MIDOELBURGSCHE COURANT.
Zaterdag
12 Februari.
Pinlt Pillen
M 36
139- Jaargang
1916
Deze courant verschijnt dagelijks, met uitzondering van Zon- en Feestdagen.
Prijs per kwartaal te Middelburg en voor hen, die de courant
bezorgd krijgen door de Agenten te Vlissingen en te Goes f 1.30. Per post f 1.50.
Afzonderlijke nummers kosten 5 cent.
Advertentiën a 20 cent per regel. Bij abonnement veel lager. Geboorte-, dood- eti
alle andere familieberichten en Dankbetuigingen van 17 regels f 1.50
elke regel meer 20 cent. Reclames 40 een* per regel. Groote letters en randen
naar de plaats die zij innemen.
Advertenties vóór één uur te bezorgen.
Dit nummer bestaat uil twee bladen.
EERSTE BLAD.
Kameroverzicht.
Tweede Kamer.
Zitting van Vrijdag
Ei* zijn amendementen op li^l oed»-
wetje ingediend, die wellicht nog tee-
keoender zijn voor de kansen van het
aanhangige ontwerp dan de gister geluu-
den beschouwingen. Want die beschou
wingen liepen meer over de eedskwestie
in hel algemeen dan over hel ontwerp
zelf.
In de eerste plaats1 heeft de heer R u t-
ge rs die gister in een rede zei eerst
nog le willen wachten op de verklaring ;u
van links, vóór hij een amendement zou
Jndicnen, dit ten slotte toch gedaan.
Zijn bedoeling is een' authentieke acte
te vorderen van hen klfe een belofte wen,-
schen af te leggen in plaalS yan een end
,,Een belofte of bevestiging wordt
mede afgelegd indien de te beëe.li-
ffen persoon ten overstaan van den
kantonrechter of burgemeester zijner
woonplaats heeft verklaard, en mon
deling bij de beeëdiging bevestigt,
hetzij, dat hij aan God niet gelooft
hetzij dat hij op grond van zijn gods
dienstig geloof legen het afleggen
van eeden onoverkomelijke bezwa
ren heeft."
Maar bovendien wil hij bepalen
,,Bij de waardeering van getuigen
verklaringen zal de rechter in aan -
merking mogen nemen dat ©ene ver
klaring niet onder eede is afgelegd"
Daar tegenover staat een amendement
dat ook van rechts kom(, maar dat meent
de lijn der regeering door te trekken,
waar zij waarborgen wil stellen legen n »t
facultatief worden van den eed.
De beeren De Géer, Van Idsinga, An
kerman, De Savornin Lohman en V .ui
Veen, allen chr historisch, hebben voor
gesteld art 3 als volgt te lezen
„Een belofte of bevestiging vordt
mede afgelegd, indien de te beëedi-
gen persoon schriftelijk verklaart, ia-
gen bet afleggen van eeden onder
alle omstandigheden, ook wanneer
de Overheid ze vordert, onoverko
melijke bezwaren te hebben, on_-
leend aan zijne opvatting omtrent
den godsdienst
„Deze schriftelijke verklaring
vindt plaats door de onderteekening
van ecne akte, opgemaakt en mede
onderteekend door dengene, in wi<ms
handen de eed of de belofte of be
lofte of bevestiging moet worden al
gelegd. Deze akte is vrij van zeg*',
registratie en alle verdere kosten
Indien de le beêedigen persoon niet
schrijven kan, wordt hiervan in de
akte zelve melding gemaakt."
Een eindelijk nog een amendement van
rechts, nl. van den katholieken heer Sasse
van Yssielt, om bij de verklaring dat men
tegen het afleggen van een eed gewich
tige gemoedsbezwaren heeft, te bepalen,
dat die verklaring moet geschieden „m*t
opgaaf van redenen", en dat de gemoed
bezwaren .onoverkomelijk moeten zijn
Is hel niet curieus!, dat al die amen
dementen van rechts komen, en dat. d?
oorsprong van het wetsontwerp ook in
een rechts ministerie is te vinden''
Het is opnieuw een be wijk voor de
trouwens niet meer te ontkennen stelling,
dat hel juist de rechterzijde is, die
over dit onderwerp sterk iS yerdeeld En
dal de heer Troelstra indertijd groot ge
lijk had toen hij het beroep op den gods
vrede bij het eerste ontwerp kwalificeer
de als een beroep op godsvrede niet tus-
schen rechts en links, maar tusschen
de reclitsche partijen
Van de debatten van gister zij gemeld,
dat de heer Rutgers in een rede lot
liet in zijn amendement aanbevolen s'el-
sel lrwamdat de heer Vau Ha
(ui.) en VisSer van IJzendoo/rn
(v 1.) de eedskweSlie van vrijzinnig
standpunt bekeken, en dat de heer Van
T d s i n g a betoogde het ontwerp te zul
len kunnen aanvaarden, als de Minister
een amendement acceptce/t om de ge
moedsbezwaren Scherper te omlijnen
TusSchen de eedsdebatten in werd met
eenige ironie het adres-Van Aalst
voor kennisgeving aangenomen, onder a i-
voering van hjct formeele motief dat d<
adressanten geen rekening hebben ge-
honden met art 77 der Grondwet, bepa
lend dat de Koning de hoofden der mi-
nislrieele departementen benoemt en
ontslaat
Over de ernstige meening waaraan de
ze adressanten in hun zij 't dan formeel
minder gelukkig geformuleerd adres
uiting gaven, geen woord'
tattBïlfiMÏÏ
'JHR. MR. A F »E SAVORNIN
LOHMAN.
De IlaagsChe redacteur vau ..De Tijd"
schrijft
Er is in de rede van den heer jhr
mr De Savornin Lobman een zinsnede,
die de bijzondere opmerkzaamheid trekt
De grijze afgevaardigde van Goes doelt
er op. dal hij aan de totstandkoming van
een latere definitieve regeling van het
eedsvraagsluk niet meer zal meewerken
Deze z,oo absoluut uitgesproken woor
den schijnen een openbare bevestiging te
bevatten van wat reeds bij geruchte be
kend werd, nl dat de nu bijna tachtigja
rige afgevaardigde zich in 1917 niet meer
voor een Kamerzetel z.al beschikbaar
stellen, vooral niet als de onderwijspaci-
ficalie mocht zijn tol stand gekomen, en
daardoor een zijner levensidealen zou
vervuld zijn.
HET INTERVIEW VAN GENERAAL
STAAL.
De oud-minister van Oorlog heelt veel
onaangename verwijten te slikken geler
over zijn interview met de „Vos-
sische Ztg." Hem is in harde woorden
opgemerkt, dat iemand in zijn positie
zich zou hebben moeten onthouden van
hel uiten van zulke argwanende opmer
kingen jegens Engeland; eu dal speciaal
ongepast waren zijn meedoelingen nil
ijn ministerschap, nl. dal hij als minister
herhaaldelijk Engelsche militaire atta
chés heeft afgewezen die hem .parti
culier" wilden spreken.
De aangevallene komt zich nu echter
verdedigen in „Met Vaderland"
liet blijkt dat hij zelf ook verbaasd
was over het verschijnen van dal inter
view
I-lij heeft wel den heer Schweriner
redacteur van de „Voss. Ztg", ontvangen,
met dezen een kort onderhoud ge-
haa maar aangezien de heer Schweriner
van geen interview gesproken had en
geen aanleekeningen maakte, was de
heer Staal er niet dadelijk op verdacht
mei een interviewer te ,doen te hebben,
- een zienswijze die ons nog al naief
lijkt.
Mpar bovendien zegl de heer Staal
dal de bewoordingen waarin hij zich uit
drukte, anders waren dan de „Voss, Ztg."
weergaf
Uitvoerig deelt de heer Slaal mee
wal hij dan Wèl gezegd zou hebben De
hoofdstrekking is dezelfde, maar de vorm
is iu dit relaas zachter.
Eén ding wordt door den heer Staal
beslist ontkend
..Ik heb niet gezegd en niet kunnen
zeggen dat ik persoonlijk, al dan niet als
Minister, een aanzoek voor een „parti
culier" gesprek, gedaan door een Engel-
schen militairen attaché. 'Of do,or welken
anderen attaché ook, heb afgeslagen
om de eenvoudige reden dal zulk een
aanzoek nooit lol mij is gericht".
Minst genomen blijft de uitlating van
den heer Staal tegen een Duitschen jour
nalist buitengewoon onvoorzichtig lh
deze tijden moAt een oud-minister en
Eerste Kamerlid zeer zeker zijn woor
den wikken en wegen als hij met een
builenlandsch journalist spreekt, ook al
komt hij niet op de gedachte dat die an
dere dat zal piibliceeren. Maar wat heeft
hij dan wel gedacht dat het doel van die
vragen van clen journalist was'?
VROUWENKIESRECHT.
In de N Zondagsbode schrijft d V.
in een artikel over Vrouwenkiesrecht o
a. het volgende.
„Naar wij vernamen is een beweging
gaande onder de vrouwen, om aan de
volksvertegenwoordiging te kennen te ge
ven, dal de vrouwen, natuurlijk dan de-
geen, die dat adres teelcenen, er hele
maal niét op gesteld zijn, "dat haar dat
recht wordt toegekend
Daarin hebben die dames volkomen
recht
En wanneer de volksvertegenwoordi
ging toch besluiten mocht, aan haar dat
recht toe te kennen, wat naar we vtr
moeder gebeuren zal, dan kunnen zij
uil protest vau de stembus weg blijven,
wal ze echter zoo spoedig niet zullen
doen Wei neen, zullen sommigen zeg
gen, wanneer men het eenmaal heeft, dan
maakt men er gebtóiik van
Wie er een begfnsel achter ziel, doel
het dan ook niet.
Om mede onderteekenaren le verkrij
gen, wordt o »a ook gezegd, dal het deel
nemen aan de verkiezingen onvrffuw
lijk is
Nu heb ik wel eens gemeend le kun
nen opmerken, dat dames in vergadering
bijeen, juist heel graag stemmen en ver
kiezingen houden en dat niemamd dan
bezwaar maakt tegen het reclit dat 'mm
heeft, omdat men lid dier vereeniging is
Wanneer men nu de lijnen 'doortrekt,
valt het bezwaar weg, dat men zou kun
nen opperen tegen hel onvrouwelijke, .la',
gelegen zou liggen in het deelnemen van
de vrouw pan het bepalen, wie een dis
trict vertegenwoordigen zal in de col
leges
Niet in hel li ebben van dat recht,
maar in de wij ze, waarop men dat
uilöefenl, kan het onvrouwelijke liggen
En daarvoor kan toch ieder »i;h
wachten.
Laat men alvast een vrouwenvereeni-
ging oprichten lot hel bevorderen van het
naar behooren uitoefenen, d w. z op
echl vrouwelijke wijze van liet stem
recht."
DE TOEKOMST-DOCUMENTEN'.
\Y vond in de Groene Amsterdammer
de volgende „correspondentie"
Aan A J.P. en K djo zich bezorgd ma-
over den aard van ,onze houding ten
aanzien van de Toekomst-documenten
Stel u gerust Onze zaak is in den juri-
Idischen zin even onaantastbaar, als in den
moreelen.
Er is door ons niets, ten geschenke
aangenomen, nog minder gekocht, en van
winstbejag is natuurlijk eerst recht geen
sprake
Wat ons is voorgelegd, zijn bovendien
geen ..gestolen stukken', maar fotografi
sche opnamen en reproducties. De wijze,
waarop deze lot stand zijn. gekomen, gaat
geheel buiten ons om; maar ook hier
behoeft <ian strafbare handelingen niet te
worden gedacht. Mocht biet anders zijn,
dan zullen de Toekomsl-heeren dit ge
makkelijk genoeg door de justitie kun
nen doen uitzoeken, ware het niet, dal
zij vóór alles zullen blijven schuwen, in
hunne zaken het volle lichjt. van 'welk
publiek gerechlelijk onderzoek ook, te
laten valle n.
Zij zullen zich tot groote woorden be
palen en daarmede waarschijnlijk bij
sommige goede geloovigen vrij wel een
voorlreffelijken indruk maliën ook.
Een van de hulpmiddelen hiertoe is
natuurlijk liet in de wereld zenden van
het woordje „heling", dat echfer in ernst
slechts kan gebruikt zijn door lien, die
hel laakbare bedrijf van 'de -Toekomst-
Nederlanders willen helpen verbloemen.
Men weet hel overigens: wij wenschen
steeds, dat de leiders met hun stille
landsgevaarlijke actie, een openlijk ge
rechtelijk onderzoek zullen aandurven
Maar men kan er helaas zeker van rijn
dil durven zij niel.
Niet tot ons genoegen hebben wij moe
ten zien. dal t engevolge van onze laatste
publicatie zich nu ook als medeleider
van de Toekomstzaak en haren aanhang,
heeft bekend gemaakt de drager van een
der voornaamste Nederiandsche namen
Als deze nauwkeurig weel waórin hij zich
begeven heeft, moet hij zielig schamen
getreden le zijn in dil bureau van Duit-
sche propaganda in Noord- en Zuid-Ne
derland
DE MAILDIENST OP W.-INDIE
In antwoord op vragen van den li-
Roodenburg naar tekortkomingen in den
maildienst op W.-Indië, heeft de Minister
van Waterstaat uitvoerig gewezen .op de
moeilijkheden welke dc maildienst onder
vindt door den oorlogstoestand, waarom
hij een mildere toepassing van het muil
contract binnen zekere grenzen /oker
verdedigbaar acht.
Dat de vennootschap ernstige voorne
mens heeft om haar vloot te versterken,
blijkt, zegl de Minister, uit haar ingeko
men verzoek om goedkeuring van le le ■-
keningen en plannen voor den bouw
van drie mailschepen, welke zij bij Ne
deriandsche werven heeft besteld
NEDERLAND EN DE OORLOG.
B e s c ti ik king over schepen.
Hel bij de Tweede Kamer ingediende
wetsontwerp houdende maatregelen die
waarborgen dal Nederland in voldoende
male de beschikking blijft behouden over
schepen, is thans in druk verschenen.
Het eerste artikel daarvan luidt
Hel is verboden een schip, dal de Ne
deriandsche vlag voert of in Nederland
thuis behoort, ronder daaraan vooraf
gaande schriftelijke toestemming van on
zen Minister van Landbouw. Nijverheid
en Handel, aan niel-Nederlanders of naar
het buitenland:
a. te vervreemden op welke wijze
dan ook, in gebruik te geven, oT le ver
huren
b te leveren ol' feitelijk over te dra
gen, indien hel vóór het in werking tre
den van deze wel vervreemd, verhuurd
o! in gebruik gegeven, cloch nog niet
geleverd of overgedragen was,
c. uit te voeren, indien het aan niet-
Nederlanders of met bestemming naar
hel buitenland was geleverd of overge
dragen
Een grafmonument.
Een steenhouwer te Leeuwarden, heeft
in opdracht van overlevenden van de
Duilsche lorpedoboolen S 115, S 117, S
118 en S 119', die op 17 October 1911
door den Engelschen kruiser Undaunted
en vier Engelsche torpedojagers dicht bij
de Nederiandsche kust werden overvallen
en Lol zinken gebracht, een grafmonu
ment vervaardigd, dal geplaalsl zal wor
den op het graf van twee slachtoffers
die te IJmuiden zijn begraven.
Op den grafsteen is o.m hel ijzeren
kruis aangebracht De zerk zal met eenige
plechtigheid onthuld worden
Z e e v i s c h.
Men meldt uit IJnnuden aan de N. R,
Cl dal binnenkort een verbod van uit-
anders dan op consent, van versche
zeevisch is te wachten
Aardappelen
Naar men aan de „N R. CL" meldt,
heeft de inventarisatie uitgewezen, dat
n ons land nog meer dan 1.000.000
hectoliter aardappelen aanwezig zijn
Mail aangehouden
De post welke zich aan boord be
vond van hel 2 dezer van Amsterdam
naar Zuid-Amerika vertrokken stoom
schip „Gelria" is te Falmouth aange
houden
D e „M a a s d ij k".
He! Nederiandsche stoomschip „Maas
dijk", dat 29 Januari op reis van Rot
terdam naar Portland Maine) door een
mijn ernslig werd beschadigd en daarna
op strand werd gezet, is volgens een
te Rotterdam ontvangen telegram als ge
heel verloren le beschouwen Berging
onmogelijk
De „Maasdijk", groot bruto 3556 reg.
ton. werd in 1915 gebouwd.
Wil Klaverzaad
De minister van Landbouw, Nijverheid
en Handel brengt ter kennis, dat voor be
paalde partijen inlandsch wil klaverzaad
an minderwaardige hoedanigheid onthef
fing van hel uitvoerverbod van dil zaad
zal worden verleend. Op zegel gestelde
aanvragen hiertoe dienen le worden ge
richt tol den Minister van L N en H.
HET PROV. WATERSNOOD COMITÉ
IN ZEELAND.
Het comité ontving bij zijnen secretaris
penningmeester, mr J F -van Deiuse,
Balans D 5 te Middelburg, na de vorige
opgave de navolgende giften:
.1. V R, fio, A F, T-, f50; collecte
•an den burgemeester van Wemeldinge
f418 85, L B f 1. waarvan f050 voor
hel Marker jongetje dat zijn orgeltje
verloor, collecte en gift der zangver
Uitspanning door Inspanning" te Sou
burg f 50.
Tc zamen met de vorige giften
f 14.571.50.
a
Bij het bureau dezer courant werd nog
ontvangen van een skatavondje f 1.
MAAGPIJNEN.
Een slechte spijsvertering is oorzaak
var: slaperigheid en zwaarheid na dei
maaltijd, van hoofdpijnen, van gevoel van
brand, van walgingen en van hartkloppin
gen Een slechte spijsvertering verstoort
den eetlust, maakt de maaltijden onaange
naam, drukt de hersenen neer, maakt den
arbeid moeilijker en bederft alle genoe
gens. De uitwerking der Pink Pillen tegen
dc maagziekten is snel en zeker Zij be
werken merkwaardige resultaten, zelfs
in gevallen waarin dc ziekte weers'and
heeft geboden aan a lie behandelingen De
jenozing, eenmaal verkregen], ist 'blijvend.
De Pink Pillenfdanken aan haar krachtige
werking op liet bloed en op de zenuw -n,
dat zij onovertroffen zijn tegen bloed
armoede, bleekzucht, pilgemeene zwakte,
onregelmatigheden der vrouwen.
De Pink Pillen zijn verkrijgbaar a
f 1 75 per doos, en f 9 per zes doozen
bij het Hoofddepót der Pink Pillen, Da-
costakade 15 Amsterdam. Bij Joh de
Roos, Vlasmarkt K 157, Middelburg, S.
A Luitwieler, A C. Beniest, Vlissingen,
Gebr Mulder, Goes, en in alle goede
apotheken
De „Middelburgsche Courant' wordt
's avonds te zes-uren in Goes bezorgd
Dagelijks worden, tegen f 1 30 per
kwartaal, abonnementen aangenomen door
leu agent P A H PIETERMAN
ingezonaeiCMeileeimgeii.
Dl! Stad en Provincie
Uit Middelburg
Heden herdenkt de heer A van ri *:i
Ende, den dag waarop hij voor 25 j.iar
als kleermakersknecht in dienst trad hij
de firma M. Volkrijk Liebect en
N V. v li Jac M. Doorenbos
De jubilaris, die als broekenmaker
werkzaam is, heeft in dien tijd duizend *n
broeken vervaardigd tot tevredenheid zij
ner patroons
De directeur der N V ,de heer Jac.
M Doorenbos toonde het werk van den
jubilaris te waardeeren door hel aanbid
den van een fauteuil, terwijl voor de fa
milie van den heer Van den Ende boven
dien een "versnapering werd 'thuis1 b*-
zorgd
Uil Vlissingen.
De ingezetenen van Vlissingen. die
schade hebben geleden door het sprin-
an de torpedo, kunnen blijkens of-
fieiëclc bekendmaking van den burge
meester van Vlissingen. daarvan
schriflelijk opgave doen aan den ge
meen lebouwmeo ster
Uit Walcheren
Aan den voet van den dijk le V e -.i-
kap elle, vlak voor den dijkmolen. is
een Fransche mijn aangespoeld.
Daar vooral Fransche mijnen licht ont
plofbaar zijn, wanneer zij in botsing ko
men, i s het te begrijpen, dat de bewoners
bij den dijk nu juist niet zoo op hun ge
in ak zijn
Vrijdagavond gaf de zangvereeni-
ging „Fendracht maakt Macht" te Oost-
ka p e 11 e een uilvoering in de openbare
school Het programma telde 12 uom-
iners, die werden afgewisseld door 'en
voordracht v#i 4 personen
Aan het begin der uitvoering sprak
de voorzilter een woord van welkom tot
de talrijke aanwezigen en na afloop werd
den directeur als blijk van waardeering
voor de belangloos bewezen diensten;
éën barometer aangeboden.
Uit Zuid-Beveland
Hel slcepschip „Rheïnfels", hetwelk
le We mei din ge gebroken werd bin
nengebracht, is gelost en zal, na van
oen noodreparatie te zijn voorzien, naar
werf worden gesleept.
Uit Schou wen-Du i vela nd.
Bij kon besluit is met ingang van 14
Februari 1916 benoemd lot burgemeester
der gemeente Ou werkerk, L Nilant,
met toekenning van gelijktijdig eervol
ontslag als burgemeester der gemeente
Renesse
o
Uit Tbolen
Door den Commissaris der Koningin
is benoemd lot zetter voor 's Rijks di
recte belastingen in do gemeente Poort
vliet de heer Ch. P van der Slikke J Ez
ter vervanging van den heer J. A vj
Nieuwenhuijzen. die overleden is
