MIDOELEURSSCHE COURANT.
JVs 6»
159* Jaargang
Dinsdag
21 Maart.
Uit Stad 88» Provincie,
1916
r
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
2i', die zicb »u op sr.s lilad
ahonn eron ontzaag-a de nog'
deze maand zerseMinende Hom
mers gratis.
imieilam
DE ONVEILIGHEID TER ZEE.
Het gisteravond door ons ontvangen
V D bericht, xlat opnieuw een Netler-
Jandsch schip zou zijn getorpedeerd, blijkt
gelukkig op een misverstand te berusten
Het onbekende stoomschip is de Engel-
sche „Port Dalhouse' gebleken te zijn,
een schip van 1714 ton. Van de beman
ning zijn verscheidene leden ver
dronken. Van de „Langeli" is
één man omgekomen en van liet
eveneens vernielde Deenscbe stoomschip
„Skodsborg' worden drie leden der be
manning vermist Hoewel wij dankbaar
zijn voor het feit dat niet opnieuw onze
handelsvloot getroffen is, zijn wij niel
blind voor hel feit, dat van deze drie
nieuwe slachtoffers er weer twee de on
zijdige vlag voeren, waardoor meer en
meer hlij'kt, dat het in den grond boren
van onzijdigen tot een systeem wordt ge
maakt. Het schijnt overigens wel alsof
Duitschland de geheele scheepvaart door
het kanaal stop wil zetten en dat daarom
de laatste bakens in zee, de vuurschepen,
moeten verdwijnen Het gisteren te
IJmiiiden van Buenos Ayros binnenge
komen s.s. „Amsteliand" van den Kon.
Holl Lïoyd heeft althans bericht, dat het
G a 11 o p e r v u u r s c li i p verdwenen
js. In de nabijheid van de plaats waar het
zich moet bevinden, op twee mijl ten Z
\V van de zwarlet on zag men een mast
W van de zwarte ton zag men een mast
twee vo,et boven water uitsteken en men
vermoedt daarom dat de Galloper in
den grond is geboord
De schepen in de Nederlandsche ha
vens zijn van hel verdwijnen van het
lichtschip in kennis gesteld.
Het is te billijken, dal zoowel reeders
als varensgasten onder de gegeven om
standigheden huiverig zijn om te varen
Wij hebben gisteren reeds mel
ding gemaakt van de conferentie te s Ha-
ge Naar de N. R. C. dienaangaande nog
verneemt, was zij feitelijk een combinatie
van twee conferenties, de eene naar aan
leiding van de door de jongste ernstige
gebeurtenissen ontstane moeilijkheden
voor onze vaart fa. a is thans de verzeke
ring tegen molest vrijwel ondoenlijk ge
worden. terwijl hel wetsontwerp dat be
oogde hierin te voorzien, nog steeds door
de "Kamer niet is afgedaan), de andere
in verband met de behoefte onzer re
geering aan scheepsruim te Met hel oog
op dit laatste had de- minister van land
bouw, nijverheid en handel jl Vrijdag,
onmiddellijk na de aanneming der Sche
penwet door de Eerste Kamer, aan het
bestuur der Reedersvereeni^ing en de
Holland-Amerikalijn geseind, geen verde
re vrachtcontracten af te sluiten, voordat
de minister nader overleg met hen had
gepleegd Dit overleg, nu heeft gister
ochtend reeds ten deele plaats 'gehad
Naai- aanleiding daarvan hebben nu de
reeders na 'afloop der conferentie een
afzonderlijke vergadering gehouden ten
kantore van de firma'Wm Muller Co
ten einde bun gedragslijn nader te be
palen. om dan heden de besprekingen
met den minister van landbouw, nijver
heid c.n handel aan diens departement,
voort te zeilen
Behalve Rott Lloyd en Nederland over
wegen ook de Kon Holl. Lloyd, de Kon
West Ind Maildienst en de Kon. Ned.
Sloombpohnij welke maatregelen er in
verl>and met de toenemende Onveiligheid
vam de Noordzee genomen moeten wor
den De Hollandsche Stoombootmij. zet
voorloopig haar geregelde diensten op
Engeland voort.
De .Batavier III'' en de Otis Tarda",
die gisteren uit Rotterdam zouden uitva
ren konden niet vertrekken, daar de
bemanning hiel wilde varen Door de zec-
liedemvereeniging .Volharding" is name
lijk lieslolen niet te gaan varen voor men
den uitslag weet van de conferentie die
liet bestuur dezer vereeniging heden in
Den Haag met de ministers van binnen-
landsclie zaken, van marine ën van land
bouw zal hebben. Ook andere zeilklaar
liggende schepen zullen op den uitslag
dier conferentie moeten wachten
De „T.u ban t ia 1
Wij sclireven gisteren, dat hel wel niet
mogelijk zou zijn te bewijzen door welk
middel en door wiens tussclienkómt de
.Tubantia" ten onder is gegaan Met ge
noegen vernemen wij echter, dat althans
getracht wordt om uit de onzekerheid te
geraken Naar aan de N. Ct. werd mede
gedeeld, 'zijn reeds pogingen aangewend
om door duikers zekerheid Le bekomen
betreffende de herkomst van de torpedo,
waardoor de Tubantia getroffen is. Daar
bij is gebleken, dat het schip op zij ligt
Deze pogingen zullen worden voorgezet;
maar men ontveinst zicli de moeilijkheid
niet om daarmede het gewenschte resul
taat te bereiken, temeer wijl de torpedo
in de kolenbunkers moet zijn terecht ge
komen en de ter plaatse aangerichte
vernieling dus zeer groot zal zijn
De verklaringen van hen, die met stel-,
ligheid beweren, dal het schip getor
pedeerd is, kunnen worden vermeerderd
met die van het lid der bemanning Fles,
die aan een verslaggever van het „Haag-
sche Dagbladverklaarde ,,De uitkijk
had de torpedo zien aankomen en door
schreeuwen gewaarschuwd. Hij hield de
ooren stevig dicht, zooals men doet, wan
neer men een hevigen knal verwacht, en
een paar seconden later kwam die knal
ook
De regeering en de „Tubantia"
Naar hel N. v d D meldt beeft de
Nederlandsche regeering naar aanleiding
van hel vergaan cler „Tubantia een zeer
scherpe nota aan Duitschland gericht.
De Ct. spreekt dit echter legen. Wel
heeft onze .regeering een stap le Ber
lijn gedaan, maar voor een scherp ont
breekt de .zakelijke grondslag
De Palemhang."
De „Rotherd Lloyd lieert gisteren toch
eindelijk nader bericht geinregen om
trent hef s.s. „Palemhang".
Uit het ontvangen telegram blijkt, dat
het stoomschip Zaterdagvoormiddag 11 u.
gezonken 1'/® mijl ten noorden van
het Galloper-lichtschip De geheele equi-
page en de beide passagiers (er blijken
dus toch passagiers aan boord te zijn ge
dweest) zijn gered Vier leden der beman
ning zijn licht gewond opgenomen in bet
hospitaal le Harwich De overigen zijn
jn Londen
De Ask
Het Zweedsclie stoomschip ..Ask", dal
naar men zich herinnert Vrijdagochtend
op een mijn is geloopen of getorpedeerd
is, doch Rotterdam wist te bereiken is
daar thans gedokt Gistermorgen is er
een onderzoek ingesteld, waarbij de com
mandant van Hr Ms. Das tegenwoordig
was, in zake liet al of niet getorpedeerd
zijn van dit stoomschip. De •omman-
danl van de Das heeft verschillende stuk
ken metaal, welke in de houtlading wa
ren geslagen, tol verder onderzoek mee
genomen
Een nieuwe W o 1 f f- v e r k 1 a r i n g.
Wolff acht hel noodig nog eens met
de volgende verklaring ie komen:
„Naar aanleiding van de opmerking
in Nederlandsche bladen, dal de officieele
Duitsche verklaring in zake de „Tuban
tia" niet op een onderzoek van de fei
ten of nauwkeurige berichten berust, is
vast Ie stellen, dat de officieele Duilsr-he
verklaring over hel vernielen van de „Tu
bantia zooals steeds, ook, naar van zelf
spreekt,in dit geval hel gevolg is geweest
n ernstige ambtelijke onderzoekingen
Of dit ons volk overtuigen zal' Wij be
twijfelen liet
Persstemmen
Wij opperden gisteren in onze bespre
king van den ondergang van de „Tuban
tia" en Palemhang" twijfel aan de juist
heid der Duitsche verklaringen Deze
twijfel nnden wij in de geheele Neder
landsche pers terug en is bij sommigen
zelfs veranderd in een volstrekt onget-
loof Of de DuilsCbe regeering. oT een der
duikbootcommandanten, durft niet voor
de waarheid uitkomen, dat is aller grond
gedachte
Men is het er dan ook over eens,
dat onze regeering zich niet zonder meer
bij hel geval mag neerleggen en recht
heeft een hernieuwd en nauwkeuriger
onderzoek le eischen.
Voorts bepleiten' vrijwel alle bladen
aaneensluiting der onzijdigen. waarvoor
zij den lijd thans rijp achten, terwijl velen
van meening zijn, dal wij, zoo de Duit
sche antwoorden onbevredigend mochten
blijven, represaillemaatregelen zouden
kunnen toepassen, he'zij door onze gren
zen voor Duitschland geheel te sluiten,
hetzij door voor onze vernietigde sche
pen beslag le leggen op de Duitslche
koopvaarders, die bij het uitbreken van
den oorlog hier te lande een toevlucht
hebben gezocht Ook rijst bier en daar.
de vraag ol' het niet gewcnsclit ware al
onze handelsschepen te doen convooy-
eeren door oorlogsbodems of om ze. ver
gezeld 'van sleepbooten, de reis o#n Schot1
land te doen maken
Hieronder laten wij enkele der uitin
gen volgen.
Een onderzoek door oil-
par tijdige rechters
In baar overzicht van den algemeencn
toestand zegt het Hand
Dc lorpedeeringen worden voortgezet
Na de „Tuhanlia'. de Palemhang'' En
de Duitsche regeering verklaart officieel,
dal haai- duikbooten bet nietMeden
Wie dan?
Worden er door onbekende hand, van
uit een geheimzinnig schip, een uieuwe
Nautilus" van Jules Verne, onzichtbaar
voor den getroffene op geheimzinnige
wijze torpedo's afgeschoten, die neutra
le schepen doen zinken, de passagiers en
de bemanning in levensgevaar brengend?
De Duitsche duikbooten doen hel niet,
zegt de Duitsche regeering.
Dat Engelsche duikbooten het zouden
doen, wij wezen er reeds op, is niet aan
te nemen Dus moeten het spookschepen
zijn
Maai- onze ï-egeering dient toch zeker
heid te hebben, tot wieri zij zich wenden
moei, om haar protesten te uiten, om
op maatregelen ter voorkoming van nog
meer zulke geheimzinnige vernielingen
aan te dringen. En zoo dan niemand de
schuld ervoor vrijwillig op zich nemen
'II, zal eein onderzoek moeten worden
aangevraagd, voor onpartijdige rechters,
door een arbitrage-commissie die de
journalen en beëedigde verklaringen der
kapiteins van de duikbooten der ver
schillende in aanmerking komende mo
gendheden onderzoekt en vergelijkt
Want tot klaarheid moei de zaak ko
men'
De d fl»d e r op het ker k li o f.
De dader van de misdaad ligt op het
kerkhof, zegt de N R. C. en schrijft dan
Zoo zouden wij moeten gelooven. dat
de Tubantia noch door een Duitsche,
noch door een Engelsche torpedo inden
grond is geboord Niemand" heeft de
torpedo afgeschoten' Het ontbreekt er
maar aan, dat men ons vertellen gaal.
dat de Tubantia niet gezonken is!
Bah!
Dit is wel de misselijkste loop van za
ken. die zich denken laat De dader houdt
zich schuil. Aan een kleine natie wordt
op de vrije zee een groot onrecht aange
daan, en de bedrijver van liet schandelijk
feil wil er niet voor uitkomen Dit zal ten
minste evenveel verontwaardiging moeten
opwekken, als liet feit zelf der lorpedee-
ring.
De ontkenning van scnuld is ons oen
nieuwe ontgoocheling, eene nieuwe ern-
slige grief.
Dc nadere berichten omtrent het ver
gaan van de Palemhang Maken waar
schijnlijk. dat ook daarbij lorpedeering
'lo oorzaak is van de ramp, hoewel hier
bij dit moet worden erkend nog ver
schillende punten van onzekerheid be
gaan.
Doch hoe dit zij, indien men. op wie
de schuld dan ook moge rusten, ook hier
schuilevinkje zal gaan spelen, wal dan?
Toch, nu de torpedeering van de Tuban
tia ontkend wordt, is er weinig kans, dat
men ten aanzien van de Palemhang riri-
derl ijker zal wezen'
Hel blad bepleit dan aaneensluiting
der onzijdigen, die allen bij de kwestie
en veel belang hebben
Zccschuimersbc d r ij 1'
Het N- v. d. D schrijft
Indien zooals de eerste indruk na
lie! bericht over de Palembnfig wel moest
zijn -- dit toeleg ware van de Duitsche
regeeringIndien voorlaan stelselma
tig al onze uitgaande schepen, naar Ame.
ika of de eigen koloniën bestemd.-«ver
der getorpedeerdIndien werkelijk
de. Duitsche regeering wilde voortgaan, dc
Noordzee opzettelijk met mijnen le be
strooien en er duikbooten op de loer le
leggen om door bel vernielen van onze
handelsvloot en het stopzetten van onze
scheepvaart levens de laadruimte der we-
refdvloot in Engeland's nadeel te vermin
deren Ja. dan zou de zaak zoo ernstig
zijn, dal we beter deden, cr niet verdei
over le spreken, waar liet woord le laten
aan de regeering, in het vaste vertrouwen
da! xij zal handhaven
Maar. al zijn sommige Duitsche marine-
autoriteiten misschien niet afkeerig var
een dergelijk plan, dal de Duitsche"regee
ring er aan zou vasthouden, schijn! bet
blad ondenkbaar
Voor het N v. d D. staat het vast
flat de ..Tubantia getorpedeerd is.
En. zoo gaat het blad dan voort, na al
hetgeen de Nederlandsche scheepvaart
reeds van de Duilschers le lijden
gehad heeft, in aanmerking genomen de
belangen van Engeland en met hel oog
op de aangekondigde „verscherping' van
den duikboolenoorlog, zat ieder onpar
tijdig menseh erkennen dal wij hel olste
echt hebben, ook zonder een bewijs m
oplima forma dergelijke rampen in ver
band le brengen met „Rücksiehtslosig-
keil" van Duitsche zijde.
Met de leuterpraatjes van persbureauv
of Duitsche kranten hebben we geen re
kening te houden De regeering te Ber
lijn moet rekening houden met de stem
ming hier le lande, die zich van .Stan-
tot „Telegraaf", slechts m éën zin.
met één kreet van verontwaardiging heeft
geuit, de Duitsche regeering kan thans
niet meer ontkomen aan de afrekening,
eens voor goed, met de Nederlandsche
regeering, die stevig op haar recht staal,
als zij eisclü, dat een eind gemaakt zal
orden aan' eèn bedrijf, dat op niets
zoozeer gelijkt als~op ordinair zeeschui
mers bedrijf!'
Waai-schïjnl ijltliisijJs-
rekeni n g.
Hel „Vaderland' schrijft.
Aangezien de schelvissclien in de
Noordzee óók geen torpedo s afschieten,
zijn wij diis, na deze legen eikander op
wegende wederzijdsche ontkenningen op
nieuw er op aangewezen, onze toevlucht
te nemen tol de waarschijnlijkheidsreke
ning
En dan herhalen wij, dat de waar
schijnlijkheid pleit tegen liet zoeken van
de schuld bij een Engelsclien onderzeeër,
en in alle opzichten vóór liet geven van
de schuld aim een Duitsclien
Dit worde gezegd zonder de goede
trouw der Duitsche regeering in twijfel
le trekken. Maar alle menschelijk onder
zoek is feilbaar, ook liet hare, en hare
ooderzeegezagvoerders zijn hel in hooge
mate
Meer willen wij er niet van zeggen,
clan alleen dat de Duitsche regeering zicli
vergist, indien zij meent door deze nieu
we verklaring de ongerustheid en ont
stemming te hebben weggenomen Ons
volk zal de beide verklaringen legen el
kaar opwegen, het zal weigeren de schuld
le geven aan de kaboutertjes, liet zal ver
volgens-, als wij, de waarschijnlijkheid in
hel geding brengen, en daarna nordeelen
Dit oordeel zal weinig van hel onze
verschillen
Een Wal vise li.
Als volgt uil z\ch de Nieuwe Cquranl"
Het moet dus een walvisch geweest
zijn, die de doodende torpedo tegen de
Tubantia heeft uitgebraakt
Zal de Nederlandsche regeering zi *lx
bij de officieele verklaringen van Duit
sche en Engelsche zijde, omtrent de
Tubantia kunnen neerleggen Kan de Ne
derlandsche natie dat doen? Natuurlijk
niet Terecht schreef een der bladen he
denochtend, dar dit antwoord nog geens
zins een conclusie beteekenl, die Neder
land in den oorlog zou betrekken de
redenen daartoe zouden op liet huidige
oogenblik trouwens diplomatiek en vol
kenrechtelijk al zeer zwak zijn, en o>
vendién louter van maierlerron aard Ea-
zou dus voorliands slechts sprake klin
ken zi jn of van vreedzame repro sail k
(binnen de grenzen van het erkende recht,
wel le verstaan) óf van initiatief lot een
ge zamel ij ke protest-actie van de onzüdi-
gen waarnaar velen reeds zoo lang ver
langen d hebben uitgezien
De goedkoopste in hel
gebruik.
Ten slotte dit uit „de Nederlander
Engeland deed hel niet, en Duitsch
land deed liet niet: Amerika komt na
tuurlijk niet in aanmerking en Japan is
wat héél ver weg. welnu, dan heeft dc
Tubantia zichzelf getorpedeerd.
Er. de Nederlandsche schepen vinden
dit zulk een aangename bezigheid, dat
daags daarna de „Palemhang" liet voor
beeld der Tubantia" beeft gevolgd.
Deze verklaring is de beste, eu /oo-
'el voor Engeland als voor Duitschland
dc goedkoopste in H gebruik.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Landing vliegmachines.
Tn een deel der oplaag van ons vi
nummer meldden wij nog. dal te Herpt
een Nederlandsch vliegtuig in een sloot
terecht kwam en ernstig werd beschadigd
Hieromtrent wordt nader bel volgende
medegedeeld
Zondagmiddag daalde onder de ge
meente Ilerpl bij Huisden een Duit
sclie vliegmachine wegens een gebrek
aan den motor
De sergeant C v. II beduidde d'
Duitsclien officier, dal hij op Hollatidsch
grondgebied was en wederopslijging dus
niet mogelijk, waarop de officier en de
waarnemer onder bewaking van le Hens-
den gedetacheerde militairen werden ge
steld en later nanr Den Haag overge
bracht
Hel bovenbedoelde Nederland-
h e vliegtuig was gisterochtend van
Soe.slerberg vertrokken niet opdracht
naar Ilerpt te stevenen, om dc plaats
waar liet Duitsche vliegtuig geland was,
oogenschouw le nemen. Op het terrein
luitenant van Wnlfflen Palthe bij het
landen in een sloot gereden, tengevolge
waarvan het toestel de LA 10. :>ver den
kop sLoeg en geheel vernield werd De
bestuurder kwam er betrekkelijk goed
af; luitenant Palthe kreeg een snede over
hel gelaat
Uitvoer van schapen.
Kr worden voorloopig geen consenten
meer uitgegeven voor den uitvoer van
schapen
-
Gebrek aan tabak.
Dc sigarenfabriek „Java te Vreeswijk
is wegens gebrek aan tabak slop gezel.
Allo werklieden zijn ontslagen
De s u ij b I o e ni e n h a n d e 1
Uil Aalsmeer wordt aan het N v. d.
D gemeld
Was tengevolge van hel invoerverbod
n Duitschland de vrees gewettigd, dat
hel met onzen bloemenhandel, voor een
ooi deel op dal land geconcentreerd,
wel mis zou loopen, gelukkig echter voor
>nze tuinbouweude bevolking valt de han-
lel érg mede Hoewel in de eerste paar
dagen onze markten wat lager noteerden,
herstelden de prijzen zich allengs we (lei
en kunnen de gelrokken rozen, die nu
wel den hoofdschotel vormen, flinke prij
zen opbrengen Dit wordt ook zeer in de
hand gewerkt door het feit, dat Oosleo-
rijk-ÏIongarije zeer vele dezer bloemen
raagt Er kan dus gerust gezegd wor
den. dat op dit oogenblik de toestand
■vredigend is
AANKOOP VAN DE RABAT D.IOMRANG
STOOMTRAM.
Fen wetsontwerp is ingediend strek
kende om te besluiten tol aankoop van
de Rabat Djombang-sloomtram voor de
som van 2 millioen gulden en sevens tol
■erhooging van de Indische begrooting
ror 1916 mei genoemd bedrag.
Uit Vtl6singen
Naar uil goede bron wordt verno
men zal op de algem vergadering der
soöp. ver „Eigenhulp" le V I i s s i n -
gen op 30 Maart a.s worden voorgesteld
o/u aan de leden uil te keereu
Uit Walcheren.
Van de beschouwingen over af
schaffing der Tollen in Walcheren", is
door de Ver t bev v h vreemdeling-ui-,
verkeer op Walcheren een exemplaar ge
zonden aan de besturen deiv gemeen ten
in Walcheren, met verzoek deze- zaak
in den raad ter sprake le brengen.
Uil de ingekomen antwoorden heeft
V V de overtuiging lerlangd, dat hel denk
beeld van afschaffing a fgemeen instem
ming heeft gevonden
Daar het haar voorkomt, dat deze aan
gelegenheid het vlugst tot een goed
einde kan worden gebracht, wanneer zij
wordt besproken in eene bijeenkomst van
zooveel mogelijk leden van de raden der
verschillende gemeenten en van liet be
stuur va» den polder Walcheren, waarin
de hoofdtrekken van samenwerking kun
nen worden behandeld, heeft zij de" leden
van de gemeenteraden en van het polder
bestuur uitgenoodigd lot het bijwonen
van zoodanige bijeenkomst op Donder
dag 23 dezer, des namiddags 2 nor. op
dc bovenzaal van de {«.ocieleit Si Joris,
Balans, alhier
Uit T h o I e n.
Renoemd lot belasting-ontvanger te
Rave ostein J L. var? der Plasthans (e
SI. Maa i-1 e n sd ij k.
Uit Z ee u w s ch-Vl a a n d e re n O. D
Maandag is te Neuzen op de
hofstede van den landbouwer II de Uegt
gearresteerd de 17-jarige knecht H d
R nadat door den brigadier dei- rïjks-
veldxvacht, die met de marechausséc uit
Neuzen een onderzoek in zijn koffer