MIDDELBURGSCHE COURANT.
w
1S9* Jaargang
Vrijdag
25 Februari.
Kameroverzicht.
BINNENLAND.
FEUILLETON.
DE WELDOENSTER.
Dit Stad en Pswacte.
As 47
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
i krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Eerste Kamer
Zitting van Donderdag.
Er zijn gister door den heer C o 1 ij*
opmerkingen gemaakt, die tot nadenken
stemmen Zijn verklaring aan het slot, dat
hij tegenover een rechlsch kabinet niet
anders zou gesproken hebben, aanvaar
den ■wij te eerder omdat ook door velen
links gedacht en gesproken wordt iu den
zelfden geest
Hij had hel over clen invloed van
de partij-politiek op het beleid der re-
geeringszakon, en betreurde het dat in
di en sfeer de groote dringende vraag
stukken van het oogTnbbk moeten wor
den opgelost
Hij meende, dat wel niemand zou te
genspreken, dal de toestanden in Europa
zich veeleer ten ongunsle dan ten gunste
van ons zich hebben gewijzigd. Eu in
het binnenland is er ook geen verande
ring te conslateeren Er moeten dus an
dere beweegredenen zijn geweest voor de
beslissing van het kabinet om thans tot dc-
hervatting van den poJiüeken arbeid o vo
te gaan Daarachter moest politiekë drang
zitten van de partijen der linkerzijde
Dit vermoeden vindt steun in den brief
van den vroegeren minister Trent/ aan
den beer Roodhuyzen van October 1915,
Daaruit blijkt, dat op den vroegeren
minister van financiën politieke pressie
is uitgeoefend om de behandeling van de
zoo gewichtige belastingontwerpen achter
te stellen bij de behandeling van politieke
vraagstukken, (Minister Cort van der Lin
den knikte hier toestemmend)
De heer Treub heeft toen weerstand
geboden aan dien aandrang. En terecht,
betoogde de heer Col'ijn In een tijd als
deze mag men zich do, weelde van een
strijd, alleen voor hel plukharen, niet
veroorloven Kiesrecht en staatspensioen
zijn belangrijk, maar het zijn geen male
belangen van bet Nederlandsche volk
Nederland blijft Nederland, al komt de
staatsbedeeling er pas na ecnige jaren
En voor het kiesrecht zal onze staat niet
op zijn grondvesten schudden
Aan deze vooropstelling knoopte de
heer Colijn het betoog vast dat het kabi
net verstandig had gedaan te erkennen,
dat de tijd waarin we nu leven alle<>n
geschikt is voor de behandeling der groo
te nationale vraagstukken Daarom-- had
men liet politiek program moeten op
schorten en een nationaal kabinet moe
ien willen zijn.
Zulk een houding ware in ons land be
grepen. Uit het veel gesmade adres-Van
Aalst, al kwam het te laat en aan een
verkeerd adres, sprak een ontevreden
heid over den gang van zaken, bij men-
schen die wel sléchts één stem bij de
stembus hebbenr maar wier stem in lij.
den als deze niet allen behooren te
worden geteld, maar ook gewogen.
Aan den op hel kabinet uitgeoefenden
polilieken drang had het kabinet geen
gehoor behooren te geven Immers bet
kabinet is opgetreden, niet met hel con-
ccntrntieprogram, maar met een eigen
prosaam, al gelooft sprdat de linker
zijde de verhouding tusschcu haar en da
regeering anders denkt dan hij.
De regeering heeft zich heel handig
uil de moeilijkheid gered door la vorkla
ren, dal het kabinet niet weg gaal om
politieke redenen tenzij het in den per
soon van den formateur getroffen wordt.
Dil standpunt heeft echter al direct een
funest gevolg gehadHet verlies van mi
nister Troub die den lande inderdaad
zeldzaam belangrijke diensten Iveeft bewe
zen. Hoeveel waardeering men ook voor
den nieuwen minister van financiën moge
hebben, meent spreker, dat deze wisse
ling van minister uit tiet oogpunt van
regeerkracht een verzwakking is le ach
ten
Bovendien is er eeiv moeilijkheid ont
slaan op het gebied der sociale verzeke
ring. Hij vroeg wat de regeering bedoelde
met haar opmerking in de Mem. van
Antw dal zij „tot de overtuiging is geko
men, dat verdere ingrijpende wijzigingen
van de door den heer Talma lot stand
•gebrachte verzekeringswetten in de be
staande omstandigheden achterwege Be
hooren te blijven."
I.aal men nu de wetten liggen Uitstel
toch niet meer in discussie, want reeds
toegegeven was dat uitstel zou komen
We moeten denken aan de toekomst.
Bij de oorlogvoerende mogendheden be
staal de wensch tot het sluiten van tol
verbonden Ook in de beide Amerika's
wordt daarover gedacht Daardoor zullen
de- beginselen van ons ruilverkeer om
ver worden geworpen
Zullen wij dan dien tijd moeten tege
moet zien, ons zelf in twist verterende
De lijd, waarin wij t hans leven, zal beslis
sen voor de toekomst van den Nederland -
schen Staal Laat men daarom goeu
vraagstukken van aclueele partijpolitiek
ais een knuppel iu 'I hoenderhok wer
pen
Een korte rede van den beer V a 11
der Feltz gaf van links reeds dadelijk
een antwoord op deze ontegenzeggelijk
zwaarwichtige oppositie-rede Den hoer
Colijn en anderen hoorende, zou men
denken, dat miet (liet bestand de allerhoog
ste belangen van ons land zijn gemoeid
Dat wilde de heer V d. Feltz tot de juis
te afmetingen terugbrengen
Trnmers de redenen die lol hel aan
gaan van hel bestand hadden geleid, wa
ren vervallen. De wetgevende arbeid
moest noodig herval worden en de re
geering was wel verplicht de grondwotst
herziening eu het ouderdomspensioen lot
stand te brengen, daar beide zaken reeds
van den aanvang af op liet programma
der regeering hebben gestaan, en dojv
deze dingen geen enkel beginsel wordt
aangetast der rechterzijde
Van de bijzondere onderwerpe i bij
deze aigemeenc Oegrootingsbcschouwiu-
ger aangeroerd, noemen we vooral nog
den landbouw, besproken door den lieer
Den Boer.
Deze had hel over de levensmiddelen-
wel die gebruikt wordt om allerlei socia
listische proeven te nemen op den land
bouw Dal keurde spr af En bovendien
protesteerde hij er tegen dat de boeren
besproken worden alsof zij nimmer tevre
den met hun winsten, en slechte zarfer-
landers zijn Ze zijn niet slechter dan
de bandelaars Hadden zij moeten weige
ren de hoogere winst le aanvaarden"
DE AiSri-REV. I'ARTIJ.
Naar „De Standaard meedeelt, zul
Zaterdag a.s. teij huize van. dr. Kuyper
de saamsprekieg gehouden worden me
de vijf heeren ?an hel vlugschrift, ove
hel leiderschap
DE BELGEN IN ZEELAND.
Ilot Prov. Inliehliugsburcau in Zeeland
deelt ons mee, dal het door do „Cen
trale Commissieopgegeven aantal van
5500 Belgen iu Zeeland, onjuist is.
Een. nauwkeurige lelling door het pro
vinciale bureau alleen van 18 gemecnien
is reeds 5816. Van de overige gemeenten
is er nog geen volledige opgave, terwijl
het gemeentebestuur van Ulinge-en van
Sus van Gent onmogelijk opgave konden
doen wegens de voortdurende verande
ringen.
Het aantal wordt voor de lieele pro
vincie geschat op 7500.
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Rubber cn ijzer draad
Reuter meldt uit Londen
Naar wij vernemen zijn 1265 pakket; en
niet gemerkte rubber en ijzerdraad uit de
briefpost van de Hollandia en 1390 pak
ken uil de mail van de Gelria weggehaald
op hun laatste thuisreis
door de schrijfster van
„Elizabeth and her German Garden."
146),
Daar Kwam een gevangenbéwaarder
zeggen, dat er le veel- gepraat werd De
jonge man sloop haastig weg, heel Stil
Hij jwas 'dief van beroep, een dief van bui
tengewoon veel vernuft en verstand
Axel al een stuk van het brood en het
gelukte hem wat van de koffie door te
slikken; toén begon hij zijn wandeling
opnieuw, op en neer. Op en neer, l\ij luis
terde met aandacht of bij den advocaat
soms hoorde aankomen. Ilij dacht dal <le
ochtend wel al half voorbij was, waar
om zou hij niet komen? Hoe kon hij
hem' in zulk een crisis laten wachten''
Hoe konden 2ij hem allen laten wachten
Gustaaf, Trudi, ManskC Hij werd
▼ree se lijk ongerust Hij had verwacht dat
Gustaaf mét den eersten trein uit Berlijn
zou komen, hij had om negen mir al bij
hem kunnen zijn De andere broeder, dat
begreep hij, zou het telegram niet zoo
gauw ontvangen hebben hij was ad
judant van een prins, die moeilijk kon
worden nagegaan in zijn bewegingen,
maar Gustaaf? Welaan, hij moest geduld
hebben, misschien was hij niet thuis ge
weest, de volgende trein kwain 's mid
dags; daar zou hij zeker mee komen
De fleur ging lópen, vol verlangen draai
de hij zich oin, maar het was de officier
van justitie weer
.Naam, voornaam en misdaad fluis
terde de gevangenbewaarder, die hem
vergezelde, hem toe, toen Axel bleef
staan Axel herhaalde de woorden van
den vorigen avond Telkens als deze be
zoeken gedaan werden moesl hij dezelfde
formaliteit ondergaan, met zijn liakken
legen elkaar en in sÓjve houding
„Uw bed is niet opgemaakt." zei de
officier van justitie,
„Uw bed is niet opgemaakt", herhaalde
de gevangenbewaarder met een blik op
Axel.
„Maak het op", beval de chef en ging
weg,
„Maag hel op" siste de gevangenbe-
Uit Middelburg
Het comité voor het Dinsdag alhier
le geven liefdadiglieidsconcert ten bale
van de Belgische krijgsgevangenen en van
het plaatselijk steuncomité beschikf reeds
over meer dan 200 l>e schilderde pro
gramma's, die zooals men weet morgen,
Zaterdagmiddag, in „St Joristentoon
gesteld zullen worden Hel is bezwaarlijk
allo namen te noemen, wc willen hier
alleen melden dat er, met veel andere,
toezendingen zijn ingekomen van mevr
PJasschaart—v Dam v Jsselt, mevr.
Evers -Keg, eu de heeren Scliülz. "iollc-
slelle. Hevse, Nuys, v. d Harst, Swa-
ters, Graus, Nijland enz eu voorts van
de Belgische schilders Vierin, Willcms,
Jacobs. Gouloos, Posenaer en Slcenakker
Van liet programma van Dinsdagavond
vermeld dat „Vue Viclis vervalt en
ervnngen wordt door „Ceux qui piou-.e-
menl", van Carl Smulders.
Van hetgeen Bertha 'Seroen ten ge-
lioore zal brengen noemen wc vóór de
pauze hel lied van Rcinilde uil de „lier
bcrgpriiises" van Blockx, cn twee Fran-
sclie liederen van P Hans. en na de pau
ze eenBrelonsch lied van Lalo cn ilrie
Hollandsche liederen
Gisteravond werd in de bakkerska
mer van het Schuttershof alhier de jaar
vergadering gehouden van de Vrijz Pro-
pagandavereeniging De voorzitter, de
heer Roskes, herdacht in zijn openings
woord liet verlies, dat de vereeniging
leed door het vertrok van haai' secreta
ris, dr H. E H. van Loon. die tot de
oprichters behoorde en vooral in het
begin van het bestaan der vereeniging.
veel voor haar verricht heeft Uit hel
jaarverslag bleek, dal de vereeniging, of
althans h et hestuiir en een deel der le
den. iu het afgeloopen jaar- niet stil heeft
gezeten, af is van haar werkzaamheid
naar huilen niet veel gebleken Het leden-
en begunsligerslal liep door vertrek \an
cenigeu terug en j s nog. voor ruime uit
breiding vatbaar Nadat.de kas in orde
lie vonden was, werd overgegaan tol de
bestuursverkiezing. De aftredende be
stuursleden Roskes Willenisen en Buys
werden herkozen en in de vacature van
Loon werd de iieer T van Hou wel ingen
gekozen De lieer Roskes werd weder als
voorzitter aangewezen Algemeen was
men het er over eens, dal. moge dc crisis
nog voortduren, er alle reden beslaat om
dit jaar weer contributie te heffen, voor
al waai- de verkiezingen dor provinciale
staten in aantocht zijn en er dus van de
kas in liet komende jaar veel gevergd
zal worden Er ontspon zich een uitge
breide discussie over de wijze van hef
fing ten opzichte waai-van ten slotte be
paald werd, dat aan de leden de keuze
zal worden gelaten of zij per week of
per maand willen betalen
Op de begrooting 1916 werd een ruime
post van onvoorziene uilgaven uitgetrok
ken, teneinde daaruit de propaganda-
kosten hij de a s. verkiezing te bestrij
den Bij de rondvraag wees de heer van
Schouwen op het practischc jaarhoek
je der jonge-liberalen te Rotterdam en
bepleitte aanschaffing van eenige exem
plaren Het l>estuur zal trachten <leze
alsnog in handen te krijgen
Alvorens de vergadering le sluiten,
wees de voorzitter, die hiertoe oo|k reeds
ecnige malen in den loop der vergadering
in de gelegenheid was geweest, nogmaals
op het buitengewone gewicht, dat er
voor de vrijzinnigen in Zeeland en in dil
district in het bijzonder, gelegen is in dc
a.s Statenverkiezingen De verhouding in
de Stalen is 22 rechts tegen 20 links In
Middelburg treden 3 anlirtevoJuiionuairen
af Er is dus slechts winst te behalen
cn een winst, die mogelijk de Staten in
vrijzinnigen geest zal omzetten Dat het
mogelijk is in ons district de overwin
ning le behalen heeft 1913 ons geleerd;
de daarop gevolgde lusschenlijdsche ver
kiezing bracht tevens aan het licht, dal
alleen inspanning .Van alle krachten
links hier kan doen zegevieren Als ieder
een zijn plicht maar doet Vooral de
leden der propagandavereeniging kun
nen hiertoe medewerken, ja, zijn er
krachtens hun lidmaatschap toe ver
plicht Dat allen dit heseffen opdat,
mocht de verhoopte overwinning uitblij-
en, althans geen onzer leden zich kan
'er wij ten zijn plicht verzaakt te hebben
Leden of begunstigers, die zich meer
dan lot nog toe met de daadwerkelijke
propaganda willen bezig houden, kunnen
bij de bestuursleden daaromtrent steeds
inlichtingen inwinnen
waarder eu volgde hein.
Zijn advocaat kwam gelijk met zijn
middagmaal binnen,
„Bord". zei de oppasser met de pan
„Dil is een droevig gezicht, mijnheer
Vou Lolim", zei de advocaat.
„Ja, dat is zoo" stemde Axel toe, ter
wijl hij hel bord aanreikte Hij liet een
beetje van hel eten op het hord doen,
hij wou niet \Am honger sterven afleen
omdat de soe.p te dik was
„lk had u gisteren verwacht", zei hij
tot den advocaat
„Ja 71c was gisteren bepaald.
De advocaat deed zoo zonderling, dat
Axel hem aanzag en twijfelde of hij den
rechten man voor zich had. Het was een
man die le Slraalsond thuis hoorde. Axel
.had hem altijd als 't noodig was in den
arm genomen, sedert hij zich op 'l land
goed vestigde eu hij had zijn werk vol
doende gevonden en zijn gedrag zeer
beleefd zoo beleefd zelfs tol kruipe
rig toe Nu w as de man gelieel en al ver
anderd De innemende glimlachjes, de
buigingen, hel wrijven, in We handen, waar
was dat alles gebleven
Dc advocaat zal op zijn gemak op den
Uit Vlissingen
Te Vlissingen kwanten gisteren met
de mailboot Oranje Nassau o a aan 26
zeelieden, bijna allen Oostenrijkers, die
reeds een week voor het uitbreken van
deu oorlog in Engeland werden geïnter
neerd en die dus huilen hun schuld ge
durende moei- dan anderhalf jaar in
;cvangenschap hebben doorgebracht cn
eerst nu hunne vrijheid herkregen. In de
wachtkamer wérden zij door „hel stati-
onswerkvan versnaperingen en koffie
voorzien
Ook kwamen met deze boot een drie-
lal Belgische burgemeesters mede, onder
weg naar België, hun werden direct pas
sen verstrekt door den Duilschen consul
Uil Zuid~^Beveland
Naar we vernemen, beslaat hij lu i
bestuur van de Recede Watering b w
Ierseke, het plan, op het einde van den
Steenweg, aan den Scheldedijk te Se ho
le een tweede uitwateringssluis te ma
ken f
Men meldt ons uit Hans we ert
De met stukgoed geladen stoomboot
Amstel 1 is in liet Engelsche vaarwater
op de Ooster-Schelde gestrand
Uit Tholen.
De St Crt van heden beval de acte
van oprichting der V V Waterleiding
maatschappij Tholen te Tholen, welke
is gesticht door de vertegenwoordigers
der gemeenten St.-Annaland, St Maar
tensdijk, Oud-Yossemeer. Poort vliet.
Scnerpenissc, Sfavenissc en Tholen, han
delende ter uitvoering van het desbetref
fend raadsbesluit van elk dier gemeenten
Hot maatschappelijk kapitaal der ven
nootschap bedraagt f 500.000. verdeeld
iu 500 aa/ideelen op naam, elk groot
f 1000.
In het maatschappelijk kapitaal wordt
deelgenomen door de gemeente Sint
\nnnlatid voor 81 aandeelen; Sint Maar
tensdjjk 90, Oud-Vosseinecr 70 Poort
vliet 51. Scherpenisse 44 Stavenisse 58;
Tholen 103 aandeelen
~"~De vennootschap wordt bestuurd door
oen Raad van beheer en een directeur,
vereenkomslig de bepalingen Ier Sta
llen.
Door dc gladheid op de Voorstraat
le S l a v e ïi i s s t; had de vrouw van
P. d. R. hol ongeluk uit te glijden en
daardoor den rechter enkel le breken.
o—
Uil Zeeuwseh-Vlaandsrcn O D„
In de raadszitting van Donderdag
te Neuzen werd meegedeeld, dal bij
liet opmaken van het kohier van den
hoofdelijken omslag gebleken is. dal. wan
neer men daarvoor als maatstaf nam het
inkomen, door de ingezetenen over 1915
genoten, men zou komen tot eeu op
h'.'engst van ongeveer f 75 000, zulks m
verband met de buitengewone winsten,
die verschillend- ingezetenen hebben
gemaald. Mvorens met liet opmaken te
beginnen hadden Burg en Weth. en de
daarvoor aan hen toegevoegde commissie
:rwogen, dal het gewenschl was dien
maatstaf aan le nemen, opdat de buiten
gewone opbrengst die men door de oor
logswinsten \an verschillende ingezetenen
erfcrijgen zou, kon dienen tot bestrijding
der uitgaven die de gemeente wegens
den oorlogstoestand heeft moeten maken
'Voor hel afgeloopen jaar was de hoofd,
omslag geraamd op f 46 000 en kon dil
cijfer slechts bereikt worden door dc
aanslagen met 15 procent te verhoogen).
In verhand hiermede was wijziging der
verordening noodig, daar deze voorschrijft
dat het inkomen wordt berekend naar
hel gemiddelde over de laatste 3 jaren.
Verder is bepaald, dat deze regeling
slechts geldt zoolang de buitengewone
toestand zal duren en geldt de gewijzigde
erordening, die met algemeene stemmen
eemgen stoel, met zijn handen in de zak
ken, een tandenstoker in den mond en hij
zag Axel onderzoekend aan met een bru
taal ongeloovig lachje
,Hij gelooft bepaalt, dal ik den boel
in brand gestoken heb', dacht Axel, ge
troffen door dien blik.
Hij geloofde het ook werkelijk Hij
geloofde altijd het ergste, want het was
vaak zijn ondervinding, dat het ergste de
waarheid vaak hel meest nabij Icomt
Het onderhoud was zeer weinig be
vredigend
,,Ik heb een afspraak', zei de advocaat
en haalde zijn horloge uit, voordat zij nog
over den toestand gesproken hadden
,.U schijnt te vergeten, dal dit een ge
val 'van enorm groot gewicht voor mij
is', zei Axel met toorn in oogen en stem,
,l)at zeggen mijn cliënten onverander
lijk allemaal antwoordde de advocaat en
hij strekte (die hand uit om zijn hand
schoenen te krijgen „A propos, in zulk
een geval wordt mijn honorarium mij al
tijd vooruit betaald"
Axel kreeg een kleur van ergernis
Hij kon zijn oogen en ooron haast niet
gelooven, dal dit dezelfde onderdanige
man was, die tot nu toe zijn zaken be
stuurd had „Daar zal mijn broeder Gus-
laf wel voor zorgen zei hij stijf ,TJ
weel hier kan ik niets doen Hij komt
van middag
„0 ja?" zei dc rechtsgeleerde onge
loovig, „komt hij werkelijk?" Dat zal
een merkwaardig voorbeeld zijn van
broedertrouw Het doet mij bepaald ge
noegen dat te hooren Goeden dag mijn
heer Lohm", knikte hij hem toe, en hij
ging heen cn liet Axel woedend achter
Het eenige goede gevolg van zijn be
zoek was, dal Axel eenigen lijd daarna
voorzien werd van schrijf bcnoodigdheden
Hij ging onmiddellijk aan het schrijven
van brieven en ^telegrammen, spocdei-
schende brieven en telegrammen van zeer
groot gewicht voor hem zelf. Hij gaf ze
den gevangenbewaarder mee. toen deze
hem koffie kwam brengen en verzocht
hem le zorgen, dat ze dadelijk bezorgd
werden, toen zette hij zijn wandeling op
en "iieer voort, en voelde zich verlicht,
dat hij nu tenminste communicatie had
met de buitenwereld
fWordt ver vol sr d.'
