hebben.
Die opmerking gaf den heer Ter
Spill aanleiding om aan 1e kondigen
dal hij later op die handelspolitiek zou
terug komen.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Inzake de „T oe k o ms t".
De aanval in de „Amsterdammer" wordt
ook deze week voortgezet.
Dit blad had beweerd dat de „Toe
komst- ingevolge overleg van den heer
Sleeswijk met de Duilschc regeering.
voor rekening van deze, en op haar aan
wijzing. in honderden exemplaren naar
Ncderlandsch-Indië is gezonden gewor
den. Het adresboek voor Nederlandsch-
Indiè was daartoe door de administratie
van de „Toekomst" gezonden naar "Ber
lijn, aan den stro oman, den heer F. J. J.
van der Kolk, Budapeslerstrasse 14, met
wiei\ men de zaak was gaan bespreken,
en door wien de adressen voor Java
zijn opgegeven.
De bestuurders van de „Toekolmvl"
ontkenden dit.
De lijsten uit Berlijn voor de zending
van proefnummers naar Ned Tndië ont
vingen wij van een aldaar (te Bërlijn)
oonachligen met onze overzeesche ge
westen goed bekenden landgenoot, met
wien wij in correspondentie staan. Van
Duitsche invloeden in deze is ons niets
bekend".
De „Amsterdammer" deelt nu echter
mee dat hel genoemd adres niet is de
particuliere woning van den heer Van
der Kolk, maar liet officiëelo bureau
van de „Presseablcilung zur Beeinflüs-
sung der Neutralen", staande onder lei
ding van het bekende lid van den Rijks
dag Erzberger.
En de heer Van der Kolk is niets an
ders dande leider van de afdcel'ingf
Nederland" op die AbtciTung.
In het nummer van heden van de
„Toekomst" wordt tegengesproken dat
h«U. bezoek van prof. Sleeswijk aan het
Auswarlige Ami tc Berlijn in verband
zou slaan met die adressen. Hij kwam
slechts een vergunning vragen lot hel
bezichtigen van het gevangenkamp to
Döberitz.
De suiker nood.
Men tueldt aan het Hand
De moeilijke toestand waarin de gros
siers in suiker op het oogenblik ver-
keeren, is het hoofdonderwerp der be
sprekingen geweest ju de -op 25 Mei
te Utrecht gehouden bestuursvergadering
van den Nederlandschen Suikerbond.
Was de levering tot op heden onregel
matig en lang niet voldoende, thans be
gint de toestand zeer le nijpen, daar
niet alleen niet voldoende geraffineer
de suiker wordt beschikbaar gesteld,
doch ook de fabrieken, die zgn. afge
draaide suiker vervaardigen, de afleve
ring hebben ges taal: t.
Mondeling, telegrafisch en per request
het ministerie op de hoogte gebracht
van den moeilijken toestand waarin de
grootliandel' in suiker verkeert. Ook het
suikerbureau waarnaar men werd ver
wezen lean den handel' niet "helpen, daar
er eenvoudig geen suiker meer schijnt
beschikbaar te zijn.
Algemeen vond men hel noodzakelijk,,
dat een paar bestuursleden van den Sui
kerbond door de regeering werden aan
gewezen om zitting te nemen in het sui
kerbureau.
Er werd besloten in dezen geest een
verzoek tot. de regeering te richten.
Men meende te weten dat er nog heel
wat ruwe suiker in het land is en de
noodzakelijkheid werd aangetoond, dat
de Minister deze suiker in beslag dient
te nemen, wit er eenigszins in den nood
worden voorzien.
Uitvoer va r oeulvruchlcn.
De Minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel heeft bepaald, dat met ingang j
van heden onder dc bekende bepalingen
vergunning zat worden verleend voor den
uitvoer van schokkererwten, krooncnv-
ten, Kaapsche groene erwten, a'smede
an voor menschelijk gebruik niet ge
schikte groene erwten, onder voorwaarde
dat voor 100 K.G. uit 1e voeren erwten
worde gedeponeerd voor binnenlandsch
gebruik
40 K.G. bruine boonen, witte boenen,
Kapucijners of grauwe erwten; en
40 K.G. kleine groene erwten, Kaap-
sclve erwten, kroonerwteu of schokkers.
Dc beschikbaar 1e stellen peulvruchten
fuoeten zijn van den oogst 1915, voor
menschelijk gebruik geschikt en natuur-
droog (houdbaar"'. De prijzen, waarlegen
do exporteurs zich moeten verbinden de
peulvruchten ter beschikking te stellen,
zijn als volgt
bruine boonen, machinaal geschoond,
f15 per 100 K.G.;
witle boonen, gelezen, f 18 per 100
K.G.
Kaapsche erwten, kroonerwten, schok
kers van puik kokende qualiteit en goed
machinaal geschoond, f 15 per 100 K.G.
idem gelezen, f 18 per 100 K.G.
kleine groene erwten, puik kokend,
goed machinaal geschoond, f 16 per
100 K.G.
idem gelezen f 18 per 100 K.G.;
capucijners eu grauwe erwten, goed
machinaal geschoond, f 15 per 100 K.G.
idem gelezen f 19 per 100 K.G.
Op de qualiteit der te deponeeren peul
vruchten zal in het bijzonder gelet wor
den. (St.ct.).
zullen t z t. nader worden vastgesteld
bij afzonderlijke publicatie.
STATENVERKIEZING.
Woensdagavond a s. zal 1e Vlis
singen in het Concertgebouw een bij
eenkomst plaats hebben, belegd door de
vrijzinnige Kiesvereenigingen aldaar Als
spreker zal optreden de heer Van Santen
uil Kloetinge met de onderwerpen de be-
teckenis der komende Statenverkiezing en
de Ouderdomsrente.
De Christelijk-Historischen besloten
de Anti-Rev. candidaten in de districten
Middelburg en Vlissingen over te nemen
en krachtig te steunen.
De (lentrale R K Kiesvereeniging nam
hetzelfde besluit.
Op 8 Juni e k zal voor do leden
der Vrijzinnige kiesvereeniging Eendracht
te V e e r e en voor verdere belangstel-1
lenden op den Gampvcerschen Toren een
'ergadering worden gehouden, waarin
door den heer Van Santen uit Kloetinge
een rede zal gehouden worden over de
aanstaande Statenverkiezingen.
In de vergadering der Liberale kies
vereeniging te Z i e r i lc z e e op Vrijdag
avond gehouden voor de candidiaa'.stelliug
an een lid der Provinciale Staten in de
plaats van den kortelings overleden heer
mr. D. van der Vliet, verkreeg de meeste
stemmen daarvoor de heer J. van der
Vliet Cz. te Zierikzee De namen der
andere genoemden, die minder stem
men verkregen, zijn die van de heeren
E J. Gelderman en L. Koopman Cz
Een motie, de wenschelijklieid uitspre
kende, dat er twee zetels door de stad
Zierikzee bezet blijven, werd aangeno
men.
Kunstmest
Dc kunslmestcommissie maakt in St
Crt no 124 bekend een lijst van cerste-
handshandelaren door wie, ten behoeve
der bestellingen van superfosfaat, zwa
velzuren ammoniak, chilisalpoter cn am
moniak, super voor dc bemesting van
deu oogst 1916/17, op 1 Juni as kaar
ten voor haar zullen worden uitgereikt.
De leveringsvoorwaarden op deze be
stellingen betrekking hebbende, volgens
akte van 12 Mei 1916, werden gedepo
neerd ter griffie van de arrondissi
menls-rechtbank te 's-Gravenhage
Afschrift dezer voorwaarden zal voor
belanghebbenden gratis verkrijgbaar wor
den gesteld door bemiddeling van den
handel.
De prijzen voor deze meststoffen zul
len vrij zeker niet minder bedragen dan
voor superfosfaat f 8, zwavelzuren am
moniak f 25, Chilisalpeter f 25, ammo
niak super f 14, alles per honderd kilo
met inbegrip ran de provisie voor den
handeldoch zonder boot- spoor- en
andere vrachten van de bekende plaat
sen van levering. (De definitieve prijzen
Uit Middelburg.
Er is gisteren door velen nie3
eenige vrees naar de lucht gekeken en
was beducht, dat ook ditmaal hel
eerste concert op het Molenwater zou
moeten worden uitgesteld.
Toch bleek het goed gezien, vertrou
wen le stellen in het weer en het concert
te laten doorgaan, want des avonds bleef
het droog en het was heerlijk op heb
Molenwater; velen hadden dan ook een
zitplaalsje genomen, terwijl honderden
stonden 1e luisteren en nog meerderen
buitenom wandelden. Het Middelburgsch
Muziekkorps voerde een programma uit,
waarop o. a. een viertal nieuwe nummers
oorkwamen. Het was een goede inzet
van het concert-seizoen.
Uit Vlissingen.
De opening der baden te Vlissin
gen is door Burgemeester en Wethou
ders bepaald op Donderdag 1 Juni a.s
Door de afdeeling Vlissingen der S
D. A P en de Vlissingsche Bestuurders-
bond wordt op Maandag 5 Juni in het
Concertgebouw een openbare vergadering
gehouden, waarin de heer H. Spiekman,
lid der Tweede Kamer, zal spreken over
de duurte en de levensmiddelen-voorzien
ning.
- De perroncontroleur der Staats
spoor A J. "Wiggelinkhuizen 1e Vlis
singen herdacht heden den dagwaai--
op hij voor 25 jaar aangesteld werd
bij de S S
Van de Directie ontving hij de ge
bruikelijke gratificatie en oorkonde
Door de politie zijn twee individuen
aangehouden, verdacht van niet nader 4e
noemen handelingen met jeugdige meis
jes Zij bekenden en tegen hen werd
proces-verbaal opgemaakt
Uit Walcheren.
Het beambtenpersoneel der Staats
spoor te Vlissingen, dat de Souburg
woont, heeft van de Directie dier Maat
schappij toestemming gekregen, nog lot
1 Mei 1917 aldaar te blijven wonen
Door het hoofdbestuur van de Ne-
derlandsche Padvindersvereeniging is tot
dislriëls-coimmissaris voor de provincie
Zeeland benoemd de heer E. W Hen-
drikse te Domburg
- Te R i 11 h e 'm is opgericht een af
deeling van de vereeniging tot chr. ver
zorging van lijders aan vallende ziekten
le Haarlem en te Heemstede met aan
vankelijk 30 leclsn Een viertal leden der
Alleen het lezen der dagelijksche oor
logsgebeurtenissen. verhalen van moord
dadige gevechten, van bedreven gruwelen,
van woeste aanvallen, is reeds voldoende
geweest om bij een groot aantal niet-
strijdenden een toestand van zenuwach
tige overprikkeling te verwekken, die ver
zorging noodig maakt. Indien dit het
geval is met hen die van verre, enkel in
de verbeelding, van die tafereelen van
slachting getuige zijn, kunt gij u voor
stellen dat bij de ongelukkige soldaten
aan dat alles hebben deelgenomen,
die in die ondenkbare hel hebben ge
leefd, de zenuwschok nog veel erger is
geweest. Inderdaad, overal waar soldaten
zijn die van het front terugkwamen, zijn
er met de gekwetsten zieken, en onder
deze laatsten lijden velen aan zenuw
storingen of hebben er aan geleden.
Een belgische soldaat die deel heeft
genomen aan de hevige gevechten in het
begin van den veldtocht en die nu in het
kamp van Harderwijk is geïnterneerd,
heeft ons kennis gegeven van de uit
muntende resultaten die de behandeling
met de Pink Pillen hem hebben gege
ven, door eerst zijn zenuwstoringen te
verminderen en daarna le genezen.
De heer Adelson Botte is de naam van
dien soldaat, die vóór den oorlog te
Brussel woonde. Oude Groote Markt
straat No. 22. Hij heeft ons het volgende
geschreven „De maanden die ik te velde
heb doorgebracht, hebben mij zeer aan
gepakt en verzwakt. Sedert mijn inter-
neering werd ik er, ondanks zorg en rust,
niel beter op. Ik was zoo ter neer ge
slagen, zoo moedeloos, dat ik mij dik
wijls afvroeg of ik nog wel bloed in de
aderen had Mijn ergste lijden kwam
voort uit hoofdpijnen en overmatige
zenuwachtigheid. Ik had zeer dikwijls
hart krampen en dan was het of ik ging
sterven. Wanneer ik door een verhaal
of door een gesprek was getroffen, onder
vond ik een heklemming van de keel. Ik
was gevoelig en prikkelbaar. Ik had des
nachts nare droomen en gevoelde mij
des morgens bij mijn ontwaken stijf en
meer vermoeid dan den vorigen avond.
Na geneesmiddelen te hebben gebruikt
die geen verbetering brachten, heb ik de
Pink Pillen genomen en mijn toestand is
onmiddellijk verbeterd. Ik hen met de
behandeling voortgegaan en genezen. Nu
ben ik volkomen wel en betreur hel niet
naar mijn kameraden te kunnen weer-
keeren."
De Pink Pillen zijn onovertroffen legen
bloedarmoede, bleekzucht, schele hoofd
pijnen, neurasthenie, rheumatiek, maag
pijnen.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar A
f 1.75 per doos, en f 9 per zes doozen
bij het Hoofddepót der Pink Pillen, Da-
costalcade 15 Amsterdam Bij Joh. de
Roos, Vlasmarkt K157, Middelburg, S.
A. Luitwieler, A. C. Beniest, Vlissingen,
Gebr. Mulder, Goes, en in alle goede
apotheken.
meisjesverconiging halen maandelijks de
contributie op Voorzitter en secretaris is
ds. H. A.t en Hove en penningmeester de
heer B. J. de Meijl
De militairen te Domburg zul
len dezen zomer hun eigen badstrand
hebben, waar ze behalve verfrissching
ook gelegenheid zullen vinden tot uit
en aankleeden.
Uit Zuid-Beveland.
In een ingezonden, stuk in de plaat
selijke bladen I© Goes, geteekend ,.de
niet-actieve leden van het Plaatselijk
Steuncomité te Goes", wordt uitvoerig
uiteengezet hoe verschillend© handelin
gen van dat comité (levering van eierko
len, erwten, boonen, regeoringsharing,
enz.) buiten hen om is geschied Dat znj
ongemotiveerd zijn gepasseerd, noemen
zij echter niet de hoofdzaak. Zij kriti-
sceren de wijze waarop de verstrek
king dier behoeften werd uitgevoerd.
Volgens ,,De Zeeuw" zijn de hier be
doelde leden de heeren A. Schrijver, M
Nieuwenhuijse. A M Sampson Jr. en D.
Glerutn'.
Vrijdag werd aan den heer J
C Corntlisse te lersekc controleur
le kl. van de visscherijpolitie, <lö zil
veren modal je voor 20-jarigbn trouwe*
politiedienst uitgereikt
