MIDDELBÜRGSCHE COURANT
159» Jaargang
Maandag
15 Mei.
BINNENLAND.
Uit Stad en Provincie.-
Jê 114
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de cour&rit
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen va« 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
B^" Advertenties vóór één uur te bezorgen.
ZORG VOOR DREIGENDE SCHAARSTE
Het zijn sombere vooruitzichten die
Minister Poslhuma opent in de Memorie
van Toelichting lot zijn voorstel om 20
millioen aan te wijzen vaor beschikbaar
stelling 'van levensmiddelen.
De waarschijnlijkheid is groot dal een
derde crisisjaar moet worden doorge
maakt. Da Minister ontveinst zich
geenszins dat de vooruitzichten niet roos
kleurig zijn. - - Wanneer door gebrek aan
hulpmeststoffen en voedermiddelen de
opbrengsten van land- en tuinbouw klei
ner worden, zullen verschillende nieuwe
moeilijkheden ten opzichte van het voe-
dingsvraagsluk optreden.
Dat zijn slechts enkele zinnen uit de
inleidende beschouwingen van den Minis
ter, «die hij dan nog toelicht door een
opsomming van „thans bestaande of met
aan zekerheid grenzende waarschijnlijk
heid te voorspellen omstandigheden:
Je. de toevoer van hulpmeslstoffen
is zeer bemoeilijkt;
2e. de aanvoer van voedingsmiddelen
voor menscli en dier ondervindt veel
belemmering, zoodat schaarste en hooge
prijzen niet kunnen uitblijven;
3e. door den gebrekkigen aanvoer van
voedingsmiddelen zal van de binnenland-
sche productie minder voor uitvoer be
schikbaar zijn en het lot nu toegepaste
middel om door de hooge in het buiten
land verkregen prijzen den binnenland-
schen gebruiker goedkooper voeding te
verschaffen zal öf ophouden f>f veel klei
ner worden;
4e. door het duurder worden van
werktuigen^ gereedschappen e. d., en het
stijgen der loonen zal de productie en
dus ook het artikel duurder worden;
5c. de koopkracht der groote massa
wordt relatief kleiner;
6e de koopkracht wordt waarschijn
lijk positief kleiner door liet gevaar van
werkloosheid als gevolg van het geheel
of gedeeltelijk ontbreken van grond- en
hulpstoffen voor sommige industrieën.
Met hel oog op die omstandigheden,
stelt de Minister zich twee vragen:
op welke wijze dient nu zoo gloed en
goedkoop mogelijk in de voeding van de
bevolking van Nederland voorzien te
worden
legen welken prijs kunnen de land
bouwproducten in de naaste toekomst
voor de bevolking worden opgeëischt
zonder de voortbrenging in gevaar te
brengen
Als antwoord op deze vragen ontwik
kelt de Minister een stelsel van de vol
gende strekking:
Door Rijk en gemeente te za
nt e n wordt voor de inwoners van iedere
gemeente een door de gemeente vast te
stellen hoeveelheid voedsel beschikbaar
gesteld. Welke voedingsmiddelen daaron
der zullen worden begrepen, bepaalt de
gemeente eveneens zelf.
De bepaling van den p r ij s.
waarvoor een bepaald voedingsmiddel'
voor de daarvoor in aanmerking komende,
inwoners der gemeente beschikbaar zal
worden gesteld, meent de Minister voors
hands aan de gemeenten over te
moeten laten. Kosten vallende op
de controle en distributie komen voor
rekening van de gemeente, doch verder
zal door het Rijk in de kosten der be
schikbaarstelling, welke aangegeven wor
den door het verschil in prijs waarvoor
zij ter plaatse beschikbaar gesteld wor
den, voor 3/i en Cdus) door de gemeente
voor Vt worden bijgedragen. De Minister
vertrouwt, dat bij deze verhouding door
de gemeenten niet noodeloos over 's Rijks
financiën zal worden beschikt.
Voor het'rijks-aandeel worden die 20
millioen aangevraagd.
Wal de Minister in deze Memorie nog
opmerkt over de moeilijkheid van de
prijsbepaling, verdient echter nog bijzon
dere aandacht.
.Door gemis van goede voorlichting"
zoo zegt hij, „is bij breede lagen der be
volliing de mcening ontstaan, dat de
Jnnd- en tuinbouwer bet door hem ver
bouwde moet afstaan tegen een prijs,
die bepaald' wordt door den ver
bruiker. Vergelen wordt, dat de nor
male toestand deze is, dat dc prijs wordt
bepaald door vraag en aanbod. Dit is
zoowel bevorderlijk aan de productie als
aan de distributie. Onder de gegeven om
standigheden moet op dien regel echter
inbreuk worden gemaakt. Gaat men in-
tusschen zoo ver, dat minder wordt be
taald dan de productiekosten, dan zal dit
leiden tot inkrimping der productie.
En al mochten de talrijke kleine land
en tuinbouwers, die hun bedrijf slechts
zeer gebrekkig overzien,, nog wel eenigen
tijd met produceeren op den ouden voet
doorgaan, dan kan toch op deze weinig
draagvermogen bezittende personen niet
de last worden gelegd om het
Nederlandsche volk beneden of te
gen den k o s t p r ij s te voeden.
Wat die voortbrengselen betreft waar
van wij minder voortbrengen dan wij
noodig hebben, staat de £aak anders. Ten
aanzien van deze producten dient niet
alleen inkrimping der voortbrenging te
worden tegengegaan, maar moet daar
entegen uitbreiding der pro
ductie worden aangemoedigd
en daarvoor is het meest afdoende mid
del, dat de voortbrenging meer voordee-
len belooft dan die van andere produc
ten. Een voorbeeld moge dit toelichten.
De moeilijkheid in zake den aanvoer van
plantaardig voedsel voor mensch en dier
maken het wenschelijk, dat grasland'
wordt om-gebroken en voor de teelt van
akkerbouwgewassen bestemd Wie zal
zich echter in die richting, welke zeer
peculalief is, willen wagen, indien de
overheid klaar staat om, zoo het resultaat
ghnstig is, op de extra-winst beslag te
leggen? De pr ij ze n-p oli tie k zal in
dergelijke gevallen in dienst moeten
worden gesteld van de productie-
politiek.
De Minister erkent dat een prijsbepa
ling door schatters tot groote ongelijkheid
en veel bezwaren aanleiding geven. Daar
om zal het zeker aan te bevelen zijn met
de vertegenwoordigende produce n-
e n-v ereenigingen tol overeen
stemming over den p r ij s te komen
en aldus le trachten steun voor het vrij
willig afstaan der producten in die lerin
gen te verkrijgen. Hier ligt een groote
ioak voor de besturen der gemeenten, al
of nieL met besturen van andere gemeen
ten gecombineerd, doch waar dit wordt
verlangd is de Regeering bereid bemid
delend op le treden.
Zooals men ziel is hel een geheel
euwe periode die wij tegemoet gaan.
Tot nu toe is het althans in hoofdzaak
gelukt door middel van de distributie-'
vereenigingen en commissies om den be-
aanden voorraad daar te brengen waar
de artikelen noodig zijn.
De kwestie zal nu volgens den Minister
een heel andere worden. Het gaat nu niet
meer over de distributie, tie verdeeling,
maar over de productie zelf. Öf, zo.oals
de Minister het uitdrukt, over de vraag:
hoe bereiken wij dat van hetgeen er noo
dig is, binnenslands zooveel
mogelijk wordt voortgebracht?
Door deze meedcelingen zqi voor
'velen een ander licht geworpen worden
op den maatregel der Koningin om de
bloemisterij in het binnenpark van liet
Loo om le zetten in een tuinderij. Red.
PROVINCIALE STATEN* ERKIEZING.
Naar wij vernemen, zal in het district
Thoüefr? staar twee rechtsche leden, aftre
den, van vrijzinnige zijde worden ge
steld de heer J. W. Wagtho, burgemees
ter van Tholen.
VROUWENKIESRECHT
Op de te Zwolle gehouden buitenge-'
wonc alg vergadering der Vereen, voor
Vrouwenkiesrecht, is omtrent de op 10
Juni te houden demonstratie besloten
dal deze zal plaats hebben onder de
leuze kiesrecht voor de vrouw op de
zelfde voorwaarden als voor den man'
dat is nu: algemeen kiesrecht voor
dc vrouw, vastgelegd in de grondwet
Ook andere vereenigingen en bon-4
den zullen worden uitgenoodigd, mits
zij komen onder een leuze, die niets
anders mag inhouden, dan algemeen
kiesrecht voor vrouwen 'alleen) of voor
vrouwen en mannen.
KINDERACHTIGE AANMATIGING.
We wisten allang dat de socialisten
zich de eer aanrekenen van alles wat
van regeeringswège gebeurt en in hun
oogen goed is.
Maar we hebben toch weer even ge
lachen toen we in ,;Het Volk" in een
berichtje over de heden te houden duurte-
ineeting den bluf lazen;
„De regeering heeft, onder den
druk onzer vo Iks-agi I a t i e, doen
weten, dat zij voornemens is, om f 20
millioen aan te vragen".
We zullen Minister Poslhuma maar
niet vergelijken met de zon. Maar an
ders zou de herinnering passen aan Chan-
lecler, die dacht dal de z.on opging om-
dal li ij gekraaid Iiad. Die haan meende
ook heusch dat het zoo was!
DE VERJAARDAG VAN MINISTER
CORT VAN DER LINDEN
Minister Cort van der Linden heeft
gister op zijn 70slen verjaardag overvloe
dige bewijzen gekregen van de hartelijke
populariteit waarin hij zich mag verheu
gen. Een stroom van telegrammen, brie
ven en kaartjes en bloemstukken vloeide
gisler zijn woning binnen, en bovendien'
as het van 3 tot 6 uur een onafgebro
ken komen en gaan van personen uit
politieke, ambtelijke, diplomatieke en
maatschappelijke kringen.
Reeds Zaterdag had de Koningin hem
op het Huis Ten Bosch ontvangen en
hem haar portret aangeboden, gevat in
prachtige lijst en voorzien van de woor
den „Nunc aut Nunquam (nu of nooit)
zij aandachtig hij die bestuurt het roer
•on Slaat. Wilhehnina." Mevr. Cort van
der Linden ontving van prinses Juliana
bloemruiker. Gisler kwam prins Hendrik
persoonlijk bij den juhilaris, en schonk
hem zijn portret. Van de KoninginMoeder
ontving hij een hartelijk gesteld schrijven.
De mede-ministers Itadden hem Zater
dag bij monde van den heer Lely een
schilderij van Van Soest geschonken,
■oorslellend een winterlandschap, sterk
beschenen <loor de zon, waarin levens
een symboliek werd bedoeld van den
grijzen staatsman.
Van de gister ontvangen bloemstukken
verdient vermelding een reusachtige ver
gulden bloemenmand, geschonken door
dc elf commissarisnsen der Koningin.
Ook de Belgische vluchtelingen hadden
bloemen gestuurd.
niën, de heer J. C. Ankersmit en de
heer D de Vries, als vertegenwoordig
ger voor den handel.
o
Passen.
Hel Duitsche gezantschap le 's Gra-
venbage meldt, dat passen, verlofbe-
>jzen om le passeeren en pas-visa aan
personen, op een bepaalde plaats ge
vestigd, of en verblijfhoudend voor
Zeeland worden verst rekt door hel
Duitsche consulaat te Vlissingen.
-o
W e e k b e p al i n g e n.
Door den ^linister van L., N. en H.
is voor de week van 14—20 Mei:
de hoeveelheid ter beschikking te stel
len volversche kip- en eendeieren voor
iedere 100 uitgevoerde, bepaald op 50,
terwijl andere eiersoorten niet beschik
baar behoeven te worden gesteld. Een
tiegl van de eieren, die beschikbaar moe
ten worden gesteld, moet worden gele
verd tegen den prijs van f 5 per 100
stuks.
De prijs van mais aan gemeentebestu
ren voor ruiling tegen roggje bepaald als
olgt! La Plata maïs f 215 per last van
2000 KG.. of f 7.525 per 70 K.G.; Am
mixed maïs f 225 per last of f 7 87s per
70 KG.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Van de Zeeuwseh-Vlaamsche
grens.
Zondagnacht om 1 uur zijn aan de
WieJingsche haven le C ad zand drie
Russische krijgsgevangenen erin geslaagd
over dc grens te komen. Ze waren in
Knocke gekampeerd, waar ze volgens
hun zeggen met nog een 300-tal anderen
aan de batterijen werkten, en hadden
aan de grensde kans schoon gezien onder
door den ijzerdraad te kruipen, niet
tegenstaande het heftig vuur der Duit
sche marinoposlen. Bij het zien van Hol-
landsche soldaten klapten ze van blijd
schap in hun handen.
Een hunner droeg de orde van St
George; ze waren gevangen, genomen in
Poler. hij Lodz.
Daar zij niet in uniform waren, wor-i
den -.e als gewone vluchtelingen behan
deld en zijn ze door den heer Pattïst te
;rc'enburg, gedelegeerde voor de vluch
telingen in Zqeuwsch Vlaanderen, on
der geleide naar Rotterdam doorgezon
den waar de menschen zich natuurlijk
vrij mogen bewegen.
Ook nabij Overslag' zijn twee Rus
sische krijgsgevangenen over den draad
near Nederland gekomen. Zij zijn via
Neuzen naar Rotterdam vertrokken.
Zondagmiddag viel nabij St Anna
ter Muiden een Duitsch militair, die
een zak pas gemaaide klaver droeg,
tegen de electrische versperring en wol
zóó, dal hij met het hoofd en cene
hand op den draad kwam te liggen,
waardoor die lichaamsdeelen letterlijk
afbrandden
In den omtrek van dp grens bij
Sluis is een vrouw met haar klein
kind over de electrische grensversper-
ring geklommen. Zij wist het oogen-
blik !e benutten toen de stroom afge
laten werd
Toer. de Duitschers te Waterland
O u d e m a li nabij IJzendijke bet land
lussehen de draden bewerkten, bleef
een paard aan de electrische versper
ring dood
Nederland en Amerika.
Reuter seint uit Washington.
President Wilson heeft heden een com
missie van Nederlandsche regecrings-
personen en handelslieden in gehoor
ontvangen, die de handelsbetrekkingen
lussehen Nederland en de Vcreenigde
Staten trachten tc versterken Van de
cdmmissie maken deel uit de heer J
E Fnckle, directeur van dé technische
afdeeling van het departement van kolo
Uit Middelburg.
Bij het steuncomité te M i d d e 1-
b u rg zijn sedert de vorige opgave in
gekomen maandel. bijdrage mej. L. B
f2.50; id \Y K. v. N. M; id. P. V.
f 1id. Gebrs O f 2.50; id. familie P. f 5,
id. .1. P. W. de K. f 2; wekelijksche bijdr.
week van 4 Mei f 82.25.
Voor de 91e uitkeering aan de fami-
liën van militairen en aan werkeloozen
was noodig f 189 10.
De teraardebestelling van den zoo
ongelukkig om het leven gekomen serg-
majoor Zonruiter zal morgen, Dinsdag
middag te twaalf uur van uit het Mili
tair Hospitaal alhier plaats hebben met
militaire eerbewijzen. De stafmuziek zal
hieraan deelnemen.
Zaterdagavond, den laatsten avond
waarop de tentoonstelling van het Tuber-
culose-Museum hier ter stede ge
opend was, vond deze een druk bezoek.
Tegen 9 uur richtte de voorzitter der
Prov. Z. Vei*, lot bestrijding der tuber
culose, de heer I. II. Blum, zich tot de
op dat oogcnblik in de zaai aanwezigen
om nog een enkel woord bij de sluiting
la spreken.
Hij bracht daarbij in het bijzonder dank
aan den lieer J. C. v. d Harst, den heer
A. J. Hoorweg, aan de directrice en aan
de prov. huisbezoeksier, eu eindelijk ook
aan het „vrijwilligerscorps" der Middel-
burgsche dames.
Waar men nu van elkaar ging, moesten
allen de herinnering aan 't geen ze hier
luidden gezien, meenemen als een aan
sporing tot meerder trouw in den strijd
legen alles wat in hun omgeving voor de
gezondheid schadelijk kan zijn, ook tegen
de wreede kwaal, die zooveel levens
kracht knakt en zooveel levensgeluk ver
woest
Dal was noodig, want veel was nog
niet zooals het behoorde te wezen. Ter
wijl b.v. in kleinere gemeenten in Zeeland
en ook op Walcheren plaatselijke ver
eenigingen worden gevonden, die 500 en
600 leden lellen, heeft Middelburg nog
niet eens een vereeniging tot bestrijding
der tuberculose. Moge daarin spoedig
verandering komen!
Met dank aan de bezoekers voor de
'beloonde belangstelling, verklaarde de
voorzitter daarop de tentoonstelling voor
gesloten.
Nog zij gemeld dat de tentoonstelling
in het geheel bezocht werd door 1993
personen, 1- w. 1126 gratis, 583 school
kinderen en 284 betalenden.
Het Middelburgjsch Muziekkorps zal
op Vrijdag 19 Mei des avonds ten 8 uur
op het Molenwater een concert geven.
Indien deze concerten bij ongunstig we
der worden afgelast, dan geschiedt dit
door het plaatsen van 4 vlaggen op den
Abdijtoren.
o
Uit Vlissingen.
Morgenmiddag om half 3 vergadert
de raad der gemeente Vlissingen
o. m. ter behandeling van voorstellen van
B. en W tot wijziging van de verordening
tot regeling der ranlgen en jaarwedden
van de ambtenaren ten kantore van detr
gemeente-ontvanger, inzake de exploita
tie van het strand en de zeebaden, tot het
verlengen van den termijn van denl duur-
tctoeslag en tot het aangaan van een 4i/a
percents leening ad f 37.000.
Deze leening moet de volgende uitlag-
ven dekken f 10.296.60 voor overname
tegen de getaxeerde waarde van her had
paviljoen, de strandstoelen, badkoetsen
enz van den vorigen pachter, f 650 voor
herstellingen f 1100 voor den bouw eener
inrichting voor het volksbad, f 1600 voor
badbenoodigdheden, f 7000 voor verbe
tering oeververüediging voor het Grand
Hotel, f 5000 aanleg riool Singelweg en
1' 10 250 voor aflossing eener lijdelijke
geJdleening ten behoeve van de groente-
fruitveiling, benevens f 1000 wegens
niet verkrijgen van parikoers en voor on
kosten.
Voorts stellen B. en W. voor in deze
vergadering het primitief kohier van den
II. O.v ast te stellen tol een totaal lied rag
van f 154.922 935 Ofschoon op de be-
grooling de post H. O. op f 183 800 werd
'astgesteld, hebben B. en W nu in de
tijdsomstandigheden geen verbetering is
gekomen en in verhand met de stijging
van -het belastbaar inkomen van
f 2.784.141,665 op f2.999.300 dank zij
mede de verstrekte gegevens uit de ko
hieren der inkomstenbelasting) het primi
tief kohier opgemaakt met hetzelfde ver-
monigvuldïgingscijfer als in 1915 gold,
n l. 1 40. Waar in het algemeen de levens
voorwaarden zeer zijn gestegen, achten
B. en W. het onverantwoordelijk "tliaus
den hoofdelijken omslag 'te verzwaren
door verhooging van het vermenigvuldi-
gingscijfer.
Zij vertrouwen dan ook, dat Gedepu
teerden, in aanmerking nemende het ver
hoogde bedrag van het totaal belastbare
inkomen en het hoogere heiastingcijfer,
in vergelijking met het primitief kohier
van het vorige jaar (zijnde f 142 840 21),
waardoor de meerdere huishoudelijke uit
gaven (die niet in verband staan met de
crisis), voorkomende op de gemeontehe-
grooiing voor 1916, worden gedekt, vo
renstaande beschouwing zullen onder
schrijven en hunne goedkeuring aan het
kohier zullen hechten
- De mailboot Prins Hendrik bracht
gisteren te Vlissingen ruim' 40 ge-
interneerde Duitsclie 4burgèrs mede. die
uit de Engelsche kampen waren ont
slagen. Over het algemeen zagen de man
nen er maar povertjes uit en verschillen
den liepen niet gemakkelijk, maar werden
geholpen door leden van de transport
colonne van het Roode Kruis, die ook
nog een reeds bejaarden man, die 32 jaar
in Engeland heeft vertoefd, per bran
card moest vervoeren.
Dankbaar werden de ververschingen,
bij den trein door het damescomité aan
geboden, aanvaard.
Wij onderhielden ons eenigen lijd met
de Duitschers, die ons ongevraagd mé-
dedeelden, dat het leven in de kampen
in de laatste maanden veel verbeterd is;
al waren allen blij vrij te zijn. Vooral
was dit het geval met een Hinken kapi
tein van den Norddeutsclien Lloyd, die
nu bijna twee jaar op Malta gevangen
heeft gezeten.
- Gisteren werd te Vlissingen een
Rerum Novarum-meeting gehouden, ter
herdenking van de verschijning vóór 25
jaren van de encycliek Rerum Novarum"
von Pans Leo XIII. De zaal was stamp
vol
De vergadering werd geopend met het
zingen van enkele coupletten van hét
Wilhelmus, waarna door den voorzitter,
den heer Bodde, een openingswoord werd
gesproken, waarin hij in de eerste plaats
herdacht het overlijden van den heer
Possfoors, den voorzitter van den IJ. K.
Volksbond.
Vervolgens werd de beteekenis van de
encycliek Rerum Novarum" uiteengezet
door pater Duynsfcc van Eindhoven.
Daarna werd gesproken door den heer
J. W. VieningS uit Goes, die eveneens
de encycliek besprak, welke hij be
schouwde ais een document uit de ar-
heiderswereld.
Telegrammen van gclukwcnsehen wer
den gezonden aan den Paus, aan II. M.
de Koningin en aan den bisschop van,
Haarlem.
Dc meeting werd opgeluisterd door bet
hnrmoniegezelschap „St. Caecilia"
- Hei s s. „Patria" zal Zaterdag a s.
des namiddags kwart voor drie van stapel
loopen.
