MIDDELBURGSGHE COURANT.
y
W oensdag
1 Maart.
BINNENLAND.
Dl! Stad ets Provincie.
M SI
1S9' jaargang
1916
Beze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon-en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
kezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Bij dit nummer behoort een Bijvoegsel
Kamerorerzicbt.
Ji er s t e Ka m e r
Zitting van Dinsdai
JJe.t belangrijkste van deze zitting slaat
in het bijvoegsel en hebben we gister
avond reeds per bulletin bekend gemaakt,
ui de besliste ontkenning door den Mi
nister van buitepJatidsche zaken van het
bestaan van een geheim verbond, over
eenkomst of afspraak met Duits ebrand.
De legende /ai nu dan loch wel de
wereld iiil zijn
Dg interruptie van minister (lort v.aa
der inden in Dec, jl in de Tweede
Kamer bij een rede van den heer Lob
man Er beslaat geen geheim verhoud",
bad velen nog niet overtuigd Telkens
■weer werd er gevraagd of er dan i
iels anders was dan een verbond, en ids
reden voor dien twijfel werd telkens ver
wezen naar hel bekende telegram van
den Duilschen slaalssecrelaris van Bui
Icnlandsclie Zakén Von Jagow. op 1
Augustus 1914 gericht tot den Duitschen
gezant te Londen, waarin men leest
..Wees zoo goed, ieder wantrou
wen te verdrijven, dat bij de Bril-
sche regeering omtrent onze bedoe
lingen kan beslaan, door op de meest
stellige wijze de formeele verzeke
ring te herhalen, dat zelfs iu geval
een gewapend conflict met België,
Duitscbland onder geen enkel voor
wendsel Belgisch grondgebied zal
rinnoxceren. De oprechtheid
van deze verklaring w o r «E
bewezen door het feit, dal
wij plechtig ons woord a a
Holland hebben verpa n <1,
zijn n e a I r a 1 i t e i l strikt te
eerbiedigen. Hel ligt voor de
band, dal wij niet met voordeel Bel
gisch grondgebied zouden kunnen <in-
nexeeren. zonder tegelijkertijd grond
gebied te verwerven ten koste van
Holland
Gevraagd werd waaróm Duitsohlantï
die verklaring had afgelegd. Of hel uit
eigen beweging dit deed''
We hebben nu besliste zekerheid daar
omtrent. Het is slechts een eenzijdige
plechtige meedeeling geweest, die ons in
niets bond.
Nu er zoo openlijk en beslist uitsluit
sel over dat onderwerp is gegeven van
regeeringswege, komt echter wel op
niet de vraag naar voren waarom niet
eerder' Waarom niet dadelijk na hel
publiceeren van het boven vermelde te
legram-? Dan zou er veel argwaan, en
veel onneodig en ongewenscht geschrijf
zijn voorkomen Voor geheimhouding van
iels wat door Duitschjand zelf in zijn
diplomatieke publicaties was bekend ge
maakt. was toch geen reden
De verder gisteren behandelde zaken
geven ons heel weinig aanleiding lot een
bespreking. Ze betroffen kleinigheden
KAMERVERKIEZING APELDOORN.
Bij de gisteren in hel kiesdistrict Apel
doorn gehoiüleu stemming voöA een lid
von ile Tweede Kamer (vac Van By-
iandtzijn uitgebracht 10.296 geldige
stemmen, volstrekte meerderheid 5149
slemmen. (Hot aantal kiezers bedraagt
12 078
Gekozen is de heer
I. R. Snoeck Henlceinans (C.-TI.- met
57:57 stemmen
Voorts verkregen de hecren J Esmeyer
V D 4005 en Van Trigl (S. D A. 1?.)
554 stemmen.
(Bij de verkiezingen in 1913, toen het
aantal kiezers 10 830 bedroeg, werden
hij eerste stemming 8493 geldige stemmen
uitgebracht, t. w. graaf Van Bylandl (C.-H
4172, Esmeyer (V.-DA 3155, Dijkgraaf
S. D A. P 636 en dr. P J Muller
Proleslanlsch) 530. Bij de herstemming
werd toen de heer Van Bylandt gekozen
me| 5095 tegen 5007 slemmen op den
.héér EsmeverA
.NEDERLAND EN' DE OORLOG.
De vliegtuigen
De gister door ons van liet Persbureau
Vfls Diaz te Amsterdam ontvangen berich-
lëfi over bel waarnemen van uit Vlissin
gen van een eskader Duitsche vliegtuigen
waarop te Westkapelle door een Neder
landsche torpedoboot zou zijn geschoten,
heeft lot stellige tegenspraak aanleiding
gegeven
Hel stafbureau van den commandant
van Zeeland deelt ons mede, dat er gis
teren geen vliegtuigen van vreemde 11a
tionalileit boven ons gebied in Zeeland
zijn waargenomen.
Ons zelf werd uit WesLkapelle ge
meld dal men daar niets had gezien of
geboord.
Hedenochtend vermeldde de N R Gt.
„Een torpedoboot te Vlissingen heeft ge
rapporteerd, dat hel gisteren huiten onze
territoriale wateren een vliegtuig heeft
waargenomen Ook/ daarvan was echter
op hel stafbureau alhier niets bekend
En evenmin had men daar gehoord van
een aan ons door een onzer correspon
denten in Zeeuwsch Vlaanderen gezonden
bench1 dat zich gistermiddag drie vlieg
machines op groote hoogte bewogen bo
ven lJzendijke en Waterland kerkje, en
daarna verdwenen in Zuidelijke richting.
Van zelf komt de gedachte op aan de
reeds zoo vaak gebleken moeilijkheid
om van vliegtuigen die zich op groote
boogie bewegen, te bepalen of zij zich
boven een zeker punt bevinden, dan
we! een heel eind daar vandaan, in dit
geval o.yer de zoo nabij Walerlandkerkjo
gelegen grens.
Het conige feitelijke is dat gister 'een
Xcderlandsch'e torpedoboot bij Nieuwe-
diep op een (vermoedelijk Diiilsch) vlieg
ulg beeft geschoten, dat zich boven de
territoriale wateren aldaar bewoog.
Dal gister een zevental Nederlandschc
vliegers van Soeslerbcrg naar Gilzc-Rijen
zijn gevlogen en terug naar Soestcrbcrg,
heeft wellicht de verwarring nog ver
meerderd De menschelijke fantasie is
greol 111 deze dagen.
De Me c k 1 en h u r g
Een verslaggever van hel „Hand die
aan boord van de „Tubantia' de reis'van
IJmuiden naar Amsterdam meemaakte,
geeft hel volgende verslag van het relaas
dat de kapitein van de „Mecklenburg".,
de lieer W Reedeker, hem gaf van het
gebeurde
„Om half twaalf waren wij dicht bij
de „GalloperIk stond op de brug.
Plotseling voelde ik een hevigen schok
Ik, de 2c officier en de Hollandsclie
loods, die op de brug stonden, vielen
onderste boven Luiken en stutten vlo
gen in de hoogte en vielen rondom ons;
ook de antenne der „draadlooze" werd
vernield.
Toen wij weer opgekrabbeld waren,
gaf ik dadelijk bevel de sloepen te strij
ken Al aanstonds bemerkte ik, dat de
kop van het schip bijna onderging
Vermoedelijk was door de ontploffing,
of liet een mijn geweest is, kan ik na
tuurlijk niet precies zeggen, Tiet voor
schip van .onderen opengescheurd Eerst
dacht ik, dat het schip nog zou blijven
drijven daar het eenigen tijd niet ver
der zonk Ik gaf bevel de sloepen lo
strijken Er was onder de passagiers
geen paniek; tot hen had ik ook gezegd,
dat bet schip zou blijven drijven De
passagiers, die eerst naai" het sloepen-
dek waren gegaan, begaven zich daar
op naar .hel promenadedek Tol zoover
werden de sloepen gestreken, en alles
geschiedde door middel van hel "Wclin's
palent zeer snel
Alle passagiers gingen in vier booten,
mei de enkele leden van de equipage
voor het roeien Enkele passagiers wa
ren in nachttoilet uit- hun hutten geko
men lm veel deining roeiden de sloe
pen weg.
Ik bleef met 40 man der equipage aan
boord en' trachtte het schip nog te red
den. Ik onderzocht de ruimen., totdat
plotseling het schip hevig overheldenaar
bakboord, f" heeft wel de plaatjes van
de „Titanic" gezien, zoo was'het precies,
Alle hens aan het dek. Twee booten
werden gevierd en wij waren nog niet
een scheepslengte van de „Mecklenburg"
of zij verdween. Het was een vree-
selijk 'gezicht voor me,..."
Kapitein Reedeker was vol lof over de
houding van zijn equipage tijdens de
ramp.
„Gelukkig waren", zoo ging.de kapitein
voort, ..drie schepen in onze nabijheid
De „Prins der Nederlanden was ons nog
vlak bij gepasseerd, ook de „Wcsterdijk"
en de „Samarinda" hebben de ontplof
fing gezien Bemanning en passagiers
werden door deze schepen opgenomen
Van de „West er dijk' 'werden wij afge
haald door een Engelsch patrouille-vaar
tuig dal ons naar het wachtschip bracht
en Idaarop naar Deal Verscheidene passa
giers bleven daar achter De scheepspa
pieren heb ik kunnen redd en. De geheelo
equipage en ongeveer 16 passagiers kec-
ren nu met de „Tubantia" naar het va
derland terug Op dit schip waren de
schipbreukelingen hartelijk ontvangen
-«-Op onzen terugtocht zag ik de twee
masten van mijn vroeger schip nog nel
boven water •uitsteken zoo eindigde
de echte Hollandsclie zeeman zijn so
ber verbaal
Van de stewards vernam de verslag
gever nog de volgende bijzonderheden
Een der stewards, die in kooi was tij
dens de ontploffing, werd door den
schok legen de andere kooi geslingerd,
aldus vertelde hij ons Toen hij begreep
wat er gebeurd was, ging hij met zijn
collega's naar de hutten, om te zien of
alle passagiers op hel dek waren Er
ren phn 50 passagiers, onder wie en
kele vreemdelingen, een Rus, een paar
Belgen en een correspondent van de
„Pelit Parisien Ieder was voorzien van
een zwemgordel Ondanks de woelige
zee, ging alles ordelijk toe Een passa
gier, die zijn koffer wilde, meesleep en,
hield-hij tegen „Eerst vrouwen en kinde
ren in de sloepen klonk het over bet
dek.
De stewards hadden ook niets kunnen
redden, evenmin als de andere leden
der equipage en de passagiers
Als een bewijs, hoe hevig de kracht
der ontploffing was, deelde een hunner,
die ook op de „Prinses Juliana" geweest
was en dus over mijnen kon oordeelcn,
mede, dat de stutten van het beneden
schip door het dek heengeslagen wer
den
Een passagier en een paar leden der
bemanning werden gewond Hel aan
boord halen der schipbreukelingen over
de stormladders bij zware deining was
niet gemakkelijk
Hel mach ine-personeel verleide ons,
dal na de ontploffing, de vuren werden
getrokken Daar op enkele plaatsen de
stoomleiding sprong, was er beneden in
bet schip veM rook
Een stoker redde zich door een Lucht
koker, waarin juist vóór deze reis ijze
ren treden waren gemaald, 0111 in oogen-
blilcken van gevaar aan liet dek te ko
men
Bij hel strijken van de laatste sloep
an het schip onderscheidde zich twee
man, de kwartiermeester Van der Kop
en de matroos Kolcelaar, die de sloep
lieten vieren Met groote moeite kwa-
beide daarna in ide sloep. Het
berghout, dat zich langs het schip uit
strekt, stond al ver óhdcr water.
Volgens eenige mannen vlogen tij
dens de ontploffing stukken ijzer van
het schip tot boven het kraaiennest
uit
Hedenmorgen waren wij aan hel station
alhier, toen de sneltrein even vóór
twaalf uur binnenreed. Daar bevonden
zich de familieleden van de hier wonende
leden der bemanning. Alleen de bejaarde
loker Ploegaert, alhier woonachtig, was
gewond en giug voetje voor voetje naar
hel rijtuig, waarmede hij naar huis werd
gebracht Het terugzien was natuurlijk
zeer hartelijk na zoovele angstige uren.
Men schrijft ons uil Vlissingen
Toaon twaalf uur vulden zich de per-
ons met een groot aantal familieleden
en vrienden en bekenden van de leden
der bemanning, van dc „Mecklenburg'
en menige zucht van verluchting werd
gehoord, toen de trein vau 12 02 binnen
reed en men op hel afgesloten perron
hem onLwaarde, dien men nu reeds drie
dagen mot onrust verwachtte Ja er was
wel gemeld dat allen gered waren, maar
men kon toch niet weten of hij niet ge-
vond was Dit was echter alleen het ge-
•al met den tweeden steward Van Es,
die aan den pols is verwond.
De ontmoeting van vele mannen, met
hun wachtende betrekkingen was hart
roerend.
«is onder de bemanning maar één
woord van dankbaarheid voor de. wijze,
waarop zij is ontvangen door de opva
renden der Nederlandschc schepen, die
hen redden en ook door de bemanning
der „Tubantia". Al wat ondervonden is,
is hoven allen lof verheven, werd ons
ej-zekerd.
Hedenmiddag om drie uur moest de
equipage op hei kantoor komen om aan
dc directie de sclieepsverklnriiigen af 1c
Joggen.
Uitvoer van aardappelen
De Minister van Landbouw brengt ter
algemcene kennis, dat eetie beperkte hoe
veelheid aardappelen van soorten welke
voor verbruik hier le lande minder ge
schikt zijn, len nitvöer zal worden toe
gelaten Als zoodanige soorten zullen wor
den aangemerkt
1 Witvleezigc soorten Thorbockc,
Roval Kidnv, Up-to-date, ImperatQr, Kin;
Edward, Paul Kruger, Faméuze», Nieu-
we-ruige-witte, Ceres, Tempo, Factor,
Llewelv en Kralm, doch uitsluitend voor
zoover geteeld op zand- en veengronden;
2 Goolvleezige soorten Eigenheimer,
Industrie, Forinna, Avenir, Animo, Ju
welen, Concurrent, Enorm, Franco, Slen-
do, Netto. Model en Groninger Kroon
Vergunning tol uitvoer zal uitsluitend
worden verleend aan erkende exporteur*
van aardappelen en, met goedvinden van
de rijkscommissie van Toozicln op de
Aardappelverceniging, aan vóór 1 Aug
5 914 opgerichte vereenigingen vou pro
ducenten
Voor hel verkrijgen der benoodigde con
senten kunnen dezen zich wenden tot *le
in de verschillende provinciën daarvoor
aangewezen commissi ën, waarvan liet
adres is voor Zeeland P Lindenbergh,
(e 'Wemeidinge (Si. Crt
o
B1 a u w
maanzaad, mosterdzaad en
De Minister van Landbouw, vernomen
hebbende, dat vele landbouwers voorne
mens zijn aan de teelt van niet Voor bin-
nenlnndsclie consumptie geschikte ban
delsgewassen, als blauw maanzaad, mos
terdzaad enz, een buitengewone uit
breiding le geven, verwittig' belangheb
benden, dat bij hem een regeling in over
weging is, mogelijk makende den uitvoer
dier producten mede dienstbaar te maken
aan beschikbaarstelling van levensmid
delen voor de bevolking
0-
Uitvoerverboden.
De St Crt van heden bevat een Kon
besluit houdende, intrekking van de lij
delijke oplieffing van hel verbod van
uitvoer van koffie
DE OVEKSTROO.MING IN X.-IIOLLAND.
Op hel terrein van de Nederlandschc
fabriek Werkspoor) le Amsterdam wor
den thans de groote certifugaal-pompcn
gemonteerd waarmee te .Monnikendam en
l'ildam, wanneer de galen in de dijken
gedicht zijn, "de millioenen kubieke me
ters water, welke thans dë polders vut
len, in zee gepompt zullen worden
Zij zijn eenige weken geleden besteld
door de provincie Noord-Holland, en ecu
der voorwaarden was, dat de geheele in-
stallalie, fundatie, gebouwen enz ;nhe-
grepen, binnen vier weken draaiklaar on
den dijk zou zijn
De opstelling dezer cenlrifugaalpompen
zal aldus zijn
Uïldam 2 groepen van 2 kleine pom
pen en 1 groep van 2 groote
Monnikendam 1 groep van 2 groote
Berekent men de boeveelheid water in
de polders op pl m 200' miltioen kubieke
meiers, dan kunnen deze pompen vol
gens de globale berekening, die men
maakte, verschillende omstandigheden in
aanmerking genomen, in ongeveer 3
maanden liet water wegpompen, zoodra
natuurlijk dc dijken dicht zijn
Uil Edam wordt gemeld dat de kleine
Noordelijke doorbraak (47 meier breed)
nog,open is voor eb en vloed Men neefl
er 14 zinkslukkcn aangebracht Van de
andere doorbraak lang pl m 300 Meter)
is het gat 8.13 Meter diep, maar laaf
geen stroom meer door, nu aan de zee
zijde nooddammen zijn gemaakt, 2 M bo
ven A P Hier werken ongeveer 200 man
In Zaandam is een commissie gevormd
die door een bezoek zich zal overtuigen
or er wel uiet voldoenden spoed aan het
dichten der dijken xvordl gewerkt V.oo
niet dan hoopt men de hulp van Ged. Sta
len in. te roepen
Over de moeilijkheden verbonden aan
het dichtmaken van dc gaten in de zee
dijken schrijft de N. R Crt o a hel vol
lende
„Ziende wal aan voorbereidende werk
zaamheden verricht is moeten wonion
o a. het leggen van 8 K M spoor), re
kening houdende meL de bijna dagelijks
nieuwe boosaardige verrassingen van w >..r
en wind en storm en daarbij mei de
schnarscble van malcriaal en de gewel
dige moeilijkheden, welke de aanvoer
daarvan ondervindt, eindelijk opsom
mie wat reeds aan het eigenlijke
work lol stand is gekomen de omring-
diijeen vooral, die bij de jongste stormen
toch maar ontzaglijke watermassa's m:
hel overstroomde gebied hebben geweerd
en daardoor vermoedelijk meer dan éér
polder voor het lot der aangrenzende pol
ders gespaard hebben, alles bijeengeno
men krijgt men wel den indruk, dat ei
niet „geslabakt" wordt en dat het moge
lijke geschiedt, opdat niet langer meer
,.Gods water over Gods land loope"
Over een maand hoopt de heer Blan-
kevoort de doorbraken in de dijken ge-
gedicht te hebben, als eindelijk het weer
eens gaal medewerken
Blijft er tegenwerking komen van dien
kant, dan zal hel langer duren, en naar
die male zal de verwoesting van de over
stroomde gebieden radicaler worden;
maar dit zal dan te wijten zijn aan een
macht, waartegenover menschelijk ver
nuft, menschelijke werkkracht en goede
wil en menschelijke doortastendheid even
machteloos staan als tegen het" geweld
van den watervloed zelf in den rampza
ligen nacht, waarin hij zich met venue
lende woede over de polders gestort
heeft
„Heemschut" heeft bij Ged. Staten van
N -Holland en Utrecht, bij do besturen
der geteisterde gemeenten en bij de Alg.
Walersnoodcommissio er op aangedron
gen de vernielde huizen te herstellen
in den eenvoudigen doch karakteristieken
trant die van ouds in die omgeving past
Uit Middelburg
De nieuwe lijst voor de maxi mump rij -
yen voor dc maand Maart, door den Mi
nister vastgesteld, is ter gemeente-secre
tarie alhier ter inzage nedergelegd.
Hel is heden 30 jaar geleden dal
de heer A len ITarmsen van der Beek,
commissaris van politie alhier, bij de
politie iii dienst trad Op verzoek van den
jubilaris en met het oog op de tijdsom
standigheden bleef eene feestelijke her
denkina van dezen dag achterwege; toch
had de commissaris gezorgd, dal de dag
voor üijn personeel niet geheel onopge
merkt voorbij ging
De jonge man', die gisteren eerst
p straal en toen in de Irani zicli zoo
onbehoorlijk gedroeg, en daarom werd
aangehouden, bleek achter te zijn ge
bleven van opkomst bij den landstorm
Hij is daarom aan de militaire autori
teiten overgeleverd
- Liefhebbers van goochelen kunnen
Zondagavond in hel Schuttershof al
hier hun hart ophalen De bekende
chevalier van Kinsbergen, die hier o a
jaar geleden met veel succes optiv.d,
hoopt dan klein en groot te vermaken
Zijn aangename, hoogst onschuldige
voorstellingen vinden overai in den
lande veel bijval, zoodat wij een
gang naar hel Schuttershof wel aan dtir-
n hevelen
o
Uit Vlissingen
Voor de a s verkiezing van twee leden
van den gemeenteraad te Vlissingen
zijn de vrijzinnige Idesvereenigingen ge
lukkig tol overeenstemming gekomen Wij
wisten dat overleg werd gepleegd, da»,
was met het oog op de tegenwoordige
politieke samenstelling van den raaa drin
gend noodig De lieer W Cremer, die
•aanvankelijk door de vrijzinnig-democraten
in district I was gesteld toen nog niet
bekend was, dal ook in district II eene
vacature zou ontstaan zal thans in TI
worden gesteld vacature-Dommisse In
dal district zal de vrij liberale kiesver»
eeniging ,,De Grondwet" zich thans van
eandidaalslelling /onthouden.
Uit tactisch oogpunt is het zeer zeker
beter in II een vrijzinnig-democraat, dan
een vrij-liberaal le stellen Dat district
lelt il l een groot aantal sociaal-democra
ten en deze zullen bij een eventueel*» her
stemming een vrijzinnig-democraat zeker
steunen, terwijl als het een vrij-liberaal
geldt, openlijke aanbeveling van d°zen
candidaal allerminst waarschijnlijk is te
achten
De heer W Anker, die nu in distriet
I door de vrij-liberalen is gesteld, werd
bij de periodieke verkiezingen in 1915
daar niet herkozen. Hij was in Jan hij
eandidaatstelliiig benoemd
Dal hij in Juli van dat jaar zijn man-
daal niet hernieuwd zag, was voor een
groot deel toe te schrijven aan de ver
deeldheid hij de vrijzinnige partijen Nu
dal bij de a s verkiezing niet het geval
is. kan. hij trouwe opkomst der kiezers,
verwacht worden, dat dc heer Anker zijn
zetel weder zal kunnen innemen
Wij raden de vrijzinnige "kiezers aan
hel groote gewicht van de a s. verkiezing
niet uit hel oog le verliezen en in de
