BUITENLAND.
laaezonden Stukken.
- Het Panamakanaal is reeds meer
•dan een week versperd tengevolge van
anrilaf schuivingen. Lloyd's heeft nu be
richt ontvangen, dat het kanaal j\og wel
een dag of tien voor de scheepvaart
zal moeten gesloten blijven.
NOG EEN VERGIFTIGING.
Te Barneveld is naai" men' aan het
Hbl. schrijft, het geheele gezin vaneen
broodvenler na het gebruik van'room
broodjes plotseling ernstig ongesteld ge
worden Een 6-jarig dochtertje is reeds
overleden. Andere personen, die de^e
broodjes gekocht en gebruikt hebboa
zijn eveneens ziek geworden.
De „KONINGIN EMMA".
Omtrent hel ongeluk van de „Konin
gin Emma" kunnen wij nog de volgende
bijzonderheden melden
In de allereerste plaats kan worden
vastgesteld, dal van het treffen van het
schip door een torpedo geen sprake is
geweest, hel vaartuig is beslist op een
mijn geloopen en, na nog geruimen
tijd te hebben rondgedreven, gezonken.
Een groot geluk is het, dat dit zin
ken zoo lang op zich heeft doen wacht
ten, alle passagiers, ten getale van hon
derd en de equipage zijn nu gered Min
nen worden en op de s.s. „Kambangan",
„IJsIroom" en Batavier" overgebracht.
De mail bevindt zich op 20 zakken na,
op de JJslroom"of deze 20 zakken
aan boord van andere vaartuigen zijn,
dan wel verloren gegaan, blijkt tot
dusver uit de berichten, niet.
Ook de mailhooien der Mij. ..Zee
land" alsmede Eng. marine-vaartuigen
passeerden de plaats des onheils, en
hebben hulp aangeboden, welke echter
niet noodig werd geacht, daar op dat
oogenblik alle opvarenden reeds waren
gered.
De correspondent van hel Hbld. te
Londen seinde gisterenavond, te heb1-
ben vernomen, dat passagiers en be
manning te Harwich en Dover aan land
zijn gebracht, doch onmiddellijk werden
vervoerd naar Tilbury, vanwaar zij he
den met de „Balavier" naar Nederland
zouden vertrekken.
DE GODSDIENST-WAANZINNIGEN
Zooals wij in ons nummer van giste
ren mededeelden, zijn vijf leden van ie
krankzinnige bemanning van den logger
„Noordzee" van Huil te IJmuiden met
de „Prolessoi Buijs" aangebracht.
De kapitein van laatstgenoemden bo
dem meldde aan den correspondent van
het Hbl., gedurende de reis te zijn aan
gesproken door den gezagvoerder van de
„Noordzee". Deze zeide Christus te
zijn. Op de „Noordzee" varende, zeide
hij des nachts plotseling te zijn wakker
geworden, en toen met God te fieb-
ben gesproken, die hem opdracht ge
geven had het schip van duivels' te
zuiveren. Onmiddellijk is hij Jan ook
daarmede aangevangen.
Inmiddels waren L. Vlieland en Van
der Plas wakker geworden, die mede
deelden, dal zij dienzelfden nacht een
roode sier gezien hadden en nu een
ingeving hadden om Christus bij te
slaan bij het verrichten van zijn.„godder
lijk' werk. De overige leden van de
bemanning waren nog Ier ruste, toen
zeilen, maslen en touwwerk reeds ver
nield eii over boord waren geworpen.
Deze di'ie mannen zijn groote, zwaar
gebouwde zeelieden en hadden blijk-
baai door hun kracht veel iuvloed op
de andere personen.
Om 8 uur des morgens bleek de
gebeele bemanning op drie na onder
invloeo van de drie aanvoerders te zijn
gekomen. Allen togen nu aan het werk
om hei schip te zuiveren, zoodat na
korten tijd niets anders overbleef dan
S5 Ion haring, dat als voedslel dienen
moesl. De leden der bemanning hadden
allen slechts oude kleeren aan en liepen
op klompen. In drie leden van de
bemanning had dc duivel zijn woon
plaats gekozen, dus moesten ook deze
drie onschadelijk worden gemaakt. Eerst
moesten zij bij wijze van straf op com
mando dansen en dan weder stokstijf
blijven staan. Den daarop volgenden
nacht werd een hunner het hoofd afge
slagen en vervolgens het lijk onder het
zingen van psalmen over boord gewor
pen. De twee anderen werden overdag
met messen toegetakeld. Toen ook deze
lijken in zee geworpen waren, nam
het tiental plaats om een tafel beneden
in het schip en werden gebeden aan-,
geheven.
Een Noorsch stoomschip pikte toen de
„Noordzee" op, die hulpeloos rond
zwalkte.
Arie Ros, een der dertienjarige jon
gens die te Rotterdam is aangebracht',
vertelde dat Klaas Kluyt en Jonker, twee
der vermoorden, om de zedepreoken
van Vlieland lachten, en uitriepen dat
de anderen gek waren. Daarom werden
zij gedood. Van Piet van Duyn, dender
de vermoorde, vertelde Arie Ros, dat
zijn vader door Piel zou zijn aangevallen
waarop deze door de bemanning dood
geslagen werd.
DE 00RL06.
De toestand.
Wij kunnen vandaag in ons overzicht
van den toestand heel kort zijn, belang
rijke krijgsverrichtingen vallen van geen
der oorlogsgebieden te melden en ook
;in politiële opzicht is er geen verrassend
nieuws. Dal beleekenl echter niet, dat
er stilgezeten wordt, want onder het
oppervlak van een schijnbare rust kookt
en gist hel allerwege Aan het Weste
lijk, zoowel als aan het Oostelijk front
worden bijna over de geheele linie ge-
veelden geleverd, speciaal in het Wes
ten is de actie levendiger dan zij de
laatste weken geweest is. Me.er dan
plaatselijke successen, en dan nog van
geringe beleekenis heeft hier echter
geen der partijen kunnen behalen. In
hel Oosleu wordt vooral1 aan de Dwina-
linie krachtig gevochten, waarbij nu
eens de Duitschers, dan weer de Rus
sen aanvallend optreden Toch dringen
de eersten in de slreelc ten Z. W. van
Dwinsk meer en meer op
Het Wilnaleger bevindt zich nog
steeds op den terugtocht, doch het ge
vaar voor omsingeling wordt steeds ge
ringer, mag wellicht reeds als geweken
worden beschouwd Waar hier vriend
en vijand zich bevinden, valt uit hun
legerbcrichten niet recht op te maken.
Slechts blijkt dal de rechtervleugel van
Hindenburg legergroep tot de streek ten
Noorden van Novvo Grodek vooruit is
gekomen, terwijl de bewegingen van
Leopold van Beicrens legers zich daar
bij aansluiten. Zij komen echter te lang
zaam vooruit om nog voor de Russen
Minsk te kunnen bereiken. De in Lith-
lianen meestrijdende Ooslenrijksche (roei
pen melden een succes, zij doorbra
ken een Russische stelling en namen
900 man gevangen en veroverden 3 mi
tral jeurs.
Is Oosl-Gulicie en Wolhy'niê is de toe
stand i nverantkrd Nog altijd wordt er
gevochten ten Ooslen van Loeclc, zon
der dal de Russen er lot nog toe in
slaagden diie stad te hernemen.
Op de Öostenrijlcsch-Servische grens
gaan de voorbereidende arlilleriege-
vcchlen en schermutselingen door, zon
der dat er nog oenige .Jeekening komt
komt in de strijd.
Ook omtrent de houding van Boel-
ge rije verkeeren we nog steeds in het
onzekere. De Boelgaarsche legatie te
Londen heeft verklaart, dat de mobili
satie in dat land alleen beleekent dat
het zijn neutraliteit wil handhaven. Van
welke zijde die echter bedreigd zou
worden is niet recht duidelijk. Men dient
echter, zoolang het nog niet tol een
oorlogsverklaring gekomen is, loch iets Ie
zeggen om een zoo ingrijpenden maat
regel te verklaren. Berichten uit Sofia
zeggen dat talrijke cavaleriekorpsen met
onbékc nde bestemming uit de hoofdstad
vertrokken zijn, wat er op wijst, dat wij
wel In iet lang meer in het onzekere om
trent Boelgarije's plannen zuilen blijven.
Een Engelse h man over den
D u i t s c h c n opmarscli in
Rusland.
De ,,Times"-corrcspondent bij het
Russische Dvvinaleger concludeert, dat er
van een opmarsch der Duitschers legen
Pelrograd in dit jaargetijde geen sprake
meer kan zijn.
De aankomst van generaal Roeski in
dal gebied, een generaal die kalm en stel
selmatig zijn verdedigingsplan uitvoert en
achterhoedegevechten op zijn program
heeft, heeft een toestand geschapen, dijo
den Duitschen opmarsch legen do Dvviua-
linie verlangzaamd heeft tot een moei
zame on kostbare reeks van aanvallen
tegen opeenvolgende linies van. loopgra
ven, die den voortgang van den vijand
zoozeer vertragen, dal deze van geluk zal
kunnen spreken, indien hij den veldtocht
in het Noorden dit najaar aaa de Dvvina-
linie ten einde zal kunn'en brengen.
De correspondent gelooft, dat de Duit
schers alles in hel werk zullen stellen en
zich geen offer te licht zullen rekenen
cm de Dwinalinie te vermeesteren. Doch
slagen zij hierin, dan komen ze in. de
streek van de Dwina tot Pskof, een ideaal
terrein voor Roeski's stelsel van achter
hoede-gevechten, die hen zeker drifa
maanden zouden welen op te noudeu/.
De verliezen der Russen noemt deze
correspondent gering bij die van den
vijand vergeleken. Ook bij hel Wihmleger
zouden de varliezen ongelooflijk klein zijn
geweest
De correspondent neemt aan dal, int
dien de ontruiming van Wilna op bevre
digende wijze geschied is, m. a. w. als de
Duitschers er niet in slagen de Wilna-
groep te omsingelen, de ernstigste crisis
van den oorlog in het Ooslen voorbij
zal zijn.
De strijd aan de Dardaoellen.
Generaal Sir Jan Hamilton heeft een
zeer uitvoerig rapport opgesteld over den
strijd aan de Dardanellen in het tijdvak
van 6 Mei tot en met 30 Juni. Omtrent de
gevechten in Juni merkt de generaal op,
dat er een onafgebroken reeks veldslagen
werd geleverd, waarvan in de dagen van
zijn jeugd en middelbaren leeftijd elk het
onderwerp zou zijn geweest voor een af
zonderlijk rapport. Maar hier, zoo zegt
hij, komen zij zelfs niet in aanmerking
om afzonderlijk genoemd te worden.
Dat de verliezen aan beide zijden ver
schrikkelijk zijn wist men reeds Ook dit
rapport gewaagt er van. Twee Turkscne
regimenten verloren op 10 Mei 600 doo-
deu en 2000 gewonden. En op 18 Mei
werd gemeld, dat 3000 Turksche lijken
voor de Britsche loopgraven lagen.
Den 2'lsten Mei werd een wapenstil
stand gehouden om de dooden te begra
ven.
Aan het slot van zijn rapport zegt
p.eneraal Hamilton dan ook: „Indien mijn
leleg-am op eenigerlei wijze de gevoelens
van de troepen wil weergeven, moet
ik melding maken van de schaduw over
hel geheele avontuur geworpen door het
verlies van zoo vele.dappere en trouwe
kameraden. 'Sommigen van hen zullen
wij nooit terugzien; sommigen zullen het
merk dragen, dat de Dardanellen voor
hel leven hun hebben opgedrukt. Ande
ren, Goddank, verreweg de meesten, zul
len na verloop van tijd weer aan het
front tcruglceeren."
De brieven van Archibald.
Dc Engclsclie regcering pubiceert in
een witboek de bescheiden, die in het
bezit zijn gevonden van den Amerikaan-
schen journalist Archibald, die den 30cn
Aug. aan boord van de „Rotterdam" van
de II. A. L te Faltnouth is aangehouden
en brieven bij zich had van Dumba, den
Oostenrijksehen gezant bij de Ver. Staten,
en Papen, den Duitschen militairen atta
ché te Washington.
Een zee van licht, zegt een Reuter-
berichl, dat over dit witboek handelt,
wordt geworpen op de siiuksche me
thoden der Duitsche en Oostenrijk-IIon-
gaarsche diplomatie door den brief van
den gezant Dumba Ier begeleiding van
de memorie van den redacteur van t
Heagaarsche blad Szabadsag. 't welk in
New-York wordt uitgegeven. In die me
morie worden plannen ontwikkeld om
den aanmaak van munitie in Amcrikann-
sclie fabrieken te bemoeilijken, zooal niet
geheel te beletten, door stakingen uit
te lokken en wel voornamelijk in de
staalfabrieken Ie Bethlehem.
De Ilongaarsche redacteur gaf den raad
dat zooveel betrouwbare Iiongaarsche en
Duitsche werklieden als men maar kon
bijeenkrijgen, naar de bewuste fabrieken
moesten worden gezonden om daar le
gaan werken, en dan heimelijk hun, mede
arbeiders op t£ zetten Daarvoor wilde
hij, dal men geld beschikbaar zou stellen.
In een andere brief geeft Dumba den
raad om de pogingen om een uitvoer
verbod van wapenen uit de Ver. Stalen
afgekondigd te krijgen maar te staken.
Bij den koppigen aard van president Wil
son zouden verdere pogingen zoowel nut
teloos als schadelijk voor de zaak der
centrale mogendheden kunnen zijn.
Brieven van Papen maken melding van
den aankoop van vloeibare chloor en
phenol, waarvan ontplofbare middelen
worden gemaakt. De aankoop van phenol
was ruchtbaar geworden, doch men had
de zaak in orde gemaakt, door de open
lijk afgelegde verklaring, dal de phenol
enkel voor medische doeleinden bestemd
was
Belgische werklieden j. n
Duitse hl and.
liet 19e rapport van de Belgische com
missie lot onderzoek naar de schending
van de regelen van het volkenrecht, enz.
maakt melding van het wegvoeren naar
Duitschland van Belgische werklieden uit
de centrale werkplaats te Luttre, die wei
gerden voor den overweldiger van hun
land te vechten Eerst had men ge
tracht (de werklieden door een uilhon-
geringssj sleem aan liet werk le krijgen,
doch toen dat niet lukte, werden zij uit
hun huizen gehaald. Voor wie afwezig
waren werden gijzelaars meegenomen,
waarvoor ook vrouwen en kinderen wer
den weggevoerd.
De werklieden werden negen dagen
vóór hun verrek naar Duitschland opge
sloten gehouden in een beestenwagen.
De wagen was zóó overvol, dat ze des
nachts net konden gaan liggen. Ze leden
vreeselijk door gebrek aan versche lucht
en van de warmte, tiaar de wagens den
gebcelen !dfiag in de zon stonden. De
beestenwagen die niet was schoonge
maakt, verspreidde een walgelijken reuk.
Hel werk waartoe de gevangenen wer
den gedwongen, bestond in het omhak
ken van bosschen of bet aanleggen van
waterleidingen in den grond.
De schildwachten weigerden elke rust.
Indien een vermoeid arbeider zich op
richtte om een oogenblik te rusten, ont
ving hij slagen met een stok of een ge
weerkolf, of zelfs prikken met een bajo
net.
Het kwam voor, dat werklieden gedu
rende het werk ongesteld werden door
onvoldoende voeding. De schildwachten
bepaalden zich er loe, ze ter zijde te
plaatsen, blootgesteld aan regen of zon.
De kleinste fout, de geringste afwij
king van het reglement, werd streng ge
straft. De straffen waren afwisselend,
maar altijd wreed.
Vier werklieden werden ernstig ziek
en zijn in het ziekenhuis van het kamp
in behandeling gebleven. Verscheidenje
andereu zijn nog altijd ziek sedert nun
terugkomst in het land.
De laatste sigaret.
In de Vorwarts leest men liet volgende
verhaal'
We waren op den opmarsch tegen
Ciechanow. 's Avonds wierpen we de
Russen uit hun dorp. zetten ons daarin
vast. namen kwartier. Toen vier kame
raden en ik een armzalige hut binuien
Iraden om in den kouden nacht tenmin
ste een dak boven het hoofd te hebben,
hoorden wij uil het donker een mat
steunen. Snel maaklen we licht. Midden
in het vertrek lag een gewonde Rus.
Waarschijnlijk hadden zijn kameraden
hem voor hun vlucht nog hier binneij
gesleept. Hel was een jonge man, nauwe-
welijks twintig jaar oud, met vlasblond
haar en vvalerblauwe oogen. Wc zagen
onmiddellijk dal hij niet meer te redden
was. Een schol in de buik en door do
borst. Een vijand is een vijand, maar e4n
gewonde is een mensch. Een paar kame
raden gingen slroo halen. In het vertrek
was geen bed, niets. We legden den ge
wonde voorzichtig op het dikke stroo
en een ransel onder zijn hoofd. Do
arme kerel zag ons, den een na deq an
der, met dankbaren blik aan. We gingen
op de sleenen kachel zitten en keken
naar den Rus. Niemand zei iets Ieder
brak zich echter het hoofd, wat bij
voor den armen drommel nog kon doen
We boden hem brood aan. Hij schudde
hel hoofd. Rum uit de flcsch? Neen
Een haalde een stukje chocolade uit zijn
zak. Neen. Nu wilde ons niets meer in
vallen En de een na don ander haalde
zijn pijp te voorschijn en stak die aan.
De oogen van den gewonde begonnen,
nu plotseling te stralen. Ik nam mijn,
pijp uit den mond en wilde hem die
geven Hij schudde weer het hoofd,
maakte echter met zijn rechterhand een
beweging in de richting van zijn jaszak.
Ik greep er in en haalde een zak met
tabak le voorschijn. Zijn oogen knipten
me verheugd toe. Ik opende den zak,
Daarin was ook sigarettenpapier. Hij
wenkte weer met de oogen. Zoo onhan
dig het ging, ik kreeg er toch ©en sigaret
uit. stak die hem in den mond.
Langzaam kwam de sigaret in brand.
Bedachtzaam, plechtig bijna rookte de
stervende. Wij dampten even zoo plech
tig met hem mee De sigaret werd Idei-
rer De asch viel den Rus op de borst.
Nog was ze niet halfwcge opgerookt,
toen plotseling een trekking door zijn
lichaam ging. Zijn lippen persten zich
somen»-De sigaret bleef aan den mond
hangen en smeulde verder.
Het leven was uitgebluscht.
KORTE OORLOGSBERICHTEN.
Wat pr het vorig jaar in den
oorlog gebeurde.
23 Sept. Engelsche vliegers werpen
bommen op de vliegtuigloodsen in Dus-
seldorp. De Duitsche kruiser „Emden"
beschiet Madras.
Uit Brussel wordt aan de „Ham
burger Nachrichlen" gemeld, dal be
trouwbare berichten er op wijzen, dat het
geheele Belgische leger op 1 October,
door Engelsche troepen zal worden afge
lost. Het zou dan geruimen tijd rust krij
gen
Als een bewijs van de onzichtbaar
heid van de nieuwe Belgische uniform
schrijft men in de „Logerbode" o a. het
volgende verhaal.
„Onlangs werkten ge me-soldaten, met
oude zwarte uniformen gekleed, aan loop
graven, welke door de overstrooming van
de Duitsche s telling gescheiden waren,
op ongeveer duizend meier afstand. Plots
ontploften er granaatkartetsen in hunne
nabijheid; zij waren ontdekt. Zij verschui
len zich in de dekkingen en het kanon
vuur houdt op. Zij hervatten het werk,
maar nauwelijjlcs zijn zij begonnen of
de vijandelijke kogels besloken hen op
nieuw. Nu zet men mannen in de nieu
we uniform aan bet werk, de Duitschers
laten hen ongemoeid want zij zien lien
niet."
De nieuwe uniform zal weldra ook in
laken worden verschaft om voor den
komenden winter de zomertenue le ver
vangen.
Aan de bladen te. Bazel wordt ge
meld, dat dezer dagen een loods in het
vliegkamp van Belfort in de lucht is ge
vlogen. Men was er bezig de vliegtuigen
ven bommen te voorzien, toen een bom
ontplofte. Er moeten twee vliegers en
een soldaat zijn gedood.
De inschrijving op de derde Duit
sche oorlogsleening is gisterenmiddag om
1 uur gesloten. Men verwacht'een schit
terend resultaat. Voor Vrijdag zal echter
liet lotaal-bedrag niet bekend kunnen;
zijn.
Te Neurenberg hebben gisteren de
Duitsche keizer en de koning van Beieren
elkaar ontmoet en gezamenlijk geaoen-
maald. Op plechtige wijze heeft de Beier-
scbe koning den keizer den veldmaan
schalksstaf van zijn land aangebod'en.
Gisterochtend ow kwart over ach
ten hebben Fransche vliegtuigen, die als
Duitsche vermomd waren, bommen op
Stuttgart geworpen Volgens de Duitsche
berichten daaromtrent zijn er vier men-
schen gedood en velen gekwetst, doch is
de aangerichte schade van weinig be
leekenis.
Volgens berichten uit Fransche bron
zou een Duitsche duikboot een andere
bij vergissing getorpedeerd hebben, door
dat die andere vermomd was als een En
gelsche onderzeeër Het zou bij Utsine,
een eitand aan de Noorsche kust, ge
beurd zijn, en de bemanning der boot
is omgekomen.
Volgens berichten uit Duilschebron
zijn in de Noordelijke, voorsleden van
Pelrograd beloogingen en optochten van
revolulionnair karakter gehouden, wegens
de verdaging van de doema. In een derde
deel van alle fabrieken zou gestaakt wor
den
De „Rjetsch" bevat een manifest
van den tsaar 'ofrver den oproep van den
ongewapenden landstorm in Rusland. De
ze oproep beoogt de mannen, die niet ge
diend hebben, thans ook bij hel leger in
le lijwen. Het manifest zegt, dal de vij
and 'h,et land is binnengevallen en dat
hel daarom noodig is het leger met nieu
we, jonge krachten le versterken.
Een uit Polesiè komend officier
geeft in de Vossische Zlg. het volgende
beeld van de moeilijkheden der cavalerie-
gevechten in liet moerasgebiedHet voor
waarts komen in de Rokitno-moerassen
vergt van de ruiterij ongehoorde inspan
ning. De moerassen en de sedert weken
vallende regen maken een opmarsch bijna
onmogelijk. Toch is een sterke linie cava
lerie en artillerie door de gehecüe zone,
onder voortdurend vechten met kozakkon
en Tjerkessen, 'erin geslaagd vooruit le
komen. De Russen op hun kleine paarden
zijn onvermoeid; 'lis erg moeilijk hen
le naderen, want 3e paden, waarover;
eskadrons en batterijen zich moeten be
wegen. zijn smal. Men moet elk deel van
een bosch van kozakken zuiveren, ten
einde geen patroeljes in den rug te krij
gen. Met taaie volharding trachten deta
chementen kozakken het „doorwaden"
van Potesië tegen te houden.
Veldmaarschalk vorn Maekcnsen heeft
aan een ouden kameraad en vroegeren
ondergeschikte geschreven: „Soklalenge-
luk is Gods genade, mijn eigen ver
dienste gering. Veldmaarschalk op het
slagveld geworden te zijn, en nog een
meeder le hebbendie dezen tijd mede
beleeft, lijkt mij oen bijzondere wijding
van dat geluk
De moeder van den veldmaarschalk
woont !e Gieglcnfelc'e, bij Ilaramerslein
in West-Pruisen; iij is bijna 90 jaar
en beheert haar uitgestrekte landgoede-
Iren nog zelve
Lloyds bericht dal liet Deenschc
stoomschip Thorwaldsen van 1217 ton
door liet sloolen op een mijn of door een
'torpedo is gezonken.
Hel Fransche ministerie van
marine {keelt mee, dat 5000 Armeniërs
onder wie 3000 vrouwen en kinderen^
d e door de Turken worden vervolgd,
eind Juli toevlucht zochten in hel Jebcl
Moessagebergte Zij slaagden erin lot be
gin September zich de aanvallers van
bet lijf te houden maar toen begon ec
gebrek te komen aan leeftocht "n mu
nitie Menig Armeniër viel in handen der
Turh.enEchter slaagde men erin de be
narde positie kenbaar te maken aan
Fransche kruisers, die onmiddellijk ter
hulp kwamen en de Armeniërs in staat
stelden te ontsnappen en hen naar Port
Said brachten, waar zij in kampen zijn
ondergebracht
(Herhaald.)
Uit Kaapstad meldt Reuter dal de
werving voor een Zuid-Afrikaansche Iroe-
penafdeelïng voor Duitsch Oost-Afrika
Afrika uitstékende resultaten heeft Het
aanbod is reeds grooter dan de behoefte
In een verlciezingsrcde le Jagersfon
tein zeide generaal Botha, dal zonder)
de rebellie, de veldtocht tegen Zuid-West
niet meer dan 5 millioen pond sterling
zou hebben gekost. Het verschil lusschen
dit bedrag en de thans besteede kosten,
zouden, aldus Botha, beter besleed kun
nen zijn voor de ontwikkeling des lands
Als een misleiding kwalificeerde Botha
de bewering, dat hij, mocht hij aan het
bewind blijven, mannen op zou comman
deeren voor den dienst buiten Afrika
Wel zal hij de keizerlijke regeering steu
nen in de wervingspogingen van vrij
willigers.
In Nieuw Zuid Wales is een bond
gevormd voor invoering van algemeenen
dienstplicht.
Een stelletje ondernemende scha
vuiten in Los Angelos (in Californië) gaf
den 29cn Aug aldaar een bulletin uit
mei Lal van berichten uit Noorsche kust
plaatsen, alle meldende dal daar een
groote zeeslag was geleverd, waarin de
Engelsche vloot totaal vernietigd werd
Men begrijpt dat de heeren met den ver
koop van dit sensationeele verhaal goede
zaken maakten, doch het plaatselijk blad
van Los Angelos, de „Californian Ti
mes moesl 1000 gulden onkosten ma
ken aan telegrammen enz. ten einde
zich van de misleiding le o verluigen
Ingezonden stukken worden in geen
geval teruggezonden
DE AARDAFPELKWESTIE.
M. de R.
Gelieve mij s. v. p. een plaalsjc af le
slaan voor het volgende. Iu de M. C.
van 20 Sept. leps ik aangaande bor
venslaande zaak „de I a n d b o ur
wers zullen ,vertegeu flyïo or -
d i g d worden".
Deze woorden deden bij mij en mis
schien bij vele anderen de vraag rijzen:
zou hel niet goed zijn dat ook dei
b ur g e rij van Nederland eens door
den minister werd gehoord? Deze is
volgens bericht in uw geêrd blad zeer
optimistisch gestemd omtrent den toe
stand in Nederland, misschien kwam
hij tol andere gedachten, als een flink
vertegenwoordiger uit de burgerij hem
eens op de hoogte bracht, hoe in
menig burgergezin moeder de vrouw
beeft te tobben om rond le komen.
Wel zijn. er voor de meeste artikelen
maximumprijzen gesteld, maar deze zijd
zóó hoog, dal liet bij de gewone inkom
sten onmogelijk is voor een huisvrouw
om alle uitgaveu te bestrijden. Men den-
ke slecbls aan vleesch, spek, eieren en
melk
De arme boeren, groothandelaren
en kapitalisten zullen zich dunkt me
wel redden; ook aan hel overige deel
van Neerlands bevolking mag wel eeus
gedacht worden
Mei dank voor de plaatsing.
Uw dienstw.
X.
G roede, 22 Sept. 1915. 'c
