MIDDELBURGSCHE COURANT
Donderdag
27 April.
JVë 99
189° Jaargang
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te VHssingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
vt
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
lameroTerzicht.
.Eer s le Kamer.
Zitling van Woensdag.
Een antithese-debat is de discussie in
den Senaat over het eedswetje niet ge
worden.
Twee katholieken, de heeren Bosch
van Oud-Ame 1 isweerd en VeI'
ll e ij e n verklaarden te zullen vóór-
stemmen; twee andere katholieken, de
heeren v. d Biesen en Reekers,
verklaarden zich tegen het ontwerp.
Twee anti-revolutionairen, de heeren
Fransen en Lucasse, zeiden hun
stem niet aan het ontwerp te kunnen
geven, en twee christelijk-historischen,
de heeren v. d. Hoeven en Wasse
naar van KaLwijk, zeiden dat wel te
zullen do'en.
Dr. Kuyper was er niet. Hij is blijk
baar nog'in het buitenland. De verdere
behandeling van het onderwerp, dat
vooral door zijn toedoen in eerste in
stantie zco zeer in het ongereede ge
raakte, liet hij aan anderen over,
een houding, die weinig sympathie wekt.
Hij wist toch werkelijk wel lang te voren,
dat en wanneer dit onderwerp aan de
orde zou komen.
Van de linkerzijde sprak alleen de heer
Drucker een woord van verdediging
en daarna kwam M i n i s t e'r O r t aan
het woord, die vandaag met zijn rede zal
voortgaan.
Tweede Kamer.
Zitting van Woensdag.
De morgen- en middagzitting waren
bijna geheel gewijd aan de openingszet
ten van het schaakspel over art. 1 der
ouderdomswet. Maar „geslagen" werd
er nog niet, m. a. w er werd nog niet
gestemd.
Niet minder dan elf amendementen
en dan nog een sub-amendcmenl zijn op
daL eene artikel voorgesteld, dat boven
dien nog door de Minister zelf gewijzigd
is. Geen wonder dat bijna de geheele dag
voorbij ging'met hel toelichten van al die
voorstellen.
Dat eerste artikel beval ook de grond
slagen. uilkeering van een ouderdoms
rente aan iederen 70-jarige die „zonder
een geregelde uitkeering niet kan voor
zien in het onderhoud van. zich en zijn
gezin" (dit ter vervanging van 't eerst
gebruikte woord „belioeftjgen") mits ze
niet bedeeld zijn in de vijf voorafgaande
.jaren.
En nu komen de amendementen, waar
van de voornaamste zijn:
een voorslel-Bos c.s. d. w. z. de con-
ccn'raliepartijen om de uitsluiting der be
deelden op te heffen;
een voorstel der sociaal-democraten
om den leeftijd le verlagen van 70 op 65
jaar;
een voorstel-Lohman om1 het karakter
van staatsarmenzorg beter le doen uitko
men:
een voorstel-Rutgers-Koolen om niet
te spreken van ouderdomsrente, maar van
euderdomsuilkeering
een voorstel-Snoeck Henkemans om
niet te spreken van onderhoud maar van
noodzakelijk levensonderhoud.
Van het niet belangrijke debat van gis
ter was wel het merkwaardigste de nei
ging die van rechts door de heeren van
Idsinga en Aalbe rse getoond werd
om vóór het socialistisch amendement
Lol verlaging van de leeftijdsgrens te
stemmen indien deze wet los staat van
de Invaliditeitswet. Immers h. i. wordt
deze rente niet gegeven wegens ouder
dom maar wegens behoeftigheid wat
door den lieer S a n'n e s bestredeiy werd.
De twijfel komt echter op of die on
verwachte voorliefde voor de verlaging
van den leeftijd niet een politieke bedoe
ling heeft, nl. om het ontwerp onmogelijk
te maken vo,or de regeering, die van zóo'n
ycrlaging niet wil weten.
Ileel vlug werd voor de pauze in de
afdeclingen hel wetje op den zomertijd
besproken, en 's middags in openbare
zitting aangenomen. Het bleek dat in de
afdeelingen enkele leden 1iet als proef
wenschten» te aanvaarden. Andere bezwa
ren werden niet geopperd. De melkboe
ren die vreezeu dat hun koeien met dat
uur vervroeging geen rekening zullen
houden in hun melkproductie, hadden
geen spreektrompet in de Kamer.
Linia recta ging het ontwerp toen naar
de Eerste Kamer die er vandaag over zal
beraadslagen.
Avondzitting.
Aan de ordeduurtetoeslag.
Dat wil zeggen dat er boven alles
gesproken werd over de noodzakelijk
heid om méér te geven. Wat dan wel
van de regeeringstafel zal worden be
antwoord met de meedeeling dat het niet
méér kan worden.
Veel werd er ook gesproken over het
deelen der onderwijzers in deze rege
ling, door sommigen als een fooi be
schouwd.
Er waren zooveel sprekers aan het
Vi'oord dat zelfs le hall hvaali' de minis
ter nog niet aan het woord w6s gekomen.
BINNENLAND.
KAMERVERKIEZING WEERT.
Voor de Tweede Kamerverkiezing in
het district Weert (vacature-De Stuers)
zijn uitgebracht 4793 geldige stemmen.
De volstrekte meerderheid was dus
2397 Mr. dr. Henri van Groenendael te
Zwolle verkreeg 1245 stemmen, J Ivel-
lenaers uit Leiden 719, mr W. F. W'.
Kolkman, burgemeester van Weert 1850,
G. J. H. Peters, burgemeester van Bergen
(L.) 979 stemmen* zoodat een herstem
ming tmoet plaats hebben tusschen de
heeren Van Groenendael em Kolkman,
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Van de grens.
Men schrijft ons uit Hulst-
Met den dag wordt het grensverkeer
met België mioeielijker.Personen, wier
aanwezigheid somtijds, in verband met
hunne zaken, welke op Belgisch gebied
zijn gelegen, noodzakelijk is, kunnen'
niel dan met groote mioeite een paspoort
bekomen. Als gevolg van dit zeer be
perk le verkeer, kunnen ook de Belgische
doktoren, aan wie de bevoegdheid is
toegekend de medische practijk uit le
oefenen in de Nederlandsche grensge
meenten, hun praclijk in die gemeenten
niet meer behartigen en zijn dus de
bewoners van de Nederlandsche gemeen
ten (o. a. Nieuw-Namen (Clinge), Clinge
''dorp') en Kapellebrug, St. Jansleen en
Heikant, Koewacht, Zuiddorpe en Over
slag feitelijk geheel verstoken van directe
medische hulp. De naaslbijwonende Ne
derlandsche artsen wonen voor boven
genoemde gemeenten resp. te Hulst en
Axel. welke plaatsen gemiddeld ongeveer
ur van genoemde grensgemeenten zijn
gelegen.
Belangstellend vragen vele grensbewo
ners zich ook af, of in dezen toestand
geen verandering zoude zijn le brengen,
aangezien het aantal beschikbare Neder
landsche artsen (4), waarvan 2 te Hulst
2 le Axel, toch beslist wel te gering
mag worden genoemd.
0
Het militaire ui t v o e r v e r b a d
van aardappelen in
Zeeland.
Onder dit opschrift schrijft lifet Hand.
„Het militaire verbod om aardappelen
uit de provincie Zeeland te voeren is
nog1 altijd gedeeltelijk van kracht. De aard
appelen die bestemd zijn voor het bui
tenland worden nu vrij gelaten. Ze zou
den trouwens biunen twee a drie we
ken tot verrotting zijn overgegaan. De
beleende Zeeuwsclie bonten en blauwen
die vooral in onze groote steden worden
gegeten, laten de militaire autoriteiten
nog steeds niet of in zeer onvoldoende
mate uit. Een belangrijke prijsstijging
dier soorten in. de groote steden is
daarvan reeds het gevolg geweest. Alle
onderhandelingen en besprekingen die ter
zake zijn gevoerd door de departemen
ten „Landbouw" en „Oorlog" zijn zonder
eenig resultaat van bebeekenis gebleven.
Onmiddellijk nadat de militaire maatre
gel genomen was zonder dat de Aard-
appclvereeniging daar iets van wist
wendde de heer Teensfra, lid van de
Rijks Commissie van Toezicht op deze
Verceniging, zich tot de ministers van
Landbouw, Oorlog en Marine, om ophef
fing van hel verbod te krijgen.
De zaak zou onderzocht worden.
Van de zijde der militaire autoriteiten
werd toen te kennen gegeven, dat het
hier een voorzichtigbjeidsmaatregel gold
voor de voeding der militairen Maar het
bestuur van de Aardappelvereeniging re
kende voor. dat, bij de ruimst mogelijke
schatting van het aantal militairen 1100
wagons ruimschoots voldoende zouden zijn
om hen tot den nieuwen oogst van aard
appelen te voorzien, Er waren toch bij
de inventarisatie, die begin Februari
werd gehouden, bijna 8000 wagons, waar
van reeds 2000 wagons naar het buiten
land waren uitgevoerd. Het overschot was
nog 2000 wagons exportaardappelen
ongeveer "3700 wagons voor het binnen
land.
De Aardappelvereeniging was van oor
deel, dal hel, gegeven deze cijfers, met
geen enkelen militairen voorzorgsmaat
regel strijdig zou kunnen zijn om, zij het
onder controle, het vervoer naar de groo
te steden toe le staan naar gelang van
de aldaar beslaande behoefte.
Maar, we zeiden hef reeds, tot dusver
aan den wensch nog niet voldaan. Het
gevolg is, dat de in onze groote steden
gewilde soorten nu duur en schaarsch
zijn En een ander gevolg zal mis
schien zijn, dat men, als de tijd voor
bij is, niet de aardappelen die nu ach
tergehouden 'worden geen anderen uitweg
weet dan dien naar het buitenland.
Een en ander natuurlijk als niet be
doeld uitvloeisel van den waarschijnlijk
goed bedoelden militairen voorzichtig-
heidsmaatrégel.
0
De „Berkelstroom."
De Londensche correspondent van de
.Télegr." deelt nog uitvoerige bijzonder
heden mee omtrent iiet doen zinken van
de ,.Berkelslroom".
Zij werd aangehouden door twee Duil-
sche duikbooten, de U B IS en een on
gemerkte boot. Nadat de Duitschers de
op hun bevel met een roeiboot naar
de U B 18 gebrachte scheepspapieren
hadden ingezien, kregen de opvarenden
bevel liet schip binnen vijftien minuten
te verlaten, waaraan voldaan werd.
De U B 18 bood aan de drie roeiboo-
len met de bemanning op sleeptouw te
uomën.
Inmiddels ging de ongemérkte onder
zeeër naar de „Berkelstroom" en vuurde
vier projectielen op haar bakboord af,
z( nder het schip tot zinken te brengen
Jui>l na dit vum' verscheen eeu vlieg
machine, die ook door de U B 18 werd
waargenomen. Deze seinde onmiddellijk
naar de ongemerkte duikbpot, die aan de
andere zijde van de „Berkelstroom" lag
en de seinen der UB 18 waarschijnlijk
niel opving. De drie Hollandsche booten
waren reeds met lange kabels aan de
UB 18 bevestigdj toen plotseling een
Duitsch matroos aan dek verscheen om
de kabels door te snijden. Maar dit ging
niel meer, daar de U B 18 weer dook
cn als de timmerman van de „Bérkel-
slroom" in de voorste boot niet spoedig
de touwen had doorgesneden, zouden zij
mede in de diepte zijn gesleurd. De vlieg
machine kwam nader en wierp twee of
drie bommen op de UB 18. Dc Hollan
ders konden niet zien of deze doel had
den getroffen. Toen de U B 18 verdwe
nen was, kreeg de ongemerkte duikboot
de vliegmachine eveneens in 't gezicht
en dook ook onder.
Daarop streek Óc vliegmachine neer,
die den Hollanders eenige instructies gaf
en hun beloofde, hen bij te staan. Het
atervliegtuig verwijderde zich. Nu kwam
de duikboot weer boven water en vuurde
nogmaals vier of vijf granaten op de
bakboordzijde van de „Berkelstroom".
De Hollanders, die op eenigen afstand
lagen, zagen den rook uit het midden
schip opstijgen. Daarop voer de duik
boot ongemerkt rond en loste zij dc
laatste granaat op de sluurboordboeg.
Daarop verdween de ongenummerde
duikboot onder water De Hollanders
zagen de U B 18 niet weer terug. Een
stuk touw van acht of tien meter lang
was aan haar blijven hangen en wellicht
is hel om haar roer of schotten geslin
gerd Of het watervliegtuig haar trof,
wisten de Hollanders niet met zekerheid
te zeggen, maar zij vonden het vreemd,
dal alleen de ongenummerde duikboot
weer verscheen, nadat hel watervlieg
tuig was verdwenen.
Hel laatste schot trof de „Berkel
stroom" om ongeveer kwart voor 9
's morgens, maai- eerst om half elfzouk
hel schip, de voorsteven het eerst. 'De ka
pitein bleef met de bemanning tot kwart
voor 10 nabij het schip. Toen hij zag,
dal het zonk, beval hij drie booten, zich
met de zeilen op naar de Engelsche'
kust te begeven. Weldra werd een En-
gelsch patrouilleschip waargenomen, dat
alle Hollanders aaii boord nam. Zij wa
ren allen vol lof over de buitengewoon
•vriendelijke behandeling aan boord van
het Engelsche schip
o—
De lioutuiltvoer ui^ Duilsch-
1 and s top gezet
Naar de Dord Ct verneemt, heeft de
Duitsclie regeering den gelieelen uitvoer
van hout naar Nederland stop gezet Deze
maatregel zou verband houden met een
inventarisatie van den voorraad hout in
Duitschland ten behoeve van h£t leger»
Blijkt de voorraad voldoende le zijn, dan
bestaat de mogelijkheid dat dit verbod
van uitvoer binnen eenigen tijd weer
wordt opgeheven.
Uit/Stad en Provincie.
Uil Middelburg.
We vestigen de aandacht der belang
hebbenden op de bekendmaking in dit
nummer, waarin de burgemeester van
M i d d e 1 b rg meedeelt dat de inleve»
•ing van de broodkaarten en de ver-
krijgbaarstelling van nieuwe kaarten is
bepaald op Maandag 1 Mei. en dat zij, die
dan hun kaart niet verwisselen, gerekend
zullen worden in de maand Mei geen re-
geeringsbrood te willen gebruiken
Gisterenmiddag werd in hel Schutters
hof een vergadering gehouden van de
vereeniging Het Middelburgséh Muziek
korps onder voorzitterschap van den heer
Herman Snijders
Door den secretaris, den heer E. M.
Alberts, werd het jaarverslag over 1915
uitgebracht, waaraan hel volgende is ont
leend
In de afgeloopen negen jaar zijn de
leden er zoo zachtjes aan aan gewend
geraakt een verslag aan te hooren dat
slechts enkele malen heeft kunnen wij
zen op vooruitgang. Tol spijt van den se
cretaris behoort het jaar 1915 ook al
weer niet tot die uitzonderingen, want
zoolaug de vereeniging regelmatig contri
buanten verliest, waardoor de som
der bijdragen natuurlijk even regelmatig
vermindert, durft de secretaris te bewe
ren, dat de vereeniging achteruit gaal.
Wanneer de vereeniging over een jaar
haar 100-jarig bestaan viert, zal helaas
niet kunnen worden gewaagd van een
vereeniging die steeds in bloei toenam.
In 1914 werden slechts 20 concerten
gegeven, terwijl eenmaal de medewerking
aan een optocht werd verleend; in nor
male zomers bedradgt het aantal concer
ten en matinees 30 tot 32.
Bedenkt men, dat de muzikanten hun
voornaamste salaris moeten halen uit de
concert- en matineegelden. dan volgt
hieruit onmiddellijk, dat voor de muzi
kanten zelf de laatste jaren verre van
voordeelig zijn geweest. De sterkte van
het korps bedroeg in den zomer 1915
39, bode en assistent-bode niet medege-
gerekeud.
De opleidingscursus lelt 7 leden, waar
van in den loop van 1916 vermoedelijk
weder enkele bij het korps kunnen wor
den ingedeeld.
Het aantal contribuanten bedroeg op
1 Januari 1915 622, op 1 Januari 1916
542. De bijdragen verminderden van
f 1162.80 op f 1122.45
Slechts 3 o/o der inwoners vanvde stad
dragen dus aan het korps bij. De secreta
ris hoopt, dat als het korps op 28 Mei
1917 zijn 100-jarig beslaan herdenkt, de
Middelburgers voor den gelukkige van
dat kroonjaar iets over zullen hebben
De terugbezorging van de 773 contribuan
ten niet f 1758.55 bijdragen, die de ver
eeniging had bij de oprichting, zou onge
twijfeld zeer gewaardeerd worden
Mei een lichtpunt eindigt dit verslag,
namelijk door te wijzen op hel legaat
van den heer Tak.
De rekening van den penningmeester,
den heer A. J B. Lambertz. aanwijzend
in ontvang en uitgaaf f 10502.98»/!», met
een kwaad slot van f 213.811/2. tegen
f 687.241/2 over 1914, werd goedgekeurd
Medegedeeld werd nog, dat het plan
beslaat op Vrijdag 7 Juli een concert' te ge-
ter eere van het jubileum van den
heer Morks en van het 100-jarig "bestaan
van liet korps. Tot dit concert zullen de
contribuanten en enkele besturen, waar
mede het korps veel relatie heeft, wor
den uitgemoodigd. Wie nog contribuant
wil worden, geve zich dus aan den secre
taris op.
- Gisterenavond werd in de Sociëteit
,,De Vergenoeging" een buitengewone
algemeene vergadering gehouden van d
afdeeling Zeeland van dc Vereeniging
tot bescherming van dieren. Nadat de
voorzitter, de heer A Klontje en de
secretaresse, Jkvr. E des Toinbe, nog
maals in den breede uileen hadden ge
zet de grieven welke nu reeds 15
jaar bestaan tegen de leiding van het
hoofdbestuur en tegen de oppermacht,
die de Haagsche leden hebben over al
de andere leden, werd besloten, om
evenals enkele andere afdeelingen reeds
deden, zich van de vereeniging af te
scheiden en mede te werken tot de op
richting van de nieuwe organisatie, de
Bond van Dierenbescherming, waarvan
de constitueerende Vergadering in begin
Mei te Utrecht wordt gehouden. De
ontwerp statuten voor dien bond we
den behandeld en behoudens enkeie
opmerkingen kon men zich daarmede
vereenigen. O. a wilde men liever geen
leeftijdsgrens voor toelating tol het lid
maatschap zien vastgesteld
Door de politie is een valsch kwartje
in beslag genomen met den beeldenaar
van II. M. de Koningin en hel jaartal
1911
- Hedenmorgen is op den Penning-
hoeksingel alhier eeu vuilniskar te wa
ter geraakt, gevolgd door het paard Kar
en paard werden weer op hel droge
gebracht
0
Uil V1 i s s I n g e n.
Door de vereeniging tot veroetoriug
van de volkshuisvesting te V1 i ss i n ge n
en O G is aan den heer II van Loon le
Dordrecht de bouw opgedragen van 200
arbeiderswoningen op een terrein benoor
den den Singelweg ter weerzijde van
den Boschjesweg alsmede de egaliscering
van bedoeld terrein benevens aanleg van
slraten en riolen
Naar aanleiding der meedeeling
da! 10 o/o der opbrengst van de voorstel
lingen der „Timbertown Follies' als
„kampgeld" was verantwoord, meldt men
ons dat deze 10 °/o zijn bestemd als
bijdrage voor t fonds to1 aanschaffing
van nieuwe looneelbenoodighedeu daar.
door den plaats gehad hebbenden brand in
hel i ntèrneeringsdepot le Groningen, deze
eigendommen der verschillende tooneel-
gezelschappon grootcndeels verbrand zijn,
terwijl zij niet verzekerd waren
Uit Walcheren.
De verkoop van de „Emmabloem"
heeft opgebracht te Koudekerke f82.08,
le Biggekerke f 33; te Zoutelande f 10 20
te Meliskerlce f 6.12
In de Woensdag gehouden zitting
van den gemeenteraad van O o s t k ap e 1-
le, de laatste, die door den heer K. Melis
werd bijgewoond, wegens zijn aanstaand
vertrek uit de gemeente, vond de voor
zitter aan het einde der vergadering aan
leiding om met eenige hartelijke w oorden
afscheid te nemen van den scheidenden
wethouder, die ruim 10 jaren onafgebro
ken zitting heeft gehad in den raad en de
laatste 10 jaren het weihouder schap
heeft bekleed.
Ilij wees daarbij op het vele goede dat
de heer Melis in dien tijd heeft hielpen tol
stand brengen, aan diens strikte onpartij
digheid bij de behartiging der gemeente
belangen en op den aangenamen wel wil
lenden toon, waarop hij steeds onder eer
biediging van de gevoe'iens van anderen
voor zijn opinie was uitgekomen. Spr
wenschte den heer Melis in zijn nieuwe
woonplaats alles goeds.
De heer Melis uitte voorts zijn beste
wenschen voor den bloei der gemeente
en wees er ook op. dat, waar hare be
langen op het spel staan nimmer te
angstvallig moet worden gewikt en gewo
gen waar het de financiën der gemeen
te geldt. Hij sprak voorts zijn dank uit
voor de ondervonden waardeering en de
aangename verhouding van de zijde van
den burgemeester en de raadsleden.
Bij de Woensdag gehouden her
slemming voor een lid van den Ge
meenteraad te Souburg werden uit
gebracht 438 stemmen Van onwaarde
5. De heer J. J Holthuijzen kreeg 234
stemmen de heer A. Lorier 199 Zoo
dal de eerstgenoemde is gekozen.
0
Uit Z ui d-B e ve land
In de 26 April te Wolfaartsdijk ge
houden algemeene vergadering van afge
vaardigden van het waterschap voor de
UitwateriSg door de Sluis aan den Oos-
terlandpolder werd de rekening over
1915-16 vastgesteld in ontvang op
f 2993 16® en in uitgaaf op f 1023.80, al-
zoo met een goed slot van f 1969 36®, ter
wijl de rekening betreffende hel beheer
der kade en liaven in ontvang op
f 2938.07® en in uilgaaf op f 1790.95®,
vastgesteld werd.
De waterschapslasten der bijdragende
polders werden voor Jiet dienstjaar 1916
- 17 bepaald op f 1 per hectare
De bcgrooling voor het beheer der
kade werd in ontvang en uitgaaf geraamd
op f 1847.12, waaronder een post ad f 700
voor kade- en havengelden.