MIDDELBURGSCHE COURANT.
loO' Jaargang
Vrijdag
18 Februari.
BinoeBlaBd.
Kameroverzicht.
Uit Stafi en Provincie.
ingezonden Metiedeelingen.
Jtè 4 i
1916
©eze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
hezsrgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- en
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 1—7 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
9^" Advertenties vóór één uur te bezorgen.
De Rijksmiddelen in 1915
De opbrengst der rijksmiddelen (hooid-
eom en opcenten) over de maand Jan. 1916
bedroeg f 13.574.488.57tegen t IU.973.671.96
ia Ju. 1915.
Het één-twaalfde der raming over het
geheele jaar 1916 bedraagt f 15.248.416,58.
Wij laten bieronder volgen de inkomsten
over Jan. 1916, vergeleken met die óver
Jan. 1915.
Middelen
1916
1915.
Grooabelait
f 404.852 701
f 358.009 131
Personeel
527.968.82 j
526.983.25
InkomBtenb
3.254.815 11
Bedrjjfsbe).
996 265.65 J
Vermog bol.
Mjjnrecht.
3.513.88
Invoerrecht.
127.907.69
140 945 26
Forinaatjeg
1.909.35
1.921.50
Saikor
2 134134,27
3.304154.38
Wjjn
29.328.Sl
25 200 97
Gedistilleerd
1.629.007.44
852.819.43
Zint
224.336.28
245.794 05
Bieren Asjjn
107 345.49
97.311.34
Geslucht
776.509 444
564.662.36
Goud, silver
40 028.50
24.Ê45.62J
Eseaailoon
41.32|
42.47.1
Z"gelrecbten
677.972 61)
373 185.92
Registrator
682 284 61
359.634 78J
Hypotbeekr
63.831 43 J
27.928,53
Soccessier.
1.257.727 OSt
1.602.964 43
Domeinen
415.022.781
62 093.26
Staatsloterij
17.094 97
30.648 91
Jacht, viesch
305.75
431 25
Loodsgelden
78 214.i
114 637.19
Tota»'. t 13.574.483571
f 10.' 73 671.9.6
De opcenten, gebeven ten bate van het
Leeningfonds 1914,gaven over Jan. 1916 de
volgende opbrengst
Grondbelasting Personeele
belasting f 114..503.94; inkomstenbelasting
1.079.326.35 vermogensbel. r'25 199.765
snikeraccijns 426.826,85wijnaccijns
5 865.66; accijns op binnen- en buiten-
landsch gedistilleerd f 162.900.74zegel-
jecht vanbuitenlandscbe effect, ƒ73,214,55;
registratierechten f 68.016,79s; hypotheek
rechten ƒ6.292,015; totaal der opbrengst
1.962.146,66s.
Tweede Kamer.
Ziliing van Donderdag.
Wij kunnen zeer kort zijn, waut wat
er gisteren besproken werd is slechts
een inleiding tol de beslissingen die lie
den moeten vallen over art. 3 van het
eedswetje.
Artikel één is gisteren na enkele re
dactioneels wijzigingen aangenomerf.
Artikel twee, dat de vrijstelling van
de doopsgezinden bevat, zal vermoedelijk
vervallen, daar het door art. 3 overbodig
is geworden.
En op dat art. 3, dat een belofte of
bevestiging toelaat voor hen die tegen liet
afleggen van den eed gewichtige ge
moedsbezwaren hebben, zijn de amen
dementen ingediend, die we reeds dezer
dagen meedeelden.
De heele dag van gisteren is gewijd ge
weest aan toelichtingen van de verschil
lende amendementen.
Daar de Minister er zich nog niet
over uitgelaten heeft, is over de kansen
nog niets te zeggen
EERSTE KAMER.
Blijkens de memorie van antwoord op
het afdeelingsverslag der le Kamer over
de oorlogsbegrooting, is eerlang indie
ning van een wetsontwerp tot herziening
van de wet op den staat van Oorlog en
beleg le verwachten.
De jaarklasse 1911 van deu Land
storm zal onmiddellijk na de jaarklasse
1912 aan de beurt van oproeping komen
Binnenkort zal een beslissing worden
genomen in zake de toekenning van'
tegemoetkomingen aan daarvoor in aan
merking komende militaire Tehuizen
Hel wetsontwerp om voor den verde
ren duur van de buitengewone huidige
omstandigheden de maximuni-v e r g o
ding op f2 daags le brengen, heeft be
reids het Departement van Oorlog ver
laten.
Weersproken wordt, dat de pogingen
lot het verstrekken van uitspanning aan
geïnterneerden in het kamp (e
Harderwijk weinig medewerking onder-
Vinden bij het Legerbestuur
Integendeel steunen de Minister en de
militaire autoriteiten de bemoeiingen
ior de ontwikkeling en ontspanning
Over liet algemeen geeft het gedrag
der geïnterneerden geen reden tot klach
ten of afkeuring.
HET HEENGAAN VAN MINISTER
TREUR EN DE VRIJZINNIG-
DEMOCRATEN.
In een gisteravond gehouden vergade-
ing van de Vrijz.-Dem Kiesvereeniging
tc s-Gravenliage is de houding der vrijz-
democrateu in de Tretib-crisis besproken.
De heer Bos zette vooraf nog eens de
cdenen uileen die de vrijz.-democraten
geleid hebben Zij wilden beletten dal
de crisis zou zijn gekomen op een lijd,
waarin men zeker kon zijn, dal het met
grondwetsherziening cu ouderdomspensi
oen beide gedaan zou zijn geweest
Buitendien zou de invloed van het par
lement tot nul zijn gedaald wanneer het
gedaan had, wat Tr wilde, alleen omdat
hij hel wilde Dan zou morgen bijv de
heer Posthuma hetzelfde gedaan hebben
en overmorgen dc andere ministers,
Bij het debat las de heer Van-San-
c k een brief voor van den lieer freub
aan oen Kamerlid (hel bleek later de
heer Roodhuijzen te zijn) gèsclireven op
24 October 1915, toen de geruchten om
rent het weg villen, het eerst gingen loo-
pen In dien brief legt hij zeer duidelijk
dat liet zeer zeker hoofdzaak is,
grondwetsherziening le brengen, maar dat
dat hij daarom toch niet wachten mocht
mei de indiening; dat bel verder zeer veel
beter was, dal hij alleen aftrad, wahneer
men zijn belastingwetten afstemde of hem
geen gelegenheid gal', zijn wetten te doen
behandelen, dan wanneer men de grond
wetsherziening belette, waardoor heel het
kabinet zou zijn getroffen De heer Cort
d Linden was het volkomen eens met
en brief, die bestemd was ook door de
andere leden van de liberale fracties
tc worden gelezen. Helaas, de geadres
seerde zorgde daarvoor niet en een der
linksche Kamerleden, die er eerst dezer
dagen kennis van kreeg, verklaarde, dat
het hem zeer leed deed, dien brief niet
eerder le hebben gelezen
Er is geen sprake van dal de heer
'renb weg wilde om particuliere rede
nen.
Omtrent de beschuldiging van den heer
Alarchanl dat de heer Treub zijn ambt
zou misbruikt hebben voor gunstbenoe-
raingen zei de heer van Sandick dal die
op de volgende gevallen betrekking had.
Bij den octrooiraad heeft de heer
Treub inderdaad de aandacht gevestigd
op een bepaald persoon, doch mei de
uitdrukkelijke bijvoeging, dat de Raad
zélf dc geschiktheid en bekwaamheid
van den betrokkene had te onderzoeken.
Voorts beeft bij de weduwe van een
zeer gunstig bekend rector van een gym
nasium benoemd tot collectrice van de
Staatsloterij. Wal is daarin9 Weet men
niet, dat dergelijke benoemingen steeds
gunsten zijn9 De heer Marcliant doe de
beau geste, alsnog zijn beschuldiging tc-
g te nemen.
Een andere debater, de heer Van der
Kemp betoogde dat men niet maar da
delijk hel doodvonnis had mogen vellen
over het minislerieele leven van den heer
Treub, en de heer Van der Schroeff
had den indruk gekregen dat men tus-
schen 9 Dec. en hel eind van hel jaar
reeds had besloten den heer Treub le
doen vallen
Dc heer M ar chant sprak een enkel
woord over zijn rede te Arnhem Hij ver
klaarde dal hij het noodig geacht had, hel
gevaar te bezweren, dat er dreigde voor
de partij doordat de beweging van woede
in het land wegens liet gebeurde, zich
ging meedeelen aan de mannen der partij
zelf.
Ifcl vertrouwen in den minister was
weg, men geloofde niet meer, dat het den
miuister ernst was met zijn wil om bet
ouderdomspensioen te brengen Met dat
wantrouwen nu hing wel degèlijk het
particuliere leven van den minister samen
en daartoe behoorde ook het vergeven
van de beide Staatsbetrekkingen Welnu,
dal beeft spreker te Arnhem geopenbaard
inde als 't ware met een handgra
naat de mijn ontijdig te doen springen
die onder de vrijzinnig-democratie werd
gelegd! Daarmee redde hij de partij
In zijn repliek zei de heer Bos dat
de v -d. Kamerleden niets hadden gewe
ten van Treub's vertrouwelijk schrijven
aaii den heer Roodhuijzen. Hoe kon de
heer Treub zich daarvan effect voor
stellen? Spr meende dat het duidelijk
was dat de Minister weg wilde Of het
private leven van den lieer Treub daar
mee nu al of niet te inaken heeft, doet
ly^iiel toe. Spreker aanvaardt le gronden
die de heer Treub z e l F aanvoerde
Welnu, daaruit bleek dun, dal df heel het
jaar met de „financiëele wetten moest
heengaan, öf de heer Treub moest val
len Men heef; er- toen de voorkeur aan
©geven, den heer Treub nu te laten
allen, want men kon er niet toe mee-
•erken, heel hel jaar niets anders te
doen dan lïnaociéele wetten behandelen.
Zeer zeker gaf men toe, dat tie voor
ziening in den dadelijken nood urgent
was, maar dat daarvoor noodig was,
heel dat samenstel te behandelen, was
eenvoudig een praatje
Dat dc lieer Treub aan bel land groote
diensten heeft bewezen gaf de lieer Bos
grif toe. Maar hij waarschuwde dal de
ollcsvrijliedeiilzoo gemakkelijk weer ver
loren gaan
NEDERLAND EN DE OORLOG.
Adn de grens.
Gistermorgen vertrokken uit hel Door
gangshuis voor vluchtelingen te Hulst
wederom een- 35-lal vluchtelingen naar
bel vluchtoord l'den Het waren we 'er
om in hoofdzaak vrouwspersonen en kin
deren uil de Belgische grensgcmeen'cn
Steken©, Kemsekc en Kieldrecht
Hoezeer dc menschen zich ook hadden
verheugd naar Holland le mogen iu,"-
\s ijken. toch was het op veler gezichten
waar te nemen, dat het afscheid van bet
liun eenmaal zoo dierbaar geworden,
meestal door vlijt en spaarzaamheid ver
kregen eigendom, zeer hard viel
Liet personenverkeer over dc gre.,s>
slaat hier nog Steeds geheel stil, en p ts-
zullen voor 1 Maart a. s wel niet
te bekomen n
E-en eigen kleurstoffen
industrie
In dc N R Crt. heeft dr A v d Mark
de oprichting bepleit van een klenrstot-
feninduslrie in ons land.
Naar aanleiding daarvan heeft ,,oan
insider de bezwaren opgenoemd die
daaraan zijn verbonden
Hij wijst er op, dat de benzol praetisoh
uilsluitind uit cokeskool wordt gefabri
ceerd en slechts voor een klein deel ai-
komstig is uil köoltecrdistillatics }yjj,gil
len voor benzol ed om le begint),,:) aaiL
gewezen zijn en blijven op liet buit.;! >d'
Febrieken van sterke zure alleen zijn
niet voldoende voor het dagelijkscb ge
bruik der chemische kleurstoffen fabrie
ken; daarnaast benoodigen die even
zeer in grooie hoeveelheden soda, ran-
stic suda, chloor natriuranitrit enz nz
producten, die hier te lande al evenmin
vervaardigd worden
Voorts wijst de schrijver op het feit,
dal de Duitsclie fabrieken de tusschenpro-
ductep grootendeels zelf maken en onder
ling ruilen, een "der oorzaken van hun
hechte aaneensluiting
Dal Zwitserland 10 pet van de wereld
productie leverde was slechts rpog.-lijk
doordal het de noodige tussclienprodiie-
Un verkreeg van Duitschland Die uit
voer is nu tol nihil gedaald.
Uitvoer van aardappelen
De Prov. Geld. Crt verneemt
Naar ons uil goede bron wordt me
degedeeld is de regeering voornemens
vergunning te verleenen tot uitvoer van
een vrij aanzienlijke party aardappelen
naar België en Noord-Frankrijk
De uitvoer zal uitsluitend plaats heb
ben door de conimissie-FlesTcens, welke
commissie in overleg zal treden met de
aardappel-vereeniging en tevens de
trOle zal uitoefenen ten einde een goede
distributie te waarborgen
Alleen aanvragen om uitvoer, gedaan
door of namens openbare lichamen, of-
ficieéle - comité's e.d. kunnen in gunslij
overweging worden genomen
Uit Vlissingen.
- Men verzoekt--ons bekend te ma
ken, dat er te 's-Gravenliage geen ver
gunning kan verleend worden om „The
'I hnbertown Follies" 'e Vlissingen op
Maandag 21 Febr. te doen optreden
Daar dit gezelschap reeds alle avonden
lot 4 Maart besproken had, zal eerst,
na dien datum een avond gevonden kun
nen worden, waarop de uitvoering zal
kunnen plaats hebben.
T z X. hoopt de Regelings-Coramissie
op de zaak terug te komen en hun, die
op de uitnoodiging geantwoord hebben,
werd hiervan per briefkaarl bericht ge
zonden.
De hulpschool in dc Scheldeslraal
hoek Singelweg te Vlissingen, waar
in aan de Belgische vluchtelingenkinderen
onderwijs werd gegeven, heeft zoo door
den slorm geleden, dal het lesgeven
gestaakt is.
Aan den dijk achter de Dijkstraal op
bel z.g Eiland is een verzakking gecon
stateerd, veroorzaakt door den zwaren
golfslag.
o
Uit Walcheren.
Door de politie le Koudekerke
is in beslag genomen een yalsche gulden,
beeltenis H M. Koningin 1911, kleur
loodachtig De omvang is iets grooler
evenals de beeltenis en hel wapen; hel
gewicht is iels lichter; randschrift ont
breekt. De gulden was Donderdag te
Middelburg ontvangen.
Op hel Zuiderstrand te Wjestka-
p e 11 e is een Duitsclie mijn aangespoeld
De Fransche ligt nog altijd op dezelfde
plaats vóór den molen. Een schildwacht
is reeds de geheele week onderaan den
dijk geplaatst om de menschen te waar
schuwen.
Uit Noor d-B e v e I a n d
Door de vele regens dezen winter,
lepaard met de hevige Westenwinden
der laatste dagen, waardoor het zee
water ook bij eb nog hoog staat, lieeft
bet water in de .,val" te C o 1 ijn s p 1 aat,
de kom voor de uitwateringssluis, een
ongekende hoogte bereikt. De hovenie-
'iiigeii langs den Westelijken achterweg
staan voor een groot gedeelte blank,
zoodat velen Donderdag bezig waren bun
daar ingekuilde aardappelen weg le ha
len, uit vrees, dat ze anders door t wa-
zonden bederven.
Uit Z e e u w s ch-V 1 a a o d e r e n O D
Tengevolge van den hevigen storm
is Woensdag te Huist het stalletje van
den arbeider P. A B. te Graauw omver-
gewaaid, juist toen 3 zijner kinderen
daarin vertoefden, met het noodlottig
gevolg dat een vijfjarig kind onder de
'instortende massa werd bedolven en
gedood
Uit Middelburg
De storm heeft gisteren' nog een
schoorsteen boven den winkel' der l'irma
M. H Boa;son en Zonen naar beneden
doen komen. Daar er gevaar voor af
vallende sleenen ontstond, werd een po
litieagent op de Markt gestationneerd, die
de voorbijgangers waarschuwde voor bel
gevaar
GEZONDHEIDSCOMMISSIE TE
MIDDELBURG.
In de gisterenavond op hel Stadhuis
;choüden vergadering van do Gezond
heidscommissie werd liet jaarverslag uil-
:ebracht over 1915. waaraan wij het
•olgcnde ontleenen
Uit de algemeene beschouwingen blijkt
dal op de lijst van sterfgevallen aan be
smettelijke ziekten een ongun
stige rol van cenige maar toch nog ge-
rin?e beteekenis. gespeeld wordt in ver-
sciijking met die van cijfers 1913 dooi
de kanker '29 en 20) en met die van
1913 en 1914 door de influenza '1915 6,
1913 1. 1911 0).
Ter kennis der commissie werden
pcbrachl 14 gevallen van typhus waar-
12 vluchtelingen. 1 militair, 1 zee
man); 11 gevallen van roodvonk (waar-
l militair). 6 van diphterie waar
van 1 vluchteling en 1 militair) Het
aantal gevallen, betrekking hebbende op
de werkelijke bevolking, was dus gering,
dal der overledenen nul.
De geboorten bedroegen in 1915
per 1000 inwoners 17 38 C1913 18-82.
1914 19.20); het aantal overledenen
74 1913 12 11, 1914 11 64)
Dat dreigende epidemieën spoedig zijn
onderdrukt, dat van deze ziekten ai-
ic-en de influenza slechts in de maand
Januari enkele slachtoffers, hehoorendc
tol de werkelijke bevolking, maakte; dat
hel sterftecijfer in het eerste kwartaal1
77 bedragende, in het tweede, derde en
vierde kwartaal daalde tot 60, 49 en 53,
zijn feiten, die een bevredigenden indruk
maken, en daardoor ook zelve gunstig
kunnen werken, wanneer ze niet leiden
lot zorgeloosheid.
Zoolang de tijdsomstandigheden twijfel
achtig blijven, meent de commissie, dat
cr voorzichtigheid moet worden betracht
in 'l voorschrijven van kostbare woning.
er beteringen Het systemal ische
onderzoek waarmee de commissie was
conderd tol de buitenwijken, is dit jaar
dan ook niet voortgezet, maar uitgesteld
lol gunstiger tijden Alleen werd aange-
Jrongen op hel, in orde maken van die
perccelcn, waarvan de eigenaars reeds
dór den oorlog door B. en W. of dooi
de commissie waren aangeschreven, maar
aan die verplichting niet hadden voldaan
Op verzoek van den hoofdinspecteur
-orden aan het aangewezen instituut te
Amsterdam door bemiddeling van de liee-
ren Van Mervennée en Non hebei een
aantal op verschillende plaatsen in de
gemeente gevangen ratten of alleen de
':oppen daarvan gezonden
Naar aanleiding van een daaromtrent
gedaan verzoek zonden B. en W een
exemplaar van de circulaire over het
vliegengevaar aan alle brood- en
banketbakkers. restaurateurs, slagers,
kruideniers en bandelaars in vleesch Ze
'ichlten tot de hoofden der scholen het
•er/ook, het nut der bestrijding te l>e-
orderen door de zaak bij hel onderwijs
le bespreken, terwijl zij tevens de vuil
nisbakken en hoopen met kalkmelk gere
geld lieten ontsmetten
Door de le veel zout bevattende putjes
een tijdlang te sluiten, kon het zoutge
halte van hel leidingwater binnen
behoorlijke grenzen worden gehouden.
Toen een der leden der commissie be
merkte, dal uil een bak veel loodhou
dend regenwater werd verkocht aan in
gezetenen eener naburige gemeente werd
(lil feit ter kennis gebracht van den bur
gmeester, die onmiddellijk den verkoop
an dit water liet staken.
Aan een verzoek van den burgemees
ter om hem, op verlangen van den terri
toriale» commandant, te dienen van' ad
ios omtrent de wijze, waarop Middel
burg van goed en voldoend water voor
oedsel en drank kan worden voorzien
ingeval de drinkwaterleiding in hel on-
gereede geraakte, is voldaan door een
subcommissie, bestaande uit het bouw
kundig lid, bel scheikundig lid en den
secretaris. Dit advies draagt een ver
trouwelijk karakter Van gemeentewege
wordt nog steeds veel drinkwater ver
strekt ten behoeve van militairen, in
omliggende plaatsen ingekwartierd
De commissie juicht het zee toe dal
aan Ged. Staten is opgedragen een pro-
incialen keuringsdienst in over
weging te nemen en zij hoopt, dat in dit
opzicht Zeeland het voorbeeld van Fries
land spoedig moge volgen De zuiverheid
en de samenstelling der melk in deze
gemeente, zooals die in het afgeloopen
jaar over het geheel werd gevonden is
een uitnemend bewijs van hel groote nut
an een keuringsdienst
:gormamint-Tab letten
v.mietlgen de bacteriën in
m"nd in keel en beschermen
tonen Besmetting.
De heer W. K Hack staat no 1
op de voordracht voor onderwijzer aan
een openbare school te 's-Gravenhage.
Jan Ligt h art f
Voor het ouderwijs Is de dood van Jan
Ligthart ongetwijfeld een groot verlies.
Niet alleen werden zijn artikelen in ver
schillende talen overgezet, zijn school
werd bezocht door honderden uit bin
nen- en buitenland. 'I Was een lust er
binnen te treden en er eenigen lijd te
vertoeven: altijd even rustig, prettig
werkzaam was de geheele omgeving, li
M de Koningin heeft er in verband met
het eerste onderwijs van Prinses Juliana
een bezoek gebracht Zijn persoon was
zeer beminlijk in den omgang; Graag ver
telde hij den bezoeker wat deze we
ten wilde en zeer verheugde hij zich,
als hij merkte, bijval te hebben gevon
den Zijn dood is een gevoelig verlies,
temeer daar er momenteel misschien
niemand is, die zijn werk kan voortzetten
cn voltooien
In 1899 stichtte Ligthart het weekblad
