MIDDELBURGSCHE COURANT.
Jfê 58
459* Jaargang
Donderdag
9 Maart.
Kameroverzicht.
tin irnUa af
Dit Stad en Provincie.
1946
®eze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Eerste Kamer.
Zitting van Woensdag
Eén punt uit de koloniale discussies
van dezen dag zullen we speciaal naar
voren brengen, als liet meest belangwek
kende van alle in deze crisistijden, nl.
wat de heer Crenjer opmerkte over
de verdediging van Nederlandsch-Indië.
Wat de Minister van Binnenlandsche
Zaken daaromtrent bij de aigcmecne be
schouwingen in hel midden bracht, is
naai" sprekers hart gesproken. Deze liad
echter vermoedelijk in de eerste plaats
op het ,oog de verdediging door de vloot
tegen een overrompeling, maar tegen een
scrieuzen aanvat zat hoofdzakelijk lief
leger moeten dienen, en dit leger ver-
ejsebt thans een belangrijke reorganisatie.
Het zal hoofdzakelijk geschoeid moeten
zijn op de leest van militie. Daarvoor zal
veel tijd noodig zijn. Laat de Minister,
hangende dien tijd, alvast de organisatie
ter hand nemen, want deze zaak is van
dringende beteekenis voor Tndië en Ne
derland.
Vroeger was hel Indische leger slechts
weinig in aanzien toen het nog in hoofd
zaak een vreemdelingen-leger was. Thans
wordt het een volksleger dat het vertrou
wen geniet van de inlanders, waaruit het
is'gevormd. Meer en meer dringt hel be
sef door, dat wij hier niet zijn een groote
natie, maar dat Indië wel is een groote
natie met zijn 40 millioen zielen, grooter
dan Siam, Gochin-China e. d. Die groot
heid zal pas beseft worden, als men van
iodic een samenhoorig geheel heeft we
ien Ie waken, dat beseft, dal wij de be
volking daartoe in de gelegenheid hebben
gesteld. Dan zullen wij het vertrouwen
Van die bevolking genieten, maar daarbij
behoort het aankweeken van kennis en
zelfbestuur, gesteund op een uitgebreide,
ook financieele decentralisatie, die kracht
en leven geeft. Wij zijn wél sinds jaren
gewend de bestuurders van Indië min of
méér als marionetten te beschouwen,
aan wier touwtjes wij trekken, maar op
den duur dient Indië autonomie te krij
gen. Wij kunnen ons niet met alle details
bemoeien
Spr. vertrouwt, dal onze Regeering
dal inziet, eu van plan is dien weg op te
gaan. Ilij vertrouwt, dat de uitzending
van den nieuwen Gouverneur-Generaal
het uitvloeisel is geweest van overleg der
geheele Regeering, en dat het is een be
kwaam wan, bekend met het regeerings-
raderwerk, en die zijn adviseurs zal we
len te kiezen, zoo goed ats iedere andere
zjg. Indische specialiteit. Hij moet veel-
eischend zijn, niet ten aaözien van de
quanlitcit, maar de qualiteit van het te
verrichten Werk, moet de groote lijnen
in bet oog houden en deze snel door-
Toeren. Dit houdt niet alleen verband met
kennis en ervaring, maar ook met karak
ters en spr. vertrouwt, dat' de Minister
zal zorgen, dat er gang blijft in de zaak
en zich ook niet te veel met details zal
bemoeien.
Elke onnoodigc vertraging, elk ounoo-
di-g heen en weer zenden van adviezen
kan worden een nationale ramp
Zoover de rede van den heer Orciner
wiens woorden wel een antwoord in gelij
ker. geest van den Minister zullen uitlok
ken.
Dal deze kwestie door de lijdsgebeur-
tenissen op den eersten rang is geplaatst,
werd gisteren nog in herinnering ge
bracht door de aankondiging van het be
zoek van den gouverneur dér Philippij-
nen s.
Van de rest van het debat zij gemeld
dat de Minister van Koloniën in veel de
tails de beweringen van >lden heer Van Kol
bestreed, dat de heer Van den Berg liet
uitvoerig had over de gebreken in dc de
centralisatie. en dal de heer Cremer naar
aanleiding van de Djambi-kweslie den
Minister vroeg hoe hij inzake de mijn-
ontginning verder denkt te handelen. Hij
waarschuwde den Minister dal hij er nu
niet meer op moet rekenen dat men
eens met hem zal onderhandelen over
particuliere exploitatie
DE l.EENING VAN 125 .MILLIOEN.
Met een wellicht nog nooit gezicncn
spoed is reeds 24 uur na de verschijning
van het afdeelingsverslag der Tweede
Kamer ook de Memorie van Antwoord
verschenen. Die snelheid van handelen
zal waarschijnlijk het afvisschen van het
terrein door leeningen van particuliere
instellingen Cot een zeer klein bedrag
beperken.
Dc Minister bepleit in dit antwoord
allereerst dat hel door hem voorgestelde
bedrag den juiste» middenweg houdt
Daarbij treedt de Minister in eene
bespreking van de beloogen eenerzijds
van lien die in hel geheel geen leening
noodig achten, omdat zij uit de oorlogs
winst-belasting wel hel dubbele verwach
ten van hel bedrag, door hem geraamd ieu
van hen, wien een geringer bedrag vol
doende voorkomt, omdat zij meer uit de
heffingen voor eenmaal wenschlcn te ver-
verkrijgen en Anderzijds van de leden,
die meer zouden wensclieu geleend l
zien
Wal de eerstbedoelde leden betreft,
zegt de Minister dat, at mocht de oorlog
winstbelasting f S0 a f 100 millioen op
brengen, dan dat bedrag le zamen met
dal der heffing in eens, toch niet voir
doende in de kasbehoeften zoude voor
zien, le minder omdat uit beide beladin
gen de inkomsten aan het einde van 1016
niet sterk zullen vloeien
Eene sterke verhooging van de heffing
ineens - men zal hel echter zegt de Mi
nister) hem niet euvel duiden dat hij bij
de indiening van zijn plannon daarmede
niet heeft gerekend en ook thans nog niet
daarmede wenscht te rekenen zoude
inderdaad in slaat stellen met een cenigs-.
zins geriliger bedrag van de leening ge
noegen te nemen, gelet echter op dc om
standigheid dat, vooral van de heffing in
eens, de opbrengst slechts zeer langzaam
ter beschikking komt, zoude de minister
toch niet veel minder durven leenen Ze
ker zoude echter eene zwaardere'heffing
in eens allerminst lot een verlaging van
het bedrag der leening behoeven te lei
den Terwijl de opbrengst van de heffing
voor eenmaal, zoöals die doorden Mi
nister wordt voorgesteld, wanneer zijne
veronderstellingen en becijferingen uitko
men, geheel noodig zal zijn naast de
leening 1911, zoude van een veel hoogere
heffing in eens de opbrengst, indien de
oorlog dezen zomer eindigde, gedeeltelijk
kunnen strekken tot spoediger aflossing
ran de ieening 1911 en anders ook geheel
naast die leening noodig zijn M a. w
hel bedrag der llians voorgestelde Ieening
impliceert niet in het minst op het be
drag der heffing in eens
Meer te leenen dan f 125 millioen,
omdat hel geld later wellicht duurder
zal zijn, is een speculatie, waartoe de
minster, op de gronden door vele leden
daartégen aangevoerd, niet wenscht over
te gaan Evenmin acht hij verdedigbaar
oin weer a 4'/» pet te leenen, ten cindc-
5 pet. s leening 1914 sneller te kun
nen aflossen. Snellere aflossing van die
leening dan wiaartoe de middelen van het
leëhingsfonds in staat stellen, is thans
trouwens niet geoorloofd.
De amortisatie der voor crisis-uitgaven
geleende bedragen kan zonder bezwaar
lol na de aflossing der 5 pet. Ieening
1911 worden uitgesteld. Aannemende ech
ter, flat de opgenomen gelden worden ge
bezigd zooals voorshands in dc toelichting
als basis is aangenomen, dan is de aflos
sing van i/| pet daargelaten, dat die mag
•orden verhoogd, niet onvoldoende te
achten.
Voorbij gezien nioet niet worden, dal
de tekorten op den normalen dienst voor
een zeer belangrijk deel gevolg zijn van
voorschotten ingevolge de "Woningweten
de Wet op het Tiendfonds, alsmede van
die aan Staatsbedrijven
Afspraken met bankiers omtrent de
plaatsing der Ieening of omtrent hel ge-
van geheele of gedeeltelijke garantie
zijn, gelijk door een aantal leden terecht
wordt vermoed, uit don aard der zaak
niet gemagkl, hiertoe is geen aanleiding
bij een leening, welke, bij mislukking
door een gedwongen Ieening wordt aan
gevuld.
NEDERLAND EN DE OORLOC
Vast gehouden
Woensdagmorgen zijn tc B r u i n i s s e
een zestal m'osselbootenuil Antwerpen
thuisgekomen, waarvan een viertal 17
dagen weg geweest zijn De reden hiervan
is, dal dc passen op de command an tuur
zoek geraakt waren, en 'laar het vroe
ger de gewoonte was de vaartuigen in
België te laten melen, hadden ze slechts
qcn Belgischen meetbrief aan boord, zoo
dal zc voor Belgische vaartuigen werden
gehouden en niet mochten vertrekken.
Zes dagen mochten de schippers niet aan
wal komen, ja z.elfs niet, zooals men dat
noemt, bij elkaar gaan buurten. Ze moes
ten steeds op hun eigen scheepje blijven
Na zes dagen mochten er 2 aan wal
eu latei- de anderen, lot ze Maandag
avond*, eensklaps him papieren terugkre
gen en bevel gegevèn werd le vertrekken
Een goede vangst
Men schrijft ons uit A aar de burg
Dank zij de op 1 Maart 1916 door den
commandant van Zeeland vastgestelde
verordening betreffende de nederlage van
len uitvoer verboden goederen, heeft men
alhier reeds een goeden slag kunnen
slaan.
Onder leiding van den militairen com
mandant aldaar, trokken gister de belas-
In gawblenaren wet 11 juist gister be-
eodigde militaire buitengewone kommieze»
naar Eede om aldaar huiszoeking le doen
'fi heel wat ten uitvoer bestemde goede
ren werden in beslag genomen, waaron
der vooral zeep, het tegenwoordige smok-
kelartikel bij uitnemenheid. fit allerlei
slallen en krotten werd zeep weggehaald,
z.elfs midden in 't land, verborgen onder
wal vuil stroo, word een geheele bezen
ding gevonden
De hoeren ambtenaren bleken een fijnen
neus te hebben. Bij een persoon werden 10
vaten zeep in beslag genomen, terwijl
zelfs vlak bij den draad eene bezending
gevonden Sword, welke gereed lag om o re
den draad geworpen te worden
Dies werd opgeborgen en onze over
buren zullen er niet van genieten Dat
dit succes der ambtenaren, heel wat be
roering bracht in hel als smokkelplaats
bekend staande Eede, behoeft geen be
toog 't Mooiste moest evenwel nog Ko
men. i
Nauwelijks waren de ambtenaren in
Aardenburg terug, er werdi beslag
gelegd op 50 vaten zeep van 30 K G
en 12 vaten van.i 20 KG. Ook alhier
gaf die aanhouding heel wat sensatie
Te verwachten-ri'tag hel zijn, dat nu da
macht onzer ambtenaren, ten aanzien van
ten uitvoer verboden goederen wat rui
mer is geworden J iets wat al lang noo-
was en het[,korps versterkt is door
een flink getal sïécn ijverige speurders
als onze kommie/ren, den smokkelhandel
nu een heel eind den kop zal worden in
gedrukt.
Een woord van hulde zij hier op zijn
plaats voor onze flinke ambtenaren en
militairen
f.ara o-p o e d e r
Naar hcL „Hbld meldt heeft Dinsdag
een conferentie plaats gehad hisschen de
hoeren Van Houten uil Weesp van de be
kende cacaofabrieken aldaar, Boon, iemand
an Blocker's Cacaofabrieken en éénder
leden van de uitvoerende commissie der
N O. T- Daarbij werden uitvoerig be
spreken de maatregelen die. builen een
uitvoerverbod om, kunnen genomen wor
den om nreer garantie te verkrijgen dat
de producten, die bestemd zijn voor bin-
ncnlandsch verbruik of uitvoer naar onze
koloniën, naar de landen van herkomst
der* grondstof of naar neutrale landen,
niel op andere wijze de grenzen pas-
5;oeren De N. O T heeft nieuwe, bij
zonder klemmende bepalingen gesteld,
waardoor o a. ook de cacao verknopende
winkeliers onder rechtslreeksche con
trole zouden komen Maar er zijn fa
brikanten die de nakoming der voorge
stelde bepalingen zóó bezwaarlijk vin
den, de risico die zij loopen door even-
tuëele kwaadwilligheid van derden - in
de practijk zijn het gewoonlijk vijfden of
zesden zóó groot, dal zij zelfs de voor
keur geven aan een uitvoerverbod.
Binnenkort zal wel blijken in welke
richting een oplossing van de vele moei
lijkheden, of iets wat er op lijkt, is ge
vonden.
Van een uitvoerverbod van cacaopoe
der en chocolade is echter op dit oogen-
blik nog niets bekend
Weer een ,.T e 1 c g r a a f'-p r a a t j e.
De heer Van Term, hoofdredacteur
van de Limburger Koeroer' en luit -
lcwarlierm bij de Limburgsche Jagers,
seint aan liet „Handelsblad' dat hij
'sinds zijn officierschap niet buitenslands
VS geweest, en zijn leven lang nog nooit
een toost op cenig vreemd staatshoofd
heeft gehouden.
En toch zijn er nog menschen die alle
„Telegraaf "-beschuldigingen ge roedel ijk
aannemen
Rcgeerings varkens.
Naar ..De Avp' verneemt, zullen bin
nenkort de prijzen voor de regeerings-
varkens worden verhoogd. Thans beta
len de slagers 70 ct. per K G. schoon
slachtgewicht, dit zal bij de nieuwe re
geling naar wij vernamen 80 ets. per KG.
werden.
Deze verhooging is een gevolg van hel
steeds stijgen van den prijs der varkens.
Drukke klompen hand el-
Men schrijft uit den Geldersclien Ach
terhoek
In de laatste dagen was er een bui
tengewone uitvoer van klompen naar
Pruisen. Dag en nacht werkten de klom
penmakers in den Geldersclien achter
hoek om toch zooveel mogelijk klompen
at' te leveren Deze drukte wordt ver
klaard dooi* de vrees, dat eerstdaags de
uitvoer van klompen wordt verboden Als
gevolg hiervan stegen de prijzen en
werd f 40 a f 50 per 100 paar be
taald
t.t. uit
A a n de g r e n s
Men meldt aan de N.
Reuzel
Hel verkeer per tram Eindhoven
Turnlmut, dat sedert 3 Februari wegens
sluiting van de Belgische grens heeft
opgehouden, is thans hersteld. Hel goe
derenvervoer op die lijn kan evenals
vroeger weer geschieden
o
Gebrek aan grondstoffen
Wegens gebrek aan grondstoffen zal de
sloom-chocolade en cacaofabriek „Kwat-
ta" te Breda Zaterdag a s. 75 van haar
werklieden moeten ontslaan. Blijft het
gebrek aan grondstoffen voortduren, dan
zal de geheele fabriek moeten worden
stopgezet.
Uit Middelburg
De „SI. Crt. van heden bevat
statutenwijziging der „Vereeniging. tot het
oprichten en in stand houden van een
Zcenwsche openbare verzameling van
hedendaagsche kunst,, genaamd: Kunst
museum te Middelburg", gevestigd le
M iddelbu rg.
Bij Koninklijk Besluit is de lieer
D. Schuitemaker, een der eerste ad
junct-inspecteurs van politie alhier,
thans inspecteur van politie tweede klas
se der recherche le 's Gravenhage, be
noemd tol commissaris van politie te
Zutphen
Hedenmorgen is alhier overleden
de heer C ,T Hendrikse, die gedurende
ongeveer 20 jaar deel heeft uitgemaakt
van hél politiecorps alhier De overledene
werd in 1914 om gezondheidsredenen
als hoofdagent gepensionneerd. De heer
Hendrikse was gedurende een paar jaar
voorzitter van de poJitieagentenvereeni-
ging „Luctor et Emergo
.Men verzoekt ons mede te deelen,
dat voor de morgen door de N V. Inter
nationale Tooneelvereeniging (Directie L
U Chrispynl in den Schouwburg alhier
le geven voorstelling vair ,,Nac.htdiensi"'
op alle rangen nog plaatsen beschikbaar
zijo
Mrs Montagu Morse, de Amerikaan-
sche schilderes, die verleden Zaterdag
hie r een bioscoop-voorstelling gar in 't
bijzonder geschikt voor kinderen, hoopt
met een aantal die uwe films Zaterdag
wederom in St Joris een voorstelling ie
ven, een van een uur lol half drie en
een van drie uur lot half zes Maandag
avond zal ze een voorstelling van twee
en een half uur geven a Heen voor onder
wijzers en schoolkinderen. De ongemak
ken met hel licht, de vorige Week onder
vonden, hoopt ze nu Ie voorkomen
Alen zie acht slaande advertentie
Gelijk wel le verwachten was, is de
winlerpraehl: van gisteren photographisch
vastgelegd; heden werden ons reeds zeer
fraaie pb oiobriefkaarten getoond, die de
de bolwerken en singels in hun sneeuw
kleed in beeld brengen, en welke brief
kaarten bij de firma F B. den Boer in
den bande! worden gebracht Vooral de
opnamen met de Oostkerlc op den ach
tergrond, zijn zeer geslaagd.
Uit Vlissingen
Hedenmorgen omstreeks 10 uur is
de tjalk „Emanuel" komende van Goes,
geladen met kunstmest tegen den kusldam
bij de buitenhaven te Vlissingen ge
varen In zinkenden toestand is "de tjalk
door de sleepboot „Frankrijk" in de bui
tenhaven gebracht, alwaar hij met den
kop tegen den Oostberm is gemeerd. Het
schip behoort aan AA' Faasse'te Goes,
schipper is Helmstad
Uit Zuid-Beveland
In de Woensdag te El 1 e w o u l s-
d ij k gehouden raadsvergadering werd"
aan den heer G. L van t'Hofl'. hoofd
der school, op diens verzoek, wegens
zijn benoeming als zoodanig !e Waddings-
vcon, eervol ontslag verleend met ingang
van 1 Juni a.s. of zooveel vroeger ais
in de vacature zal zijn voorzien.
Het salaris voor diens opvolger werd,
op advies van den heer districts-school -
opziener, bepaald op f 100 boven het
wettelijk minimum
De rekening van liet burgerlijk arm
bestuur werd goedgekeurd
Kennis werd genomen van een ontwerp
lol herstel van ccnige havenwerken en
van hol door B en W. voorloopig op
gemaakte kohier van den hooMelijkeu
omslag, waarbij rekening is gehouden met
de aanslagen in de rijks inkomstenbelas
ting van een 53-lal ingezetenen en die de
samenstelling van dit kohier van plaatse
lijke belasting erg vergemakkelijken
Op een daartoe ingediend verzoek zul
len B en W. zich wenden tol 'Ie bevoeg
de autoriteit, teu einde le trachten de
avondpost-bestelling ook buiten den daar
voor gemaaklcn kring le verkrijgen Een
reeds vroeger le dezer zake gedane po
ging bleef zonder effect. Enkele hande
laren, wonende buiten de aangegeven'
strook zouden echter bij gunstige be
schikking veel gebaat zijn
o
Uit Tholen.
In de vergadering van den gemeen
teraad te Scherpenisse op 7 dezer
kwam onder de ingekomen stukken een
adres voor van de Ned Vereeniging Ker-
niisvakgenootenverzoekende om de ker
mis dit jaar te laten doorgaan, doch
dit moest ter zijde worden gelegd als
zijnde ongezegeld
Een schrijven om toezending van eo»
ontwerp melkverordening werd tol een
volgende vergadering aangehouden
Aan mej. M. Boogaard, sehoonhoud-
ster der openbare school werd voor 1915
een gratificatie toegekend van f 5
Verder werd vastgesteld het kohier
hoofdelijken omslag over 1916 op een
bedrag van f 2989 waarna de vergade
ring werd gesloten
Dinsdagavond vergaderden te
Scherpenisse een achttal ingezete
nen der gemeente tot liet bespreken of
het gewcnscht is in deze gemeente- een
boerenleenbank op te richten Na mede-
deeling van ingewonnen inlichtingen wa
gens de werking van dergelijke leenban
ken op andere plaatsen, en hel verband
met de centrale bank ie Utrecht, bene
vens de kosten aan de oprichting ver
honden, was men eenparig van de 'ven-
schclijkheid overtuigd De voorloopige
commissie van oprichting besloot dan ook
om bij advertentie in een paar hier meest
gelezen nieuwsbladen eene oproeping van'
ingezetenen te doen tegen Maandag I J
lezer, om alsdan le vernemen of er lust
bestaal tot toelreding fflls lid en zoo die
oldoende blijkt te bestaan, tol oprichting
over le gaan Ee.ne goede opkomst is dus
zeker géwensrhl
Uit Zee uwsch-V laander en O. D.
Naar aanleiding eener circulaire van
het Kon Nat Steuncomité, dat het, nu
hel economische leven zich over het al
gemeen weer heeft hersteld en verschil
lende lakken zich zelfs in bloei verheu
gen, het aanbeveling kan verdienen om al
thans gedurende de zomermaanden de
werkzaamheden van de plaatselijke steun-
comité's te Schorsen, werd in een Dins
dagavond le N e u z e n gehouden ver
gadering vau het comité er op gewezen,
dal Tornouzen zeker een plaats is, die
in bijzondere omstandigheden verkeert,
in verband met het groot aantal ge
schoolde boolwerkers, wier werk geheel
stil staat.
Op grond van de opgedane ervaring,
werd ten slotte besloten de uitkeering
met 1 Augustus a s voorloopig Ie schor-
Te Neuzen is uit Duitschland te
ruggekeerd een aldaar werkend persoon,
die 17 dagen in de gevangenis had door
gebracht, omdat hij zich. toen verschil
lende Duitschers zich hatelijk over de
andere oorlogvoerenden uitlieten en be
toogden, dat deze allen waard waren
„kapul" gemaakt te worden, len slotte
liet ontvallen, dat zij toch ook oorlog
voerden en niet beter verdienden dan uit
België le worden gejaagd Daarvan werd
mededeel ing gedaan aan de autoriteiten
en de werkman, zekere de R was spoe-