ttkfcrpk tei TWEEDE BUI! i> VA* Zaterdag 1 April 1916, no. 78. LUCTOR ET EMERGO. Zeeland, het onbekende, het tè water rijke, liet land van verraderlijke malaria en dijkdoorbraken voor dcii Hollan der, den pedanten Amsterdamnier, die gelijk onze Oostelijke nabuur, zijn liefde voor den vertrouwden grond onder zijn voelen doet verworden tot schril-afstoi.- tend fanatisme, tol minachting voor wat zijn oog niet ziet, zijn geest niet kan om vatten Zeeland het geschuwde^ van ver met vage verbazing aanschouwde beeld voor .den groolstedeling, die zijn loome, vrije uren doorbrengt óp morsig-grauwe asphaltstralen, in overproptc muf-door- rookte cafê's, niet kent de zuivere beko ring van koel lavendcn zeewind en zoul doorgeurde zeelucht Zeeland, liet land van fijne poezie, van stil-,reine blijvende bekoring voor wie er werd geboren, voor wie in zachte kin- derslaap gewiegd werd door liet immer ruischendé lied der zoe. Dal lied, als de geliefde stem van een moeder, de ai. begrijpende, de stil weemoedige, de eeuwig jeugdige van hart, daar zij mee leef! geheel en ten volle het leven van haar kinderen, die zij liefheeft met een diepe, nooit falende kracht, zelfs als zij toornt en haar forsehc woede in ang stige spanning beluisterd wordt Zeeland, het gulle land van gastvrij heid en helpend medelijden voor wie kwam van ver, beroofd en verdreven met moede voelen en ontredderd gemoed Daar gingen wijd de huizen open en trouwhartige handen werden uitgesto ken tot krachtigen, durenden steun O het Zeeland van den zomer als vot en blank wuiven de gouden korenvel den, als smetloos gelijk witte linlen de landwegen blinken onder hoogen koe; pelhemcl als de weide lap ij ten geuren en kleuren,van duizenderlei bloem en ue diepzinnige koeien in philosofische na betrachting neerliggen en hun peinzend oog in glanzende verrukking staart! Hel Zeeland, mijn Zeeland van de lente als zoele regen de haro door scheurde. gebarsten vorstwegen genas, en de sneemvige meien, de Weelderige boekellen. omkruiven de weilanden, die prijken met kun nieuw leer groen gras. - als pluimig licht de blonde helm wuifl op blanke duinglooiïng en de zoel kab belende golfjes blauw zijn als de lie mei boven lien Dan stapt de boer naar zijn land en me' wijs beleid strooit zijn hand neer met vollen greep hel vruchtbaar zaad in „den fijn en gaaf gelegden akker'' gelijk de dichter Pol de Mont zong. Dan schudt de Zeeuw af de trage loomheid die d winter in hem deed neerzinken, dan komt weer glans in zijn oogen, muziek in zijn har! Hij rept zich met blijde haast, met vlugge vóelen naar het strand dat hem waclil naar de élgocde, de zee, die hem. haar kind, loeruischt haar wonderzan- gen. voor de een het lied van kracht en nieuwe energie lot den arbeid, voor den ander grootmenschelijk begrijpen en wijs berusten Levensvreugd, klare blijdschap als van een aandachtig kind met diep-reine oogen worden in hem mei tooverslag gewekt. En gelijk de wil gevleugelde meeuw, die opwiekt met breed-fieren vleugelslag, dan v/eer neerwiegl in het golfjes schuimkanl- werk, stijgt zijn geest in klare hoogte, deint droomerige fantasie. De oogen zien hoen over het wijde, ruischende water vlak, waar een enkel visscherscheepje als leer, scherp omlijnd silhouet tëóké ning aan geeft en een warme liefde voor net geboorteland', dat is als het innigste van ons eigen zelf, maakt gelukkig. Ons Zeeland we zullen het hoeden, bescher men, verdedigen, als het noodlot dwingt r.ol leeuwenkrachl, met den fieren moed •an den oud-Zeeuw, we zullen worste len en boven komen, oude strijdzangen met jonge stemmen doen opschallen en dc zee zal luid haar geweldige koralen verheffen lot dreunenden donder en tiaar ticmelbooge opbruisende galoen- bergen zullen neerstorten en verplette ren den vijand' De Zeeuw zal weten zijn groolsche taak in dagen van strijd, in dagen die lcomeu künnen, al wenschen wij ben ver Ver. Naast den Zeeuwschen man zal staan de Zeeuwsche vrouw, kloek als hij, fier van geest, moedig van hort Maar wat in moeilijken tijd wordt gebruikt, moet iu dagen van vrede wor den vergaard En kennis, liefde lot ar beid, kracht tot volharden moeten als Icvenseischen erkend en begeerd worden voor den Zeeuwschen jongen man, voor de Zeeuwsche jonge vrouw En moet niet het 'Zeeuwsche meisje verlaten den geboortegrond, zoeken en vinden in andere gewesten d&t onderwijs wal zij begeert, dat haar zal vormen tot een huisvrouw, berekend voor haar taak in ruimsten zin? Moet niet verrijzen op Zeeuwschen grond de school waar indus trie- en liuishoudonderwijs wordt ge geven als .in lal van plaatsen -' En zou de oude, lange Jan niet met trots neerblikken vanuit zijn sereene hoogte als naast de ambachtschool voor jongens, de industrie- en huishoudschool oor meisjes opslrecfcle In de vrouw ligt de toekomst van een land Dat de Zeeuwsche jonge vrouw worde gegeven die veelzijdige kennis oie haar maakt in ware zin des woord hiiisvrouw, vrouw met helderen ge'-st, fijne lakt en kunstzin voor al wat liet dagelijkscli leven verruimen en verrijken lean Dat ook hierin moge blijken het wijs beleid der Zeeuwen, hun verziende blik en kloek verstand. Dan zal Wie vei woont van zijn geboorteland, maar liet liefheeft met ganscli zijn hart en deelt in voor- en tegenspoed der Zeeuwen, zich fier en trots gevoelen. Dan zal ook hier in Zeeland niet langer ten achter staan, en goudencr schijn zal stralen ver over zee en velden. Wordt de geest der vrouw verrijkt. Nieuwe lenleweeldc prijkt, H B. Mriss van den Tarafjorfl een „stxilV' vertelling van JOHAN G. VT. JUUHL. öit het Noorsch vertaald door M. A. Z 18) „Niel meer wou je hebben? Schaam jc je niet, palingkop?" De groole gouden oorbellen rinkelden en dc veeren en roodc rozen knikten. „Wal biedt u dan?'' lijmde Andries Ze bedacht zich even „Neen ik weet het waarlijk niet.' „Je wilde 'ze wel 'eelemaal voor n mendal, niel?" Ze keert Andries haar rug toe. „Neen, man, beter niet te bieden, als je zoo overvraagt „O nee, doe maar geen moeite, je koopt toch niets." De stuurmansvrouw werd door oude juffrouw staande gehouden. „Dag juffrouw Hansen, ben u datl Hoe gaat liet met uw man' Hebt u in den laatslen tijd bericht van hem gehad „Ja, God zij1 lof en dank, ik ben net wezen „trekken op 't kantoor van de ree «Mi" lijk in te houden de' aanvaarding „der kiesrechlvoorstellen, zooals die zijn in gediend." Op deze wijze wordt, ons bedunkens, de beteekenls der te nemen beslissing inzake het onderwijs van haar principiee- len grondslag oaildaan en tot een zaak van ruilhandel gemaakt. Wij hopen dat althan-. de Christelijk- Historisclie groep aan zulk gemodder niet zal meedoen. Toen op het instellen der Onderwijscommissie aangedrongen werd, heeft zij nimlmer van zoodanigen ruil ge sproken; alleen' is van harentwege ge zegd. dat beide onderwerpen kieswet en onderwijs, bij dc komende Grondwetsher ziening aan de orde moest worden ge steld. Dit zal dan ook geschieden. Maar daarmee houdt de onderlinge sa menhang op" DE WATERVLOED VAN 13/14 JANUARI Onder dezen titel heeft de Zuiderzc - verecniging in een hoekje verzameld wal er naar aanleiding van. de overstrooming van Januari is geschreven in verband mei de drooglegging der Zuiderzee. In do eersle plaats het artikel „F -a harde les", en wat er meer geschreven werd door den voorzillcr der vcreeniging mr G Vissering in !i,et Handelsblad,j Voorts diens polemiek mol den heer D Rl Mansholt over het gevaar flat volgens laatstgenoemde de polders langs de Noordzeekust zouden loopen door de ge projecteerde indijking der Zuiderzee En verder eenige andere artikels en eindelijk een aantal tabellen van hooge waterstanden, profielen en kaarten Hel boekje dat slechts 50 cent 1; is uitgegeven bij E. J. Brill Leiden 8INNEHLAM0. VOOR POLEN Nog altijd blijft het comité werkzaam dat hier te lande gaven bijeen brengt ten behoeve van Polen, het land, dat hel meest van alle door den oorlqjg geleden heeft, waar ontzaglijke streken zijn on volkt, waar meer steden en dorpen zijn verwoest dan in de andere lauden samen Een tijdlang heeft het comité weinig van zich laten hoor en, daar zooveel ven voor andere doeleinden werden ge vraagd Maar hel leed in Polen is nog even groot als vroeger. En daarom beve len wij deze aanvraag ernstig aan in tie overweging van hen lot wie het comité zich door een circulaire zal richten RECHT GEEN KOOPWAAR. Uit een artikel in de „Nederlander" knipten we de volgende opmerkingen „Oolc in enkele Roomscti-Kalholieko or1- gaan treffen wij allerlei berekeningen aan betreffende de uitruiling van art. 192 te gen art. 80. Zoowel de Maasbode als de Gelder lander be beogen dat tegenover de „be vrediging" -op onderwijsgebied staat „de aanvaarding in beginsel van algemeen kiesrecht', zooals de Geld. zich uit drukt, ja nog sterker „liet algemeen kies recht, zooals rechts zich dat In 1913 voorstelde, is het ruil-object." Ook de Maasbode spreekt van een compromis, al behoeft dat voor rechts met noodzake- ,ZoiO, 'dat is prettig. Hoe bevalt hel hem op hel nieuwe schip?" ,,0, goed, juffrouw hij schrijft alsof hij best tevreden is." „Zoo, zoo, dat is heerlijk". ,,'t Is hier vandaag een jodendure markt." „Ja, dal zegt u wel, voor gewone men- schen is hier niet Ie koopen. O neen, juffrouw Hansen, in mijn jeugd was dal anders, dan was de Slril blij, als we hem z'n visch afkochten voor wat wij er voor wilden geven Een dienstmeisje stak haar neus in Andries' kuip. „Is er leven in jouw visch, Slril?' vroeg ze vinnig. ,Leven?!" Andries begon le blazen van minachting, ,,als er in jou evenveel leven was, zou je wel gauw malcen, dat je een man kreeg." „Ik wil geen man hebben", grinnikte het meisje. „O,ik denk, dat je er toch wel mee te doen 'ebt, jij zoowel als ander vrouw volk", lachte Andries Het meisje kreeg een kleur, terwijl ze haar hand in de. kuip stak, om' er een van de visschen uit te halen „Wat moet je voor dien schelvisch hebben?" „Die lean je krijgen voer een 'alven orl. Dat is spotgoedkoop." UIT DE PERS. Onze Neutralite In een artikel van prof. v. Ilamel in de Amsterdammer over de Schröderzaak merkt de scïirijvor op, dat de Amster- damsche rechtbank met haar vonnis een lesje heeft gegeven in neutraliteit, en buitenlandsche staatkunde Inderdaad zal achter de Schróder-ver- voljging natuurlijk niet. alleen Justitie, maar ook Buitenlandsche Zaken In den onthutsten schrik, waarmede de geheele vervolging was aangevangen, vindt men den geheelen schrik terug, bij elke zoogenaamd onneutrale uitlating of particuliere gedraging, van regeerings- wege aan den dag gelegd Den schrik ■aarin de heer ..Gort van der Linden, cn dc Tweede Kamer met hem, in de vergaderzaal verkeerden, toen de heer De Savorain Lobman zoo maar durfde uitspreken, dat Duilscliland mei zijn val in België aan 'de zijde van hel on recht was komen te staan. Den schrik, waarmede door (militaire autoriteiten soms een belachelijke censuur is uitge oefend op oordeelvellingen omtrent den oorlog, in plaatselijke blaadjes. Den schrik, die er de regeering Vaak van terughoudt, zoo krachtig en openlijk op te treden, als h§t aanzien en de belan den van (óns land 'gebieden. Den schrik, die 't er zelfs toe heeft gebracht, dal het Nederlandsche volk èigenlijk niet mocht dóórdenken over de gevaren, die voor e eigen onafhankelijkheid in liet op treden der verschillende mogendheden gelegen zijn Den schrik, die zelfs be lemmerend kon werken op 't ten volle ontwikkelen van ons eigen militaire weer- slandsvcrm ogen Den schrik; dat, vóór alles, van uit Nederland niet de geringste aanstoot moet gegeven worden. Wij hebben van den aanvag af dit be leid even onjuist als onstaatkundig ge acht. Wij zijn nog steeds van meening dat niet door Map optreden en zich muis stil houden, Nederland op den duur het beste buiten hel conflict blijft, niet door 't aan den dag leggen van pijnlijke lijdzaamheid cn benauwdheid Maar veeleer door de naar weerskan ten onbeschroomde, uitgesproken en zelf bewuste houding van eelnen neutralen, vredclievenden staat. Een uitvloeisel van de andere theorie is te vinden in de regeeriiigsvervolgingen tegen den heer Schroder Met zeer veel recht hebben evenwel de Amsterdamsche rechters daartegenover gesteld, dat de buitenlandsche regccrin- gen zich in hun oordeel over de Neder landsche politiek,'en in de bepaling van hunne politiek tegenover Nederland, wel door iets anders, door de staatkundige feiten, en de staatkundige behoef- ■n, zullen laten Jeidcn Zoo is het. Zoolang deze er niel toe dringen, Ne derland in den oorlog te trekken, zal een onvertogen woord, hoe onbehoorlijk ook. er ons niet in brengen En een van de voornaamste feiten, dié er ons buiten kunnen houden, zal daarentegen zeker blijven; het innemen van een krachtig Nederlandsch standpunt Dat, wanneer eenmaal de stok gevon den moet worden, ook de houding van de pers een der juridieke voorwend sels leveren kan, dit bewijst o a dc Duitsche oorlogsverklaring aan Portugal Maar daarom is ér nog niet aanstonds ook een echt politiek gevaar in le zien. Nederland heeft zich wel over andere dingen meer zorg te maken, dan over de. 'raag. of de Telegraaf wat anli-Duitsch of wal anti-gouvernementeel schrijft; of wel dat onze heer Steinmetz, de Hemel weet met welk nut. in de „II- lustrirte Zeitung" van deze dagen ver handelingen is gaan opzetten over Hol land's Interesse an Deutschlands Sieg, en daarin rijkelijk foetert op „de misdaden", ,de holle phrases", ,,dc oneerlijkheid" on ..de huichelachtigheid" van t ..ver- breehorische England". Jedos Tierchen bat sein Plaisirchei n de voornaamste aansprakelijkheid blijft ten slotte die tegenover 't gezonde verstand. Misschien, dal dan ook de kalme en klare uitspraak, door de Amsterdamse!* Rechtbank gegeven, een voorbehoedend geneesmiddel moge zijn tegen al te vallige en zenuwachtige opvattingen in aangelegenheden van buitenlandsche po litiek. „Ja, kan je begrijpen' ,riep liet meisje Vier schellingen geef ik er voor. „'Oud je me vooö den gek?" „Vijf <lan?'. „Je kan 'm voor mijn part voor zes schellingen krijgen, ilc 'eb geen tijd 'ier den 'eelen dag te slaan en liet getij le laten verloopen." liet meisje trok af met den visch en dadelijk was er weer handel met ande ren Andries was blij, dal de stuurmans- niadam zoo kortaf was geweest. Nu had hij de helft van het zoodje visch betaald gekregen met wal hij voor het heele partijtje had gevraagd, toen zij kwam Ja, zoo vreemd kon het toch gaan' Maar nu was de knikkende hoed klaar met de .oude vriendin Ze scheidden met eeuwigdurende handdrukken. Fn toen draaide de wijde mantel op eens den voorkant naar Andries toe. „Ben je nu gek, man'? verkoop je de visch, waar ik op geboden had!" De hoed met de pluimen en de roode rozen schudde van ergernis. „'Eb je een bod gedaan1'" vróeg An dries lachend. „Heb ik geen bod gedaan? idioot! je bent net zoo dom als je schelvisch."' Haar wangen Roeiden hoog rood Andries haalde zijn zwart pijpje uit zijn vestjeszak; nog 'n klein weinigje onge- mokte tabak vras er in. Hij stak dat aan gen een vasten prijs aan het gouverne ment af te leveren Toen dit stelsel, dat aanvankelijk was bedoeld om den belastingdruk der b" nil- king te verminderen, ook al aan opdrij vingsmanie ging lijden, stierf het tenslotte zijn natuurlijken (iood en viel ter van Dictié niets meer te halen Ten slotte schelste de spr na een be knopte uiteenzetting van liet huidige be stuurssysteem, de groote verschillen wel ke noodzakelijk omtrent bestuur en rechts spraak moeten bestaan tussclien Indié e* Nederland. De Oostersche opvattinge* toch omtrent macht en recht verschil len in dc meeste deelen van den Archi pel nog hemelsbreed van de onze. Het Bestuur, dal Israeli tig zelfbewust en rechtvaardig moest zijn, berustte op hel steekhoudend gebleken beginsel om de bevolking onder liare eigen hoofden le laten staan, waarnaast en over wie onze hoogere ambtenaren bestuurden. Hel bestuur was nog gecentraliseerd, en alleen waren op enkele plaatsen ge meenteraden als een begin van geleidelijk groeiende decentralisatie terwijl de des- sa s of inlandschc dorpen een zelfbestuur hadden en oöls de eenige verbanden wa ren, waarin kiesrecht werd uitgeoefend. De rechtsbegrippen van den inlander concentreerden zich voornamelijk op het denkbeeld van schadevergoeding en ver gelding en niet, zooals de onze. op verbe tering van het delinquent naast voorbe hoeding voor schade van de maatschappij Verder waren tal van gebruiken in In- diê aanwezig, die volgens onze rechtsbe grippen strafbaar waren. Daarom waarschuwde de spr vooral voor haastige critiek. die in Nederland zoo dikwijls van de zijde van onbevoegden werd uitgeoefend, al of niet geinspireerd door le kwader trouw gegeven inlichtin gen van zgn. „volksophcffet's." Onze internationale politiek moest voor al na den oorlog slaan in hét toeken van de ..open deur terwijl S. het een poli tieke fout en een politiek gevaar noemde <M de groote productieve werken, zooals KUNST EN WETENSCHAPPEN. Hel besiui lands Neder- h-I n d i Als vijfde van zijue serie van /v.s le zingen, behandelde de heer W- J Giol Vrijdagavond in de „Vergenoeging' Hel bestuur, over Nederlandscli-lndiê" Hier bij werd vóór de pauze behandeld de geschiedenis van onze vestiging, aange zien uil deze laatste liet tegenwoordig ko loniaal systeem geleidelijk is gegro'-id ei opgebouwd De heer Giei deed hiérbij ui:- komen, hoe wij Oorspronkelijk door ee.- voorzichtige koopjnanspolilielc zeer «oor- deelige handelsbetrekkingen aanknoopten en geleidelijk vasten voel in den Archipel verkregen, doch later, door een meer baatzuchtige politiek medewerkten tol verarming der uitgestrekte Buitenbezitr lingen De Oost-Indische Compagnie, di- in het midden der 17e eeuw in het top punt Van haar macht en bloei stond, vas op het einde der 18e eeuw blijde, haar bezittingen aan de Staten van Holland 'e kunnen delegeeren Corruptie, misplaat ste baatzucht en de Engelsche oorlogen hadden haar ten val gebracht. Na deze inleiding vertoonde spreker eenige lichtbeelden, waarbij wij de stoere figuren van voorheen op het doek zagen en waarbij ook menige herinnering aan vroegere expedition en oorlógen in beeld gebracht werd. De serie werd besloten mei een foto van het kerkhof te Petjood. Atjeli, waar zoo menig braaf soldaat, medewerker van ons koloniaal gezag, h graven ligt. Na de pauze werden de gebeurtenisse •an de vorige eeuw geschetst, waarbij eenigen lijd bij het cultuiuslelsely word verwijld, een systeem, waarbij dc Inland schc bevolking werd verplicht, om op Va barer gronden producten voor de Eu- ropeesche markt te kweeken en deze te en deed met smakkende lippen een paar trekjes, terwijl hij binnensmonds zei .Ja, ja, mensch wees jij maar blij dat je zooveel wijzer bent." De stuurmansvrouw trok verachtelijk haar neus op, het rook zoo sterk naar zwavel en tabak. „Wal vraag je voor de twee kleine beesten, die je over hebt?" ^„Dic kan je voor een orl krijgen, madam, het is spotgoedkoop." „Bon je niet bij je verstand, man? Je licht een ort twintig gevraagd voor de heele partij, eri nu wil je een ort heb ben, nadat je 't meeste er van verkocht hebt. De grootste visch is er uit. Wat heeft zij voor haar schelvisch gegeven?" „Maar nu was Andries' geduid ten einde. En dus viel hij uit ..Dat raakt je niet, wat zij' gegeven ecfl; de visch is van mij'en niel van jou." t Doel er niet toe, ik zal twaalf schel lingen geven voor de twee Ze slak een dikke hand met een gou den ring en zwarte randjes aan de nagels uit haar wijde mouw en greep in de kuip Dc visch spartelde, en hel water spatte tegen haar hoed en haar rood rond ge zicht. „O jakkes, wat een smerigheid! Heb jij je visch geen betere manieren geleerd, Stril-aap." Ze droogde al scheldend zich hier en Als gij neerslachtig wordt, vindt dan uit waarom. Neerslachtigheid komt gewoonlijk voort uil een slechten toestand van het gestel, en indien g'j er niet in slagen kunt om uw zwartgalligheid le verdrijven door te letten op wat gij eet en drinkt, door voldoende le slapen, voldoende lichaams oefening en frissche lucht, bestaat er aanleiding om aan overtollig urinezuur in Ihel bloed te denken. Gewoonlijk wordt gij hiervoor gewaar schuwd door pijn in den rug, duizelig heid. hoofdpijn en waterstoornissen Bckamp dit urinezuur door licht ver teerbaar voedsel te gebruiken, voldoende nachtrust en lichaamsbeweging te nemen, dcor u niet op te winden en door de nie ren op te wekken Lot grooter werkzaam heid en het beter filtroeren van het bloed. Er bestaat hiervoor een veilig ge neesmiddel: Foster's Rugpijn Nieren Pil len. Foster's Pillen zijn een speciaal nier- geneesmiddel, dat de nieren helpt om overtollig urinezuur en andere vergiften, die nierkwalen veroorzaken, uit hel bloed te fillreeron Ongetwijfeld verdienen zij geprobeerd te worden, want zij hebben tal van personen in gevallen van nier- gruis, niersteen, watei zucht cn andere nierkwalen geholpen Een verstandig mensch zal door een eenvoudige, zorg zame leefwijze zijn genezing bespoedigen Te Middelburg verkrijgb. bij Joh. de Boos, Vlasmarkl K 157 Toezending ge schiedt franco na ontv v. postwissel f 1.75 voor één, of f 10 voor zes doozen. Eischt de echte Foster's Rug pijn Nieren Pillen, wei- igertelke doos, die niet voorzien is van neven staand handelsmerk. daar wat af mei een dun zakdoekje. Andries vertrok zijn gezicht tot een grijns. ..O nee, dat mag jij doen, als je zoo knap bent." Twee dienstmeisjes, die hun tijd ver praat hebben, komen hijgend aanloopen Andries kreeg met gemak de ort, die hij voor de laatste vischjes had gevraagd. Do beide meisjes trippelden weg, en ieder had er een van in haar mandje. Zielsblij keerde Andries de kuip on derstboven. Het water stroomde over de mooie schoenen met gespen van de stuurmansvrouw, die nog altijd met haar ne!el<Joeksch lapje aan 't wrijven was. Zc werd echt boos en gedroeg zich er naar. Maar Andries trok meesmuilend de kuip achter zich aan en ging terug naar zijn boot. Daar zat hij een oogenhlilc op de roeibank, om zijn geld te tellen. In het schcpvat was een heele rijkdom. Hij rokende na, wat hij al niet krijgen kon voor al dal geld. En toen ging hij met Olientje inkoo- pen doen in de stad (Slot volgt.)

Krantenbank Zeeland

Middelburgsche Courant | 1916 | | pagina 5